Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

Sędziowie: SO Mariola Wojtkiewicz (spr.)

SO Sławomir Krajewski

Protokolant: starszy. sekretarz sąd. Elżbieta Szlachta

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

spraw:

1. z powództwa J. S. (1)

przeciwko D. K. i Z. K.

o zapłatę

2. z powództwa J. S. (1)

przeciwko A. A. (1)

o zapłatę

3. z powództwa J. G. (1)

przeciwko D. K. i Z. K.

o zapłatę

4. z powództwa J. G. (1)

przeciwko A. A. (1)

o zapłatę

5. z powództwa Z. G.

przeciwko D. K. i Z. K.

o zapłatę

6. z powództwa Z. G.

przeciwko A. A. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego A. A. (1) od wyroku Sądu Rejonowego w Gryfinie z dnia 20 maja 2014 r. wydanego w sprawie I C 283/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie IV oddala powództwo J. S. (1) przeciwko A. A. (1);

b)  w punkcie V oddala powództwo J. G. (1) przeciwko A. A. (1);

c)  w punkcie VI oddala powództwo Z. G. przeciwko A. A. (1);

d)  w punkcie VIII eliminuje rozstrzygniecie w przedmiocie rozliczenia kosztów procesu pomiędzy powodami J. S. (1), J. G. (1) i Z. G. a pozwanym A. A. (1);

e)  dodaje punkt IX, w którym zasądza na rzecz pozwanego A. A. (1) od powodów: J. S. (1) kwotę 2.417 (dwa tysiące czterysta siedemnaście) złotych, od J. G. (1) oraz Z. G. kwoty po (...) (jeden tysiąc dwieście siedemnaście) złotych tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza na rzecz pozwanego A. A. (1) od powodów: J. S. (1) kwotę 1 816 (jeden tysiąc osiemset szesnaście) złotych, od J. G. (1) oraz Z. G. kwoty po 908 (dziewięćset osiem) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 780/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Gryfinie:

I.  zasądził od pozwanej D. K. na rzecz powódki J. S. (1) kwotę 12.312 złotych 50 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

II.  zasądził od pozwanej D. K. na rzecz powódki J. G. (1) kwotę 6.156 złotych 25 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

III.  zasądził od pozwanej D. K. na rzecz powoda Z. G. kwotę 6.156 złotych 25 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

IV.  zasądził od pozwanego A. A. (1) na rzecz powódki J. S. (1) kwotę 12.312 złotych 50 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

V.  zasądził od pozwanego A. A. (1) na rzecz powoda Z. G. kwotę 6.156 złotych 25 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

VI.  zasądził od pozwanego A. A. (1) na rzecz powódki J. G. (1) kwotę 6.156 złotych 25 groszy z odsetkami ustawowymi od dnia 7 października 2011 roku;

VII.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

VIII.  rozstrzygnął zasadę ponoszenia kosztów procesu w ten sposób, że powodowie J. S. (1), J. G. (1) i Z. G. obowiązani są zwrócić na rzecz pozwanego Z. K. całość kosztów procesu, oraz ustala, że powodowie J. G. (1) i Z. G. winni otrzymać od pozwanych A. A. (1) i D. K. całość kosztów procesu związanego z wytoczonymi powództwami oraz ustala, że powódka J. S. (1) wygrała spory z pozwanymi D. K. i A. A. (1) w 49 %, przegrywając w 51 % i koszty procesu poniesione przez strony winny być wzajemnie zniesione do wysokości wartości niższej pozostawiając ustalenie wysokości należnych kwot referendarzowi sądowemu.

Sąd ustalił, że wymienione w wyroku osoby, za wyjątkiem Z. K., nabyły w drodze dziedziczenia ustawowego spadek po J. G. (2), zmarłym w dniu 10 września 2010 roku. Spadkodawca w dniu 31 lipca 1996 roku dokonał darowizny na rzecz swoich córek, D. K. i M. A., oraz ich małżonków – Z. K. i W. A. – w postaci nieruchomości w miejscowości C.. W jej skład wchodziły dwie działki oznaczone numerami (...). M. A. (1) i W. A. zmarli przed J. G. (2), a ich spadkobiercą został syn A. A. (1).

Darowana nieruchomość wyczerpywała całość majątku J. G. (2), wobec czego sąd pierwszej instancji, stosownie do treści art. 994 § 1 k.c. uwzględnił wartość udziałów przysługujących pierwotnie D. K. i M. A. przy określaniu substratu zachowku. Pominięte zostały udziały współmałżonków córek zmarłego, albowiem podlegały one wyłączeniu jako dokonane przed ponad dziesięciu laty, licząc od otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani też osobami uprawnionymi do zachowku.

Całkowitą wartość przedmiotu darowizny według stanu z chwili jej dokonania i cen z chwili ustalania zachowku Sąd ustalił na postawie opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości. Przy uwzględnieniu dodatkowych uwag zgłaszanych przez biegłego w ramach uzupełniającej opinii ustnej sąd przyjął za adekwatną kwotę 394.000 zł. na tej podstawie zasądził od pozwanych D. K. i A. A. (1) na rzecz powodów sumy stanowiące odpowiednio 1/32 i 1/64 wskazanej wartości.

W ocenie sądu pierwszej instancji A. A. (1) był zobowiązany do zapłaty zachowku, albowiem obowiązek określony w art. 1000 § 1 k.c. odnoszący się do subsydiarnej odpowiedzialności obdarowanego za roszczenia z tytułu uzupełnienia zachowku ma charakter dziedziczny stosownie do ogólnej regulacji art. 922 § 1 i 2 k.c. Skoro zatem M. A. (1) powinna była liczyć się z tym, że otrzymana przez nią darowizna wpłynie na konieczność wypłacenia innym osobom zachowku, również jej spadkobierca był obowiązany uwzględniać taką ewentualność. Sąd nie przychylił się do stanowiska pozwanego, jakoby zasądzona od niego kwota wymagała obniżenia z uwagi na rozporządzenie przez M. A. (2) częścią nieruchomości. Podkreślił, że rozporządzenie to miało charakter odpłatny, a zatem stan wzbogacenia po stronie pozwanego nie ustał.

Powodowie zainicjowali sprawy osobnymi pozwami. Sprawy toczyły się pod sygnaturami: I C 284/11. I C 285/11 I C 286/11, I C 287/11, I C 288/11. Postanowieniami wydanymi dnia 14 października 2011r. Sąd połączył wymienione sprawy ze sprawą I C 283/11 do wspólnego rozpoznania i orzekania.

Apelację od omówionego powyższej orzeczenia wywiódł pozwany A. A. (1). Zaskarżył wyrok w części, w zakresie punktów IV, V, VI, VIII. W apelacji sformułował następujące zarzuty:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych oraz sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, iż M. A. (1) może być uznana za spadkobiercę lub osobę uprawnioną do zachowku względem spadkodawcy J. G. (2), a w konsekwencji, iż doliczeniu do spadku podlega dokonana przez spadkodawcę darowizna w części na nią przypadającej;

2.  naruszenia przepisów prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów – dokonanie oceny dowolnej a nie swobodnej, naruszenie czynnika ustawowego – brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, oparcie oceny na pobieżnej analizie materiału dowodowego, w szczególności nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieustalenie wartości czystego spadku, błędne uznanie A. A. (1) za osobę obowiązaną do zapłaty zachowku na rzecz powodów, błędne ustalenie istnienia stanu wzbogacenia po stronie pozwanego A. A. (1) w chwili wystąpienia powodów z roszczeniem o zachowek, nieodniesienie się do zarzutów pozwanego, dotyczących nieotrzymania przez pozwanego nieruchomości 360//1;

b.  art. 171 § 1 pkt 6 k.p.c. poprzez brak zawieszenia postępowania w zakresie roszczeń wywodzonych wobec pozwanego A. A. (1) pomimo niewykonania przez powodów zarządzenia w postaci wszczęcia postępowania o sporządzenie spisu inwentarza po zmarłej M. A.;

3.  naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a to:

a.  art. 922 k.c. poprzez niezasadne przyjęcie, że przepis ten może stanowić podstawę roszczeń wobec pozwanego A. A. (1) oraz poprzez nieustalenie wartości stanu czystego spadku;

b.  art. 994 k.c. w zw. z art. 1000 k.c. poprzez obciążenie pozwanego A. A. (1) obowiązkiem zapłaty zachowku na rzecz powodów w sytuacji, w której nie otrzymał on od spadkodawcy jakiejkolwiek darowizny podlegającej doliczeniu do spadku;

c.  art. 994 k.c. w zw. z art. 927 § 1 k.c. w zw. z art. 925 k.c. poprzez błędne doliczenie do spadku dokonanej przez spadkodawcę darowizny w części dotyczącej na rzecz M. A. w sytuacji, w której darowizna ta została dokonana przed więcej aniżeli 10 laty od dnia otwarcia spadku, a M. A. nie sposób zaliczyć do grona spadkobierców J. G. (2) oraz osób uprawnionych do zachowku po nim;

d.  art. 995 k.c. w zw. z art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 roku Nr 102, poz. 651) poprzez błędne ustalenie wartości nieruchomości będącej przedmiotem darowizny według stanu na dzień jej dokonania;

e.  art. 1000 § 1 zd. 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w szczególności poprzez nieuwzględnienie okoliczności, że pozwany A. A. (1) nigdy nie był właścicielem działki (...);

f.  art. 481 § 1 i 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od dnia wezwania do zapłaty a nie od dnia wyrokowania.

W oparciu o powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu w obu instancjach, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Sformułował również ewentualny wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu podkreślił, że Sąd Rejonowy nie dopełnił swoich obowiązków polegających na ustaleniu z urzędu w sprawach o zachowek wartości czynnej spadku, nie prowadząc postępowania w kierunku określenia wysokości długów spadkowych. Zakwestionował legitymację procesową powodów, powołując się na literalne brzmienie art. 991 § 1 k.c. i akcentując, że zachowek przysługuje wymienionym w tym przepisie osobom, które byłyby powołane do spadku z mocy ustawy, podczas gdy niniejsza sprawa została zainicjowana przez część rzeczywistych spadkobierców.

Zwrócił uwagę, że sam pozwany nie otrzymał żadnej darowizny od spadkodawcy, zaś jego matka nie była spadkobiercą J. G. (2), albowiem zmarła przed nim. Z racji swojego nieistnienia w chwili otwarcia spadku M. A. (1) nie mogła być również uznana za osobę uprawnioną do zachowku. Wyjaśnił również, że rodzice A. A. (1) zbyli swój udział w jednej z darowanych działek oznaczonej numerem (...) jeszcze przed dojściem pozwanego do dziedziczenia, przez co w tej części nie stał się on nigdy wzbogacony. Ustał także stan jego wzbogacenia w związku z udziałem w drugiej działce (360/2) w związku z dokonaną sprzedażą tej nieruchomości. Dodatkowo skarżący zakwestionował prawidłowość dokonania wyceny przedmiotu darowizny przez biegłego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, mimo że nie wszystkie podniesione w niej zarzuty okazały się trafne .

Sąd Okręgowy nie podzielił zastrzeżeń skarżącego co do nieprawidłowej oceny dowodów, dokonanej przez sąd pierwszej instancji. Ich weryfikacja została przeprowadzona w granicach określonych w art. 233 § 1 k.p.c. i w ramach sędziowskiej swobody. Należy przy tym dodać, że wobec bezsporności większości okoliczności faktycznych w sprawie, ustalaniu przez sąd, w oparciu o przedłożone dowody, podlegała właściwie tylko wartość nieruchomości, stanowiącej przedmiot darowizny. Kwestia ta z uwagi na zakres zaskarżenia wyroku i uwzględnienie apelacji pozwanego A. A. (1) miała znaczenie marginalne. Niemniej wymaga podkreślenia, że Sąd Rejonowy zbadał to zagadnienie wnikliwie przy pomocy najodpowiedniejszego narzędzia, jakim jest dowód z opinii biegłego. Przyjmując zastrzeżenia stron co do walorów sporządzonej ekspertyzy, podjął czynności, zmierzające do wyeliminowania wątpliwości, w sposób logiczny motywując swoje ostateczne stanowisko odnośnie przyjętej wartości działek.

Na uwzględnienie nie zasługiwały również zarzuty dotyczące nieprzeprowadzenia przez sąd z urzędu postępowania w przedmiocie ustalenia wartości czynnej spadku po J. G. (2). W toku postępowania strony konsekwentnie podnosiły, że zmarły nie pozostawił żadnego majątku, nie wskazując przy tym istnienia długów spadkowych. W postępowaniu cywilnym zasadą jest, że inicjatywa dowodowa pochodzi od jego uczestników, zaś sąd podejmuje czynności dowodowe jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W niniejszej sprawie z przedłożonych do akt materiałów nie wynikało, aby zmarły pozostawił długi wpływające na zmniejszenie substratu zachowku, przez co nie było podstaw do poszukiwania ich z urzędu.

Z analogicznych względów bez wpływu na wynik procesu pozostała niekonsekwencja sądu wyrażająca się w odstąpieniu od zawieszenia postępowania pomimo niewykonania przez powodów zobowiązania obarczonego takim właśnie rygorem.

Z uwagi na powyższe argumenty Sąd Odwoławczy uznał procedowanie Sądu pierwszej instancji za prawidłowe, a poczynione przezeń ustalenia faktyczne przyjął za własne.

Przechodząc do dalszych zarzutów formułowanych w apelacji, po pierwsze należy wskazać na nietrafność zastrzeżenia co do braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powodów. Pozwany twierdził, że J. S. (1), J. G. (1) i Z. G. jako osoby powołane do dziedziczenia po J. G. (2) nie są jednocześnie uprawnione do zachowku po zmarłym. Sąd drugiej instancji podziela jednak stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 13 lutego 2004 roku (sygn. akt II CK 444/02), że jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Z uwagi na stan spadku i dokonanie przez spadkodawcę w 1996 roku darowizny jedynej wartościowej rzeczy w niniejszej sprawie zachodzi sytuacja analogiczna do tej opisanej w przywołanym orzeczeniu. W konsekwencji legitymacja procesowa czynna powodów nie budziła wątpliwości sądu.

Podobnie nie miał racji skarżący, iż Sąd Rejonowy niewłaściwie zastosował przepis art. 922 § 1 k.c. Podstawę odpowiedzialności A. A. (1) z tytułu uzupełnienia zachowku miał bowiem stanowić przepis art. 1000 § 1 k.c. Dług tam przewidziany jest natomiast dziedziczny (por. P. Księżak, „Zachowek w prawie polskim”, str. 400). Z tej racji uwzględnieniu nie podlegał także zarzut odnoszący się do art. 994 k.c. w zw. z art. 1000 k.c. Wprawdzie pozwany sam nie został obdarowany przez J. G. (2), jednak na skutek dziedziczenia wszedł w sytuację prawną swojej matki, M. A., przejmując po niej jednocześnie dług określony w art. 1000 § 1 k.c.

Apelujący trafnie jednak sformułował zarzut naruszenia art. 994 k.c. w zw. z art. 927 § 1 k.c. w zw. z art. 925 k.c., co przesądziło o uwzględnieniu wniesionego środka odwoławczego. Roszczenie o uzupełnienie zachowku może być bowiem zgłaszane jedynie wobec osób obdarowanych (albo ich następców prawnych), ale tylko darowiznami podlegającymi doliczeniu do substratu zachowku. Tymczasem w niniejszym stanie faktycznym udział w nieruchomości położonej w miejscowości C. przypadający M. A. nie mieścił się w tej kategorii. Art. 994 k.c. wymienia darowizny, które nie składają się na substrat zachowku. Należą do nich m. in. te dokonane przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 k.c. in fine).

Z powyższego wynika, iż darowizny niepodlegające wyłączeniu z innych powodów a uczynione na rzecz spadkobierców lub osób uprawnionych do zachowku dolicza się do substratu zachowku zawsze. W przypadku tego rodzaju przysporzeń dokonanych na rzecz osób obcych, niemieszczących się we wskazanym kręgu, obowiązuje ograniczenie czasowe.

