Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Kazimierz Firlej
Protokolant:	sekr. sądowy Katarzyna Boczek

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2016 roku w Suchej Beskidzkiej na rozprawie

sprawy z powództwa K. H.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., (...) S.A. z siedzibą w K.

o ochronę własności

1.  oddala powództwo w stosunku do pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K.;

2.  oddala powództwo w stosunku do pozwanego (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w K.;

3.  zasądza od powoda K. H. na rzecz:

- pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 1.449,57 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści dziewięć 57/100 złotych) z tytułu wydatków
i kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) z tytułu kosztów zastępstwa prawnego,

- pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) z tytułu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt I C 67/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 maja 2016 r., sygn. akt I C 67/15

Powód K. H., po ostatecznym sprecyzowaniu żądania wniosku (k. 734- 735, t. IV), wniósł o nakazanie pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K. usunięcia z działki nr (...) położonej w J. o pow. 0,1682 ha, stanowiącej własność powoda, słupa elektrycznego 2- nożnego służącego do podtrzymania linii wysokiego napięcia, a oznaczonego literami AB i symbolami I/00-12, jak również transformatora 15 KVA, służącego do zasilania sieci oraz przebiegającej nad tą działką napowietrznej linii energetycznej, a oznaczonego literą T na mapie biegłego sądowego geodety K. B. (1) z 15 kwietnia 2015 r. oraz zakazanie pozwanemu oraz osobom jego prawa reprezentującym wykonywania jakichkolwiek aktów posiadania na działce (...) położonej w J., jak również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania (k. 3- 7, t. I, k. 734- 735 t .IV) powód podał, iż jest właścicielem działki o nr. (...) położonej w J. o pow. 0,1682 ha. Na przedmiotowej działce znajdują się słup elektryczny 2- nożny służący do podtrzymywania linii wysokiego napięcia, jak również transformator 15 KVA służący do zasilania sieci oraz przebiegająca nad tą działką napowietrzna linia energetyczna. Dalej powód wskazał, iż z dokumentów wynika, iż wskazane urządzenia powstały na przedmiotowej działce w 1974 r., kiedy stanowiła ona jeszcze własność poprzednika prawnego powoda, a inwestorem tej infrastruktury było przedsiębiorstwo (...) w S.. Nadto, powód podał, iż wskazane urządzenia zostały urządzone na przedmiotowej działce bez podstawy prawnej, a urządzenia te w bardzo znacznym stopniu utrudniają powodowi korzystanie z tej działki, w tym przebiegająca w poprzek działki linia elektryczna uniemożliwia podwyższenie dachu budowli powoda. Wskazano również, iż powód wielokrotnie wzywał pozwanego do usunięcia powyższych urządzeń i zaniechania w tym zakresie aktów posiadania, jednak do chwili obecnej pozwany tych urządzeń nie usunął. Po usunięciu wskazanej linii energetycznej powód zamierza podwyższyć dach budynku oraz zagospodarować działkę w miejscu, w którym obecnie znajduje się słup elektryczny i transformator, a nadto pod powyższą linią elektryczną oraz w sąsiedztwie słupa elektrycznego i transformatora powód wcześniej zasadził różne drzewka, które uschły z powodu wskazanych urządzeń, wobec czego powód musiał je wyciąć ponosząc w tym zakresie znaczne koszty. Strona powodowa zaznaczyła również, iż nie można mówić o tym, aby pozwany w drodze zasiedzenia nabył przedmiotową służebność przesyłu na działce powoda. W tym zakresie wskazano, iż poprzednik prawny powoda- W. B. miał zawrzeć z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w N. Oddział (...) w N. umowę dzierżawy w dniu 31 lipca 1980 r. dotyczącą części przedmiotowej działki, na której znajdują się urządzenia, a która miała być zawarta na okres dziesięciu lat tj. do 31 grudnia 1986 r., biorąc pod uwagę, że umowa ta sankcjonowała dzierżawę już faktycznie istniejącą od 31 grudnia 1976 r., z czynszem dzierżawnym w wysokości 211 zł. Powyższe okoliczności, zdaniem powoda, mogą jedynie świadczyć o posiadaniu zależnym a nie samoistnym poprzednika prawnego pozwanego, co uniemożliwia doliczenie tego okresu do okresu posiadania pozwanego. Powód określił również, iż poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Sp. z o.o. w K. był (...) S.A., z kolei jego poprzednikiem prawnym było przedsiębiorstwo państwowe- Przedsiębiorstwo (...) w S., które nie mogło nabyć prawa własności nieruchomości, jak również służebności, bowiem przedsiębiorstwo państwowe wykonywało jedynie władztwo faktyczne i miało uprawnienia wynikające z tzw. zarządu operatywnego, które odpowiadało pojęciu posiadania zależnego. Państwowa osoba prawna mogła nabyć na swoją rzecz własność nieruchomości czy też służebność dopiero od dnia wejścia w życie ustawy z 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Nadto, wskazano, iż nie można przyjąć dobrej wiary poprzednika prawnego pozwanego w sytuacji, gdy wznoszący urządzenie nie poczynił starań o uzyskanie stosownych pozwoleń budowlano- prawnych.

