Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Justyna Pikulik

Protokolant: praktykant Adam Bąk

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2017 r. na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko M. M.

o zapłatę

postanawia:

1.umorzyć postępowanie w sprawie;

2.odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu.

Uzasadnienie postanowienia zapadłego przed Sądem Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie Wydział II Cywilny na rozprawie w dniu 26 lipca 2017 r.

Powód (...) spółka z o.o. z siedzibą z P. wystąpił z pozwem, domagając się zasądzenia od pozwanej M. M. kwoty 2.201,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 19 listopada 2013 r. do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 7 kwietnia 2016 r. powód (...) spółka z o.o. z siedzibą z P. ograniczył powództwo o kwotę 100 zł i w tym zakresie zrzekł się roszczenia.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym ( sygn. akt II Nc 3015/15) uwzględniając w całości żądanie pozwu.

Tego samego dnia Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie wydał także postanowienie o umorzeniu postępowania w takim zakresie, w jakim powód cofnął powództwo.

Pozwana M. M. w zakreślonym terminie wywiodła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w zakresie dokonanych przez nią wpłat na poczet zadłużenia, umożliwienie spłaty zadłużenia w ratach oraz o odstąpienie od obciążania pozwanej kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że co do zasady nie kwestionuje dochodzonego przez powoda roszczenia, a jego nieuregulowanie wynika z jej złej sytuacji materialnej. Pozwana podniosła, że jest bezrobotna, bez prawa do zasiłku, nie posiada żadnych składników majątku, z jakich mogłaby zostać przeprowadzona egzekucja. Podkreśliła, że po zamknięciu prowadzonej działalności gospodarczej pozostaje w trudnej sytuacji finansowej, lecz stara się spłacać zadłużenie względem powoda w ratach. Pozwana zaznaczyła, że podejmowała próby zatrudnienia, lecz były one krótkotrwałe. Dodatkowo zdarzyła się sytuacja, że pracodawca nie wypłacił jej wynagrodzenia. Pozwana wskazała, że pozostaje na utrzymaniu swojej rodziny. Nie ma środków ma poniesienie kosztów procesu. Pomimo to, stara się spłacać zadłużenie.

Powyższe okoliczności pozwana przytoczyła również na rozprawie w dniu 11 października 2016 r.

Pismami z dnia 5 sierpnia 2016 r., 3 października 2016 r. , 26 października 2016 r., 6 grudnia 2016 r. i 8 grudnia 2016 r. powód (...) spółka z o.o. z siedzibą z P. ograniczał powództwo o kwoty wpłacane przez pozwaną M. M. na poczet należności objętej żądaniem pozwu i w tym zakresie zrzekał się roszczenia.

Pismem z dnia 3 lipca 2017 r. powód (...) spółka z o.o. z siedzibą z P. cofnął powództwo w całości, zrzekając się roszczenia oraz wnosząc o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego oraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Powód wskazał, że pozwana w toku procesu sądowego zaspokoiła jego roszczenie w całości.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 26 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie Wydział II Cywilny umorzył postępowanie w sprawie oraz odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu.

U podstaw takiego rozstrzygnięcia legły następujące względy.

Zgodnie z dyspozycją art. 203 § 1 k.p.c., pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. W myśl § 2 tegoż artykułu, pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.

Z brzmienia zaś 203 § 4 k.p.c. wynika, iż Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Kierując się zasadą dyspozycyjności, która zakłada dopuszczalność odwoływania przez strony tzw. procesowych oświadczeń woli i uwzględniając dodatkowo, że cofnięcie pozwu niweczy skutki procesowe wywołane jego wniesieniem, postępowanie w zakresie, w jakim powód cofnął pozew, podlegało umorzeniu (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r., II CK 80/03, niepubl., i powołane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy, Sąd nie dostrzegł żadnych okoliczności, które przemawiałyby za uznaniem oświadczenia o cofnięciu pozwu, za sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo by zmierzało ono do obejścia prawa.

Skoro cofnięcie pozwu jest wyrazem rezygnacji powoda z dochodzenia w danym postępowaniu żądania udzielenia mu ochrony prawnej w postaci skonkretyzowanej w pozwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2007 r. IV CSK 110/07), to co do zasady powinno podlegać ograniczonej kontroli sądu, a o czym stanowi przepis art. 203 § 4 k.p.c.

Z uwagi na to, że powództwo zostało cofnięte wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, nie było konieczne uzyskanie na to zezwolenia pozwanej ( art.203 § 1 k.p.c.).

Zgodnie z art. 355 § 1 i 2 k.p.c., Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Stąd też, w oparciu o przepis art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 k.p.c. postępowanie podlegało umorzeniu, o czym orzeczono w punkcie I postanowienia.

