Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Bożena Charukiewicz (spr.)
Sędziowie:	SO Jolanta Strumiłło SO Agnieszka Żegarska
Protokolant:	sekr. sądowy Ewelina Gryń

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą
we W.

przeciwko (...) Spółce Jawnej z siedzibą w O.

o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Kętrzynie
z dnia 28 maja 2013 r., sygn. akt I C 181/13,

oddala apelację.

IX Ca 664/13

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. we W. wniósł pozew przeciwko pozwanej (...) W. Sp.j. w O. o zwolnienie od egzekucji pojazdu marki V. (...), numer rejestracyjny (...), numer nadwozia (...), zajętego u dłużnika S. K. (1) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kętrzynie, który to pojazd jest własnością powoda.

W uzasadnieniu podał, że w dniu 17 grudnia 2009r. dłużnik zawarł z powodem umowę kredytu na zakup pojazdu V. (...). Zabezpieczeniem kredytu była umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie zawarta w dniu 16 grudnia 2009r. Pismem z dnia 14 lutego 2013r. komornik sądowy zawiadomił powoda o zajęciu pojazdu w trakcie prowadzonego postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, z wniosku pozwanego. W dniu 21 lutego 2013r. powód wystąpił do pozwanej z wnioskiem o odstąpienie od egzekucji przedmiotowego pojazdu, uzasadniając to faktem, iż obecnie jest właścicielem całego pojazdu. Powód poinformował także komornika o przewłaszczeniu pojazdu. Pozwana nie zajęła w sprawie żadnego stanowiska.

Pozwana (...) W. Sp.j. w O. wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu podała, że wystąpiła z wnioskiem do komornika o zwolnienie z egzekucji 49/100 udziału we własności samochodu, jaki przysługiwał powodowi. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne co do 49/100 udziału we własności przedmiotowego samochodu. Podniosła, że zajęła stanowisko w sprawie, dążyła do wyjaśnienia niejasnych kwestii podnoszonych przez powoda. Zarzuciła, że powód nie udowodnił w wystarczający sposób swojego prawa do pozostałej części, co mogłoby uzasadniać umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości co do tego pojazdu. Pozwana podkreśliła, że wypowiedzenie umowy łączącej powoda z dłużnikiem S. K. (2) oraz nabycie praw do całości pojazdu nastąpiło już po zajęciu ruchomości należących do dłużnika. Późniejsze rozporządzenie udziałem przez dłużnika jest zatem nieskuteczne wobec pozwanej. Zdaniem pozwanej powód nie był w dobrej wierze nabywając udział w pojeździe, bowiem nie ziściła się konieczna przesłanka takiego nabycia własności, tj. wydanie pojazdu powodowi. Ponadto powód powinien był od samego początku interesować się swoją własnością i wiedzieć o czynnościach, jakich jest przedmiotem.

Wyrokiem z dnia 28 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie zwolnił spod egzekucji samochód V. (...) numer rejestracyjny (...) numer nadwozia (...), zajęty u dłużnika S. K. (1) w dniu 27 sierpnia 2012 r. przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Kętrzynie S. D. w sprawie egzekucyjnej z wniosku (...) Spółka jawna z siedzibą w O. sygnatura akt Km 2405/12. Zasądził także od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1 797,30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 17 grudnia 2009r. (...) Bank S.A. z siedzibą we W. udzielił S. K. (1) kredytu na zakup samochodu V. (...), numer nadwozia (...). W celu zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu kredytu w § 2 pkt 6 umowy ustanowiono m.in. przewłaszczenie na zabezpieczenie. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie została zawarta 16.12.2009r. Stosownie do § 2 pkt 1 umowy przewłaszczenia S. K. (1) przeniósł na bank prawo własności udziału w wysokości 49/100 części. Co do pozostałych 51/100 części postanowiono m.in., że udział ten przejdzie na własność banku bezwarunkowo w dniu następnym po upływie terminu wypowiedzenia umowy kredytu.

Z dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że w dniu 13 listopada 2012r. do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kętrzynie S. D. wpłynął wniosek (...) Spółka jawna z siedzibą w O. o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko S. K. (1) na podstawie prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 11.09.2012r., w sprawie V GNc 1938/12. Postępowanie zostało wszczęte za sygnaturą akt Km 2405/12. W dniu 16.11.2012r. komornik na podstawie art. 851 k.p.c. dokonał zajęcia ruchomości w postaci m.in. samochodu V. (...), numer nadwozia (...) przez zaznaczenie w protokole zajęcia z 27.08.2012r.

