Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie : SO Agnieszka Kądziołka (spr.)

SR del. Dariusz Plewczyński

Protokolant : Joanna Drobińska

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa "B. rent a car" spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 20 października 2016 r., sygnatura akt X GC 1452/16

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów postępowania odwoławczego.

(...) (...) (...)

Sygn. akt VIII Ga 37/17

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2016 r. powódka „B. rent a car” z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 5645,58 zł z odsetkami liczonymi kwoty 5446,58 zł od dnia 23 sierpnia 2015 r. oraz od kwoty 200 zł od dnia wytoczenia powództwa wraz z kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie powódka wskazała, że na skutek kolizji drogowej, której sprawca posiadał zawartą z pozwaną umowę ubezpieczenia OC, uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...) o nr rej. (...) należący do P. B.. Powódka podała, że poszkodowany w okresie naprawy pojazdu wynajął od niej pojazd zastępczy, a łączny koszt najmu wyniósł 8666,58 zł brutto. Powódka podała, że pozwana przyznała i wypłaciła odszkodowanie z tego tytułu w kwocie 3220 zł. Powódka podała, że żądanie pozwu obejmuje pozostałą część odszkodowania w zakresie zwrotu kosztów najmu oraz kwotę 200 zł stanowiącą koszt pomocy prawnej.

W dniu 18 maja 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (X GNc 816/16).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, w którym przedmiotowy nakaz zaskarżono w całości, pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. Pozwana zakwestionowała stawkę przyjętą przez powódkę wskazując, że przyznając odszkodowanie uwzględniła stawki za dobowy najem w górnych granicach cenowych, natomiast stawki powódki są stawkami zawyżonymi, nieodpowiadającymi powszechnie przyjmowanym na rynku. Pozwana podniosła również, że niezasadne jest żądanie przez powódkę kwoty 200 zł, jako że koszty te nie pozostają w adekwatnym związku z powstałą szkodą.

Wyrokiem z dnia 20 października 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie X GC 1452/16 oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2417 zł tytułem kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie zostało oparte o następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 15 kwietnia 2015 r. doszło do kolizji drogowej, w której uczestniczył należący do P. B. pojazd marki O. (...) o nr rej. (...). Sprawca zdarzenia legitymował się polisą potwierdzającą zawarcie umowy z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Szkoda została zgłoszona do wskazanego ubezpieczyciela, który zarejestrował sprawę pod numerem (...).

W dniu 15 kwietnia 2015 r. P. B. oddał uszkodzony pojazd do warsztatu naprawczego prowadzonego przez J. B.. W dniu 21 kwietnia 2015 r. odbyły się oględziny przednaprawcze pojazdu, w tym samym dniu nastąpiło także dostarczenie do serwisu kalkulacji naprawy. W dniu 22 kwietnia 2015 r. zgłoszono konieczność dodatkowych oględzin, które odbyły się w dniu 24 kwietnia 2015 r. W dniu 24 kwietnia 2015 r. odesłane zostały także zaakceptowane dodatki oraz kosztorys naprawy sporządzony przez warsztat. W dniu 12 maja 2015 r. pojazd przekazany został do lakierowania.

W dniu 16 kwietnia 2015 r. P. B. zawarł z „B. rent a car” spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę najmu pojazdu zastępczego marki M. (...). Dobowa stawka najmu została w umowie ustalona na kwotę 271 zł netto, zgodnie z cennikiem, który poszkodowany zaakceptował, w opcji z przewidywanym okresem najmu powyższej 14 dni.

W tym samym dniu P. B. zawarł ze spółką (...) rent a car” umowę cesji wierzytelności – prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługującą P. B. w związku z szkodą komunikacyjną z dnia 15 kwietnia 2015 r. o numerze (...) likwidowaną przez (...) spółkę akcyjną w W..

P. B. używał pojazdu zastępczego do dnia 11 maja 2015 r. – łącznie przez 26 dni. Po zakończeniu umowy najmu „B. rent a car” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wystawiła P. B. fakturę na kwotę 8.666,58 zł tytułem wynajmu pojazdu przez 26 dni.

