Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

Sędziowie: SO Piotr Sałamaj

SO Anna Górnik (spr.)

Protokolant: stażysta Paulina Rynkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa „B. rent a car” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 29 grudnia 2016 roku, sygnatura akt X GC 1471/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO (...)SSO (...)SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 126/17

UZASADNIENIE

Powódka „B. rent a car Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwoty 1.237,43 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 1.037,43 zł od dnia 15 listopada 2015 r. oraz od kwoty 200 zł od dnia wytoczenia powództwa wraz z kosztami postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, że w wyniku kolizji drogowej, której sprawca posiadał zawartą z pozwaną umowę ubezpieczenia OC, uszkodzeniu uległ pojazd marki F. (...) o nr rej. (...) należący do S. R. (1). Powódka podała, że poszkodowany w okresie naprawy swojego pojazdu od 11 do dnia 17 września 2015 r. (tj. 7 dni) wynajmował od niej pojazd zastępczy w stawce 261 zł netto (321,03 zł brutto) za dobę, a łączny koszt najmu wynosił 2.247,21 zł brutto (1827 zł netto). Uzasadniając swoją legitymację w sprawie powódka wskazała, że zawarła z poszkodowanym umowę cesji wierzytelności. W wyniku zgłoszenia roszczenia pozwana przyznała odszkodowanie kwocie 1.209,78 zł. Powódka podała, że żądanie pozwu obejmuje pozostałą część odszkodowania w zakresie zwrotu kosztów najmu oraz kwotę 200 zł stanowiącą koszt pomocy prawnej.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. Pozwana nie zakwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za szkodę, konieczności najmu pojazdu zastępczego ani okresu najmu. Przyznała, że wypłaciła poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 1.209,78 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego weryfikując jednak stawkę najmu do kwoty 155 zł netto za dobę najmu przy uwzględnieniu 50 % podatku VAT. W ocenie pozwanej stawka określona w umowie jest zawyżona i nie odzwierciedla stawek na rynku lokalnym, a nadto powódka niezasadnie domaga się zapłaty pełnej kwoty tytułem podatku VAT skoro ze zgłoszenia szkody wynika, że poszkodowany jest płatnikiem VAT, a koszty eksploatacji samochodu stanowią koszt uzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, który może odliczyć. Jej zdaniem nie sposób również uznać kosztów pomocy prawnej w kwocie 200 zł jako pozostających w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w punkcie I oddalił powództwo, w punkcie II zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 377 zł tytułem kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Sąd Rejonowy uznał za bezsporne, że w dniu 25 sierpnia 2015 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki F. (...) nr rej. (...) należący do S. R. (1). Sprawca zdarzenia legitymował się polisą potwierdzającą zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego z Towarzystwem (...) z siedzibą w W.. Szkoda została zgłoszona do wskazanego ubezpieczyciela, który zarejestrował sprawę pod numerem 716/15/33/23.

W zgłoszeniu szkody S. R. (1) wskazał, że jest płatnikiem podatku VAT oraz że koszty eksploatacji pojazdu stanowią koszty uzyskania przychodu w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej i przysługuje mu odliczenie podatku VAT w wysokości 50%.

W dniu 11 września 2015 r. S. R. (1) oddał uszkodzony pojazd do warsztatu naprawczego prowadzonego przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. W dniu 17 września 2015 r. naprawa została zakończona, a pojazd odebrany przez poszkodowanego.

Sąd Rejonowy ustalił, że 11 września 2015 r. S. R. (2) zawarł z powódką umowę najmu pojazdu zastępczego marki O. (...). Dobowa stawka najmu została w umowie ustalona na kwotę 261 zł netto.

W tym samym dniu S. R. (2) zawarł ze spółką (...) rent a car” umowę cesji wierzytelności – prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego - przysługującą poszkodowanemu w związku ze szkodą z dnia 25 sierpnia 2015 r. o nr 716/15/33/23 likwidowaną przez Towarzystwo (...) z siedzibą w W..

S. R. (2) wynajmował pojazd zastępczy do dnia 17 września 2015 r. – łącznie przez 7 dni. Po zakończeniu najmu powódka wystawiła poszkodowanemu fakturę na kwotę 2.247,21 zł brutto (1.827 zł netto) tytułem wynajmu pojazdu przez 7 dni, przy uwzględnieniu stawki podatku VAT 23% obejmującej kwotę 420,21 zł.

