Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Żelazny

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Tadeusza Kaczana

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2016 r.

sprawy P. D.

syna P. i W. z domu (...)

urodzonego (...) w O.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178 a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy

z dnia 16 września 2016 r. sygn. akt II K 527/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt IV części dyspozytywnej ten sposób, że za podstawę orzeczenia o zaliczeniu okresu zatrzymania prawa jazdy na poczet środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym przyjmuje przepis art. 63 §4 kk i ustala, że na poczet tego zaliczenia przypada okres od 25 maja 2016 r. do 22 grudnia 2016 r.;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IVKa 1266/16

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Oleśnicy oskarżyła P. D. o to, że w dniu 25 maja 2016 r. w m. B. gm. D. na drodze publicznej na ul. (...) kierował samochodem osobowym marki A. (...) o nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości – przy zawartości 0,63 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, co odpowiada stężeniu alkoholu we krwi,

tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 16 września 2016r. (sygnatura akt: IIK 527/16) Sąd Rejonowy w Oleśnicy, II Wydział Karny:

I.  uznał oskarżonego P. D. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k. wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 1 (jeden) rok;

III.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 (trzech) lat;

IV.  na podstawie art. 63 § 2 k.k. na poczet orzeczonego środka karnego zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 25 maja 2016 r.;

V.  na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzekł od oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 (pięciu tysięcy) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

VI.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł oskarżony za pośrednictwem swojego obrońcy. W piśmie tym zarzucono Sądowi I instancji:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że w świetle ujawnionych dowodów – dotyczących sposobu i okoliczności popełnienia, rozmiaru wyrządzonej i grożącej szkody, jego postawy, świadomości popełnionego przestępstwa, negatywnego stosunku do swojego zachowania oraz dotychczasowej niekaralności – wina oraz stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego P. D. są zdecydowanie wyższe niż nieznaczne, podczas, gdy analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego tj. że oskarżony dopuścił się czynu o nieznacznym stopniu winy i społecznej szkodliwości;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na pominięciu części okoliczności faktycznych wynikających ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a istotnych w kontekście możliwości odstąpienia od orzeczenia wobec oskarżonego tytułem środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wszelkich kategorii na okres 3 lat – wobec wystąpienia pozytywnej prognozy kryminologicznej,

- na podstawie art. 438 pkt 4 kpk rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu P. D. kary, wynikającą z przydania niewystarczającej rangi istniejącym w sprawie okolicznościom łagodzącym po stronie oskarżonego, bowiem w realiach sprawy uzasadnione jest zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego w oparciu o art. 66§1 kk.

Wobec powyższego apelujący wniósł o:

- zmianę orzeczenia w pkt I i II poprzez orzeczenie wobec oskarżonego warunkowego umorzenia postępowania na okres 2 lat , stosownie do treści art. 66§1 kk w zw. z art. 67§1 kk, zmianę wyroku poprzez wyeliminowanie punktu III wyroku i zaniechanie orzekania wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, stosownie do art. 67§3 kk,

- ewentualnie, w przypadku warunkowego umorzenia postępowania orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów na okres 1 roku.

- ewentualnie w przypadku nie przychylenia się do wniosku o warunkowe umorzenie postępowania o zmianę wyroku w pkt III i na podstawie art. 42§2 kk orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych objętych kat (...)na okres 3 lat,

- zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja dotycząca winy i sprawstwa oskarżonego P. D. w odniesieniu do popełnienia zarzuconego mu czynu jest bezzasadna.

Na wstępie należy wskazać, iż analiza akt przedmiotowej sprawy pozwala na stwierdzenie, iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy, zgodny z obowiązującymi przepisami i rzetelny przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie. W toku postępowania zgromadzono i ujawniono wszelki materiał dowodowy, a jego całokształt w ocenie końcowej dał wystarczające podstawy do uznania oskarżonego P. D. winnym popełnienia zarzuconego mu przestępstwa. Sąd Rejonowy poddał analizie logicznej zebrane dowody, przedstawiając na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje przekonanie o wiarygodności tych, które włączył do faktycznej podstawy wyroku. Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny odnośnie prowadzenia samochodu przez oskarżonego oparł się w głównej mierze na zeznaniach świadka T. D. oraz wyjaśnieniach P. D., które to w powiązaniu z dowodami z protokołu z przebiegu badania stanu trzeźwości urządzeniem elektronicznym pozwalały na wykazanie oskarżonemu sprawstwa czynu z art.178a§1kk.

Wina i sprawstwo oskarżonego zostały wykazane w sposób niewątpliwy, a prawidłowość tych ustaleń nie była przedmiotem zarzutów apelacji.

Apelujący zarzucał Sądowi orzekającemu dokonanie błędnej oceny okoliczności, które miały znaczenie dla ustaleń odnośnie stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, a tym samym wpływały na wymiar kary.

Sąd Odwoławczy nie podzielił twierdzeń apelującego o tym, jakoby stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie były znaczne. Trzeba tu bowiem wskazać przede wszystkim na wysoką zawartość alkoholu we krwi oskarżonego w chwili czynu (0,63 mg/l) i tym samym stopień niebezpieczeństwa, jaki wywołał swoją obecnością na drodze. Jakkolwiek droga, którą poruszał się oskarżony, przebiega przez wieś, to wbrew temu, co wskazuje apelujący nie jest to droga mało uczęszczana. Ulica (...) nie znajduje się na uboczu, lecz jest drogą główną prowadzącą w kierunku W.. Mając na uwadze powyższe, jak również porę dnia, kiedy to oskarżony został zatrzymany, nie sposób stwierdzić, że jego obecność w ruchu drogowym nie wpłynęło istotnie na bezpieczeństwo.

W piśmiennictwie prawniczym przyjmuje się, że na stopień winy wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem, zwłaszcza:

1. możliwość rozpoznania faktycznego i społecznego znaczenia czynu, warunkowaną poziomem rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego sprawcy, stanem wiedzy, doświadczenia, zdolnościami odbioru bodźców i informacji oraz ich analizy,

2. możliwości podjęcia decyzji zgodnego z prawem zachowania, co warunkowane jest normalną sytuacją motywacyjną, zdolnością przeciwstawiania się szczególnym naciskom motywacyjnym, umiejętnością dokonywania wyboru spośród wielu możliwych sposobów zachowań, odpornością na nacisk bodźców zewnętrznych (sytuacyjnych), poziomem przyswojenia reguł moralnych,

3. możliwość faktycznego sterowania swoim postępowaniem w wykonaniu podjętej decyzji (por. A.Zoll (red.) Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna, Zakamycze 2004, s. 812).

Nie ujawniono w sprawie takich okoliczności, które winę oskarżonego w jakikolwiek sposób zmniejszałyby. Oskarżony, jak słusznie wskazał to Sąd Rejonowy, świadomie wprawił się w stan nietrzeźwości, a mając na uwadze stężenie alkoholu w organizmie nie sposób przyjąć, że nie był świadomy swojego stanu. Pomimo tego zdecydował się prowadzić pojazd mechaniczny, choć (mając na uwadze odległość, którą - jak twierdził - miał do przejechania) mógłby bez większego trudu przebyć ją pieszo.

Mając na uwadze powyższe wniosek wywiedziony przez Sąd Rejonowy o braku możliwości warunkowego umorzenia postępowania był w pełni uprawniony i zasługiwał na akceptację Sądu Odwoławczego. W ocenie Sądu Okręgowego wymierzona kara jest wynikiem wszechstronnej i wnikliwej analizy okoliczności przedmiotowych i podmiotowych czynu i jako spełniająca wymogi zakreślone dyrektywami przepisu art.53 k.k. uznana musi być za karę słuszną, adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego. Wbrew temu, co utrzymuje apelujący, Sąd I instancji uwzględnił właściwie zarówno okoliczności obciążające jak też łagodzące (czego dał wyraz w treści uzasadnienia). Przepis art. 178a§ 1 kk przewiduję karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Mając na uwadze przede wszystkim wysoką zawartość alkoholu we krwi oskarżonego w chwili czynu i tym samym stopień niebezpieczeństwa jaki wywołał swoją obecnością na drodze, kara 6 miesięcy pozbawienia wolności, plasująca się w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, wymierzona przez Sąd orzekający nie może być z pewnością uznana za karę zbyt surową. Winna skłonić oskarżonego do refleksji nad własnym postępowaniem. Perspektywa zarządzenia jej wykonania winna natomiast skutecznie zniechęcić go do działań niezgodnych z prawem.

W ocenie Sądu Okręgowego również trzyletni okres, na jaki został orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, uwzględnia także w sposób właściwy przesłanki z art. 53 kk. Oskarżony jako kierowca wykazał się krytycznego dnia całkowitą nieodpowiedzialnością. Wytworzył konkretny stan zagrożenia na drodze, którego stopień należy ocenić jako wysoki, mając na uwadze stopień upojenia alkoholowego oskarżonego. Oskarżony pokazał w ten sposób, że jest osobą nieodpowiedzialną, której udział w ruchu stanowi zagrożenie, a co za tym idzie orzeczenie wobec niego środka karnego w rozmiarze trzech lat znalazło akceptację Sądu Okręgowego.. Oceny takiej nie zmieniła w żaden sposób treść zaświadczenia psychologa złożonego w toku postępowania odwoławczego, z którego wynika, że oskarżony zgłosił się na konsultację psychologiczną w dniu 13 grudnia 2016r. (tj. dopiero tydzień przed rozprawą apelacyjną), w efekcie której zalecono psychoterapię, a której celem ma być m.in. zerwania z nałogiem alkoholowym. Tym bardziej też, że okres trzech lat, jest w myśl art. 42§2 kk w brzmieniu obowiązującym od 18 maja 2015r. jest okresem najkrótszym, na jaki można orzec zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w razie skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości.

Tak orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych zabezpieczy innych użytkowników dróg przed niebezpieczeństwem ze strony sprawcy, stanowiąc jednocześnie, w połączeniu z wymierzoną karą, czynnik wychowawczego oddziaływania na oskarżonego. Jakkolwiek niewątpliwym jest, że zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych będzie stanowić dla oskarżonego i jego najbliższych dużą uciążliwość, to jest on właściwą konsekwencją jego zachowania, z którym to winien się liczyć (tym bardziej mając świadomość spoczywających na nim obowiązków rodzicielskich).

Jednocześnie nie mógł zostać uwzględniony wniosek apelacji, by ewentualnie ograniczyć orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów do pojazdów, na które wymagana jest kategoria C. Po pierwsze ograniczeniu tego zakazu do pojazdów określonej kategorii sprzeciwiają się okoliczności, w jakich doszło do popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości. Po drugie sprzeciwia się temu fakt, że oskarżony w stanie nietrzeźwości prowadził samochód osobowy marki A., do prowadzenia którego wymagane jest prawo jazdy kategorii (...). W orzecznictwie bowiem od dawna ugruntowany jest pogląd, który Sąd Odwoławczy w pełni akceptuje, iż:” konieczne jest zachowanie związku między zakresem orzeczonego zakazu, a rodzajem pojazdu, jakim poruszał się sprawca. Nie ulega wątpliwości, iż zakres orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych, w pierwszej kolejności powinno wchodzić uprawnienie do prowadzenia pojazdu tego rodzaju, którym sprawca dopuścił się przestępstwa. Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych innego rodzaju niż ten, do którego należał pojazd prowadzony przez sprawcę, pozostaje w oczywistej sprzeczności z istotą tego zakazu i stanowi rażącą obrazę przepisu art. 42 kk/wyrok SN z dnia 20 marca 2014r., sygn.akt III KK 461/13/

Rozważając kwestię środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, Sąd Odwoławczy stwierdził jednocześnie, że orzekając o zaliczeniu na jego poczet okresu zatrzymania prawa jazdy Sąd I instancji błędnie wskazał podstawę prawną. Mając powyższe na uwadze zmieniono zaskarżony wyrok w punkcie IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku w ten sposób, że za podstawę orzeczenia o zaliczeniu okresu zatrzymania prawa jazdy na poczet środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym przyjęto przepis art. 63§4 kk i ustalono, że na poczet tego zaliczenia przypada okres od 25 maja 2016r. do 22 grudnia 2016r.

Nie kwestionując pozostałych rozstrzygnięć zawartych w treści wyroku, orzeczenie w pozostałej części utrzymano w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. art. 634 kpk w zw. z art.624§1 kpk.