Następnie w piśmie z dnia 27 stycznia 2014 r. (k. 74) strona powodowa wskazała, iż jako pozwanego oznaczyła Rejon (...) w N., wobec czego za pozwanego należy uznać jego organ nadrzędny – (...) S.A. z siedzibą w K., a nie (...) Sp. z o.o. w K., który wniósł odpowiedź na niniejszy pozew.

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 stycznia 2014 r. (k. 89) pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu (k. 89 -90) pozwany zaprzeczył, aby był kiedykolwiek właścicielem lub posiadaczem urządzeń elektroenergetycznych znajdujących się na nieruchomości powoda, wobec czego podniósł zarzut braku biernej legitymacji procesowej w przedmiotowej sprawie. Pozwany wskazał, iż jest spółką zajmującą się sprzedażą energii elektrycznej, wobec czego nie może być jednocześnie jej dostawcą. Właścicielami urządzeń przesyłowych są przedsiębiorstwa zajmujące się dystrybucją lub przesyłem paliw bądź energii. A pozwany nigdy nie prowadził działalności gospodarczej związanej z przesyłem energii elektrycznej.

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn. akt VI C 674/13 Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Spółka Akcyjna w K. (k. 106).

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 lipca 2014 r. (k. 111) pozwany (...) S.A. w K. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska (k. 111- 116), pozwany ten przyznał, iż na przedmiotowej działce znajdują się urządzenia elektroenergetyczne stanowiące jego własność: stacja transformatorowa S- (...) „(...) B.”, linia SN 15 kV zasilająca przedmiotową stację oraz trzy obwody nN wychodzące z przedmiotowej stacji, z kolei na działce tej nie ma urządzeń wysokiego napięcia. Wskazano, iż w dawnej dokumentacji urządzenia (...) (średniego napięcia) nazywano czasem wysokim napięciem. Nadto, pozwany wskazał, iż urządzenia te zostały wybudowane w 1974 r., a fakt korzystania z nich przez okres 40 lat wynika z załączonej dokumentacji. Pozwany ten wskazał, iż z urządzeń tych korzysta nieustannie od 10 lipca 1974 r., dokonuje on również czynności eksploatacyjnych i okresowych oględzin, prac konserwatorskich oraz usuwa ewentualne awarie. Wobec powyższego, pozwany wskazał, iż zasiedział służebność gruntową o treści służebności przesyłu w dobrej wierze z dniem 10 lipca 1984 r. Nadto, pozwany przyznał, iż jest następcą prawnym Skarbu Państwa działającego przez (...) O. Energetyczny Przedsiębiorstwo Państwowe oraz zaprzeczył, aby był następcą prawnym Przedsiębiorstwa (...) w S. albo Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w N. Oddział (...) w N., wobec powyższego umowy zawierane przez wskazane podmioty nie mogą wywierać żadnych skutków prawnych dla pozwanego. Pozwany zaprzeczył, aby korzystał ze spornych urządzeń na podstawie umowy. Ani pozwany, ani jego poprzednicy prawni nie płacili powodowi za dzierżawę spornego gruntu, w konsekwencji pozwany korzystał z przedmiotowej nieruchomości jak uprawniony, w sposób umożliwiający zasiedzenie służebności. Pozwany podniósł również, iż w sytuacji, gdyby nie były spełnione przesłanki zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu zarzuca, iż zasiedział służebność przesyłu. Wskazano także, iż realizowana inwestycja powstała w oparciu o stosowne uzgodnienia z organami administracji państwowej, wobec czego spółka mogła uważać się za posiadacza w dobrej wierze. Wskazany pozwany podniósł również, iż żądanie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz art. 7 ust. 12 Prawa energetycznego i stanowi nadużycie prawa. Nadto podano, iż Zakład (...) w K. w 1993 r. został przekształcony w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa – Zakład (...) S.A. z siedzibą w K., a dotychczasowy majątek Skarbu Państwa stał się z tą datą własnością wskazanej spółki. Następnie w 2004 r. wskazana spółka połączyła się z (...) S.A, (...) S.A., Zakładem (...) S.A. i Zakładem (...) S.A., w konsekwencji czego powstał (...) S.A. z dniem 1 lipca 2004 r. Z kolei, w dniu 1 września 2011 r. nastąpiło połączenie spółki (...) S.A. ze spółką (...) S.A. z/s we W., skutkiem czego powstała wówczas spółka (...) S.A. Pozwany podniósł również, iż istnieje możliwość doliczenia do okresu jego posiadania okresu posiadania jego poprzedników prawnych przed 1989 r. Z ostrożności procesowej, w razie uwzględnienia powództwa, pozwany wniósł o odroczenie wykonania wyroku o trzy lata od dnia uprawomocnienia się wyroku. Powyższy wniosek uzasadniony został okolicznością, iż pozwany musi mieć czas na ustanowienie służebności, aby nie wyrządzić innym odbiorcom szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. H. jest właścicielem działki o nr. ew.: (...), o pow. 0,1682 ha, położonej w J., dla której Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Wskazana nieruchomość w części stanowi użytek rolny (0,0882 ha), a w części posiada charakter terenu mieszkaniowego (0,0800 ha). Powód wskazaną nieruchomość nabył w dniu 29 października 1981 r. na podstawie umowy sprzedaży. Poprzednim właścicielem wskazanej nieruchomości był W. B.. W chwili nabycia na przedmiotowej nieruchomości posadowione już były urządzenia infrastruktury energetycznej.