Pismem z dnia 13 października 2015 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 2247,21 zł brutto tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pismem z dnia 28 października 2015 r. pozwany poinformował o przyznaniu odszkodowania - zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 1209,78 zł (kwoty netto powiększonej o 50% VAT) wskazując, że za zasadny uznaje okres 7 dni najmu w stawce 155 zł netto za dobę przewidzianej za pojazd z klasy D, a ponadto w ramach odszkodowania uznaje za zasadny zwrot 50% podatku VAT zgodnie z zaświadczeniem poszkodowanego. Wskazana kwota została przekazana na rachunek bankowy powódki w dniu 2 listopada 2015 r.

W dniu 8 marca 2016 r. T. S. wystawił powódce fakturę VAT nr (...) tytułem wynagrodzenia za analizę dokumentów, zgodnie z zestawieniem na kwotę 24.600 zł za 100 spraw. Powódka uiściła kwotę 24.600 zł z tego tytułu.

Sąd Rejonowy uznał powództwo, oparte na podstawie art. 822 k.c. i 805 k.c. za nieuzasadnione w całości.

Wskazał, iż na skutek zawartej umowy przelewu wierzytelności przysługującej poszkodowanemu S. R. (1), wierzytelność należna z tytułu zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego przeszła na powódkę, która tym samym stała się uprawniona do dochodzenia jej od pozwanej. Pozwanemu przysługiwały przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 k.c.).

Pozwany co do zasady przyjął odpowiedzialność za szkodę powstałą w pojeździe marki F. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia z dnia 25 sierpnia 2015 roku. Przedmiotem sporu okazała się natomiast kwestia wysokości poniesionych przez poszkodowanego kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w zakresie należnego odszkodowania. Powódka wywodziła, że uzasadnione są koszty poniesione z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 7 dni przy przyjęciu dobowej stawki najmu w wysokości 261 zł netto Pozwana natomiast uznała za zasadne koszty najmu w stawce dobowej 155 zł netto i po uwzględnieniu 50% podatku VAT.

Sporną pomiędzy stronami okazała się, zdaniem Sądu I instancji, kwestia uzasadnionego kosztu najmu pojazdu zastępczego, w tym, czy przyjęta stawka najmu jest uzasadniona w zakresie dochodzonego odszkodowania, w szczególności, czy pozostaje w związku przyczynowym z zaistniałą szkodą. Ciężar wykazania przedmiotowych okoliczności obciążał powódkę (art. 6 k.c.), to ona bowiem dochodziła należności, której zasadność pozwana negowała.

W ocenie Sądu Rejonowego powódka nie przedstawiła materiału dowodowego pozwalającego na dokonanie ustaleń potwierdzających jej stanowisko. Dowodami takimi nie są w szczególności dokument umowy najmu, czy faktura za najem, którą zresztą powódka sama wystawiła (w sytuacji kiedy powódka dochodzi naprawienia szkody w rozmiarach wynikających z tych dokumentów). Są to wyłącznie dokumenty prywatne, których treść – wyraźnie kwestionowana przez pozwaną – wymagała oceny przy uwzględnieniu wiadomości specjalnych. Na uzasadnienie swoich twierdzeń powódka przedłożyła cenniki z innych wypożyczalni. Podobne cenniki przedłożyła jednak pozwana. W braku specjalnej wiedzy z zakresu motoryzacji i techniki samochodowej uwzględniającej specyfikę rynku wynajmu pojazdów, rozstrzygnięcie o tym które ze stawek rzeczywiście odzwierciedlają stawki rynkowe wymagało udziału biegłego. Wniosku w tym przedmiocie powódka jednak nie złożyła.

W takiej sytuacji ocena żądania pozwu bez przedstawienia materiału, który pozwalałby na dokonanie jednoznacznych, obiektywnych ustaleń opartych o fachową specjalistyczną wiedzę zawsze narażona byłaby na zarzut dowolności, wykraczającej poza zakres dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy nie miał podstaw by samodzielnie ustalać przedmiotową okoliczność, skoro strony – reprezentowane przez zawodowych pełnomocników – nie składały koniecznych wniosków dowodowych.

Sąd Rejonowy nie podzielił przy tym stanowiska powódki, że zakład ubezpieczeń nie ma możliwości kwestionowania wysokości stawki określonej w umowie. Zauważyć należy, że przy takim założeniu możliwość obrony w procesie zakładu ubezpieczeń sprowadzałaby się do roli czysto teoretycznej i pozbawienia możliwości obrony jego praw.