P. B. z pojazdu zastępczego korzystał celem dojazdów do pracy oraz do spraw osobistych, nie posiadał innego pojazdu, z którego mógłby korzystać.

Pismem z dnia 20 lipca 2015 spółka (...) rent a car” wezwała pozwany zakład ubezpieczeń do zapłaty kwoty 8666,58 zł kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pismem z dnia 30 lipca 2015 r. pozwany zakład ubezpieczeń poinformował o przyznaniu odszkodowania - zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 3220 zł wskazując, że za zasadny uznaje okres najmu od dnia 24 kwietnia 2015 r. do dnia 6 maja 2015 r.. Kwota ta została przelana na rachunek bankowy powódki w dniu 6 sierpnia 2015 r.

W dniu 4 stycznia 2016 r. T. S. wystawił spółce (...) rent a car” fakturę tytułem wynagrodzenia za analizę dokumentów, zgodnie z zestawieniem, na kwotę 12.300 zł za 50 spraw. Powódka uiściła z tego tytułu kwotę 2000 zł.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne. W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że powódka dochodziła odszkodowania (ściślej uzupełnienia już wypłaconej kwoty odszkodowania) obejmującego koszt najmu pojazdu zastępczego w okresie likwidacji szkody. Podstawę prawną powództwa stanowiły zdaniem sądu przepisy kodeksu cywilnego: art. 822 k.c. i 805 k.c., ponadto Sąd Rejonowy zauważył, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Sprawca szkody ponosi odpowiedzialność za zdarzenie komunikacyjne wywołujące szkodę na zasadach ogólnych – o których mowa w art. 436§ 2 k.c. – czyli na zasadzie winy (415 k.c.). Powyższe ustalenie implikuje odpowiedzialność pozwanej jako ubezpieczyciela bezpośredniego sprawcy szkody. Poszkodowany może zgłosić swoje roszczenie bezpośrednio wobec zakładu ubezpieczeń – tak, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Dalej Sąd Rejonowy powołał art. 509 § 1 i 2 k.c. oraz wskazał, że przedmiotem przelewu jest wierzytelność tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia (art. 353 k.c.).

Odnosząc się do okoliczności rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy zauważył, że w przedmiotowej sprawie, na skutek zawartej umowy przelewu wierzytelności przysługującej poszkodowanemu P. B., wierzytelność należna z tytułu zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego przeszła na powódkę, która tym samym stała się ona uprawniona do dochodzenia jej od pozwanej. Pozwanemu ubezpieczycielowi, zgodnie z art. 513 k.c., przysługiwały natomiast przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Podkreślił, że skuteczność cesji nie była przedmiotem kwestionowania przez pozwaną.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany ubezpieczyciel co do zasady przyjął odpowiedzialność za szkodę powstałą w pojeździe marki O. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia z dnia 15 kwietnia 2015 r. Przedmiotem sporu okazała się natomiast kwestia wysokości poniesionych przez poszkodowanego kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w zakresie należnego odszkodowania. Powódka wywodziła, że uzasadnione są koszty poniesione z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 26 dni przy przyjęciu dobowej stawki najmu w wysokości 271 zł, ujęte fakturą VAT nr (...). Pozwana natomiast uznała za zasadne koszty najmu samochodu zastępczego przez okres 14 dni. Wskazała również, że przyjęta przez powódkę stawka za dobę najmu jest wygórowana i nie odpowiada wysokości stawek powszechnie przyjmowanych na rynku.

W dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy powołał art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. oraz wskazał, że w przywołanym stanie faktycznym sporną pomiędzy stronami i wymagającą rozstrzygnięcia Sądu okazała się kwestia uzasadnionego kosztu najmu pojazdu zastępczego, w tym, czy przyjęty przez powódkę okres najmu oraz stawka najmu są uzasadnione w zakresie dochodzonego odszkodowania, w szczególności, czy pozostają w związku przyczynowym z zaistniałą szkodą. Sąd Rejonowy podkreślił, że ciężar wykazania przedmiotowych okoliczności obciążał powódkę, to ona bowiem dochodziła należności, której zasadność (elementy warunkujące jej wysokość) pozwana negowała.

