Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2016 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 marca 2016 roku nr (...)

w sprawie T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu T. K. emeryturę od dnia 01 marca 2016 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego T. K. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IVU 401/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 02 sierpnia 2016 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 23 marca 2016r. odmówił T. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162 poz 1118 z zm.). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w powołanej ustawie, bowiem w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r. nie udokumentował zatrudnienia w szczególnych warunkach wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy wynoszący co najmniej 15 lat.

T. K. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu emerytury wcześniejszej na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uzasadniając iż spełnia wszystkie wymogi wynikające z art. 32 powołanej ustawy, a w szczególności spełnia warunek z art. 184 w zakresie udowodnienia okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co zamierza wykazać zeznaniami świadków oraz własnymi zeznaniami. Po uwzględnieniu tego okresu zatrudnienia legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczony od dnia 1.01.1999r. posiada wymagany staż pracy w wymiarze 27 lat, 7 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych, jednakże nie wykazał wymaganego co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, udowadniając jedynie 4 lata 3 miesiące i 9 dni takiego stażu pracy. Do stażu pracy w warunkach szczególnych Zakład uwzględnił okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 26.10.1976r. do 18.10.1978r. Z kolei Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. na stanowisku kierowcy, ponieważ odwołujący nie przedłożył za wskazany okres świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych bądź innej dokumentacji osobowej, która potwierdzałaby fakt wykonywania przez niego stale i w pełnym wymiarze pracy w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. K. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat na dzień 01.01.1999 r.

W dniu 07.03.2016r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Wymiar czasu pracy w szczególnych warunkach uznany przez organ rentowy na dzień 01.01.1999 r. wynosi 4 lata, 3 miesiące i 9 dni, tj. od 04.10.1974r. do 24.10.1976r., 15.11.1978r. o 31.01.1979r. oraz od 26.10.1976r. do 18.10.1978.

/dowód: wniosek z dnia 07.03.2016 r. –k. 1 ar cz. II/

W okresie od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. odwołujący był zatrudniony w Spółdzielni (...) w T. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący stale i w pełnym wymiarze był kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki J. z naczepą od początku swojego zatrudnienia aż do końca. Odwołujący obsługiwał w transporcie (...) Spółdzielnie (...) wożąc różne towary takie jak węgiel, stal, cement, nawozy sztuczne, a także środki ochrony roślin z bocznicy kolejowej do magazynów (...)-ów. Woził ponadto żwir do różnych przedsiębiorstw oraz do osób prywatnych. Pracował codziennie od poniedziałku do piątku co najmniej po 8 godzin, niejednokrotnie po 15 -16 godzin dziennie. Gdy zachodziła potrzeba pracował także w soboty i w niedziele. W tracie zatrudnienia w Spółdzielni (...) odwołujący jeździł wyłącznie samochodami ciężarowymi o ładowności co najmniej 5 ton.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 15.10.1991r. – k. 7 cz. II ar,

zeznania świadka: H. S. –k. 21v as,

zeznania świadka: A. B. – k. 21v i 22 as,

zeznania odwołującego – k. 22 as,

akta osobowe/.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków: H. S. i A. B. uznając, że odwołujący w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w T. od początku zatrudnienia tj. od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki J. z naczepą. Nie jeździł samochodami o niższej ładowności. Zeznania świadków i samego odwołującego korespondują z dostępną dokumentacją pracowniczą. Wszyscy słuchani w sprawie świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanym okresie. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującego, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdzały dowody z zeznań świadków i z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, w szczególności zalegających w aktach rentowych i aktach osobowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 k.p.c. Sąd w oparciu o całość dostępnego materiału dowodowego ustalił, że odwołujący przez cały okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w T. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki J. z naczepą od początku do końca zatrudnienia.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy T. K. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy T. K. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. w Spółdzielni (...) w T. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2009 r. I UK 24/09 stwierdził, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. (LEX nr 518067). Dokument taki nie tworzy praw podmiotowych, nie ma też cech wyłączności w zakresie dowodowym, lecz podlega sądowej kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 30 września 2015 r. III AUa 537/15 (LEX nr 1817530).

Skoro więc w niniejszej sprawie odwołujący nie dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie od 02.08.1979r. do 14.10.1978r. zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący przez cały okres zatrudnienia od 02.08.1979r. do 14.10.1978r. w Spółdzielni (...) w T. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki J. z naczepą. Woził środki ochrony roślin, nawozy sztuczne, stal, węgiel, cement z bocznicy kolejowej do magazynów (...) oraz żwir do różnych przedsiębiorstw i prywatnych osób. W takcie pracy odwołujący nie jeździł samochodami o niższym tonażu niż 3,5 tony. W ocenie Sądu należało zatem zaliczyć odwołującemu okres zatrudnienia od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. jako okres pracy w warunkach szczególnych tj. wymienioną w wykazie A dział VIII, poz. 3 rozporządzenia RM z dnia 07 lutego 1983 r. Po uwzględnieniu tego okresu zatrudnienia oraz okresów uznanych przez organ rentowy, odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia odwołujący T. K. spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). T. K. osiągnął bowiem wiek 60 lat (11.09.2015r.), posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 25 letni okres składkowy), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornego okresu pracy w warunkach szczególnych tj. od 08.02.1979r. do 14.10.1991r. kiedy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i doliczeniu okresów uznanych przez organ rentowy jako okresy pracy w warunkach szczególnych legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Sąd przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 01.03.2016r. tj. od zgłoszenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 129 ust. 1 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 k.p.c.