Powódka nie odniosła się do zarzutu pozwanej w zakresie braku podstaw do uwzględnienia pełnej kwoty podatku VAT.

Sąd I instancji za nieuzasadnione uznał żądanie powódki co do kwoty 200 zł jako kosztu poniesionego na usługę analizy dokumentacji przez radcę prawnego pod kątem zasadności wytoczenia powództwa. Koszty wynagrodzenia pełnomocnika poszkodowanego (czy też wstępującego na jego miejsce cesjonariusza) poniesione w postępowaniu przedsądowym, a więc także koszty wynagrodzenia z uwagi na dokonanie przez pełnomocnika analizy akt szkody, nie mieszczą się w odszkodowaniu należnym poszkodowanemu w wyniku kolizji drogowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawarta ze sprawcą szkody (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2001 r., sygn. akt V CKN 266/00). Wynika to bowiem z faktu, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest zwrócić jedynie konieczne i ekonomicznie uzasadnione koszty, które są normalnym następstwem szkody. Ubocznie wskazać należy, że przedłożone dokumenty nie potwierdzają, że powódka uregulowała wobec jej pełnomocnika koszty pomocy prawnej objęte wystawione przez niego fakturą.

Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy pominął wnioski o zobowiązanie warsztatu do udzielenia informacji. Okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem okres najmu pojazdu (i przeprowadzanych w tym czasie czynności naprawczych) nie był przez pozwaną kwestionowany.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. przyjmując, że pozwana wygrała sprawę w całości.

Powódka zaskarżyła wyrok w całości zarzucając mu naruszenie:

1. art. 361 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości, a tym samym naruszenie zasady pełnego odszkodowania;

2. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, w szczególności nierozważenie materiału dowodowego w sposób wszechstronny oraz sprzeczność oceny z zasadami doświadczenia życiowego i regułami logicznego rozumowania, skutkujące przyjęciem, że powód nie udowodnił, że zastosowana przez niego stawka dzienna czynszu najmu była rynkowa, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego przez powoda wprost wynika, że stawka czynszu najmu powoda była i jest stawką rynkową - powód do pozwu załączył cenniki firm konkurencyjnych;

3.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez, uznanie, że powód nie udowodnił, że zastosowana przez niego dzienna stawka czynszu najmu była rynkowa podczas gdy zc zgromadzonego materiału dowodowego zaoferowanego przez powoda (cenniki firm konkurencyjnych) wprost wynika, że stawka powoda była rynkowa i nie była najwyższą ze stawek występujących na rynku;

4.  naruszenie art. 16 pkt. 3 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 22,05,2003 r. o Ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że to powód w niniejszej sprawie powinien wykazać to czy stawka powoda w niniejszej sprawie była ekonomicznie uzasadniona, podczas gdy z treści zaskarżonego przepisu wprost wynika, że okoliczności związane ustaleniem wysokości odszkodowania obciążają pozwanego, a nie powoda;

5.  naruszenie art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że to na powodzie spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania zasadnej stawki czynszu najmu, podczas gdy z okoliczności tej to pozwany wywodził korzystne dla siebie skutki prawne.

Wskazując na te zarzuty, wniosła o:

I.  zmianę zaskarżonego wyroku i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1.237.43 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 1.037,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15.11.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.037,43 zł od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 200 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

II.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego;

a w przypadku nieuwzględnienia żądania w punkcie I powyżej o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu, w uzasadnieniu wskazując, iż orzeczenie Sądu i instancji jest prawidłowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Na gruncie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego obowiązuje obecnie model tzw. apelacji pełnej, w którym wniesienie środka odwoławczego prowadzi do ponownego rozpatrzenia sprawy. Oznacza to, że Sąd II instancji nie poprzestaje wyłącznie na ustosunkowaniu się do zarzutów podniesionych w apelacji, lecz jako sąd orzekający merytorycznie ma obowiązek poczynić własne ustalenia i samodzielnie ocenić stan faktyczny z punktu widzenia prawa materialnego.

Na gruncie niniejszej sprawy, dokonując oceny materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji, Sąd Okręgowy stwierdza, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy są prawidłowe w świetle zasad rządzących postępowaniem cywilnym i czyniąc ich treść częścią własnego rozstrzygnięcia, nie znajduje potrzeby ponownego ich szczegółowego prezentowania.

