Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Górnik

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Grygiel

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018 r. na rozprawie

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko Spółdzielczej A. W. w W. P.,

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Spółdzielczej A. W. w W. P. na rzecz powoda A. C. kwotę 115.635,65 zł (sto piętnaście tysięcy sześćset trzydzieści pięć złotych sześćdziesiąt pięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 13 lutego 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 stycznia 2016 roku;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.319 zł (jedenaście tysięcy trzysta dziewiętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

VIII GC 70/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 lutego 2017 roku powód A. C. wniósł przeciwko pozwanemu Spółdzielczej A. W. w S. o zapłatę kwoty 115.635,65 zł z odsetkami ustawowymi od 13 lutego 2014 roku.

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł umowę przelewu wierzytelności z Przedsiębiorstwem (...) SA w S., w wyniku której przysługuje mu roszczenie w kwocie 115.635,65 zł, przysługujące poprzednio (...) spółce akcyjnej od powoda, a wynikające z tytułu prac przy realizacji inwestycji „Budowa K. nr 1 i 2”. Wierzytelność przelana na powoda stanowiła zapłatę za zobowiązanie objęte tytułami wykonawczymi wydanymi przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w sprawach VI Co 3372/13 i VI Co 3014/13. Powód wskazał także, że po zakończeniu prac Prezes Zarządu (...) i kierownik budowy na spotkaniach uzgodnili ostateczna wysokość wynagrodzenia z tytułu robót na tej inwestycji na kwotę 137.842,10 zł. Powód następnie otrzymał informację, że została wystawiona faktura wobec czego zwrócił się do pozwanego o wypłatę należność w wysokości objętej cesją. Pozwana odmówiła wskazując, że zawiadomienie o przelewie zostało odwołane.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i wskazał, że powód nie przedstawia żadnych dokumentów odpisanych w umowie cesji, które miały wykazywać istnienie wierzytelności. Zanegował nadto istnienie wierzytelności na dzień zawarcia umowy cesji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorstwo (...) SA w S. realizowała na rzecz Spółdzielczej A. W. w S. inwestycję „Budowa K. nr 1 i 2”. Część prac, jako podwykonawca, wykonywał powód A. C.. (bezsporne a nadto dowód: umowa – k. 49-52).

W dniu 28 listopada 2013 roku Przedsiębiorstwo (...) SA w S. i powód A. C. zawarli umowę cesji wierzytelności. Cedent oświadczył, że przysługuje mu wierzytelność w wysokości 250.000 zł wobec Spółdzielczej A. W. wynikając z umowy „Budowa K. nr 1 i 2” nr (...). W ustępie 3 paragrafu 1 wskazano, że istnienie powyższej wierzytelności będzie stwierdzone dokumentem – protokołem odbioru prac oraz potwierdzona fakturą wystawioną na podstawie tego protokołu.

Cedent przelał wierzytelność do kwoty 115.635,65 zł wskazując, że na kwotę tę składa się kwota 48.849,65 zł objęta postępowaniem egzekucyjnym KM 2065/13 na podstawie tytułu wykonawczego VI Co 3372/13 oraz kwota 59.785,90 zł objęta postępowaniem egzekucyjnym KM 2064/13 na podstawie tytułu wykonawczego VI Co 3014/13.

W § 6 Cedent zobowiązał się do niezwłocznego powiadomienia Spółdzielczej A. W. o zawarciu umowy cesji.

Pismem z 28 listopada 2013 roku, doręczonym w tym samym dniu, Przedsiębiorstwo (...) SA zawiadomiło Spółdzielczą A. W. o dokonanej cesji ze wskazaniem, że umową objęto należność z tytułu umowy nr (...) na kwotę 115.635,64 zł i wskazano, że wierzytelność opisana powinna zostać przekazana bez osobnego wezwania na rzecz nabywcy A. C., ze wskazaniem numeru rachunku bankowego.

Bezsporne, a nadto dowód: umowa cesji – k. 14-15

Zawiadomienie- k. 16

Ugoda z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji – k. 59-65

Tytuły wykonawcze – k. 70-75

Wyjaśnienia powoda – k. 254-255

W dniu 21 stycznia 2014 roku doszło do spotkania Prezesa (...) oraz Inspektora Nadzoru Budowlanego pozwanej H. J., w obecności A. C., które to spotkanie miało na celu rozliczenie prac i zużytych materiałów. Notatkę ze spotkania i ustalenia zapisano odręcznie na wydruku korespondencji mailowej z dnia 18 stycznia 2014 roku zawierającej rozliczenie faktur wykonawcy i faktur za materiały. Ostatecznie do wypłaty na rzecz (...) ustalono kwotę 137.842,20 zł plus VAT.

Dowód: wydruk korespondencji z notatką – k. 17

Zeznania H. J. – k. 115-116

(...) wystawiła pozwanemu szereg faktur za wykonanie inwestycji: fakturę nr (...) z korektą, nr (...) z korektą, nr (...).

Po spotkaniu i zawiadomieniu o cesji (...) wystawiła pozwanej fakturę nr (...) z dnia 22 stycznia 2014 roku z terminem płatności 12 dni i na kwotę 169.545,91 zł. H. J. odnotował na fakturze w dniu 27 stycznia 2014 roku, że „zapłata wg pisma z dn. 28.11.2013 na rzecz firmy (...) 115635,65 zł wg dyspozycji, pozostała należność wstrzymać do wyjaśnienia”. W dniu 31 stycznia 2014 roku sporządzono adnotacje na fakturze, że jest sprawdzona pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym i zatwierdzono do wypłaty całą należność.

Następnie na fakturze tej H. J. dokonał adnotacji: „ zgodnie z decyzją wymienioną w piśmie Nr (...) z dn. 07.02.2104 zatrzymuje kwotę brutto 89.323,48 tytułem potracenia natomiast pozostała kwota w wysokości 80.222,42 zł brutto zabezpieczenia roszczenia komornika”.

Dowód: Faktury - k. 106-113

Zeznania H. J. – k. 115-116

Wyjaśnienia T. Ż. – k. 255

Pismem z dnia 7 lutego 2014 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty wynikającej z umowy cesji. Ponowne wezwanie wystosował pismem z d 11 lutego 2015 roku. Pismem z dnia 12 lutego 2014 roku wezwał także o przedstawienie faktury z tytułu prac objętych umowa cesji.

Pismem z 8 lutego 2014 roku, w odpowiedzi na pismo z 7 lutego, pozwany wskazał, że (...) pismem z dnia 5 lutego 2014 roku oświadcza, że potrąca wierzytelność powoda w kwocie 115.635,65 zł określonej w zawiadomieniu o cesji jako zaspokojenie wierzytelności (...) w Kwocie 555.465,52 zł.

Pismem z dnia 14 lutego 2014 roku pozwany wskazał, że zawiadomienie o przelewie zostało skutecznie odwołane przez (...) i z należności w wysokości 153635,65 zł została potrącona (...) kwota 80.222,42 zł, pozostała część została przekazania komornikowi w ramach zajęcia wierzytelności.

Dowód: wezwanie do zapłaty - k. 18, 19-20,

Pismo z 12.02.14r. – k.21

Pismo z 14.02.14r. – k.22

Pismo z 08.02.14r. – k.23

Pismo z 05.02.14r. – k. 48

W dniu 16 grudnia 2014 roku powód zawezwał pozwanego do próby ugodowej. Na posiedzeniu w dniu 10 marca 2015 roku do ugody nie doszło.

Dowód: wniosek o zawezwanie i protokół posiedzenia – k.24-26

(...) SA sporządziło noty księgowe wobec powoda o numerach: 01/02/2014 na kwotę 555.465,52 zł, do której dołączono „Rozliczenie kar”, nr (...) na kwotę 46.980 zł.

Dowód: noty z rozliczeniem – k.125-129

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Powód dochodził roszczenia objętego umową cesji zawartej ze Spółką (...), jako wierzycielem pozwanej z tytułu umowy o roboty budowlane. Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało, iż pozwaną z (...) łączyła umowa, niesporna była jej treść, ani zakończenie realizacji.

Poza sporem pozostawała także treść umowy cesji przedstawionej przez powoda. Z jej treści wynika jednoznacznie, iż przedmiotem cesji jest wynagrodzenie przysługujące Cedentowi wobec pozwanej oraz tytuł tego wynagrodzenia.

Zgodnie z treścią art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Pozwany takich zarzutów nie podnosił. Wskazywał jedynie na sformułowanie §1 ustępu 3 umowy, w którym w jego ocenie zawarto obowiązek wykazania istnienia wierzytelności dokumentami w postaci protokołu prac oraz potwierdzoną fakturą VAT, których w jego ocenie powód nie przedłożył, nie wykazując tym samym istnienia wierzytelności objętej cesją. Umowę cesji należy jednak interpretować zgodnie z regułami zawartymi w art. 65 k.c. Z treści umowy cesji, zwłaszcza zapisu w ustępie 2. paragrafu 1 wynika jednoznacznie, iż przedmiotem cesji jest wierzytelność wynikająca ze ściśle określonej umowy i do ściśle określonej kwoty. Zapis paragrafu trzeciego, w ocenie Sądu, ma charakter jedynie porządkujący i techniczny. Tym bardziej, iż żadna ze stron umowy, ale również dłużnik, nie miał żadnych wątpliwości o jaką należność chodzi. Wyraźnie wskazano to w zawiadomieniu o cesji, ale również na fakturze wystawionej następnie przez (...). Także w korespondencji, w której pozwana powoływała różne powody odmowy zapłaty, nie pojawiły się wątpliwości co do zakresu cesji ani postaw wierzytelności nią objętej. Zapis w umowie jest jedynie konsekwencją niewymagalności roszczenia w chwili dokonania cesji, zaś ta dla ważności i skuteczności przelewu nie ma znaczenia. Zaznaczyć przy tym znaczy, iż strona pozwana była w posiadaniu faktury nr (...) wystawionej przez (...) i fakturę tą złożyła w niniejszym postępowaniu dopiero na wezwanie Sądu. Wcześniej natomiast nie reagowała na żądanie strony powodowej, pomimo tego, iż została o cesji zawiadomiona.

Z faktury niniejszej wynika, iż termin zapłaty należności, w tym objętej cesja, to 3 lutego 2014 roku, a także, że została sprawdzona przez pozwaną i przekazana do zapłaty. Faktura ta zaś została wystawiona po uzgodnieniach dotyczących końcowego rozliczenia inwestycji, które to spotkanie i ustalenia tam poczynione zostało potwierdzone w niekwestionowanej notatce sporządzonej przez przedstawiciela pozwanej oraz (...), w obecności powoda. Świadek J. potwierdził w swych zeznaniach te okoliczności. Wprawdzie jego zeznania były dość ogólnikowe, zwłaszcza w zakresie rozliczenia z (...) i rzekomych potrąceń z tytułu wad, jednak potwierdzały, iż pozwana została zawiadomiona o cesji, a także, że na dzień najdalej 31 stycznia 2014 roku (jak wynika to z treści notatek na fakturze, istniała wierzytelność objęta cesją. Uznać więc należy, iż wymagalność należności objętej cesją wypada na 3 lutego 2014 roku.

Poza sporem pozostaje w niniejszej sprawie, iż pozwana została zawiadomiona o cesji pismem z dnia 28 listopada 2013 roku i od tej daty miał obowiązek świadczyć na rzecz nabywcy wierzytelności (art. 512 k.c.). Pozwana tymczasem podawała w korespondencji z powodem różne przyczyny braku zapłaty. W pierwszej kolejności wskazywała, że „zawiadomienie o cesji zostało skutecznie cofnięte”.

Zawiadomienie dłużnika o dokonaniu cesji nie jest złożeniem oświadczenia woli, a jedynie obowiązkiem informacyjnym, z którym ustawa wiąże określony skutek dla dłużnika. Pozwana nie jest stroną umowy przelewu i wobec niej nie są składane oświadczenia woli przez strony tej umowy. Tym samym nie można cofnąć skutecznie takiego zawiadomienia ze skutkiem jaki przypisać można cofnięciu oświadczenia woli. Przepis art. 61 k.c. dotyczy jedynie możliwości odwołania oświadczenia woli i to tylko, gdy doszło do adresata jednocześnie lub wcześniej niż oświadczenie woli. Z całą pewnością skutku takiego nie wywołuje pismo (...) cofające wobec pozwanej zawiadomienie o cesji. Brak jest jednocześnie jakichkolwiek twierdzeń, iż w stosunku pomiędzy stornami umowy cesji doszło do odwołania złożonych oświadczeń woli, czy też inny sposób doszło do unicestwienia umowy, czy to przez odstąpienie, czy stwierdzenie nieważności tej umowy czy też wreszcie przez uchylenie się od skutków złożonego oświadczenia woli. Umowa ta jest więc ważna i wiąże strony oraz jest skuteczna wobec dłużnika z chwilą zawiadomienia go o cesji. Nie ma więc żadnych podstaw, by pozwany wstrzymał się z płatnością należności z chwilą jej wymagalności na rzecz powoda.

Pozwana upatrywała także braku obowiązku zapłaty w informacji uzyskanej od (...), iż Spółka potrąciła wzajemną wierzytelność wobec powoda z należnością objętą cesją. Zgodnie z treścią art. 513§2 k.c. dłużnika może z przelanej wierzytelności potrącić wierzytelność, która mu przysługuje względem zbywcy, chociażby stała się wymagalna dopiero po otrzymaniu przez dłużnika zawiadomienia o przelewie. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy wierzytelność przysługująca względem zbywcy stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.

Powyższy przepis dotyczy jednak jedynie możliwości potrącenia wierzytelności dłużnika. Nie zaś wierzytelności zbywcy wierzytelności wobec nabywcy. Dla zbywcy bowiem możliwość dokonania potracenia wynikać musi z treści art. 498§1 k.c. Zgodnie z tym przepisem gdy dwie osoby są względem siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoja wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze (…), a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem. W niniejszej sprawie wyraźnie wskazać należy, iż z chwilą zawarcia umowy cesji wierzytelność, którą powód miał wobec (...) została zaspokojona i już powodowi względem (...) nie przysługiwała. Spółka nie mogła więc skutecznie tej wierzytelności potrącić ze swoją wierzytelnością wynikającą z innej umowy łączącej te strony. Natomiast w zakresie wierzytelności (...) wobec pozwanej, z chwilą cesji, dłużnikiem została Spółdzielcza (...) W., a wierzycielem w tym zakresie powód. Nie istniała więc żadna wzajemność wierzytelności powoda i (...) ani uprawnienie (...) dysponowania wierzytelnościami przysługującymi ewentualnie pozwanej wobec powoda. Złożenie więc oświadczenia przez (...) o potraceniu swoich wierzytelności z innymi wierzytelnościami powoda było wobec pozwanej nieskuteczne w zakresie obowiązku spełniania świadczenia na rzecz powoda i z całą pewnością nie mogło stanowić podstawy odmowy zapłaty na rzecz powoda żądanej kwoty.

Jedynie pozwana mogła ewentualnie potrącić z żądanej kwoty wierzytelność jaka przysługiwała jej wobec zbywcy, a więc (...), jeżeli spełnione zostały przesłanki z art. 513§2 kc. Takiego oświadczenia jednak pozwana wobec powoda nie złożyła, co więcej nie wykazała, by przysługiwało jej roszczenie wobec (...), w jakiej wysokości i kiedy ewentualnie stało się wymagalne. Dodatkowo wskazać należy jedynie, iż z lakonicznych twierdzeń i zeznań świadka wynika, iż potrącenia z ostatniej faktury (...) dotyczyły nieprawidłowości – domniemywać można, iż były to roszczenia odszkodowawcze lub z tytułu kar umownych. Te jednak stają się wymagalne po wezwaniu dłużnika do ich zapłaty – takich okoliczności pozwana nie podnosiła, a nadto nie wykazała.

Wyraźnie podkreślić należy, iż wzajemne rozliczenia (...) z powodem, ewentualne istnienie podstaw do obciążenia powoda karami umownymi i ich wysokość są nieistotne w niniejszym postępowaniu.

Mając na uwadze powyższe Sad uwzględnił powództwo w całości, w tym w zakresie odsetek, które w myśl art. 509§2 k.c. również przechodzą na nabywcę. Odsetki należne są powodowi od dnia wymagalności roszczenia (3 lutego 2014r), jednak Sąd jest związany żądaniem pozwu, w którym powód zażądał odsetek dopiero od dnia wezwania tj. 13 lutego 2014 roku. Odsetki określono w wysokości ustawowej, w tym od dnia 1 stycznia 2016 roku w wysokości ustawowej od transakcji handlowych.

Kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz faktem, iż powód wygrał sprawę w całości, Sąd Okręgowy orzekając w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.c. zasądził w punkcie drugim wyroku od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.319 zł tytułem kosztów procesu. Na koszty te złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 5782 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5400 zł określone w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015.1084 ze zm.) i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Na koszty złożyło się także wynagrodzenie pełnomocnika powoda za sprawę wywołaną wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej w wysokości 120 zł.