Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marcin Schoenborn

Protokolant Marzena Mocek

przy udziale Marka Dutkowskiego

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2015 r.

sprawy W. J. ur. (...) w Z.,

córki P. i A.

obwinionej z art. 194 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dn. 18.07.2001r. Prawo wodne i art. 127 ust. 1 lit. C ustawy z dn. 16.04.2004r. o ochronie przyrody przy zast. art. 9§2 kw

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 3 lipca 2015 r. sygnatura akt III W 230/14

na mocy art. 437 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw, art. 104 § 1 pkt 7 kpw, art. 118 § 2 kpw w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 119 kpw

1.  uchyla zaskarżony wyrok i na mocy art. 5 § 1 pkt 4 kpw w zw. z art. 45 § 1 kw umarza postępowanie przeciwko obwinionej o zarzucane jej wykroczenie z art. 194 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne i art. 127 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przy zastosowaniu art. 9 § 2 kw;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz obwinionej kwotę 672 (sześćset siedemdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie obrońcy w sprawie;

3.  kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.

4.  Sygn. akt VI Ka 805/15

5.  UZASADNIENIE

Komisariat Policji w K. skierował do Sądu Rejonowego w Gliwicach wniosek o ukaranie W. J. obwiniając ją o popełnienie wykroczenia z art. 194 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne i art. 127 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przy zastosowaniu art. 9 § 2 kw polegającego na tym, że w okresie od 3 grudnia 2012 r. do 24 lipca 2013 r. będąc właścicielem działki nr (...) położonej w P. ul. (...), zleciła wykonanie robót polegających na podwyższeniu terenu, w wyniku czego dokonała zmiany stany wody na gruncie oraz naruszyła zakazy obowiązujące w parkach krajobrazowych wynikające z rozporządzenia nr (...)Wojewody (...).

Po wszczęciu postępowania o ten czyn w dniu 11 lutego 2014 r. i ostatecznie przeprowadzeniu rozprawy głównej, w końcowym jej etapie już z udziałem Prokuratury Rejonowej G. w G. jako wyłącznego oskarżyciela publicznego, Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 3 lipca 2015 r. sygn. akt III W 230/14 uznał obwinioną W. J. za winną popełnienia zarzucanego jej wykroczenia i za to na mocy art. 194 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne w zw. z art. 9 § 1 kw wymierzył obwinionej karę grzywny w wysokości 1.000 złotych. Na mocy art. 118 § 1 kpw i § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych obciążył obwinioną wydatkami postępowania w kwocie 100 złotych oraz opłatą w kwocie 100 złotych.

Apelację od tego wyroku złożył obrońca. Zaskarżając orzeczenie w całości na korzyść obwinionej zarzucił mu obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

-

art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpk poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków, które z niego nie wynikają, a w szczególności poprzez przyjęcie, że obwiniona doprowadziła do zmiany stosunków wodnych na gruncie, a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu, że doszło do zmiany stosunków wodnych, co w konsekwencji doprowadziło do uznania obwinionej za winną zarzucanego jej czynu,

-

art. 37 kpw w zw. z art. 193 § 1 kpk w zw. z art. 42 § 1 kpw poprzez samodzielne przeprowadzenie przez Sąd ustaleń faktycznych w zakresie, w jakim niezbędne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu hydrologii, tj. dokonanie samodzielnych ustaleń faktycznych odnośnie zmiany stosunków wodnych w sytuacji, gdy stwierdzenie powyższych okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy wymagało wiadomości specjalnych,

-

art. 170 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 39 § 2 kpw poprzez bezpodstawne oddalenie przez Sąd I instancji wniosku dowodowego o przesłuchanie świadka A. J. na okoliczność ustalenia, czy obwiniona dokonała zmiany stosunków wodnych na przedmiotowej działce.

W oparciu o te zarzuty obrońca wniósł zaś o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionej od zarzucanego jej czynu, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Zażądał też zasądzenia na rzecz obwinionej poniesionych przez nią kosztów na ustanowienie obrońcy w obu instancjach.

Sąd Okręgowy w Gliwicach zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy okazała się o tyle skuteczna, że wobec ustania karalności przypisanego obwinionej wykroczenia z upływem dwóch lat od jego popełnienia, co nastąpiło z dniem 24 lipca 2015 r., a więc już po wydaniu zaskarżonego wyroku, jednak przed przedstawieniem w dniu 19 sierpnia 2015 r. akt sprawy Sądowi Okręgowemu, stwierdzić należało wystąpienie bezwzględnego powodu odwoławczego z art. 104 § 1 pkt 7 kpw. W takiej sytuacji Sąd odwoławczy, niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu uchybienia na treść orzeczenia, zobowiązany był uchylić zaskarżony wyrok oraz na mocy art. 5 § 1 pkt 4 kpw w zw. z art. 45 § 1 kw umorzyć postępowanie przeciwko obwinionej o zarzucane jej wykroczenie.