Zastrzeżeń nie budzi również dokonana przez Sąd I instancji kwalifikacja prawna umowy łączącej strony oraz wykładnia stosownych przepisów przeprowadzona z uwzględnieniem realiów niniejszej sprawy. W powyższym zakresie Sąd Okręgowy również podziela w całości stanowisko Sądu Rejonowego.

Apelujący skoncentrował zarzuty apelacji na naruszeniu przez Sąd nor art. 233§1 w zw. z art. 232 zd.1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c., zarzucając Sądowi Rejonowemu brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż powódka udowodniła swoje roszczenie.

Wskazać wyraźnie należy, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Przepis ten wyraża dwie ogólne reguły: pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza "zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu" jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi "ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu", od której wyjątki wskazywać mogą niektóre przepisy szczególne (por. T. Sokołowski w Kidyba A. (red). Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna. Lex 2009). Powódka udźwignęła ciążący na niej ciężar dowodu i udowodniła, że okoliczności faktyczne, jakie przywołała dla uzasadnienia podstawy swego żądania miały miejsce.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił przedstawiony przez strony materiał dowodowy, czego konsekwencją było uznanie, iż powódka nie udźwignęła ciężaru dowodu w zakresie wykazania wysokości szkody.

Nieuzasadniony był podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów. Pomimo tak sformułowanego zarzutu skarżąca w istocie nie przedstawiła błędnie dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, choćby poprzez wskazanie błędów w ocenie materiału procesowego, stanowiącego podstawę tych ustaleń. Sad rejonowy bowiem wskazał, iż przedstawiony przez stronę materiał dowody, jest niewystarczający do ustalenia wysokości stawek rynkowych i odniósł się w tym zakresie do złożonych przez strony dowodów. Zaznaczył przy tym, iż wobec złożenia sprzecznych cenników przez obie strony procesu, nie można zweryfikować, czy rzeczywiście kwoty żądane przez powoda są kwotami rynkowymi. Tym samym zarzut apelacji, sprowadzający się wg powódki do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., w istocie nie odnosi się do uchybień w gromadzeniu i ocenie materiału dowodowego.

Także zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c., a także związanych z nimi zarzutów naruszenia prawa materialnego - art. 354 k.c. oraz art. 361 § 2 k.c., jest nieuzasadniony. Zdaniem Sądu odwoławczego nie ulega wątpliwości, że ciężar dowodu w zakresie wysokości szkody spoczywa na poszkodowanym. Stanowisko powódki opierało się na stwierdzeniu, że powódka wysokość szkody wykazała składając fakturę VAT oraz umowę najmu pojazdu, z której wynika, jaki był faktyczny wydatek poszkodowanego. Z kolei pogląd przyjęty przez Sąd pierwszej instancji nakłada na poszkodowanego (czy też jego następcę prawnego) obowiązek wykazania kosztów uzasadnionych, nie przekraczających wartości rzeczywiście poniesionej szkody, przy jednoczesnym uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego do minimalizacji wysokości szkody.

