Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

IV P 312/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Kłodzku z 2013-01-10

Sygn. akt IVP 312/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2013r.

Sąd Rejonowy w Kłodzku - Sąd Pracy

w składzie:

Przewodniczący SSR Andrzej Józefowski

Ławnicy K. T., A. R.

Protokolant Małgorzata Sypek

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2013r. w Kłodzku

z powództwa B. K.

przeciwko Zarządowi Powiatu (...)

o przywrócenie do pracy na stanowisko dyrektora i odszkodowanie

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda B. K. na rzecz strony pozwanej Zarządu Powiatu (...) kwotę 60zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV P 312/12

UZASADNIENIE

Powód B. K. w pozwie skierowanym przeciwko Zarządowi Powiatu (...) domagał się uchylenia uchwały Zarządu Powiatu (...) nr (...) i uznania za bezskuteczne odwołania powoda ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół (...) w N. oraz przywrócenia powoda do pracy na zajmowane dotychczas stanowisko.

Ponadto powód wniósł o zasądzenie odszkodowania w wysokości odpowiadającej dodatkom funkcyjnym, jakie otrzymałby z tytułu sprawowania funkcji dyrektora w okresie od odwołania do prawomocnego wyroku sądu.

W toku procesu powód określił dochodzone odszkodowania na kwotę 18 000 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 31 października 2012 r. wręczono powodowi uchwałę Zarządu Powiatu (...) o odwołaniu go z funkcji dyrektora Zespołu Szkół (...) w N. w trybie art. 38 ust. l pkt 2 ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. n256 poz. 2572 ze zmianami).

Powód podniósł, że wraz z wyżej wskazaną uchwałą Zarządu Powiatu (...) nie dostarczono mu pisma stanowiącego formalne odwołanie ze stanowiska, a przedstawiona uchwała nie zawierała informacji o trybie odwoławczym.

Zdaniem powoda większość przytoczonych w uzasadnieniu powołanej uchwały argumentów ma charakter bezpodstawnych oskarżeń, nie popartych żadnymi dowodami, bądź też będących subiektywnym odczuciem Zarządu Powiatu. Powodowi nie są znane żadne badania opinii publicznej prowadzone w okresie od 09.2010 r. do chwili odwołania go ze stanowiska, na terenie Gminy N., Miasta N. oraz Gminy R., które upoważniałyby do stwierdzenia, że Zespół Szkół (...) w N. nie posiada dobrej opinii czy też, że posiada opinię negatywną.