Dowód: odpis KW nr (...) (k. 51, 14), wypis z rejestru gruntów dla jedn. rej. G.(...) (k. 51), mapa sytuacyjno- wysokościowa do celów projektowych (k. 51), kopia z mapy ewidencyjnej (k. 51), częściowo zeznania świadka W. B. (k. 206/2, t. I), zeznania powoda K. H. (k. 764/2- 765, t. IV).

Przez przedmiotową działkę nr (...) przebiega napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia 15 kV oraz linie niskiego napięcia. W południowo zachodniej części wskazanej działki posadowiony jest słup energetyczny czteronożny, na którym zamontowana jest stacja transformatorowa opisana tabliczkami znamionowymi jako „stacja trafo 15/04KV (...)” i S (...). Słup ten oznaczony jest literą „T” na mapie sporządzonej do opinii biegłej mgr inż. K. B. (1) z dnia 15.04.2015 r. i ma połączenie napowietrzne linii średniego napięcia 15 kV z dwunożnym słupem energetycznym, znajdującym się również na przedmiotowej działce, w jej zachodniej części, a oznaczonym literami „A” i „B” na przedmiotowej mapie. Dalej napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia biegnie w kierunku północno zachodnim do słupa energetycznego, oznaczonego literą „C” na mapie do wskazanej opinii biegłego, który to słup znajduje się na działce o nr ew.: (...). Słup energetyczny, oznaczony literą „T” posiada również połączenie napowietrzne linii niskiego napięcia ze słupami znajdującymi się w sąsiedztwie przedmiotowej działki, biegnące w kierunku południowo wschodnim oraz południowo zachodnim. Przebieg wskazanej napowietrznej linii energetycznej przedstawiony został w opinii biegłej K. B. z dnia 15.04.2015 r. oraz z dnia 30.06.2015 r. Całkowita powierzchnia zajęta pod wskazaną infrastrukturę energetyczną wynosi 107 m ^{(( 2))}. Działka nr (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym powoda oraz pawilonem handlowym.

Dowód: opinia biegłej K. B. z dnia 15.04.2015 r. (k. 689, t. IV) oraz z dnia 30.06.2015 r. (k. 902, t. IV), zeznania świadka A. G. (k. 287, t. I)

Wskazane wyżej położenie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej nie zmieniało się od 1980 r., kiedy to przebieg napowietrznej linii elektroenergetycznej uległ modyfikacji. Decyzją z dnia 17 września 1980 r. Urząd Wojewódzki zatwierdził plan realizacyjny odcinków linii średniego napięcia 15 kV i 30 kV, zasilających proj. st. trafo STS (...) wraz z powiązaniami na terenie wsi N. i m. (...). Modyfikacja położenia dotyczyła tylko napowietrznej linii średniego napięcia, znajdującej się na północ od słupa przed stacją transformatorową (oznaczonego literami A i B), natomiast linia od wskazanego słupa w kierunku południowym nie zmieniła przebiegu. Budowa wskazanych urządzeń i napowietrznej linii energetycznej rozpoczęła się w 1974 r., a została ukończona w 1975 r. Poprzedni właściciel działki powoda nie wyrażał zgody na posadowienie wskazanych urządzeń na przedmiotowej działce. Inwestorem budowy wskazanych urządzeń było wówczas Przedsiębiorstwo (...) w S.. Wskazana infrastruktura elektroenergetyczna po komisyjnym odebraniu w 1974 r. wprowadzona została do majątku środków trwałych Zakładu (...) w K.. W dniu 31 lipca 1980 r. poprzednik prawny powoda- W. B. zawarł z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w N. Oddział (...) w N. umowę dzierżawy części działki nr (...) o pow. 88 m ^{(( 2))} na okres od dnia 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1986 r. z przeznaczeniem na stację trafo wraz z dojazdem- dla zasilania w energię elektryczną campingu w J.. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) w N. nie jest poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w K.. Pomimo zawarcia wskazanej umowy dzierżawy, przedmiotowe urządzenia infrastruktury energetycznej wykorzystywane były najpierw przez Zakład (...) w K., który posiadał status przedsiębiorstwa państwowego, a zatem działał w imieniu Skarbu Państwa, a którego ostatecznie następcą w tym zakresie jest obecnie pozwany (...) S.A. w K..

Dowód: pismo z dnia 07.06.1991 r. (k. 10, t. I), kopia umowy dzierżawy z dnia 31.07.1980 r. (k. 15), karta eksploatacji linii (k. 117- 118, t. I), plan realizacji z 1976 r. (k. 119- 120, t. I), rysunek powykonawczy z 1980 r. (k. 121, t. I), wydruk z geoportalu (k. 122- 123, t. I), protokół pomiaru izolacji przewodów z 1974 r. (k. 124), protokół pomiaru uziemień (k. 125), schemat ideowy (k. 126), zużycie materiałów na stacji transformatorowej (k. 127- 128, t. I), wyciąg z projektu technicznego z 1973 r. (k. 129), wyciąg z projektu technicznego z 1980 r. (k. 130), decyzja nr (...) z 17.09.1980 r. (k. 205), plan projektowanej linii SN 15 kV i 30 kV z czerwca 1980 r. (k. 205), mapa sytuacyjno- wysokościowa z daty 17.07.1974 r. (k. 205), plan linii napowietrznej 15 kV (k. 205), protokół nr (...) (k. 205), zeznania świadka A. G. (k. 287 t. I), częściowo zeznania świadka W. B. (k. 206/2).

