Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

o zastosowaniu środka tymczasowego

Dnia 25 kwietnia 2025r.

Sąd Rejonowy w Wieliczce Wydział IV Rodzinnym i Nieletnich

w składzie sędzia Paweł Styrna

po zapoznaniu się w dniu 25 kwietnia 2025r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy wszczętej z urzędu dotyczącej nieletniego

K. S. s. E. i K.

ur. (...) w K.

zam. w (...) w K.

K. (...), (...)-(...) K.

postanawia:

1.  na podstawie art. 42, art. 44 pkt 7, art. 45, art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (u. o w.i r n.) zastosować wobec nieletniego K. S. środek tymczasowy w postaci umieszczenia w zakładzie leczniczym, na okres nie dłuższy niż 3 (trzy) miesiące,

2.  na podstawie art. 38 ust. 2 pkt 2 i pkt 3 u.o w.i r n. wyznaczyć nieletniemu obrońcę w osobie adw. J. M. wykonującej zawód w Kancelarii Adwokackiej ul. (...) (...)-(...) K..

sędzia Paweł Styrna

Sygnatura akt IV Nkd 30/25

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 25 kwietnia 2025r.

Przepis art. 42 ustawy z 9 czerwca 2022r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022r. poz. 1700 ze zm.) stanowi kluczową podstawę prawną umożliwiającą sądowi rodzinnemu podjęcie decyzji o zastosowaniu środka tymczasowego wobec nieletniego, którego zachowanie wskazuje na uzasadnione podejrzenie demoralizacji lub popełnienia czynu karalnego. Przepis ten wprowadza elastyczne, lecz jasno określone ramy prawne pozwalające na natychmiastową interwencję sądu w sytuacjach wymagających niezwłocznej reakcji ze względu na dobro małoletniego lub konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania.

Przepis art. 44 pkt 7 u.o w. i r.n. wprowadza możliwość zastosowania przez sąd rodzinny środka tymczasowego polegającego na umieszczeniu nieletniego w zakładzie leczniczym. Przepis ten stanowi rozwinięcie i konkretyzację art. 42 ust. 1, wskazując enumeratywnie możliwe środki, które mogą być orzeczone na etapie zabezpieczenia postępowania. Środek określony w art. 44 pkt 7 ustawy ma charakter izolacyjno-terapeutyczny. Nie pełni funkcji represyjnej sensu stricto, lecz jest środkiem ochronnym i leczniczym. Celem jego zastosowania jest przede wszystkim zabezpieczenie procesu terapeutycznego, który ze względu na skalę i intensywność zaburzeń nie może być skutecznie realizowany w środowisku otwartym. Taki środek daje możliwość przeprowadzenia kompleksowej diagnostyki psychiatrycznej i psychologicznej oraz wdrożenia adekwatnej farmakoterapii i psychoterapii w warunkach pełnej kontroli.

Podjęcie decyzji o zastosowaniu środka tymczasowego w postaci umieszczenia w zakładzie leczniczym stanowi więc realizację funkcji ochronnej prawa nieletnich oraz jest przejawem wykonania przez sąd obowiązku zapewnienia nieletniemu niezbędnych warunków terapeutycznych. Interwencja ta mieści się w granicach zasady proporcjonalności – środek dobrano adekwatnie do skali zagrożenia, biorąc pod uwagę zarówno stan psychiczny nieletniego, jak i dobro pozostałych członków społeczności wychowawczej.

Z karty informacyjnej leczenia szpitalnego, jak i z dokumentacji przekazanej przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą wynika istnienie głębokich zaburzeń zachowania u nieletniego, które uzasadniają konieczność zastosowania środka izolacyjno-terapeutycznego w celu zapewnienia mu profesjonalnej, intensywnej opieki psychiatrycznej i psychologicznej w warunkach całodobowych.