W ocenie powoda całkowicie pozbawiony podstaw jest zarzut o braku dobrej współpracy z gimnazjami. W latach 2010 - 2012 Zespół Szkół (...) w N. przeprowadził szereg działań potwierdzających dobrą współpracę z gimnazjami - wymienić należy tu między innymi: corocznie organizowane Dni Otwarte, organizowane dla gimnazjalistów zajęcia z zakresu informatyki i pierwszej pomocy, prowadzoną rokrocznie we wszystkich gimnazjach w regionie kampanię promocyjną szkoły (w ubiegłym roku szkolnym w ponad połowie tych spotkań powód jako dyrektor szkoły uczestniczył osobiście). Szkoła utrzymuje kontakty z wszystkimi liczącymi się podmiotami gospodarczymi w okolicy, a także z podmiotami z kraju i partnerami zagranicznymi. Wymiernym dowodem tego jest organizacja praktyk uczniowskich dla wszystkich uczących się w szkole uczniów klas zawodowych - w zeszłym roku ok. 400 osób. Szkoła współpracuje z hotelami w całej Polsce, wysyła uczniów na praktyki, na promach (...) . Na zaproszenie szkoły w ubiegłym roku prezentowały się w niej firmy z branży budowlanej. Szkoła współpracuje z niemiecką firmą (...) , która zorganizowała w ubiegłym roku szkolnym dwa seminaria oraz zaprosiła grupę uczniów i nauczycieli (i sfinansowała ich dwudniowy pobyt) na Międzynarodowych Targach w D.. W ramach praktyk szkoła organizuje też wyjazdy młodzieży do (...) (Francja), gdzie uczniowie klas hotelarskich mają okazję uczestniczyć w przygotowaniu bazy hotelarskiej do sezonu. Powód nawiązał współpracę z firmą (...) i przeprowadził z Prezesem w/w firmy rozmowy, które zaowocowały propozycją rozszerzenia oferty edukacyjnej o dwa nowe uzgodnione z firmą (...) zawody: ślusarz i elektromechanik. Niestety pracodawca warunkował wówczas utworzenie klasy patronackiej co najmniej dwudniową pracą uczniów w zakładzie w ramach praktyk uczniowskich, co mogło mieć miejsce tylko w klasach zasadniczej szkoły zawodowej. Tego typu szkoły nie są jednak popularne i pomimo włączenia ich do ofert edukacyjnej szkoły oraz intensywnej promocji do obydwu klas zgłosiło się w sumie ok. 10 uczniów. Przyczyną nie utworzenia klasy patronackiej był brak zainteresowania ze strony uczniów. Istotne jest też to, że według posiadanych informacji klasy patronackie nie zostały założone w większości szkół (lub nawet w żadnej) prowadzonych przez Powiat (...), co nie stanowiło przyczyny odwołania ich dyrektorów. Zmniejszanie się ilości uczniów szkoły jest przede wszystkim ściśle związane z sytuacją demograficzną w regionie oraz z występującym tu wyższym bezrobociem. W N. funkcjonują dwie szkoły ponadgimnazjalne - Liceum Ogólnokształcące, które z założenia przygotowuje uczniów na studia i Zespół Szkół (...) kształcący młodzież przede wszystkim pod kątem pracy zawodowej. Sytuacja demograficzna badana na podstawie ilości dzieci kształcących się obecnie w szkołach podstawowych oraz w gimnazjach wskazuje na silną tendencję malejącą -obecnie co rok jest o ok. 30 uczniów tj. jedną klasę mniej. Dodatkowo, w ostatnich latach wiele osób wraz z rodzinami wyjeżdża w inne rejony Polski lub za granicę w poszukiwaniu pracy. Większą część skutków niżu demograficznego przejmuje Zespół Szkół (...), gdyż rodzice oraz dzieci nie widzą szans na zatrudnienie po ukończeniu szkoły zawodowej. Powód nie ma wpływu na sytuację demograficzną. Wyniki uzyskiwane przez uczniów Zespołu Szkół (...) na egzaminach maturalnych nie są wysokie od wielu lat, zaś w roku 2012 są nieznacznie wyższe niż w roku poprzednim. Niskie wyniki wynikają z faktu, że szkoła przyjmuje do klas technikum uczniów z niskim progiem punktowym. W roku 2012 w zewnętrznych egzaminach zawodowych absolwenci tej szkoły uzyskali, w kilku zawodach wyniki wyższe od średniej wojewódzkiej i od średniej powiatowej (murarz, mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych).

Powód wskazał, że pojęcie Edukacyjnej Wartości Dodanej jest ściśle określone, podobnie jak metody jej wyznaczania. Do wyznaczenia jej wartości niezbędne są wyniki uzyskiwane indywidualnie przez uczniów na wyjściu ze szkoły poprzedniej oraz na wyjściu z danej szkoły, a także dodatkowe dane, które mogą mieć wpływ na wynik np. czy uczeń jest dyslektykiem, czy dojeżdża do szkoły itp. Wynik końcowy wymaga uwzględnienia wyników poszczególnych uczniów. Jedynym dysponentem danych osobowych jest szkoła. W ostatnich dwóch latach żadna instytucja zewnętrzna nie zwracała się o udostępnienie takich danych, żadna też nie prowadziła takich badań w Zespole Szkół (...) w N. (nauczyciele prowadzą indywidualnie pomiary na wejściu i wyjściu ze swoich przedmiotów, wg własnej metodologii). Dlatego też - zdaniem powoda- wątpliwości budzi stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu do uchwały Zarządu Powiatu, że "Analiza Edukacyjnej Wartości Dodanej .... potwierdza tę złą opinię".

Powód wyjaśnił ponadto, że zgodnie z art. 36 ust. l ustawy o systemie oświaty oraz art. 7 ust. 2 Karty Nauczyciela jednym z najważniejszych zadań dyrektora szkoły jest zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych szkoły. W okresie od 09.2010 - 10.2012 r. Starostwo Powiatowe przejęło od szkoły kilka zbędnych nieruchomości, które zostały zgłoszone jako zbędne wcześniej oraz obiekt przy ul. (...), który został przekazany pod presją organu prowadzącego. W obiekcie tym, będącym dawnym kinem znajdował się aula szkolna, pełniąca też rolę drugiej sali gimnastycznej. Organ prowadzący przejmując i przeznaczając obiekt na sprzedaż pozbawił dzieci auli w której organizowane były apele, uroczystości szkolne, konferencje, przedstawienia itp. W znaczący sposób utrudniło to również przeprowadzanie matur i egzaminów zawodowych, gdyż szkoła nie dysponuje wystarczającą ilością dużych sal (do egzaminów zawodowych i matur przystępowało blisko 200 osób).

