Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa A. N. i R. N.

przeciwko Gminie W.

o ustalenie

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powodów obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania stronie pozwanej;

III.  odstępuje od obciążania powodów brakującymi kosztami sądowymi.

Sygnatura akt I C 983/13

UZASADNIENIE

Powodowie A. N. i R. N. w pozwie wniesionym przeciwko Gminie W. wnosili o ustalenie, że pomiędzy nimi a stroną pozwaną istnieje umowa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...), oznaczonej geodezyjnie jako działka nr (...) obręb K. do dnia 14 marca 2050 r.

W uzasadnieniu powyższego żądania powodowie podniśli, że w dniu 12 lipca 1968 r. zawarli w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży, na mocy której nabyli od J. K. i I. K. prawo użytkowania wieczystego działki budowlanej nr (...) o powierzchni 755 m ², położnej we W. – K., przy ul. (...). Wskazali, że prawo własności czasowej zostało uprzednio zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 26 stycznia 1962 r. (Dz. U. Nr 13, poz. 67) przekształcone w prawo użytkowania wieczystego na 50 lat, czyli do dnia 14 marca 2011 r. Dodali, że na spornym gruncie wybudowali dom, w którym zamieszkują. Zgodnie ze sporządzonym na ich zlecenie operatem szacunkowym nakłady powodów na przedmiotową nieruchomość wynosiły 470 541,00 zł, nie wliczając nakładów związanych z urządzeniem ogrodu przydomowego (zagospodarowaniem i nasadzeniami) w kwocie co najmniej 20 000,00 zł. Twierdzili, że nie mieli świadomości, iż zgodnie z treścią aktu notarialnego i wskazanym powyżej rozporządzeniem okres użytkowania wieczystego został ograniczony do lat 50. Utrzymywali, że byli przekonani, że okres użytkowania wieczystego wynosi lat 99. Przez cały okres trwania użytkowania wieczystego spornej nieruchomości opłacali wszystkie ciężary związane z nieruchomością, w tym uiszczali opłatę roczną za użytkowanie wieczyste gruntu oraz podatki. Sama strona pozwana utrzymywała ich w przekonaniu o dalszym trwaniu umowy użytkowania wieczystego po dniu 14 marca 2011 r., gdyż naliczyła im za 2012 r. opłatę za użytkowanie wieczyste gruntu i podatek od nieruchomości. Skoro zgodnie ze stanowiskiem strony pozwanej umowa użytkowania wieczystego wygasła w dniu 14 marca 2011 r. nie było podstawy do naliczania tych opłat za część roku 2011, jak i za cały rok 2012. Powodowie zarzucali, że pozwana gmina nie pouczyła ich o konieczności złożenia wniosku o przedłużenie umowy użytkowania wieczystego. Ponadto wskazali, że nie mają środków finansowych na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych w inny sposób.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska strona pozwana podniosła, że powodowie w pozwie nie kwestionowali tego, że prawo użytkowania wieczystego wygasło w dniu 14 marca 2011 r., co zostało potwierdzone wykreśleniem prawa użytkowania wieczystego z księgi wieczystej nr (...) powadzonej przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu. Natomiast, podawane przez nich w pozwie okoliczności nie mają znaczenia w sprawie, gdyż nie świadczą o tym, że prawo użytkowania wieczystego istnieje. W szczególności, uiszczanie opłat z tytułu użytkowania wieczystego nie spowodowało nawiązania prawno – rzeczowego stosunku użytkowania wieczystego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. i I. K. przysługiwało na prawach wspólności ustawowej prawo własności czasowej działki budowlanej nr (...) o powierzchni 755 m ², położnej we W. – K., przy ul. (...), przeznaczanej pod budowę domu mieszkalnego.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 12 lipca 1968 r. sporządzona w formie aktu notarialnego w Państwowym Biurze Notarialnym we W. przed notariuszem I. J., Rep. AI nr (...), k. 7-10)

W dniu 12 lipca 1968 r. pomiędzy powodami R. N. i A. N. a J. K. i I. K. została zawarta w formie aktu notarialnego umowa sprzedaży, na mocy której powodowie nabyli prawo użytkowania wieczystego działki budowlanej nr (...) o powierzchni 755 m ², położnej we W. – K., przy ul. (...) – przeznaczanej pod budowę domu mieszkalnego. W umowie sprzedaży zostało zastrzeżone, że prawo użytkowania wieczystego istnieje do dnia 14 marca 2011 r.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 12 lipca 1968 r. sporządzona w formie aktu notarialnego w Państwowym Biurze Notarialnym we W. przed notariuszem I. J., Rep. AI nr (...), k. 7-10)

Przed dniem 14 marca 2011 r. powodowe nie złożyli wniosku o przedłużenie prawa użytkowania wieczystego spornej nieruchomości, a jedynie w dniu 20 stycznia 2013 r. powodowie wystąpili do strony pozwanej o „przywrócenie terminu do przedłużenia prawa użytkowania wieczystego”.

(dowód: pismo powodów z dnia 20 stycznia 2013 r., k. 55; pismo strony pozwanej z dnia 17 czerwca 2013 r., k. 56; pismo strony pozwanej z dnia 19 września 2013 r., k. 93)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powodowie domagali się ustalenia, że pomiędzy nimi a pozwaną Gminą W. istnieje umowa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) oznaczonej geodezyjnie jako działka nr (...) obręb K. – do dnia 14 marca 2050 r.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. każdy kto ma interes prawny, może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa (wyrok SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 898/00, Lex Polonica nr 388302).

W cenie Sądu powodowie mieli interes prawny w żądaniu ustalenia istnienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, której byli użytkownikami wieczystymi. Niewątpliwie bowiem sam wyrok ustalający byłby wystarczający do ochrony prawnie chronionych interesów powodów albowiem usunąłby on stan niepewności powodów co do sytuacji prawnej, w jakiej się znajdują.

Niemniej, zdaniem Sądu, powodowie nie wykazali, aby strony nadal łączył stosunek prawny użytkowania wieczystego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...). Wręcz przeciwnie, jak wynikało ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności umowy sprzedaży z dnia 12 lipca 1968 r., powodowie nabyli prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) jako prawo trwające przez okres 50 lat – tj. do dnia 14 marca 2011r. W umowie zastrzeżono bowiem, że prawo to powstało z przekształcenia prawa własności czasowej nieruchomości na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 26 stycznia 1962 r. (Dz. U. Nr 15, poz. 67), zgodnie z którym określone prawa do gruntu, w tym prawo własności czasowej przysługujące osobom fizycznym, stawały się prawami użytkowania wieczystego. Okres trwania wieczystego użytkowania powstałego w wyniku zmiany dotychczasowego prawa miał odpowiada

okresowi trwania dotychczasowego prawa (§ 10 zd. 1 rozporządzenia). Przysługujące powodom prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...) wygasło zatem z upływem ustalonego okresu – tj. z dniem 14 marca 2011 r. (art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami; t.j. Dz. U. z 2010, Nr 201, poz. 651). Powyższą okoliczność potwierdzali także sami powodowie. Skoro zatem prawo użytkowania wieczystego wygasło niezasadnym pozostawało żądanie ustalenia, że nadal ono istnieje. Należy zauważyć, że powodowie nie podnieśli przy tym żadnych twierdzeń, które miałyby wskazywać na dalsze obowiązywanie między stronami umowy użytkowania wieczystego, ograniczając się do twierdzeń wskazujących jedynie na potrzebę jego ponownego nawiązania.

Na marginesie jedynie należało podnieść, że w kontekście powyższego nieistotne pozostawały podnoszone przez powodów twierdzenia, że na spornym gruncie wybudowali dom, w którym obecnie zamieszkują, jak również, że przez cały okres trwania ich prawa, a także po jego wygaśnięciu uiszczali opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości oraz podatek gruntowy. W szczególności okoliczność, że pomimo wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości strona pozwana kierowała do powodów zawiadomienia o wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, którą powodowie regulowali, nie świadczył o dalszym trwaniu tego prawa. Z uwagi na wymogi dotyczące formy czynności prawnej umowa o przedłużenie użytkowania wieczystego nie może być zawarta w sposób dorozumiany.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił wniosek powodów o dopuszczenie dowodów z dokumentów w postaci zawiadomień o wysokości opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu, decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, dowodów wpłat i operatu szacunkowego nieruchomości położonej we W. przy ul. (...)), gdyż dowody te nie służyły wykazaniu okoliczności istotnych dla rozstrzygniecie sprawy.

Sąd oddalił również wniosek powodów o ich przesłuchanie. Przesłuchanie stron jest środkiem dowodowym o charakterze subsydiarnym albowiem zgodnie z art. 299 k.p.c. można dopuścić dowód z przesłuchania stron jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie Sądu taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodziła albowiem fakty istotne dla rozstrzygnięci sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione dowodami z dokumentów przedłożonych przez powodów.

Z powyższych względów, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w pkt II wyroku znajduje uzasadnienie w art. 102 k.p.c. Sąd, mając na uwadze charakter sprawy oraz sytuację życiową i majątkową powodów, uznał, że w sprawie zachodziły okoliczności szczególnie uzasadniające odstąpienie od obciążania powodów kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną.

Orzeczenie o kosztach sądowych zawarte w pkt III wyroku zostało oparte na przepisie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Z racji tego, że powodowie, którzy byli zwolnieni od kosztów sądowych w całości, przegrali niniejszy spór w całości, nieuiszczonymi kosztami sądowymi Sąd obciążył Skarb Państwa.

(...)

1.  (...)

2.  (...)

-

(...)

-

(...)

3.  (...)

24 grudnia 2013 r.