Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 4 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Jasiński (spr.)

Sędziowie: SSO Jadwiga Siedlaczek , SSO Marek Lewandowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 kwietnia 2014 r.

sprawy z wniosku syndyka masy upadłości (...) spółka akcyjna w upadłości likwidacyjnej – J. C.

z udziałem Syndyka Masy Upadłości (...)S.A. w S. w upadłości likwidacyjnej

o wpis własności

na skutek apelacji wniesionej przez uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 28 stycznia 2014 roku

sygn. akt Dz. Kw 19484/13

Kw nr (...)

p o s t a n a w i a :

1.  uchylić zaskarżone postanowienie w punkcie 1( pierwszym) i wniosek oddalić.

2.  oddalić apelację w pozostałej części

3.  ustalić iż każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Toruniu postanowieniem z dnia 28 stycznia 2014 roku w sprawie z wniosku syndyka masy upadłości (...) spółka akcyjna w upadłości likwidacyjnej – J. C.przy uczestnictwie Syndyka Masy Upadłości(...) S.A. w S. w upadłości likwidacyjnej w drodze rozpoznania skargi uczestnika na orzeczenie referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Toruniu z dnia 30 października 2013 r. - utrzymał dokonany wpis w mocy.

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawca jako podstawę do uwzględnienia wniosku o wpis prawa własności przedstawił prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu w sprawie o wydanie nieruchomości ( VI GC 56/13) na mocy którego przedmiotowa nieruchomość w następstwie skutków prawnych tego wyroku znalazła się powrotnie w masie upadłości wnioskodawcy. Sąd Rejonowy odwołał się do treści przepisu art. 31 ust 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 roku ( t.j. z 2001 r. Nr 124 , poz.1361 z późn. zm.) wskazując ,że prawomocny wyrok sądu z nadaną mu klauzulą wykonalności w świetle unormowania powołanego przepisu może stanowić podstawę do ujawnienia prawa własności w treści księgi wieczystej.

Apelację od powyższego postanowienia złożył uczestnik zarzucając brak podstawy do dokonania takiego wpisu.

W ocenie apelującego wpis nie mógł zostać dokonany z dwóch przyczyn :

- pierwszej wynikającej z faktu , iż świadczenie wynikające z przedstawionego wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu spełniane jest na rzecz syndyka działającego w imieniu upadłego , a nie na rzecz upadłego w sytuacji dotyczącej masy upadłości dokonywane jest zawsze na rzecz syndyka działającego w imieniu upadłego ;

- drugiej wynikającej z faktu , iż wyrok nakazujący wydanie nieruchomości nie może stanowić podstawy dokonania wpisu prawa własności na rzecz osoby uprawnionej do władania nią bowiem nie dotyczy on swoimi skutkami rzeczy ale osób władających rzeczą i ma charakter obligacyjny , a nie rzeczowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Wykładnia przepisu art. 31 ust 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 roku ( t.j. z 2001 r. Nr 124 , poz.1361 z późn. zm.) - dalej ustawy była już wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa i wyrażonych w nim poglądów Sądu Najwyższego i nie ma potrzeby w tym miejscu ich ponownego przytaczania. Na tle wskazanego przepisu odnieść należy się jednak do drugiego z zarzutów wskazanych w apelacji wokół którego jak się wydaje istnieje oś sporu na gruncie niniejszego postępowania.

Otóż uszło uwadze Sądu Rejonowego , iż treść wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu ( sygn. akt VI Gc 63/13 ) , która stanowiła podstawę zaskarżonego wpisu , a nakazującego wydanie uczestnikowi postępowania przedmiotowej nieruchomości na rzecz wnioskodawcy oparta została na konstrukcji prawnej bezskuteczności czynności prawnej ( a nie na jej nieważności co należy w tym miejscu podkreślić). Bezskuteczność ta stwierdzona na podstawie uregulowań ujętych w art. 134 ustawy prawa upadłościowego i naprawczego (t.j. : Dz.U. z 2009 roku Nr 175 , poz. 1361 z późn. zm.) - dalej p.u.n. oznacza więc tyle , że sporna nieruchomość , która wyszła z masy upadłego wnioskodawcy na gruncie rzeczowym nadal pozostaje własnością nabywcy tj. uczestnika postępowania ( prawnie wpisanego do księgi wieczystej jako jej właściciela ). Skutek bowiem wyroku nakazującego wydanie przedmiotowej nieruchomości opartego na bezskuteczności względnej oznacza , iż wierzyciele w tym przypadku wierzyciele upadłego wnioskodawcy mogą dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z tejże nieruchomości , która prawnie jest nadal własnością uczestnika postępowania . Treść zatem wyroku Sądu Okręgowego wydanego w sprawie VI Gc 36/13 ma w istocie jedynie charakter ściśle egzekucyjny i nie może stanowić podstawy wpisu „ powrotnej własności „ na gruncie art. 31 ust 2 ustawy. Brak upadku skutku rzeczowego wynikającego z umowy zawartej między stronami ( na co trafnie wskazuje apelujący) uznanej za bezskuteczną powoduje , że przewidziany w art. 134 ustawy p.u.n. powrót do masy upadłości w tym przypadku przedmiotowej nieruchomości nie oznacza i oznaczać nie może powstanie po stronie syndyka roszczenia o zobowiązanie nabywcy do złożenia oświadczenia woli o zwrotnym przeniesieniu własności i tym bardzie domagania się wpisania „ powrotnego” własności w postępowaniu wieczystoksięgowym. Przekazanie do masy upadłości oznacza tu więc jedynie powinność uczestnika postępowania dobrowolnego zwrotu w naturze nieruchomości ( a w przypadku sporu - na podstawie prawomocnego wyroku sądu co też miało miejsce w sprawie VI Gc 63/13 ) - celem umożliwienia zaspokojenia z tak powiększonej masy upadłości wszystkich wierzycieli w tym wypadku wierzycieli wnioskodawcy ( por. SN wyrok z 6 września 2013 roku V CSK 454/12 – LEX nr 1402682 ).

W świetle powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. postanowił jak w punkcie 1 ( pierwszym ) postanowienia .

Natomiast o kosztach postępowania za I instancję orzeczono jak w punkcie 2 ( drugim) , zaś o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 §1 k.p.c. - jak w punkcie 3 ( trzecim ) postanowienia. Sąd Okręgowy stosując i zachowując zasadę § 1 powołanego przepisu ocenił , iż w świetle stanu faktycznego , który w sprawie wystąpił w istocie jego prawne skutki będą osiągnięte bez potrzeby zmian wpisu własności a więc nie czynią żadnej ze stron zwycięzcą postępowania. Kontradyktoryjność postępowania charakterystyczna dla postepowania procesowego jest w istocie pozorna i nie uzasadnia zastosowania kolejnych §- ów przepisu art. 520 k.p.c.