Opisywane przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą oraz potwierdzone przez szkołę i szpital dziecięcy zachowania nieletniego, w tym akty agresji fizycznej i słownej, czyny o podłożu seksualnym wobec rówieśników, groźby karalne oraz tendencje autoagresywne, nie tylko mogą być kwalifikowane jako przejawy głębokiej demoralizacji, ale mogą również nosić znamiona czynów karalnych w rozumieniu ustawy.

Z karty informacyjnej leczenia szpitalnego sporządzonej przez Oddział (...) Szpitala Dziecięcego (...) w K. wynika, że K. S. był hospitalizowany w dniach 26 marca – 9 kwietnia 2025 r. z powodu nasilonych napadów agresji, które ujawniały się zarówno w środowisku szkolnym, jak i w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Już w początkowym okresie hospitalizacji konieczne było zastosowanie przymusu bezpośredniego z uwagi na agresję wobec personelu medycznego oraz niszczenie mienia. Odnotowano także przekraczanie granic intymnych wobec innych pacjentów oraz występowanie epizodów autoagresji, m.in. prób wyrwania sobie języka, co świadczy o nasilonych trudnościach w zakresie kontroli impulsów i emocji.

Szpital podkreślił, że chłopiec wymaga długofalowych, intensywnych oddziaływań behawioralnych oraz opieki psychiatrycznej. Pomimo częściowej poprawy w zachowaniu w trakcie hospitalizacji, nadal utrzymuje się niestabilność emocjonalna, trudności w przewidywaniu skutków własnych działań oraz niezdolność do stosowania się do zasad współżycia społecznego bez stałego nadzoru. Przejawy agresji mają charakter powtarzalny i nie są incydentalne – są obecne w relacjach zarówno z personelem, jak i z rówieśnikami.

Równolegle, dokumentacja sporządzona przez Placówkę Opiekuńczo-Wychowawczą (...)w K. przedstawia szczegółowy opis zachowań nieletniego, w tym wielokrotne przypadki agresji słownej i fizycznej wobec innych wychowanków, groźby z użyciem niebezpiecznych przedmiotów (m.in. noża), celowe prowokowanie konfliktów, a także rażące naruszanie granic fizycznych, w tym obnażanie się w obecności innych dzieci oraz masturbację w miejscach publicznych. Zachowania te powtarzały się również na terenie szkoły, gdzie odnotowano liczne przypadki ataków na innych uczniów i nauczycieli, w tym akty przemocy fizycznej i nieadekwatnej bliskości fizycznej.

W szczególności na uwagę zasługuje fakt, że chłopiec przejawia wyraźnie nasilony popęd seksualny, którego nie potrafi kontrolować, co manifestuje się poprzez uporczywe i natrętne próby przytulania rówieśników, dotykania ich w miejsca intymne oraz obnażanie się, pomimo sprzeciwu i reakcji wychowawców. Zachowania te występują z dużą częstotliwością i nasileniem, co stwarza realne zagrożenie dla psychicznego i fizycznego bezpieczeństwa innych wychowanków.

Wskazane wyżej okoliczności uzasadniają pogląd, że umieszczenie nieletniego w zakładzie leczniczym nie jest środkiem nadmiernym ani represyjnym, lecz konieczną reakcją na głębokie zaburzenia emocjonalne i behawioralne, których nie da się skutecznie kontrolować w warunkach środowiska otwartego. Przebywanie nieletniego w placówce opiekuńczej stwarza zagrożenie zarówno dla jego życia i zdrowia, jak i dla bezpieczeństwa innych dzieci.

Z tego względu, środek określony w art. 44 pkt 7 ustawy spełnia wymóg niezbędności oraz proporcjonalności – jest najmniej dolegliwym środkiem, który może jednocześnie zapewnić skuteczną ochronę oraz umożliwić rozpoczęcie systematycznego leczenia w kontrolowanym środowisku. Postanowienie sądu rodzinnego z dnia 25 kwietnia 2025r. było więc wyrazem troski o dobro nieletniego oraz ochrony interesu publicznego, a zarazem pozostaje w pełni zgodne z celami i założeniami ustawy z dnia 9 czerwca 2022r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

sędzia Paweł Styrna