Zgodnie z art. 45 § 1 kw karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, a jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, co w realiach niniejszej sprawy nastąpiło już w dniu 11 lutego 2014 r., karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu. Gdy zarzucanego i przypisanego obwinionej wykroczenia ta miała się dopuścić w okresie od 3 grudnia 2012 r. do 24 lipca 2013 r., a ustalenia tego w żadnym razie nie można byłoby zmienić na niekorzyść W. J. bez względu na to, co w tym zakresie wynikałoby z dowodów, sprzeciwiałby się temu wynikający z kierunku zaskarżenia obowiązujący tak w postępowaniu odwoławczym, jak i w ewentualnym postępowaniu ponownym zakaz reformationis in peius (art. 434 § 1 kpk i art. 443 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw), jest oczywistym, iż z upływem 24 lipca 2015 r. ustała karalność czynu, popełnienie którego stwierdził Sąd Rejonowy. Nastąpiło więc przedawnienie orzekania. W takiej sytuacji przepis art. 5 § 1 pkt 4 kpw nakazuje wszczęte postępowanie umorzyć.

Jednocześnie wbrew twierdzeniu apelującego nie zaistniały warunki, które uzasadniałyby wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionej od popełnienia zarzucanego jej wykroczenia.

Podkreślenia wymaga, iż zasada, wedle której w wypadku stwierdzenia negatywnych przesłanek procesowych określonych w art. 5 § 1 pkt 1 i 2 kpw oraz art. 5 § 1 pkt 4 kpw sąd powinien umorzyć postępowanie z uwagi na niedopuszczalność jego dalszego prowadzenia, nie ma zastosowania jedynie wówczas, gdy zbieg tych przesłanek zostanie stwierdzony dopiero po przeprowadzeniu dowodów i wyjaśnieniu wszystkich okoliczności faktycznych Dochodzi bowiem wówczas do zbadania podstaw odpowiedzialności obwinionego i w takiej sytuacji sąd powinien podjąć decyzję odnoszącą się do braku tych podstaw, a więc wydać wyrok uniewinniający, a nie umarzający postępowanie z powodu przedawnienia ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2002 r., V KKN 484/00, LEX nr 50036; postanowienie SN z 27 stycznia 2010 r., I KZP 27/10, OSNKW 2011/1/5).

Tymczasem już tylko z twierdzeń skarżącego dość czytelnie wyartykułowanych w wywiedzionym przez niego środku odwoławczym, dobitnie wynikało, iż postępowanie dowodowe, jakie przeprowadził Sąd Rejonowy, uważa za niekompletne, pominięto bowiem przesłuchanie w charakterze świadka A. J., jak też nie uzyskano opinii biegłego z zakresu hydrologii, wskutek czego stoi na stanowisku, że błędnie ustalonym zostało, iż wykonane na zlecenie obwinionej podwyższenie terenu na będącej jej własnością nieruchomości położonej na terenie P. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...), doprowadziło do zmiany stanu wody na gruncie, jak też stanowić miało naruszenie zakazu zmiany stosunków wodnych obowiązującego na terenie (...), a niewątpliwie dopiero tego rodzaju ustalenia wskazywałyby na zrealizowanie przez W. J. przedmiotowych znamion wykroczeń stypizowanych w art. 194 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne i w art. 127 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. W takim stanie rzeczy wniosek obrońcy o uniewinnienie obwinionej uchodzić musiał więc za co najmniej przedwczesny.

Zatem z przyczyn wyżej wskazanych, a bez potrzeby instancyjnej kontroli ustaleń Sądu Rejonowego, której oczekiwał skarżący podnosząc uchybienia z kategorii wymienionej w art. 438 pkt 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpk, zaskarżony wyrok należało uchylić i postępowanie umorzyć z powodu jego dalszej niedopuszczalności. Tej zaś treści orzeczenie następcze determinowało rozstrzygnięcie o kosztach postępowaniach. Zgodnie z art. 118 § 2 kpw, który w postępowaniu odwoławczym należało zastosować po myśli art. 634 kpk w zw. z art. 119 kpw, w razie umorzenia postępowania w sprawie, w której wniosek o ukaranie złożył oskarżyciel publiczny, koszty postępowania ponosi Skarb Państwa. W takim wypadku należy też zasądzić od Skarbu Państwa koszty obrony z wyboru, gdyż są one składnikiem kosztów procesu w rozumieniu, recypowanego do postępowania w sprawach o wykroczenia, art. 616 § 1 pkt 2 kpk. Uzasadnionymi wydatkami stron w rozumieniu tego przepisu, które w razie umorzenia postępowania w sprawie o wykroczenia ponosi - w myśl art. 118 § 2 kpw - Skarb Państwa i które zasądza się na rzecz obwinionego, jeżeli postępowanie toczyło się z wniosku oskarżyciela publicznego, są więc również opłaty wyłożone za czynności obrończe przez obwinionego ( por. postanowienie SN z 14 marca 2013 r., IV KK 386/12, OSNKW 2013/6/54). W realiach niniejsze sprawy obwiniona przez całe postępowanie sądowe korzystała z pomocy obrońcy będącego radcą prawnym, a rozprawa główna rozpoczęta w dniu 18 lutego 2015 r. kontynuowana była również 10 kwietnia 2015 r. i 26 czerwca 2015 r., trwała zatem dłużej niż jeden dzień. Ustanowionemu przez nią obrońcy przysługiwała zatem opłata w wysokości stawki minimalnej należnej za obronę przed sądem rejonowym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia powiększonej o 20% za każdy następny dzień rozprawy (§ 14 ust. 1 pkt 2 i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zw. z art. 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 r.), a także opłata w wysokości stawki minimalnej za obronę przed sądem okręgowym jako drugą instancją (art. 12a ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w części dyspozytywnej swego wyroku.