Z kolei w punkcie II postanowienia rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

W przedmiotowej sprawie powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, wskazując, że pozwana zaspokoiła roszczenie dopiero wskutek wytoczenia powództwa o zapłatę.

W doktrynie przyjmuje się, że w przypadku cofnięcia pozwu przez stronę powodową, pozwany traktowany jest jak wygrywający proces, dlatego należy mu się zwrot kosztów procesu, o ile złoży wniosek. Jednakże powszechny jest pogląd, że jeżeli cofnięcie pozwu nastąpiło wskutek realizacji żądania pozwu przez pozwanego już po wytoczeniu powództwa, to pozwany obowiązany jest do zwrotu kosztów procesu powodowi. Zaspokojenie bowiem przez pozwanego roszczenia powoda po wytoczeniu pozwu jest równoznaczne z przegraniem przez niego procesu. Stanowisko takie można wyinterpretować z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51, publ. OSN(C) 1952, nr 2, poz. 49, w którym to Sąd Najwyższy stwierdził, że cofnięcie pozwu z powodu zaspokojenia roszczenia nie jest cofnięciem pozwu w znaczeniu techniczno-prawnym. Oświadczenie powoda należy rozumieć, jako oznajmienie o zaspokojeniu roszczenia, co czyni zbędnym wydanie orzeczenia, co do dochodzonego roszczenia. Zaspokojenie przez stronę pozwaną roszczenia w toku procesu należy, zatem uznać za jednoznaczne z przegraniem sprawy przez stronę pozwaną. W tym przypadku stronie pozwanej należą się koszty procesu tylko wtedy, gdy nie dała ona powodu do wytoczenia procesu. Jeżeli pozwany, pomimo wcześniejszych wezwań go do spełnienia świadczenia, spełnia je dopiero po wytoczeniu powództwa, to z reguły uznać należy, że dał on w ten sposób powód do wytoczenia sprawy i zgodnie z odpowiednio stosowaną zasadą słuszności z art. 101 k.p.c., powinien ponieść koszty także w przypadku umorzenia postępowania na skutek cofnięcia pozwu. W takim przypadku przepis art. 203 § 2 k.p.c. nie będzie miał zastosowania ( por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 listopada 1995 r. I Acz 366/95, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1966 r. I PZ 30/66, OSA 1996/7-8/34, LEX nr 5988).

Kierując się powyższą argumentacją, Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że pozwana M. M. dała powodowi powód do wystąpienia z pozwem, gdyż uregulowała należności dochodzone pozwem dopiero po wniesieniu pozwu. Jest ona zatem stroną przegrywającą proces.

Podstawową zasadą rozstrzygania o kosztach procesu, jest zasada odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.), zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wyjątek od tej reguły przewidziany został w art. 102 k.p.c., wyrażającym zasadę słuszności, który jednak nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych („szczególnie uzasadnionych”) wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu, który musi mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu, czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności, wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Do wypadków „szczególnie uzasadnionych” należą zatem zarówno okoliczności związane z przebiegiem procesu, do których zalicza się sytuacje wynikające z charakteru żądania, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności żądania itp., jak również leżące poza procesem. Wchodzi tu w grę sytuacja majątkowa i rodzinna strony ( tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23 sierpnia 2012r., sygn. akt II CZ 93/12 , Lex nr 1219500).

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie pozwana M. M. z uwagi na swoją sytuację materialną, kosztów procesu nie byłaby w stanie uiścić.

Pozwana M. M. jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku. Nie posiada żadnych składników majątku, z jakich mogłaby zostać przeprowadzona egzekucja. Pozwana podejmowała próby zatrudnienia, lecz były one krótkotrwałe, dodatkowo zdarzyła się sytuacja, że pracodawca nie wypłacił jej wynagrodzenia. Pozwana obecnie pozostaje na utrzymaniu swojej rodziny i nie dysponuje środkami na poniesienie kosztów procesu.

W ocenie Sądu, dawało to podstawy do uznania, że pozwana kwoty 717 zł tytułem kosztów procesu nie jest w stanie powodowi zapłacić, zaś ewentualna egzekucja tychże kosztów prawdopodobnie okazałaby się bezskuteczna.

Sąd miał także na uwadze, że pozwana, mimo swojej ciężkiej sytuacji materialnej, starała się w toku procesu spłacać powodowi w ratach swoje zadłużenie i ostatecznie w całości je spłaciła, wobec czego powód cofnął skierowane przeciwko niej powództwo. Potwierdziło to twierdzenia pozwanej, że nieuregulowanie zadłużenia względem powoda nie wynikało z jej złej woli, lecz z jej niewątpliwie trudnej sytuacji materialnej.

Z powyższych względów, Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu, orzekając o tym w punkcie II postanowienia.