Od chwili wykonania wskazanych urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, przedsiębiorstwo państwowe- Zakład (...) w imieniu Skarbu Państwa, a następnie jego następcy prawni, w tym obecnie pozwany (...) S.A. z/s w K., nieprzerwanie eksploatowali wskazane urządzenia infrastruktury energetycznej, znajdujące się na działce powoda. Średnio raz na pięć lat dokonywano oględzin wskazanych urządzeń, wykonywane są również prace modernizacyjne w razie potrzeby- wymieniane są stopki w transformatorze, pracownicy przedsiębiorcy energetycznego dokonują odczytu liczników oraz usuwane są awarie. W celu wykonania potrzebnych prac, pracownicy przedsiębiorstwa dojeżdżają do urządzeń samochodem, którym wjeżdżają na podwórko na działce powoda. Nie pytają o zgodę powoda na wejście na jego działkę. Powód nie sprzeciwiał się nigdy wskazanym czynnościom.

Dowód: zeznania świadków: A. G. (k. 207 t. I), S. D. (k. 208 t. I), zeznania powoda K. H. (k. 764/ 2- 765 t. IV).

Poprzednik prawny powoda- W. B. zażądał odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku wybudowania stacji transformatorowej słupowej na działce nr (...) w J.. Przedsiębiorstwo (...) w S., które było inwestorem budowy wskazanych urządzeń, zwróciło się do biegłego do spraw odszkodowawczo- wywłaszczeniowych o sporządzenie opinii szacunkowej w przedmiocie wysokości szkody poniesionej przez W. B. w związku z posadowieniem wskazanych urządzeń. Po otrzymaniu opinii biegłego we wskazanym zakresie, przyznano W. B. następujące kwoty: 158,00 zł z tytułu strat z powodu niemożności użytkowania za lata 1974- 1975 oraz 79,00 zł- z tytułu rocznego czynszu dzierżawnego za rok 1976.

Dowód: pismo z dnia 22.03.1976 r. (k. 745, t. IV), pismo z dnia 23.02.1976 r. (k. 746), pismo z dnia 22.03.1976 r. (k. 747), opinia szacunkowo- odszkodowawcza z dnia 12.02.1976 r. (k. 748- 749), pismo z dnia 03.01.1976 r. (k. 750), pismo z dnia 01.12.1975 r. (k. 751), pismo z dnia 01.12.1975 r. (k. 752).

Powód po zakupie przedmiotowej nieruchomości zwrócił się do Urzędu Miasta i Gminy w J. w celu uregulowania dzierżawy części gruntu pod stacją transformatorową. Pismem z dnia 22 maja 1991 r. Urząd Miasta i Gminy w J. zwrócił się do Rejonu Energetycznego N. z prośbą o załatwienie problemu dzierżawy gruntu pod stacją trafo (...) na działce powoda. Przedsiębiorstwo państwowe (...) w piśmie z dnia 7 czerwca 1991 r. poinformował powoda, iż urządzenia te zostały wprowadzone na majątek środków trwałych Zakładu (...) po ich komisyjnym odebraniu w 1974 r., z kolei ich inwestorem było Przedsiębiorstwo (...) w S., wobec którego poprzedni właściciel winien był zgłosić stosowne roszczenie o zapłatę odszkodowania za ograniczenie prawa własności. Jednocześnie, Zakład (...) uznał, iż brak jest podstaw do zwracania się do niego o uregulowanie przedmiotowej inwestycji. P. cały okres od wybudowania urządzeń energetycznych na przedmiotowej działce, jak również od czasu zmodyfikowania przebiegu napowietrznej linii energetycznej, kwestia korzystania ze służebności gruntowej na tej nieruchomości przez pozwanego i jego poprzedników prawnych nie została prawnie uregulowana ani z pozwanym, ani z jego poprzednikami prawnymi. Napowietrzna linia energetyczna, która przechodzi w poprzek działki powoda ogranicza wysokość postawionego tam pawilonu handlowego do wysokości ok. 4 metrów.

Dowód: pismo z dnia 07.06.1991 r. (k. 10 t. I), pismo z dnia 22.05.1991 r. (k. 736 t. IV), zeznania powoda K. H. (k. 764/ 2- 765 t. IV).

Zarządzeniem Ministra Przemysłu nr 77/ORG/89 z dnia 16 stycznia 1989 r., w wyniku podziału przedsiębiorstwa państwowego, działającego pod nazwą (...) na bazie zakładów: Zakładu (...), utworzone zostało z dniem 1 stycznia 1989 r. przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...).

Dowód: zarządzenie NR 77/org/89 Ministra Przemysłu z dnia 16.01.1989 r. (k. 141- 143, t. I).

Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu nr 190/O./93 z dnia 20 lipca 1993 r. z dniem 20 lipca 1993 r. doszło do przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w K. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w K.. Dokonano wówczas podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w K. , w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.. Na jego podstawie Zakład (...) Spółka Akcyjna w K. wstąpiła we wszystkie prawa i obwiązki Zakładu (...) w K. z wyłączeniem praw i obowiązków przejętych przez (...) S.A. w W., dotyczących mienia określonego w § 1 ust. 1 pkt. 1 tego zarządzenia. Wykaz składników majątkowych przekazywanych do (...) S.A. zawierało Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu nr 190/O./93 z dnia 20 lipca 1993 r., w którym nie wymieniono przedmiotowej linii.

Dowód: zarządzenie nr 190/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 20.07.1993 r. (k. 144- 145) wraz z załącznikiem (k. 146).

Zakład (...) S.A. w 2004 r. zmienił nazwę na (...) S.A. w K.. W dniu 12 lipca 1993 r. przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) z/s w J. przekształcił się w (...) Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa pod nazwą: Zakład (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J.. W 2004 r. w wyniku połączenia spółek: Zakładu (...) S.A., Zakładu (...) S.A., Zakładu (...) S.A., Zakładu (...) S.A., poprzez przeniesienie całych majątków wskazanych spółek na spółkę Zakład (...) S.A., powstała spółka pod nazwą (...) S.A. z/s we W.. Następnie w 2008 r. wskazana spółka zmieniła nazwę na (...) S.A z/s we W.. Jeszcze w grudniu tego samego roku wskazana spółka zmieniła firmę na: (...) Spółka Akcyjna. W 2011 r. spółka (...) S.A. z siedzibą we W. dokonała przejęcia spółki (...) S.A. z/s w K., w wyniku czego powstała spółka (...) S.A. w K..

Dowód: odpis pełny KRS nr (...) (k. 147- 159, t. I), odpis aktualny KRS nr (...) (k. 77- 86, t. I), wypis z aktu notarialnego z dnia 12.07.1993 r. Rep. A nr 2423/93 (k. 225- 237, t. II), wypis z aktu notarialnego z dnia 14.04.2004 r., Rep. A nr 9740/2004 (k. 271- 295 t. II), wypis z aktu notarialnego z dnia 26.02.2008 r. Rep A nr 5876/2008 (k. 325- 355, t. II), wypis z aktu notarialnego z dnia 22.12.2008 r. Rep. A nr 20672/2008 (k. 469- 493, t. III), wypis aktu notarialnego z dnia 31.05.2011 r. Rep. A nr 5384/2011 (k. 556- 564, t. III).

Pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. nie jest właścicielem przedmiotowych urządzeń infrastruktury energetycznej, nie pozostają one w jego władaniu, przedmiotem jego działalności jest jedynie sprzedaż energii elektrycznej, wobec czego nie może się zajmować się również jej dystrybucją.

Dowód: wydruk z KRS nr (...) (k. 16- 25, t. I), odpis pełny KRS nr (...) (k. 93- 97, t. I).

Ustalając przebieg linii energetycznej średniego oraz niskiego napięcia nad działką nr (...) w J. Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr. inż. K. B. (1) z dnia 15 kwietnia 2015 r. (k. 689 t. IV) oraz opinii uzupełniającej z dnia 30 czerwca 2015 r. (k. 702, t. IV). Żadna ze stron nie wniosła do wskazanych opinii zarzutów.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na powołanych dowodach. Jedynie częściowo Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka W. B. (k. 206/2), a to w zakresie, w jakim świadek twierdził, iż w rezultacie jego starań uzyskał przesunięcie urządzeń wskazanej infrastruktury na skraj działki pod płot sąsiada oraz żadnego wynagrodzenia w związku z postawieniem tych urządzeń nie otrzymał, bowiem zeznania te nie znajdowały potwierdzenia w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Okoliczności, iż świadek nie otrzymał żadnego wynagrodzenia przeczy w szczególności pismo Przedsiębiorstwa (...) w S. z dnia 22.03.1976 r., w którym podmiot ten informował świadka, iż przesyła mu należność z tytułu strat spowodowanych niemożnością użytkowania działki oraz roczny czynsz dzierżawny za rok 1976 r. Z kolei okoliczność, iż urządzenia te zostały wzniesione w innym miejscu aniżeli planowane na skutek ingerencji świadka, jest odosobniona, nie została potwierdzona w żadnym ze zgromadzonych w sprawie dowodów.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o dopuszczenie dowodu z oględzin przedmiotowej nieruchomości (postanowienie wydane na rozprawie w dniu 05.05.2016 r., k. 764/2, t. IV), albowiem uznał, iż przedmiot sporu został dokładnie opisany w opinii biegłej geodety K. B. z dnia 15.04.2015 r. oraz w opinii uzupełniającej z dnia 30.06.2015 r., a nadto do opinii tych zostały dołączone szczegółowe fotografie przedstawiające urządzenia na tym przedmiocie, wobec czego -w ocenie Sądu - dowód z oględzin nie wniósłby nic nowego do sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż powództwo w niniejszej sprawie zostało oparte o treść art. 222 § 2 k.c., zgodnie z którym właścicielowi przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą. Powód wniósł o nakazanie pozwanemu usunięcia wskazanych urządzeń infrastruktury energetycznej z działki stanowiącej jego własność oraz zakazanie pozwanemu wykonywania jakichkolwiek aktów posiadania na tej działce. Biernie legitymowanym w procesie opartym na roszczeniu ze wskazanego przepisu jest ten, kto bezpośrednio narusza prawo własności w inny sposób niż poprzez pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą.