Odnosząc się do wysokości stawki dobowej za najem pojazdu zastępczego wskazać trzeba, że w realiach niniejszej sprawy powód nie wykazał, by stawka ta była rzeczywiście ustalona przez strony umowy. Wprawdzie w treści umowy wpisano kwotę 261 złotych jednak załącznikiem do tej umowy była umowa cesji z tej samej daty. Okoliczność ta każe poddać w wątpliwość, czy poszkodowany był zainteresowany ceną najmu i czy obejmował ją świadomością w zakresie zaciągania zobowiązania. Tylko takie bowiem świadome zaciągniecie zobowiązania co do ceny powodować może, iż doszło skutecznie do zawarcia umowy najmu o określonej treści. Z umowy cesji nie wynika, by poszkodowany był w jakikolwiek sposób zainteresowany stawką najmu w sytuacji, gdy nie ponosił za nią żadnej odpowiedzialności wobec kontrahenta i od samego początku wiedział, że nie będzie jej uiszczał. Tym samy nie podejmował jakichkolwiek działań zmierzających do zmniejszenia rozmiarów szkody. Co ważne, w rozpoznawanej sprawie powodem nie jest poszkodowany, tylko nabywca wierzytelności przysługującej poszkodowanemu, który jednocześnie jest podmiotem wynajmującym samochód zastępczy. Okoliczności, w jakich została zawarta umowa najmu oraz umowa cesji wierzytelności wyłączyły po stronie poszkodowanego potrzebę negocjowania dobowej stawki najmu, a nawet potrzebę rozważania, czy jest to stawka wygórowana na rynku. W tym aspekcie Sąd odwoławczy podziela poglądy wyrażone przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 10 lutego 2012 r., wydanym w sprawie VIII Ga 320/11 i w późniejszych orzeczeniach. Przede wszystkim dostrzec trzeba, że świadczeniem wzajemnym najemcy (poszkodowanego) nie było świadczenie pieniężne, lecz przeniesienie wierzytelności - prawa do zwrotu kosztów z tytułu najmu auta zastępczego, przysługującego poszkodowanemu w związku ze szkodą komunikacyjną, likwidowaną przez pozwanego ubezpieczyciela. Powyższe zostało wskazane zarówno w § 1 umowy cesji, jak i zaznaczone w fakturze VAT wystawionej przez powódkę na rzecz poszkodowanego. Dopuszczalność zawarcia tego typu umowy (zakładającej wymianę świadczeń w postaci najmu pojazdu i przeniesienia praw o naprawienie szkody) nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego w świetle art. 353 ¹ k.p.c. Umowa taka, spotykana często w praktyce zakłada, że wynajmujący przejmuje kwestie dokonania rozliczenia z ubezpieczycielem i zwalnia poszkodowanego od obowiązku zapłaty należności za najem (w ten sposób niejako przejmuje ryzyko wyniku „likwidacji szkody” przez ubezpieczyciela). Tego rodzaju forma rozliczenia, określana jako „bezgotówkowa likwidacja szkody”, jest niewątpliwie korzystna dla poszkodowanego, z kolei dla przedsiębiorcy trudniącego się wynajmem pojazdów zastępczych może stanowić atrakcyjny element oferty. Tego rodzaju umowna forma rozliczeń między poszkodowanym i wynajmującym nie pozwala jednak na uznanie, by koszty wskazane w fakturze VAT, wystawionej przez wynajmującego, mogły być uznane za równowartość czy to wydatków w majątku poszkodowanego, których poszkodowany w ogóle przecież nie poniósł, czy to za odpowiednik wzrostu obciążeń (pasywów) poszkodowanego, związanych z potrzebą wynajęcia pojazdu zastępczego, które również nie powstały. Kwota ustalona w umowie najmu, a następnie przeniesiona do faktury VAT, nie była bowiem w ogóle przez poszkodowanego weryfikowana wg reguł gry rynkowej, poszkodowany z góry wiedział bowiem, że jego świadczenie polega wyłącznie na przeniesieniu wierzytelności przysługującej mu od ubezpieczyciela, bez względu na jej wysokość.

Mając zatem na uwadze wykazany fakt, że zastosowana przez powódkę stawka dobowa za najem pojazdu zastępczego nie może być uznana za mieszczącą się w niewygórowanych stawkach rynkowych, przyjąć trzeba, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że stawka ta pozwala przyjąć dochowanie przez poszkodowanego obowiązku zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Takich dowodów strona powodowa w niniejszym procesie nie zaoferowała.

Na koniec wskazać trzeba, że nieadekwatny do okoliczności niniejszej sprawy jest zarzut naruszenia art. 16 pkt 3 w zw. z art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Przede wszystkim zauważyć trzeba, że Sąd Rejonowy nie mógł uchybić cytowanym przepisom poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, ponieważ w ogóle nie dokonywał ich wykładni ani nie przytoczył jako podstawy swojego rozstrzygnięcia. Powołane przepisy dotyczą obowiązku osoby, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, a także osoby występującej z roszczeniem, do przedstawienia m.in. ubezpieczycielowi posiadanych dowodów dotyczących zdarzenia i szkody, a w razie niedopełnienia tych obowiązków z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przyznają ubezpieczycielowi prawo dochodzenia zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczenia wypłacanego tym osobom odszkodowania. Taka sytuacja w ogóle nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie, stąd też zarzut naruszenia wymienionych wyżej przepisów należy uznać za chybiony.

Biorąc pod uwagę całokształt przytoczonych okoliczności i powyższą argumentację, Sąd Okręgowy uznał zarzuty apelacji za niezasadne, co skutkowało jej oddaleniem w trybie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania przed Sądem drugiej instancji orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu po dniu 27 października 2016 r.) przy założeniu, że strona pozwana wygrała sprawę w drugiej instancji w całości. Koszty jakie poniosła pozwana w drugiej instancji wynoszą 135 zł i obejmują koszty zastępstwa procesowego.

SSO(...)SSO P. (...) (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  z (...) (...)