Powód podał, że przedstawił perspektywę demograficzną obejmującą przewidywaną ilość kandydatów do szkół do roku 2013 . Wyliczenia te są zgodne z obecną sytuacją szkoły. Obwinianie dyrektora szkoły za słaby nabór będący wynikiem sytuacji demograficznej w regionie jest nieracjonalne, tym bardziej że szkoła prowadzi intensywną akcję rekrutacyjną w gimnazjach a także kampanie reklamową w miejscowej prasie i na bilbordach. Zmniejszanie się szkoły zostało to wcześniej przewidziane i przedstawione w koncepcji kierowania placówką.

Z przepisu art. 38 ust. l pkt 2 ustawy o systemie oświaty wynika wprost, że przewidziana tym przepisem możliwość odwołania dyrektora szkoły z pełnionej funkcji w trakcie trwania roku szkolnego jest instytucją wyjątkową, nadzwyczajną, a możliwość jej zastosowania winna wynikać z zaistnienia szczególnie uzasadnionych okoliczności. Zdaniem powoda takie okoliczności nie nastąpiły, a zatem brak było obiektywnych przesłanek do odwołania go ze stanowiska dyrektora. W rozstrzygnięciach Sądu Najwyższego a także sądów administracyjnych podkreśla się, że przyczyną odwołania w tym trybie mogą być zaniedbania obowiązków dyrektora szkoły, które mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły, to jest realizacji jej zadań w zakresie nauczania i wychowania. W wyroku z dnia 18 kwietnia 2008 r. sygn. akt l O5K 86/08 (LEX nr 470925) Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że użyte w art. 38 ust. l pkt 2 ustawy o systemie oświaty pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły. W innej sprawie WSA w Warszawie (w wyroku z dnia 23 kwietnia 2010r. sygn. akt l SA/Wa 1854/09;LEX nr 619808) stwierdził iż odwołanie dyrektora w trybie art. 38 ust. l pkt 2 może nastąpić w przypadku wystąpienia konkretnych i poważnych przyczyn niezależnych od dyrektora szkoły albo z przyczyn przez niego zawinionych - gdy dyrektor w sposób istotny naruszył swe obowiązki pracownicze i gdy konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania przez niego swej funkcji, bowiem dalsze zajmowanie przez niego stanowiska godziło by w interes szkoły, a stwierdzone uchybienia są tego rodzaju, że powodują destabilizację w funkcjonowaniu szkoły w zakresie realizowanych przez tę placówkę funkcji: dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być należycie wywiedzione, udokumentowane i uargumentowane w uzasadnieniu podjętego przez organ rozstrzygnięcia.

W ocenie powoda w przedstawionym uzasadnieniu odwołania organ prowadzący nie wykazał powodów odwołania które spełniałyby szczególnie uzasadnione okoliczności wymagane przy tym trybie odwołania. Odwołanie oprócz pozbawienia powoda funkcji i uprawnień organu zarządzającego szkolą znacznie uszczupliło jego wynagrodzenie za pracę.