Powód w pozwie z dnia 8 listopada 2013 r. (k. 2, t. I) oznaczył jako stronę powodową: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowany przez Rejon (...) w N.. W odpowiedzi na pozew z dnia 22 stycznia 2014 r. (k. 89) pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. podniósł zarzut, iż nie jest legitymowany biernie do występowania we wskazanym procesie z uwagi na okoliczność, iż przedmiotem jego działalności nie jest dystrybucja energii elektrycznej, a jedynie jej sprzedaż, wobec czego nie jest właścicielem żadnych urządzeń przesyłowych, gdyż ich właścicielami są przedsiębiorstwa zajmujące się dystrybucją lub przesyłem paliw lub energii. Tymczasem pozwany (...) Sp. z o.o. w K. nie prowadzi i nigdy nie prowadził działalności gospodarczej związanej z przesyłem energii elektrycznej w jakiejkolwiek postaci. W toku procesu zostało ustalone, iż przedmiotowymi urządzaniami infrastruktury energetycznej włada pozwany (...) S.A. z/s w K., a wcześniej jego poprzednicy prawni, która to okoliczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Pomimo, iż strona powodowa w piśmie z dnia 27 stycznia 2014 r. (k. 74, t. I) podała, iż w pozwie zaznaczyła, że podmiotem pozwanym w sprawie jest spółka grupy T., która zajmuje się dystrybucją poprzez wskazanie Rejonu (...) w N., wobec czego powództwo nie dotyczy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., Sąd uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że powód prawidłowo w pozwie wskazał jako pozwanego (...) S.A. Z uwagi na wyraźne wskazanie jako pozwanego (...) Sp. z o.o. korespondencja sądowa wraz z zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi na pozew kierowana była do tego pozwanego. Nadto, wskazany pozwany wdał się w spór poprzez złożenie odpowiedzi na pozew z dnia 22 stycznia 2014 r. (w dniu 27 stycznia 2014 r. pozwany nadał w urzędzie pocztowym wskazane pismo procesowe, k. 89-99, t. I), w związku z czym niemożliwe stało się sprostowanie oznaczenia strony pozwanej przez powoda na (...) S.A., poza tym - jak już zostało wskazane – powód w pozwie wyraźnie oznaczył jako pozwanego - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.. Wskazanie przez powoda podmiotu mającego reprezentować daną stronę- Rejonu (...) w N.- nie może więc w ocenie Sądu świadczyć, iż pozwany prawidłowo wskazał jako pozwanego - (...) S.A. zwłaszcza, że jako załącznik do pozwu został przedłożony wydruk z KRS nr (...) dla (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wobec powyższego, brak podstaw do przyznania racji powodowi, iż od początku jako pozwanego wskazywał (...) S.A. W związku z powyższym konieczne stało się wydanie postanowienia z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn. akt VI C 674/13 (k. 106, t. I), którym Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) S.A. w K.. Jednocześnie, strona powodowa nie cofnęła pozwu względem pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Pozwany (...) Sp. z o.o. nie jest właścicielem przedmiotowych urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, nie włada również tymi urządzeniami, nie zajmuje się dystrybucją energii elektrycznej. Sąd uznał zatem brak legitymacji biernej po stronie pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., z uwagi na co orzekł jak w pkt. 2 sentencji wyroku.

Dla obrony przed dochodzonym roszczeniem pozwany (...) S.A. z/s w K. zgłosił zarzut zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

W związku z powyższym stanowiskiem należy wskazać, iż stosownie do treści art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Zgodnie z treścią art. 305 ⁴ k.c., do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Z kolei, przepis art. 292 k.c. stanowi, iż służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia; przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Godzi się wskazać, iż przepisy art. 305 ¹ - 305 ⁴ k.c. o służebności przesyłu weszły w życie dopiero z dniem 3 sierpnia 2008 r., dodane przez ustawę z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), wprowadzając zatem dopiero wówczas możliwość ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy, który jest właścicielem urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., lub zamierza wybudować takie urządzenia. Choć przed wejściem w życie tych przepisów prawo obowiązujące nie przewidywało wprost tego rodzaju służebności, w orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmowano, stosując w drodze analogii art. 145 k.c., możliwość ustanowienia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, a także nabycia jej w drodze zasiedzenia. W ostatnich latach ustaliła się jednolita linia orzecznicza co do tego, że istnieje możliwość nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej, odpowiadającej treścią służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 352 k.c.), nawet wówczas, gdy posiadanie rozpoczęło się przed wejściem w życie przepisów wyraźnie normujących tę kwestię. Zasiedzenie służebności przesyłu mogłoby zatem nastąpić najwcześniej dnia 3 sierpnia 2008 r., z kolei jeśli termin zasiedzenia upłynąłby przed tym dniem, przedsiębiorca nabyłby służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2009 r., sygn. akt I CSK 392/08, źródło: LEX nr 578032; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt III CZP 18/13, opubl. OSNC 2013/12/139, LEX nr 1316046, Biul.SN 2013/5/5).