Jak ustalił Sąd I instancji w dniu 29.11.2012r. bank wypowiedział S. K. (1) umowę kredytu na zakup samochodu z 30 dniowym okresem wypowiedzenia. Powodem wypowiedzenia było zadłużenie z tytułu wymagalnego kapitału na kwotę 3 218,16 zł z odsetkami w kwocie 1 277,03 zł. Na pozostałą część zadłużenia składała się kwota 23 875,79 zł z tytułu niewymagalnego kapitału kredytu, 129,90 zł z tytułu odsetek od kapitału niewymagalnego, 80,-zł z tytułu prowizji i kosztów wezwania do zapłaty oraz 315,64 zł z tytułu kosztów windykacji. Wypowiedzenie zostało doręczone na adres dłużnika, ale nie zostało przez niego podjęte. Zostało zwrócone na adres nadawcy 18.12.2012r. Pismem komornika z dnia 14.02.2013r. o zajęciu spornego samochodu został zawiadomiony powodowy bank. Pismo to zostało doręczone (...) Bank S.A. we W. w dniu 19.02.2013r. Po doręczeniu zawiadomienia bank wystąpił do pozwanej o dobrowolne odstąpienie od egzekucji ze spornego samochodu. Stosownie do tego pozwana w dniu 1 marca 2013r. wystąpiła do komornika z wnioskiem o zwolnienie spod egzekucji udziału banku w wysokości 49/100 i kontynuację egzekucji co do pozostałych 51/100. Na skutek wniosku pozwanej komornik postanowieniem z dnia 18.03.2012r. umorzył postępowanie egzekucyjne co do udziału powoda w wysokości 49/100 we współwłasności spornego pojazdu.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powód wykazał, iż egzekucja skierowana do samochodu V. (...) narusza jego prawo własności. Sąd podkreślił, że podstawą żądania powoda jest fakt zawarcia z dłużnikiem umowy przewłaszczenia spornego pojazdu na zabezpieczenie udzielonego kredytu. Wskazał, że przeniesienie własności na podstawie takiej umowy znajduje oparcie w przepisach art. 155 i 156 k.c. W ocenie Sądu Rejonowego przewłaszczenie na zabezpieczenie oraz skutek w postaci przejścia na wierzyciela własności rzeczy w razie braku spłaty wierzytelności przez dłużnika nie jest tożsamy ze zbyciem rzeczy przez dłużnika po jej zajęciu. Wprawdzie zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie miało miejsce na długo przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, to z jej treści wynikało, iż po wypowiedzeniu umowy kredytu nastąpi bezwarunkowo przejście własności pozostałego udziału na rzecz banku. Nie było przy tym wymagane podejmowanie przez dłużnika czynności rozporządzającej już po dacie wszczęcia egzekucji. Przejście prawa własności było bowiem skutkiem umowy zawartej przez powoda i dłużnika na długo przed zajęciem. Zdaniem Sądu do skutecznego przeniesienia prawa własności spornego pojazdu, w świetle art. 155 § 1 k.c., wystarczająca będzie sama umowa przewłaszczenia, bez konieczności przeniesienia posiadania.

Mając powyższe na względzie Sąd powództwo uwzględnił na podstawie art. 841 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Wyrok powyższy zaskarżyła pozwana w całości, zarzucając w apelacji naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

1)  art. 841 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w związku z przyjęciem, że egzekucja z samochodu narusza jego prawa, podczas gdy pozwana wszczęła egzekucję z przedmiotowego samochodu zanim powód stał się jego wyłącznym właścicielem,

2)  art. 848 k.p.c. w zw. z art. 161 § 1 k.c. w zw. z art. 90 k.c. poprzez jego niezastosowanie w związku z przyjęciem, że zajęcie ruchomości dokonane przez pozwaną przed jego nabyciem przez powoda nie jest skuteczne w stosunku do powoda,

3)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granicy swobodnej oceny dowodów oraz dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, nie biorąc pod uwagę, że z treści umowy wynika, że przedmiotem przewłaszczenia na zabezpieczenie był jedynie udział w prawie własności pojazdu wynoszący 49/100.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Zdaniem Sądu Okręgowego, pozwana nie zakwestionowała skutecznie ani oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy i jego ustaleń faktycznych, ani oceny prawnej, a jej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego są chybione. W ocenie Sądu Okręgowego skierowanie egzekucji do 51/100 części udziału we własności pojazdu marki V. (...) stanowiło naruszenie prawa własności powoda. Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy przeniesienie własności przedmiotu przewłaszczenia na rzecz powoda, na podstawie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 16 grudnia 2009r. można uznać za „rozporządzenie ruchomością dokonane po zajęciu” (art. 848 k.p.c.).

Rozporządzenie rzeczą, czyli podjęcie czynności prawnej prowadzącej, np. do zbycia lub obciążenia rzeczy, wymaga złożenia oświadczenia woli przez dłużnika (właściciela zajętej ruchomości), przyjmującego postać uprawnienia kształtującego. Do rozporządzenia rzeczą niezbędne jest zatem złożenie oświadczenia woli wywołującego określone skutki prawne, w tym wypadku przeniesienie prawa własności. W niniejszej sprawie, co jest bezsporne dłużnik takiego oświadczenia woli po zajęciu samochodu V. (...) nie złożył.

Powód wykazał, iż prawo własności przedmiotowego pojazdu nabył na podstawie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie zawartej z dłużnikiem w dniu 16 grudnia 2009 r. Umowa przewłaszczenia została zawarta pod warunkiem. W umowie tej strony uzgodniły, że własność udziału dłużnika w wysokości 51/100 w prawie własności pojazdu zostanie przeniesiona na rzecz banku w dniu następnym po upływie terminu wypowiedzenia umowy kredytu. Poza sporem pozostaje okoliczność, że powód wypowiedział umowę kredytu, ziścił się zatem warunek określony w umowie, czego konsekwencją było przejście własności pozostałych udziałów na powoda. Skutek ten nastąpił bez składania oświadczenia woli przez dłużnika o rozporządzeniu rzeczą.

W istocie oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy kredytu nastąpiło już po zajęciu przedmiotowego pojazdu. Jednak samego przejścia własności ruchomości na rzecz powoda nie można utożsamiać z rozporządzeniem ruchomością, o którym stanowi art. 848 k.p.c. Podstawą przeniesienia własności pojazdu na powoda w niniejszej sprawie była bowiem umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie zawarta w dniu 16 grudnia 2009 r. Ponieważ warunek zawarty w umowie nastąpił, doszło do przejścia własności pojazdu na rzecz powoda. Tak więc ochrona wierzyciela wynikająca z art. 848 k.p.c. nie ma w niniejszej sprawie zastosowania, gdyż przepis ten wymaga rozporządzenia przez dłużnika ruchomością po jej zajęciu, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Na marginesie należy także zauważyć, że chybiony jest zarzut apelacji naruszenia art. 161 § 1 k.c., bowiem przepis ten został skreślony ustawą z 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.