W ocenie Sądu pierwszej instancji obowiązkowi temu powódka nie uczyniła zadość. Nie przedstawiła bowiem materiału dowodowego pozwalającego na dokonanie przez Sąd ustaleń potwierdzających jej stanowisko. Dowodami takimi nie są w szczególności dokument umowy najmu, czy faktura za najem, którą zresztą powódka sama wystawiła. Są to wyłącznie dokumenty prywatne, których treść – wyraźnie kwestionowana przez pozwaną – wymagała oceny przy uwzględnieniu wiadomości specjalnych. W ocenie Sądu Rejonowego kwestia ustalenia niezbędnego okresu naprawy uszkodzeń pojazdu, uzasadniającego okres wynajmu zastępczego, jak również wysokości stawek najmu pojazdów zastępczych obowiązujących na rynku lokalnym wiąże się ściśle z wiedzą z zakresu motoryzacji i techniki samochodowej – wymagała zatem przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Wniosku w tym przedmiocie powódka jednak nie złożyła.

W takiej sytuacji Sąd Rejonowy uznał, że ocena żądania pozwu bez przedstawienia materiału, który pozwalałby na dokonanie jednoznacznych, obiektywnych ustaleń opartych o fachową specjalistyczną wiedzę, zawsze narażona byłaby na zarzut dowolności, wykraczającej poza zakres dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Podkreślił również, że nie miał podstaw by samodzielnie ustalać, jaki był uzasadniony czas naprawy pojazdu i czy wskazana przez powódkę stawka najmu znajduje odzwierciedlenie w realiach rynkowych. Sąd Rejonowy nie podzielił stanowiska powódki co do tego, że ubezpieczyciel nie ma możliwości kwestionowania wysokości stawki określonej w umowie.

Za nieuzasadnione Sąd Rejonowy uznał także żądanie zapłaty kwoty 200 zł jako kosztu poniesionego na usługę analizy dokumentacji przez radcę prawnego pod kątem zasadności wytoczenia powództwa. W tym zakresie wyjaśnił, że koszty wynagrodzenia pełnomocnika poszkodowanego (czy też wstępującego na jego miejsce cesjonariusza) poniesione w postępowaniu przedsądowym, a więc także koszty wynagrodzenia z uwagi na dokonanie przez pełnomocnika analizy akt szkody, nie mieszczą się w odszkodowaniu należnym poszkodowanemu w wyniku kolizji drogowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawarta ze sprawcą szkody (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2001 r., sygn. akt V CKN 266/00). Wynika to bowiem z faktu, że ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić jedynie konieczne i ekonomicznie uzasadnione koszty, które są normalnym następstwem szkody. Ubocznie Sąd Rejonowy zauważył, że przedłożone dokumenty nie potwierdzają, że powódka uregulowała wobec jej pełnomocnika koszty pomocy prawnej objęte wystawioną przez niego fakturą.

Tak argumentując Sąd pierwszej instancji w całości powództwo oddalił, orzekając o kosztach na podstawie w art. 98 § 1 k.p.c. i mając na względzie, że stroną przegrywającą jest powódka i jako taka zobowiązana jest do zwrócenia pozwanej poniesionych przez nią kosztów procesu, na które złożyły się: kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 2.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona powodowa, zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 361 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, to jest brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości, a tym samym naruszenie zasady pełnego odszkodowania;

2.  naruszenie art. 354 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. poprzez przyjęcie, że poszkodowany nie dochował obowiązku minimalizacji szkody i wynajął auto zastępcze u powoda po stawce wyższej niż koszt dziennej stawki czynszu najmu uznany przez pozwanego;