Jak zgodnie wskazuje się również w orzecznictwie, posiadania prowadzącego do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do zasiedzenia własności nieruchomości. Przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenie służebności gruntowej należy zatem brać pod uwagę faktyczne korzystanie z gruntu, w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność. Władanie w zakresie służebności gruntowej kwalifikuje się zaś jako posiadanie zależne ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006 r., sygn. akt IV CSK 149/05, źródło: LEX nr 258681).

Wskazać należy również, iż zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze- wówczas nabywa własność po upływie lat trzydziestu (§ 2).

Definicja posiadacza służebności zawarta jest natomiast w art. 352 k.c., zgodnie z którym posiadaczem służebności jest ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła Sąd do przekonania, iż pozwany (...) S.A. w K. jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, występującego pod pierwotną nazwą Zakład (...), na którego bazie powstał m.in. Południowy O. Energetyczny. Wprawdzie wykazane zostało, iż inwestorem budowy wskazanych urządzeń infrastruktury energetycznej było Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w S., jednakże okoliczność, iż urządzenia te zostały przyjęte do środków trwałych Zakładu (...) w K. po ich komisyjnym odbiorze w 1974 r., jak również to, że Zakład (...) korzystał ze wskazanych urządzeń w granicach posiadania służebności przesyłu, gdyż to on był przedsiębiorcą energetycznym, zajmującym się wówczas dystrybucją energii elektrycznej w rejonie położenia nieruchomości powoda, pozwala na przyjęcie, iż od tego czasu służebność gruntowa odpowiadająca treścią służebności przesyłu została objęta w posiadanie przez Skarb Państwa, w imieniu którego posiadanie to było wykonywane przez Zakład (...). W okresie od 1 stycznia 1989 r. do 1993 r. posiadaczem służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu w imieniu Skarbu Państwa było przedsiębiorstwo państwowe: Zakład (...), któremu zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. nr 77/ (...)/89 (k. 141- 143, t. I) przydzielono składniki majątkowe powstałe z podziału przedsiębiorstwa o nazwie P. (...). Następnie przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w K. (k. 144- 146, t. I), która następnie zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna w K. (k. 147- 159, t. I). Powyższe następstwo prawne zostało wykazane powołanymi w części dotyczącej stanu faktycznego dokumentami, których żadna ze stron nie zakwestionowała. Z uwagi na powyższe, należało przyjąć, iż do dnia 1 lutego 1989 r. przedsiębiorstwo państwowe wykonywało na rzecz Skarbu Państwa faktyczne władztwo nad częścią nieruchomości pozwanego, stanowiące o posiadaniu służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, w zakresie eksploatacji znajdujących się na tej nieruchomości urządzeń infrastruktury energetycznej. Następnie, przedsiębiorstwo państwowe przekształcone zostało w spółkę prawa handlowego, która z mocy prawa wstąpiła we wszelkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, na jego kolejnych następców prawnych przeniesione zostało nie tylko prawo własności urządzeń energetycznych, ale również posiadanie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu związane z tymi urządzeniami i siecią, obciążającą przedmiotową działkę.

Nie budzi wątpliwości Sądu, iż wskazana wyżej służebność polegała na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, tj. linii energetycznej średniego i niskiego napięcia, słupa dwunożnego oraz słupa czteronożnego ze stacją transformatorową. Wskazane urządzenia zostały wzniesione na przedmiotowej działce w 1974 r. Niemniej, co istotne, w 1980 r. nastąpiła przebudowa linii energetycznej, która spowodowała modyfikację położenia napowietrznej linii na działce powoda, znajdującej się na północ od słupa przed stacją transformatorową (oznaczonego literami A i B), natomiast linia od wskazanego słupa w kierunku południowym nie zmieniła przebiegu. Dla pozwanego zaś znaczenie ma istnienie i określony przebieg linii energetycznej, bowiem nabyć przez zasiedzenie można tylko służebność o konkretnej treści, a nie nieskonkretyzowane "uprawnienie" do przeprowadzenia w dowolny sposób przez nieruchomość linii energetycznej (art. 292 k.c.). Tym samym, o stanie posiadania prowadzącym do zasiedzenia służebności polegającej na korzystaniu z linii wysokiego napięcia decyduje przede wszystkim przebieg linii nad nieruchomością obciążoną, a nie umiejscowienie słupa podtrzymującego przewody ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt II CSK 218/12, źródło: LEX nr 1288630; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2004 r., sygn. III CK 496/02 , źródło: LEX nr 152776). W związku z powyższym, na gruncie niniejszej sprawy Sąd przyjął, iż najwcześniej z dniem 1 stycznia 1981 r. rozpoczął bieg termin zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Nie ulega również wątpliwości, gdyż okoliczność przeciwna nie została w sprawie wykazana (brak wśród zgromadzonych dowodów stosownej decyzji administracyjnej), iż przedmiotowe urządzenia posadowione zostały na gruncie powoda bez stosownej decyzji administracyjnej. Posiadanie pozwanego (...) S.A. oraz jego poprzedników prawnych nie było w ocenie Sądu legalne i odbywało się bez tytułu prawnego. W związku z powyższym, na gruncie niniejszej sprawy zastosowanie znajdował trzydziestoletni termin zasiedzenia. Bieg tego okresu rozpoczyna się z chwilą przystąpienia przez posiadacza służebności do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia. W związku z modyfikacją przebiegu linii energetycznej, bieg wskazanego terminu rozpoczął się najpóźniej w dniu 1 stycznia 1981 r. Przedmiotowa służebność została objęta posiadaniem przez Skarb Państwa, które to posiadanie wykonywane było przez ówczesną jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa – Zakład (...). W związku z powyższym, Sąd doszedł do przekonania, iż 30-letni termin posiadania służebności niezbędny do jej zasiedzenia upłynął w dniu 1 stycznia 2011 r. W tym czasie, obowiązywały już przepisy art. 305 ¹ – 305 ⁴ k.c., wobec czego należało przyjąć, iż zasiedzeniu uległa służebność przesyłu, a nie służebność gruntowa odpowiadająca treści służebności przesyłu, przy czym przy obliczaniu okresu posiadania służebności przesyłu uzasadnione jest zsumowanie okresu posiadania tej służebności od dnia 3 sierpnia 2008 r. oraz okresu posiadania służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu przed tym dniem. Nadto, wskazać należy, iż z uwagi na przyjęty termin zasiedzenia, nastąpiło ono na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. z siedzibą w K., którego następcą prawnym jest obecny pozwany (...) S.A. z siedzibą w K..