Strona pozwana Zarząd Powiatu (...) wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że zgodnie z art.76 ustawy o samorządzie powiatowym nadzór nad działalnością powiatów, a tym samym nad działalnością organów powiatu określonych w art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym ( rada powiaty, zarząd powiatu ) sprawuje wojewoda a w sprawach finansowych - regionalna izba obrachunkowa. W myśl art. 79 ust. l ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) uchwała organu powiatu sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru. Zgodnie z art. 79 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub w toku tego postępowania, może wstrzymać wykonanie uchwały. Odpowiednie stosowanie w postępowaniu nadzorczym przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 79 ust. 5 ustawy o samorządzie powiatowym) oznacza, że o stwierdzenie nieważności uchwały organu powiatu następuje w toku postępowania administracyjnego i kończy się wydaniem rozstrzygnięcia nadzorczego w terminie 30 dni od otrzymania uchwały, na które przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Natomiast w myśl art. 87 ust. l ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym ( Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), każdy czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Termin do wniesienia skargi na podstawie art. 87 ust. l ustawy o samorządzie powiatowym określony jest w art. 53 § 2 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowi, że w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4 , skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenie prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa, (uchwała 7 Sędziów NSA z dnia 2 kwietnia 2007 r. II OPS 2/07 - opubl. ONSAiWSA 2007/3/60). Sprawa odwołania dyrektora szkoły, czyli odwołania nauczyciela ze sprawowanego stanowiska kierowniczego jest formą zarządzania szkołą publiczną, a zarządzanie szkołą publiczną jest wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego ma charakter kompetencji władczej związanej z wykonywaniem określonych w przepisach prawa zadań publicznoprawnych w zakresie oświaty. Personalny charakter aktu odwołania z funkcji kierowniczej nie stanowi zatem o jego prywatnoprawnym charakterze, gdyż obsada stanowiska kierowniczego w szkole, jak już wskazano powyżej, jest formą zarządzania szkołą publiczną, a zarządzanie szkolą wchodzi w zakres administracji publicznej ( wyrok z dnia 5 sierpnia 2010 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt l OSK 805/10; wyrok z dnia 22 czerwca 2005 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt l OSK 296/05; uchwałę z dnia 16 grudnia 1996 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt OPS 6/96). Uchwała zarządu powiatu w sprawie odwołania dyrektora szkoły podlega zatem kontroli sprawowanej przez sąd administracyjny. Nie ulega także wątpliwości, że skarżący ma interes prawny w zaskarżeniu do sądu administracyjnego uchwały o odwołaniu go z funkcji dyrektora szkoły, gdyż uchwała ta dotyczy bezpośrednio sfery jego praw i obowiązków. Z tych względów wniosek powoda o uchylenie uchwały skierowany do Sądu Rejonowego - Sądu Pracy narusza właściwość sądu.

Ponadto strona pozwana podniosła, że w myśl art. 36a ust. l ustawy o systemie oświaty , stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza organ prowadzący szkolę. Stosownie do art. 38 ust. l pkt 2 tej ustawy, organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty. Jak wynika wprost z brzmienia art. 5 c pkt 2 ustawy o systemie oświaty, w przypadku szkól i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zadania i kompetencje organu prowadzącego określone m.in. w art. 38 ust. 2, wykonuje odpowiednio zarząd powiatu. Ponieważ Zespół Szkół (...) w N. jest powiatową jednostką organizacyjną, Zarząd Powiatu (...) był organem właściwym do podjęcia uchwały o odwołaniu dyrektora tej jednostki. Jednakże Zarząd Powiatu (...) jako organ Powiatu nie jest pracodawcą powoda. Toteż brak jest po stronie pozwanego zarządu powiatu legitymacji procesowej biernej, gdyż strony niniejszego postępowania nigdy nie łączył stosunek pracy a Zarząd Powiatu (...) nie jest pracodawcą w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy. W myśl art. 3 kodeksu pracy pracodawcą jest jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeśli zatrudniają one pracowników. Dla nauczyciela, niezależnie od sposobu nawiązania stosunku pracy, pracodawcą jest szkoła, a jej dyrektora jest kierownikiem tego pracodawcy, co wynika wprost z art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty w związku z art. 7 ust. l ustawy - Karta Nauczyciela. Do występowania w procesie jako strona postępowania ustawodawca przyznał zdolność sądową i procesową pracodawcy ( art. 460 § l k.p.c). Pracodawcą nie jest zarząd powiatu, który jest jedynie organem powiatu i nie ma zdolności sądowej a brak zdolności sądowej zarządu powiatu jest nieusuwalny.

Zdaniem strony pozwanej argumentacja powoda, co do braku podstaw do odwołania nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym, gdyż organ prowadzący dokonał analizy jakości kształcenia w kierowanej przez powoda jednostce, sytuacji ekonomicznej oraz działań podejmowanych przez powoda celem poprawy sytuacji. Cząstkowa ocena pracy powoda dokonana w dniu24 sierpnia 2012 r. sporządzona na podstawie § 8 ust. 3 pkt 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000 roku w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu J sposobu powoływania zespołu oceniającego ( Dz. U nr 98 poz. 1066 ze zm. ) wypadła dla powoda niepomyślnie i wystawiono ocenę negatywną

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Uchwałą nr 117/2010 Zarządu Powiatu (...) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora Zespołu Szkół (...) w N. powierzono powodowi na okres od 1 09 2010 r. do 31 08 2015 r. stanowisko dyrektora Zespołu Szkół (...) w N..