Na gruncie niniejszej sprawy M. A. (1) musi być traktowana jako osoba nebędąca spadkobiercą. Zgodnie z treścią art. 927 § 1 k.c. nie może być bowiem spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje. Matka pozwanego A. A. (1) zmarła na długo przed J. G. (2), wobec czego nie mogła dojść po nim do dziedziczenia. Jak słusznie zauważa B. K., „przez niebędących spadkobiercami w rozumieniu przepisu art. 994 § 1 k.c. należy rozumieć osoby, które w danym stanie faktycznym nie dziedziczą po spadkodawcy, a nie osoby nienależące do kręgu spadkobierców ustawowych” („System prawa prywatnego”, t. 10, „Prawo spadkowe”, str. 876). Ponieważ jako osoba nieżyjąca w chwili otwarcia spadku M. A. (1) nie mogłaby być powołana do dziedziczenia z ustawy, tym samym nie przysługiwałby jej zachowek po zmarłym. W konsekwencji należało przyjąć, że w rozumieniu art. 994 § 1 k.c. matka pozwanego stanowiła osobę, która nie jest spadkobiercą albo uprawnioną do zachowku (obcą), co z kolei implikowało dokonanie oceny dopuszczalności zaliczenia uczynionej na jej rzecz darowizny na poczet substratu zachowku z uwzględnieniem czynnika czasowego. Skoro J. G. (2) darował jej udział w nieruchomości na ponad 10 lat przed swoją śmiercią, wartość tego przysporzenia nie mogła mieć wpływu na ustalanie zachowku.

Tak argumentując, Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że brak było podstaw do uwzględnienia roszczeń wysuwanych przez powodów przeciwko A. A. (1) i w tej części, działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżone orzeczenie w punkcie IV, V i VI poprzez oddalenie powództwa J. S. (1), J. G. (1) i Z. G.. Rozstrzygnięcie tej treści Sąd zawarł w punkcie 1a,b,c swego wyroku.

Z uwagi na to, że omówiony zarzut doprowadził do zmiany zaskarżonego orzeczenia w kierunku postulowanym przez pozwanego bezprzedmiotowe stało się rozważanie pozostałych zarzutów apelacji

Oddalenie powództwa skutkowało zmianą orzeczenia o kosztach procesu w sposób określony w art. 98 § 1 k.p.c. Pozwany w całości wygrał sprawy zainicjowane przez powodów, zatem przysługuje mu zwrot poniesionych kosztów procesu. Rozstrzygnięcie o kosztach należało poprzedzić wyeliminowaniem z punktu VIII zaskarżonego orzeczenia, rozstrzygnięcia opartego o art. 100 k.p.c., rozliczającego stosunkowo koszty pomiędzy pozwanym a powodami. Orzeczenie tej treści, zawarte w punkcie I.d wyroku oparte zostało o przepis art. 386 § 1 k.p.c.

Rozstrzygając o kosztach procesu pamiętać należało, że każdy z powodów zainicjował odrębny proces. Po połączeniu do wspólnego rozpoznania i orzekania każda sprawa zachowała swoją odrębność. Pozwanemu należy się zwrot kosztów procesu zgodnie z wartością przedmiotu sporu w każdej połączonej sprawie.

Z niezbędnych kosztów procesu, określonych przepisem art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. pozwany poniósł koszty obejmujące wynagrodzenie swego pełnomocnika. Wynagrodzenie to Sąd Okręgowy określił - na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 490). I tak w sprawie z powództwa J. S. (1) na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia ustalono wynagrodzenie na kwotę 2400 złotych, zaś w sprawach z powództwa J. G. (1) i Z. G., na podstawie § 6 pkt 4, na kwoty po 1200 złotych - zasądzone w punkcie 1.c wyroku.

Te same zasady, co do rozliczenia kosztów procesu, Sąd Okręgowy przyjął przy rozliczaniu kosztów postępowania apelacyjnego. Pozwany bowiem w całości wygrał postępowanie apelacyjne. Koszty postępowania apelacyjnego obejmowały opłatę od apelacji oraz wynagrodzenie pełnomocnika. Pozwany uiścił jedną opłatę od apelacji, liczoną od wartości przedmiotu zaskarżenia, która stanowiła sumę zasądzonych świadczeń. Powodowie odpowiadają za opłatę apelacyjną, wyliczoną od świadczenia zasądzonego przez Sąd Rejonowy jedynie na ich rzecz. Tak więc J. S. (2) za opłatę w wysokości 616 złotych, zaś pozostali powodowie za opłaty w wysokości po 308 złotych. Do kwot tych doliczone zostało wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego, określone, w sprawie z powództwa J. S. (2) na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 powołanego powyżej rozporządzenia, na kwotę 1200 złotych, a w pozostałych sprawach, na podstawie § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzona, na kwotę 600 złotych. Ostatecznie, na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c. Sąd Okręgowy, w punkcie 2 wyroku, zasądził na rzecz pozwanego od J. S. (2) kwotę 1816 złotych, a od J. G. (1) i Z. G. kwoty po 908 złotych.