W toku procesu powód powoływał się na okoliczność zawarcia przez poprzednika prawnego powoda- W. B. umowy dzierżawy części nieruchomości, na której zlokalizowane były wskazane elementy infrastruktury elektroenergetycznej z Przedsiębiorstwem (...) w S.. W ocenie Sądu, okoliczność ta nie miała znaczenia z punktu widzenia możliwości zasiedzenia służebności przesyłu, bowiem wskazany podmiot nie był poprzednikiem prawnym ani pozwanego (...) S.A., ani (...) S.A. Wskazana umowa nie ingerowała w rzeczywistości w żaden sposób na zakres posiadania służebności przesyłu oraz służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez (...) S.A. i jego poprzedników prawnych. Godzi się bowiem wskazać, iż przez posiadanie służebności prowadzące do jej zasiedzenia należy rozumieć faktyczne korzystanie z nieruchomości w takim zakresie i w taki sposób, jak czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność. Obciążenie obejmuje zaś dostęp, korzystanie poprzez bieżącą eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwanie awarii, wymiany urządzeń posadowionych na danej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania sieci przesyłowej przedsiębiorstwa. W ocenie Sądu, zgormadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym przede wszystkim zeznania świadków: A. G. (k. 207, t. I) oraz S. D. (k. 208 , t. I)- pracowników przedsiębiorcy przesyłowego, pozwala na jednoznaczne ustalenie, iż powyższych czynności dokonywali poprzednicy prawni pozwanego (...) S.A. W konsekwencji, Sąd uznał, iż istnienie wskazanej umowy w żaden sposób nie zmieniało charakteru oraz rozmiaru posiadania tej służebności przez wskazanych przedsiębiorców przesyłowych.

Z uwagi na powyższe, wobec skutecznego podniesienia przez pozwanego (...) S.A. zarzutu zasiedzenia odnośnie służebności przesyłu na działce nr (...), Sąd uznał, iż wskazanemu pozwanemu przysługuje służebność przesyłu, która nabyta została przez jego poprzednika prawnego w drodze zasiedzenia, a zatem pozew w niniejszej sprawie należało oddalić z uwagi na to, iż pozwanemu przysługuje skuteczne względem powoda uprawnienie do korzystania z jego nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał również podstaw do przyjęcia, iż bieg terminu zasiedzenia służebności został przerwany.

Mając na względzie powyższe rozważania, Sąd orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku na podstawie art. 172 k.c. i nast. w zw. z art. 305 ¹ k.c. i nast.

W pkt. 3 sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanego (...) łączną kwotę 1.449,57 zł z tytułu wydatków poniesionych na koszty opinii biegłego oraz kwotę 617 zł z tytułu zastępstwa procesowego, ustaloną na podstawie § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. – w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia prze Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 z późn. zm.). Na rzecz pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sąd zasądził od powoda kwotę 617 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, ustalonego na podstawie § 6 pkt 3 ww. Rozporządzenia.

Na marginesie jedynie wskazać należy, iż biorąc pod uwagę okoliczność, iż pozwany (...) S.A. uiścił tytułem zaliczki na koszty opinii biegłego kwotę wyższą aniżeli przyznana biegłemu z tytułu jego wynagrodzenia, wobec czego w razie uprawomocnienia się wyroku, Sąd na zasadzie art. 80 ust. 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.- o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2014, poz. 1025 ze zm.) zwróci wskazanemu pozwanemu z urzędu różnicę w wysokości 550,43 zł.