( dowód : powołana uchwała nr 117/2010 Zarządu Powiatu (...) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora Zespołu Szkół (...) w N. w aktach osobowych powoda )

Uchwałą nr 218/2012 Zarządu Powiatu (...) z dnia 23 października 2012 r. na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty odwołano powoda ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół (...) w N. z dniem 31 października 2012 r.

( dowód : kopia powołanej uchwały Zarządu Powiatu (...) z dnia 23 10 2012 r. k 7 )

Sąd zważył :

Zgodnie z treścią art. 38. ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm. ) organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:

a) złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,

b) ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34a ust. 2 w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli - bez wypowiedzenia,

c) złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 34 ust. 2a, a w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Odwołującym ze stanowiska jest odpowiednio: wobec dyrektora szkoły - organ określony w art. 36a ust. 1, tj. organ prowadzący (gdy chodzi o szkołę samorządową - organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego. Akt, o którym mowa, jest dokonywany odpowiednio w formie zarządzenia (jeżeli organ powołujący i odwołujący dyrektora jest jednoosobowy) bądź uchwały (jeżeli organ jest kolegialny). Odwołanie ze stanowiska stanowi czynność prawną będącą odpowiednikiem powierzenia stanowiska (powołania na stanowisko) dyrektora szkoły (placówki). Jest to czynność zarówno z zakresu prawa pracy, jak i prawa administracyjnego. Uznanie odwołania ze stanowiska za czynność z zakresu administracji publicznej nie wyklucza dochodzenia roszczeń przewidzianych przepisami prawa pracy przed sądami powszechnymi.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm. ) nie określa, jakie uprawnienia służą nauczycielowi w razie odwołania ze stanowiska kierowniczego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zdaje się jednak przeważać tendencja do przyznania nauczycielowi odwołanemu ze stanowiska kierowniczego z naruszeniem prawa jedynie roszczenia o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego upływu miało trwać pełnienie powierzonej funkcji, jednak nie więcej niż za 3 miesiące, a jeżeli odwołanie nie wiąże się z rozwiązaniem stosunku pracy, to roszczenie jest ograniczone do równowartości dodatku funkcyjnego za analogiczny okres . W każdym wypadku co do zasady wyklucza się roszczenie o przywrócenie do pracy na stanowisku.

Dlatego też żądania powoda przywrócenia do pracy na stanowisku dyrektora należało uznać za pozbawione podstawy prawnej.

W wyroku z dnia 29 03 2012 r. ( II SA/Rz 968/11 - LEX nr 1138799) Wojewódzki Sąd Administracyjny w R. wyjaśnił, że -" Odwołanie dyrektora szkoły przez organ prowadzący jest formą zarządzania szkołą publiczną, następuje w formie zarządzenia organu gminy i ma charakter kompetencji władczej przysługującej temu organowi na podstawie art. 38 u.s.o. Wprawdzie akt odwołania dyrektora szkoły wywołuje także skutki w sferze stosunków pracy, to samo odwołanie może być przedmiotem kwestionowania przed sądem administracyjnym, zaś ochrony w sferze skutków dotykających stosunków pracowniczych można dochodzić przed sądem pracy".

Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 06 2005 r. ( I OSK 296/05 - LEX nr 186659 ) wyraził pogląd, iż " Odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego ma charakter kompetencji władczej, związanej z wykonywaniem publicznoprawnych zadań w zakresie oświaty, określonych w przepisach mających charakter publicznoprawny. Personalny charakter aktu odwołania z funkcji kierowniczej nie stanowi zatem o jego prywatnoprawnym charakterze, gdyż obsada stanowiska kierowniczego w szkole jest formą zarządzania szkołą publiczną, a zarządzanie szkołą wchodzi w zakres administracji publicznej. Okoliczność, że akt taki wywołuje konsekwencje w sferze prawa pracy, ma jedynie ten skutek, że osoba odwołana może własnego interesu prawnego w sferze stosunków pracowniczych dochodzić przed sądem pracy".