3.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, w szczególności nierozważenie materiału dowodowego w sposób wszechstronny oraz sprzeczność oceny dowodów z zasadami doświadczenia życiowego i regułami logicznego rozumowania, skutkujące przyjęciem, że powód nie udowodnił, że zastosowana przez niego stawka dzienna czynszu najmu była rynkowa, oraz że powód nie udowodnił zasadnego okresu najmu, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego przez powoda wprost wynika, że stawka czynszu najmu powoda była i jest stawką rynkową - powód do pozwu załączył cenniki firm konkurencyjnych, jak również z arkusza naprawy wynika, w jakim okresie były podejmowane czynności naprawcze, a co za tym idzie jaki był zasadny okres najmu;

4.  naruszenie art. 16 pkt 3 w zw. z art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że to powód w niniejszej sprawie powinien wykazać zasadny okres najmu pojazdu zastępczego oraz to, czy stawka powoda w niniejszej sprawie była ekonomicznie uzasadniona, podczas gdy z treści zaskarżonego przepisu wprost wynika, że okoliczności związane z ustaleniem wysokości odszkodowania obciążają pozwanego, a nie powoda;

5.  naruszenie art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że na powodzie spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania, że cały okres przestoju pojazdu w warsztacie pozostawał w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą, podczas gdy z okoliczności tej to pozwany wywodził korzystne dla siebie skutki prawne.

Wskazując na ww. zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty objętej żądaniem pozwu, zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego, a w przypadku nieuwzględnienia żądania wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu apelacji pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, podzielił ustalenia oraz poglądy prawne Sądu pierwszej instancji, ponownie podkreślił, iż zastosowana przez powoda stawka jest stawką zawyżoną i nieodpowiadającą stawkom powszechnie przyjmowanym na rynku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Na wstępie rozważań wskazać trzeba, że Sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy, co oznacza, że wyrok Sądu II instancji musi opierać się na jego własnych ustaleniach faktycznych i prawnych. Sąd II instancji rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, kontroluje prawidłowość postępowania przed Sądem I instancji, po czym orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania, nie wykraczając poza wnioski zawarte w apelacji.

Oceniając cały zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany ustaleń faktycznych, dokonanych przez Sąd pierwszej instancji. Wszystkie dowody w sprawie zostały zebrane i przeprowadzone przed Sądem pierwszej instancji, Sąd ten dokonał ich oceny nie wykraczając poza ramy swobodnej oceny dowodów, po czym na ich podstawie prawidłowo ustalił podstawę faktyczną żądania. W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy podzielił dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, czyniąc je podstawą faktyczną własnego rozstrzygnięcia.

Nieuzasadniony był podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów. Pomimo tak sformułowanego zarzutu skarżąca w istocie nie przedstawiła błędnie dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, choćby poprzez wskazanie błędów w ocenie materiału procesowego, stanowiącego podstawę tych ustaleń. Przede wszystkim Sąd Rejonowy nie ustalił, wbrew twierdzeniu skarżącej, że zastosowana przez powódkę stawka nie była stawka rynkową, ani nie ustalił, że rzeczywisty czas najmu był inny, niż wynikający z twierdzeń powódki, rozważania Sądu Rejonowego koncentrują się natomiast wokół rozkład ciężaru dowodów oraz zmierzają do konkluzji, że powódka nie wykazała w toku niniejszego postępowania, że rzeczywisty czas najmu jest uzasadniony jako pozostający w związku przyczynowym z zaistniałą szkodą. Tym samym zarzut apelacji, sprowadzający się wg powódki do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., w istocie nie odnosi się do uchybień w gromadzeniu i ocenie materiału dowodowego.

Odnosząc się do kolejnych zarzutów powódki, dotyczących naruszenia zasad dotyczących rozkładu ciężaru dowodów - art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c., a także związanych z nimi zarzutów naruszenia prawa materialnego - art. 354 k.c. oraz art. 361 § 2 k.c., wskazać trzeba, że także te zarzuty pozostają nieuzasadnione. Zdaniem Sądu odwoławczego nie ulega wątpliwości, że ciężar dowodu w zakresie wysokości szkody spoczywa na poszkodowanym. W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy wysokość szkody determinowana jest okresem najmu pojazdu zastępczego oraz wysokością stawki dobowej za dobę najmu. Stanowisko powódki opierało się na stwierdzeniu, że powódka wysokość szkody wykazała składając fakturę VAT oraz umowę najmu pojazdu, z której wynika, jaki był faktyczny wydatek poszkodowanego, związany z najmem pojazdu zastępczego (powyższe stwierdzenie nie odpowiada jednak okolicznościom faktycznym - o czym niżej). Tymczasem przyjąć trzeba, że poszkodowany (czy też jego następca prawny) ma obowiązek wykazania kosztów uzasadnionych, nie przekraczających wartości rzeczywiście poniesionej szkody, przy jednoczesnym uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego do minimalizacji wysokości szkody. Przy takim rozumieniu rozkładu ciężaru dowodów zasadnie Sąd pierwszej instancji przyjął, że uzasadniony czas trwania najmu wymaga wiadomości specjalnych, a powódka dowodu z opinii biegłego na tę okoliczność nie powołała.

Sąd odwoławczy podziela bowiem pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., podjętej w składzie siedmiu sędziów (III CZP 5/11), w której Sąd Najwyższy rozważał m.in. sytuację, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Sąd Najwyższy podkreślił, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku powinien w związku z tym ciążyć obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do odczuwalnego wzrostu składek ubezpieczeniowych.

W rozpoznawanej sprawie powódka nie powołała dowodów wskazujących na ekonomicznie uzasadniony czas najmu, przekraczający okres uznany przez pozwaną. Jak już wspomniano powyższe wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii biegłego nie został jednak przez stronę powodową powołany i tym samym przeprowadzony.

Przechodząc z kolei do wysokości stawki dobowej za najem pojazdu zastępczego na wstępie wskazać trzeba, że stawka zastosowana w umowie najmu łączącej powódkę i poszkodowanego wyniosła brutto 333,33 zł za dobę (271 zł netto), pozwana uznała ją do kwoty 230 zł brutto za dobę. Mając na uwadze cenniki, złożone do akt sprawy, uznać trzeba, że przyjęta przez powódkę stawka nie może być uznana za mieszczącą się w niewygórowanych stawkach rynkowych, jednocześnie - co szczególnie istotne w okolicznościach rozpoznawanej sprawy - podkreślić trzeba dodatkowy aspekt, odnoszący się do braku starań ze strony poszkodowanego do zmniejszenia rozmiarów szkody. W rozpoznawanej sprawie powodem nie jest poszkodowany, tylko nabywca wierzytelności przysługującej poszkodowanemu, którzy jednocześnie jest podmiotem wynajmującym samochód zastępczy. Okoliczności, w jakich została zawarta umowa najmu oraz umowa cesji wierzytelności wyłączyły po stronie poszkodowanego potrzebę negocjowania dobowej stawki najmu, a nawet potrzebę rozważania, czy jest to stawka wygórowana na rynku. W tym aspekcie Sąd odwoławczy podziela poglądy wyrażone przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 10 lutego 2012 r., wydanym w sprawie VIII Ga 320/11 i w późniejszych orzeczeniach. Przede wszystkim dostrzec trzeba, że świadczeniem wzajemnym najemcy (poszkodowanego) nie było świadczenie pieniężne, lecz przeniesienie wierzytelności - prawa do zwrotu kosztów z tytułu najmu auta zastępczego, przysługującego poszkodowanemu w związku ze szkodą komunikacyjną, likwidowaną przez pozwanego ubezpieczyciela. Powyższe zostało wskazane zarówno w § 1 umowy cesji, jak i zaznaczone w fakturze VAT wystawionej przez powódkę na rzecz poszkodowanego. Dopuszczalność zawarcia tego typu umowy (zakładającej wymianę świadczeń w postaci najmu pojazdu i przeniesienia praw o naprawienie szkody) nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego w świetle art. 353 ¹ k.p.c. Umowa taka, spotykana często w praktyce zakłada, że wynajmujący przejmuje kwestie dokonania rozliczenia z ubezpieczycielem i zwalnia poszkodowanego od obowiązku zapłaty należności za najem (w ten sposób niejako przejmuje ryzyko wyniku „likwidacji szkody” przez ubezpieczyciela). Tego rodzaju forma rozliczenia, określana jako „bezgotówkowa likwidacja szkody”, jest niewątpliwie korzystna dla poszkodowanego, z kolei dla przedsiębiorcy trudniącego się wynajmem pojazdów zastępczych może stanowić atrakcyjny element oferty. Tego rodzaju umowna forma rozliczeń między poszkodowanym i wynajmującym nie pozwala jednak na uznanie, by koszty wskazane w fakturze VAT, wystawionej przez wynajmującego, mogły być uznane za równowartość czy to wydatków w majątku poszkodowanego, których poszkodowany w ogóle przecież nie poniósł, czy to za odpowiednik wzrostu obciążeń (pasywów) poszkodowanego, związanych z potrzebą wynajęcia pojazdu zastępczego, które również nie powstały. Kwota ustalona w umowie najmu, a następnie przeniesiona do faktury VAT, nie była bowiem w ogóle przez poszkodowanego weryfikowana wg reguł gry rynkowej, poszkodowany z góry wiedział bowiem, że jego świadczenie polega wyłącznie na przeniesieniu wierzytelności przysługującej mu od ubezpieczyciela, bez względu na jej wysokość.

Mając zatem na uwadze fakt, że zastosowana przez powódkę stawka dobowa za najem pojazdu zastępczego nie może być uznana za mieszczącą się w niewygórowanych stawkach rynkowych, przyjąć trzeba, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że stawka ta pozwala przyjąć dochowanie przez poszkodowanego obowiązku zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, 362 i 826 § 1 k.c.). Takich dowodów strona powodowa w niniejszym procesie nie zaoferowała.

Na koniec wskazać trzeba, że nieadekwatny do okoliczności niniejszej sprawy jest zarzut naruszenia art. 16 pkt 3 w zw. z art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Przede wszystkim zauważyć trzeba, że Sąd Rejonowy nie mógł uchybić cytowanym przepisom poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, ponieważ w ogóle nie dokonywał ich wykładni ani nie przytoczył jako podstawy swojego rozstrzygnięcia. Powołane przepisy dotyczą obowiązku osoby, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, a także osoby występującej z roszczeniem, do przedstawienia m.in. ubezpieczycielowi posiadanych dowodów dotyczących zdarzenia i szkody, a w razie niedopełnienia tych obowiązków z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przyznają ubezpieczycielowi prawo dochodzenia zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczenia wypłacanego tym osobom odszkodowania. Taka sytuacja w ogóle nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie, stąd też zarzut naruszenia wymienionych wyżej przepisów należy uznać za chybiony.

Dla wyczerpania rozważań dodać trzeba, że Sąd odwoławczy podziela argumenty Sądu pierwszej instancji dotyczące oddalenia roszczenia o zapłatę kwoty 200 zł, stanowiącej koszty poniesione przez powódkę w związku ze zleceniem analizy prawnej spraw przeciwko towarzystwom ubezpieczeniowym pod kątem zasadności wytoczenia powództwa.

Mając na uwadze powyższe przyjąć należało, że wszystkie zarzuty podniesione w apelacji okazały się nieuzasadnione. Stosownie do art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania przed Sądem drugiej instancji orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu po dniu 27 października 2016 r.) przy założeniu, że strona pozwana wygrała sprawę w drugiej instancji w całości. Koszty jakie poniosła pozwana w drugiej instancji wynoszą 900 zł i obejmują koszty zastępstwa procesowego.

SSO (...)SSO (...)SSR (del.) (...)