Jest ugruntowane w judykaturze Sądu Najwyższego stanowisko, że w przypadku gdy odwołanie ze stanowiska, na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o., nastąpiło niezgodnie z prawem, osobie odwołanej przysługuje prawo do odszkodowania. Mimo że w u.s.o. brakuje uregulowań dotyczących dochodzenia ewentualnych roszczeń związanych z niezgodnym z prawem odwołaniem z funkcji dyrektora szkoły, generalnie przyjmuje się, że odszkodowanie obejmuje dodatek funkcyjny za czas, do upływu którego pełnienie funkcji miało trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

W uchwale z dnia 3 lutego 1993 r. ( I PZP 71/92 - OSNC 1993/9/144 ) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że " Nauczycielowi wykonującemu funkcję dyrektora szkoły przez okres wskazany w art. 108 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 95, poz. 425), odwołanemu z tej funkcji z naruszeniem art. 38 wymienionej ustawy, przysługuje roszczenie o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego miało trwać pełnienie powierzonej funkcji, nie więcej jednak niż za trzy miesiące" .

Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 1997 r.

( I PKN 138/97- OSNP 1998/9/261) stwierdzono, iż " Nauczycielowi mianowanemu, odwołanemu z funkcji dyrektora szkoły z naruszeniem art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (jednolity tekst: Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.), przysługuje wyłącznie odszkodowanie, obejmujące dodatek funkcyjny za czas, do upływu którego pełnienie funkcji miało trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące" .

Natomiast w wyroku z dnia 10 stycznia 2003 r.

( I PK 74/02 - OSNP 2004/13/221) Sąd Najwyższy potwierdził, że

" Odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły jest czynnością prawa pracy, zmieniającą treść stosunku pracy'" .

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy podał, że " sprawy na tle legalności aktu powołania nauczyciela na pracownicze stanowisko dyrektora szkoły kwalifikują się jako spory związane ze stosunkiem pracy mianowanego nauczyciela ubiegającego się o uzyskanie tej funkcji kierowniczej, a spory związane z odwołaniem go z tej pracowniczej funkcji mają zawsze charakter roszczeń ze stosunku pracy w rozumieniu art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c., co uzasadnia wyłączną kompetencję sądów pracy do rozstrzygania tego rodzaju roszczeń związanych z powołaniem i odwołaniem z funkcji dyrektora szkoły (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 1996 r., I PRN 98/96, OSNAPiUS 1997 nr 9, poz. 150 oraz postanowienie z dnia 29 sierpnia 2001 r., III RN 123/01, OSNAPiUS 2002 nr 12, poz. 282). W tego rodzaju sprawach z zakresu prawa pracy status strony pozwanej ma zawsze pracodawca (szkoła), a sądy pracy władne są do oceny legalności lub zasadności tych czynności prawa pracy w zakresie zgłaszanych roszczeń dotyczących tych sfer nauczycielskiego stosunku pracy" .

Legitymacja bierna w sprawie z zakresu prawa pracy o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, przysługuje pracodawcy.

Zgodnie z art. 3 kodeksu pracy pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Przepis ten wskazuje, że przesłanką warunkującą ważność bycia przez taki podmiot pracodawcą jest jedynie zatrudnianie pracowników.

Zespół Szkół, jest pracodawcą dla nauczycieli wykonujących pracę w takiej placówce. Posiada on zdolność do zatrudniania pracowników (tak SN w wyroku z dnia 4 lipca 2001 r. I PKN 523/00 OSNPUS z 2003 r. nr 10, poz. 246). Dyrektor zespołu jest dyrektorem szkoły w rozumieniu tej ustawy (art. 62 ust. 2 cytowanej ustawy).

Stanowisko Dyrektora szkoły powierza organ prowadzący szkołę (w tym przypadku Powiat (...)). Dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnianych w szkole nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami. Powyższe prowadzi do wniosku, iż niewątpliwie Zespół Szkół (...) w N. jest pracodawcą dla powoda.

Zatrudnianie lub zwalnianie na stanowisko dyrektora szkoły przez Zarząd Powiatu w nie jest wyrazem pozostawania powoda w stosunku pracy ze Starostwem Powiatowym w K. lub Zarządem Powiatu (...). Dla nauczyciela ( także dyrektora szkoły) , niezależnie od sposobu nawiązania z nim stosunku pracy, pracodawcą jest szkoła.

Niewłaściwy dobór podmiotu legitymowanego biernie do udziału w sprawie skutkował oddaleniem powództwa, o czym Sąd orzekł w punkcie I-szym wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w oparciu o treść art. 98 § 1 i 3, art. 99 k.p.c. w związku z § 11 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki orzeczono jak w sentencji.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Małgorzata Sypek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Kłodzku
Osoba, która wytworzyła informację:  Andrzej Józefowski,  Krystyna Trojanowska ,  Adam Rybka
Data wytworzenia informacji: