Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Agnieszka Wiercińska – Bałaga

Protokolant Renata Bleichert

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2013 r.

w Z.

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w Z.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje powodowi aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgorzelcu kwotę 1014,55 zł.

Sygn. akt I C 23/11

UZASADNIENIE

Powód M. R. domagał się zasądzenia na jego rzecz od strony pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w Z. kwoty 38678 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2007 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód przytoczył, iż w dniu 9 czerwca 2010 r. złożył pozwanej Wspólnocie Mieszkaniowej ofertę na wykonanie remontu izolacji za cenę 38678,37 zł, a następnie w dniu 1 lipca 2010 r. zawarł z nią umowę o wykonanie robót budowlanych polegających na wykonaniu remontu izolacji fundamentu budynku przy ul. (...) w Z.. Określone umową prace miały być wykonane w okresie od 1.07.2010 r. do 30.08.2010 r. Zgodnie z §7 umowy wykonawca zobowiązany był zawiadomić zamawiającego do odbioru wykonanych robót na dwa dni naprzód, a z czynności odbioru miał być spisany protokół. W myśl zaś §6 umowy wykonawca miał prawo wystawienia faktury dopiero za odebrany pod względem rzeczowym i jakościowym przedmiot robót. W dniu 12 sierpnia podczas spotkania z przedstawicielami wspólnoty ustalono, iż do wykonania pozostały jeszcze prace wymienione w spisanej podczas tego spotkania notatce. Następnie 23 sierpnia 2010 r. powód jako wykonawca robót zgłosił zakończenie prac budowlanych objętych umową i poprosił o wyznaczenie terminu odbioru. W dniu 27 sierpnia 2010 r. został sporządzony protokół odbioru końcowego, w którym nie stwierdzono żadnych braków ani usterek w wykonanych pracach. W związku z tym zgodnie z umową powód mógł wystawić fakturę za wykonaną zgodnie z umową z 1.07.2010 r. robotę budowlaną. Po upływie 11 dni został sporządzony kolejny protokół odbioru do tej samej umowy, w którym strona pozwana wymieniła zaistniałe jej zdaniem braki i usterki, jednocześnie wyznaczyła wykonawcy termin ich usunięcia do 22.09.2010 r. Pomimo tego, że w dniu 27.08.2010 r. został już dokonany odbiór, podczas którego nie stwierdzono żadnych braków i usterek, powód wykonał dodatkowe prace, o jakich była mowa w protokole z 7.09.2010 r., ponadto dodatkowo położył krawężniki na długości 56 m, choć te prace nie były objęte umową o wartości 700 zł nie żądając za nie dodatkowego wynagrodzenia. Pomimo tego podczas oględzin dokonanych bez udziału powoda strona pozwana ponownie zgłosiła istniejące jej zdaniem braki prac budowlanych, odmawiając tym samym powodowi wynagrodzenia za wykonane prace. Przedmiotowy protokół został doręczony powodowi w dniu 19.10.2010 r., przy czym jego zdaniem wymienione w nim prace nie były objęte umową stron, a przecieki na ścianach piwnicy budynku nie są w żadnym wypadku efektem wadliwego wykonania robót. Dlatego też M. R. w dniu 28 października 2010 r. wystawił pozwanej fakturę VAT zgodnie z umową na kwotę 38678 zł, jednakże pozwana pismem z 3.11.2010 r. odesłała mu tę fakturę.

W odpowiedzi na pozew (k 28-32) strona pozwana Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Strona pozwana zarzuciła, iż powództwo jako przedwczesne jest bezzasadne. Wskazała, iż w treści umowy strony wprowadziły postępowanie reklamacyjne, a którego to trybu powód nie wyczerpał, lecz od razu wystawił fakturę VAT. Podniosła nadto, iż wbrew twierdzeniom powoda nie wykonał on robót objętych umową, wobec czego nie było podstaw do wystawienia przez powoda faktury VAT. W dniu 7 września 2010 r. sporządzony został przy udziale obu stron protokół odbioru izolacji fundamentu, w którym stwierdzono szczegółowo w nim opisane braki i usterki, a strony podpisując protokół ustaliły, iż powód je usunie do dnia 22 września 2010 r. W obecności inspektora nadzoru dnia 27 września 2010 r. strona pozwana dokonała przeglądu wykonanych prac, ze sporządzonego z tej czynności protokołu wynika przy tym, iż nadal całość prac nie została wykonana, a ponadto występują przecieki na ścianach, na których została wykonana izolacja. Dalej zarzuciła, iż prace te do chwili obecnej nie zostały wykonane i braki te stanowiły podstawę do odmowy zapłaty wystawionej przez powoda faktury. Natomiast z prowadzonego przez inspektora nadzoru R. S. dziennika robót remontowych wynika, że w okresie od 26 lipca 2010 r. do 23 sierpnia 2010 r. stwierdził on szereg braków w realizacji umowy przez powoda, jak też nieprzestrzegania przez powoda postanowień umowy tj. konieczności zgłaszania robót zanikowych. W szczególności w dniu 23 sierpnia 2010 r. inspektor stwierdził, iż powód nie realizuje ustaleń ze spotkania z 12.08.2010 r., a ponadto stwierdził, że wykonawca powinien obniżyć i nawiązać wysokość koryta ściekowego do niższego poziomu, a co jednoznacznie wskazuje na to, że w dniu 23 sierpnia 2010 r. powód nie mógł zgłosić pozwanej zakończenia prac, a tym samym gotowości odbioru. Skoro zatem powód nie wykonał prac budowlanych zgodnie z umową, to nie mógł wystawić faktury VAT i bezzasadne jest jego żądanie zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona pozwana Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w Z. po przedstawieniu przez powoda M. R. oferty z dnia 9 czerwca 2010 r. na wykonanie izolacji budynku wspólnoty, poprzedzonej uprzednimi oględzinami budynku Wspólnoty, a następnie w oparciu o złożony przez niego dodatkowo kosztorys oraz po przeprowadzeniu przez strony negocjacji co do ceny i zakresu robót, w dniu 1 lipca 2010 r. zwarła z powodem M. R., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...) w Z. umowę nr (...). Zgodnie z §1 umowy pozwana jako zamawiający zamówiła, a powód jako wykonawca przyjął do wykonania roboty remontowe polegające na wykonaniu remontu- izolacji fundamentu budynku przy ul. (...). Zakres prac obejmował prace określone szczegółowo co do ilości i technologii w ofercie przedstawionej przez wykonawcę, tj. wykonanie wykopu z trzech stron budynku plus 10 metrów bieżących z przodu, przygotowanie powierzchni fundamentu, osuszanie przetarcia i zamurowanie otworów, izolację z papy podkładowej modyfikowanej (...) sintopol 3 mm firmy (...), montaż rury drenarskiej przy izolacji do studzienki, zasypanie piachem płukanym od strony izolacji, oddzielenie płytą pilśniową od strony ziemi, wykonanie pionu instalacji odgromowej w czterech rogach ustawienie stojaków instalacji, naprawę jednego odgromu, prace z poziomu podnośnika koszowego, poszerzenie czap ogniomurów z blachy ocynkowanej i pokrycie papą 2 sztuk oraz rekultywację terenu po robotach budowalnych rozumianą jako przywrócenie terenu do stanu pierwotnego. Strony ustaliły termin rozpoczęcia prac na 1 lipca 2010 r., zaś koniec na 30.08.2010 r. Za wykonanie robót stanowiących przedmiot tej umowy pozwana zobowiązała się zapłacić powodowi wynagrodzenie w kwocie 38678 złotych brutto. Dodatkowo wykonawca zgodnie z §15 umowy miał obowiązek zawiadamiać zamawiającego o wykonaniu robót ulegających zakryciu, spośród których każdy element podlegający zakryciu np. kołkowanie, spoinowanie, klejenie siatki itp., podlegał odbiorowi przez inspektora nadzoru pozwanej, a po zgłoszeniu zamawiający miał sprawdzić ich wykonanie w terminie 2 dni od daty zgłoszenia. W §7 umowy strony uzgodniły, iż wykonawca powiadomi zamawiającego o gotowości do odbioru na dwa dni naprzód, dostarczając zamawiającemu jeśli przedmiot robót tego wymaga protokoły odbiorów technicznych dokonanych prób, certyfikaty, dokumenty gwarancyjne itp., a z czynności zostanie spisany protokół. Rozliczenie końcowe robót miało nastąpić w oparciu o przedłożoną przez powoda fakturę z załączonym do niej protokołem odbioru robót, przy czym zgodnie z §6 umowy wykonawca miał prawo wystawić fakturę jedynie za odebrany pod względem rzeczowym i jakościowym przedmiot robót. Dodatkowo w §18 umowy strony uzgodniły, iż w razie ewentualnych sporów z wykonaniem umowy wykonawca zobowiązany jest wyczerpać drogę postępowania reklamacyjnego, kierując swoje roszczenia do zamawiającego.

(dowód: oferta powoda z 9.06.2010 r. k 14; umowa nr (...) k 7-11; zeznania powoda M. R. k 255-257)

W trakcie wykonywania uzgodnionych prac właściciele lokali w budynku przy ul. (...) w Z. stwierdzając nieprawidłowości w wykonywaniu umowy zwracali na ich istnienie uwagę wykonawcy. Podobnie członkowie zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej, jak i powołany przez pozwaną inspektor nadzoru w osobie R. S. zgłaszali powodowi zastrzeżenia co do wykonanych prac, a które dotyczyły niewykonania prac objętych umową stron, takich jak wyrównanie ścian, czyszczenie ścian, odtworzenie terenu wokół budynku, czy położenie papy na mokre tynki. Zastrzeżenia dotyczyły także tego, że pomimo położenia izolacji nadal w piwnicy budynku pojawia się woda. Podczas wykonywania prac przy wykopie przez firmę powoda koparka uszkodziła blachę położoną na zewnętrznej ścianie budynku. Do wykonania prac zostały użyte inne materiały niż wskazane w kosztorysie ofertowym powoda, stanowiącym podstawę zawartej przez strony umowy, a na faktyczne użyte materiały wykonawca nie przedstawił zamawiającemu stosownych certyfikatów i dokumentów gwarancyjnych. W trakcie wykonywania prac przez powoda okazało się, że nie jest możliwe wykonanie drenażu według technologii zaproponowanej przez powoda w ofercie z uwagi na niemożność odprowadzenia rury drenarskiej do studzienki, pomimo powyższego powód wykonywał prace w dalszym ciągu układając rurę do drenażu choć nie było możliwości dokonania odprowadzenia, na nieodpowiedniość zaproponowanej przez powoda w ofercie metody wykonania izolacji dal osiągnięcia celu, z powodu którego Wspólnota zleciła powodowi wykonanie remontu izolacji budynku, zwracał mu uwagę inspektor nadzoru R. S., jednakże powód przy wykonywaniu prac prezentował stanowisko, iż winien wykonać zakres prac uzgodniony w umowie stron. W toku wykonywanych prac wbrew zawartym w umowie ustaleniom stron M. R. nie zgłaszał inspektorowi nadzoru pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej robót zanikowych ulegających zakryciu do odbioru. Podczas wykonywania prac objętych umową stron inspektor nadzoru strony pozwanej prowadził dziennik robót, w którym odnotowywał postęp robót i stwierdzone przez niego uchybienia w wykonywaniu prac przez powoda, dokonywane w dzienniku wpisy były okazywane powodowi. W okresie od 26 lipca 2010 r. do 23.08.2010 r. inspektor nadzoru stwierdzał, co zostało potwierdzone stosownymi zapisami w dzienniku robót uchybienia i braki w wykonywanych przez M. R. pracach stanowiących realizację umowy stron. W dniu 26 lipca 2010 r. inspektor nadzoru stwierdził, iż powód nie zgłasza do odbioru robót zanikowych wobec czego zobowiązał go do bezwzględnego zgłaszania do odbioru robót zanikowych zgodnie z §15 umowy, zakazał nadto powodowi zasypywania wykopu gruzem i stwierdził brak zagęszczania ziemi przy zasypywaniu wykopu. W dniu 9 sierpnia 2010 r. R. S. stwierdził, iż powód nie zgłosił do odbioru izolacji ściany szczytowej budynku od strony torów kolejowych. W chwili zgłoszenia przez powoda gotowości do odbioru wobec zakończenia prac w dniu 23 sierpnia 2010 r. prace objęte umową nie były zakończone, albowiem tego dnia inspektor nadzoru stwierdził, iż wykonawca nie realizuje uzgodnień stron opisanych w notatce ze spotkania w dniu 12 sierpnia 2010 r., jak też stwierdził, że należy obniżyć i nawiązać wysokość koryta ściekowego do niższego poziomu.

(dowód: zeznania świadka A. D. k 70 verte-71; zeznania świadka S. K. k 71 verte-72; zeznania świadka Z. K. k 72; zeznania świadka A. J. k 72 verte-73; zeznania świadka R. S. k 73-74; zeznania świadka J. K. (1) k 133 verte; zeznania świadka B. P. k 133 verte-134; dziennik robót remontowych k 37-39; pismo powoda z 20.07.2010 r. k 15; pisma pozwanej z 29.07.2010 r. k 16-17; dokumentacja fotograficzna k 59-66; zeznania powoda M. R. k 255-257)

Pomimo powyższego M. R. pismem z dnia 23 sierpnia 2010 r. doręczonym zarządcy pozwanej- Przedsiębiorstwu Zarządu (...) spółce z o.o. w Z. w dniu 24 sierpnia 2010 r. zgłosił, iż zakończył prace budowlane objęte umową nr (...) i zwrócił się o wyznaczenie terminu odbioru. Pozwana nie wyznaczyła wobec niezakończenia prac terminu odbioru, wobec czego powód w dniu 27 sierpnia 2010 r. jednostronnie- bez udziału strony pozwanej sporządził protokół odbioru końcowy, w którym stwierdzono, iż nie ma żadnych braków i usterek wykonanych prac. Przedmiotowy protokół został podpisany wyłącznie przez M. R..

(dowód: pismo powoda z 23.08.2010 r. wraz z adnotacja o złożeniu go u zarządcy pozwanej k 18; protokół odbioru z 27.08.2010 r. k 12; zeznania świadka A. D. k 70 verte-71; zeznania świadka Z. K. k 72; zeznania powoda M. R. k 255-257)

W dniu 7 września 2010 r. strony tj. powód M. R. oraz przedstawiciele pozwanej w osobach: A. D., Z. K., J. K. (2) i inspektora nadzoru R. S. dokonały odbioru robót, w czasie to którego odbioru stwierdzono następujące braki i usterki: brak krawężników opaski 50 cm od budynku; przy opadach deszczu pojawia się woda w piwnicach jak przed wykonaniem izolacji; po wykonaniu ustaleń zawartych w notatce ze spotkania stron z 12.08.2010 r. wykonawca ponownie zgłosi odbiór; początkowy odcinek koryta od strony ul. (...) należy obniżyć o około 20 cm; położony drenaż nie podłączony do studzienek, brak podsypki pod drenażem; ułożenie brakujących koryt około 15 mb zakupionych na koszt wspólnoty; ustalono termin realizacji powyższego przez wykonawcę na 22.09.2010 r. Przedmiotowy protokół odbioru został podpisany przez wszystkie uczestniczące w dniu 7.09.2010 r. osoby.

(dowód: protokół odbioru z 7.09.2010 r. k 19; zeznania świadka A. J. k 72 verte-73; zeznania świadka R. S. k 73-74; zeznania powoda M. R. k 255-257)

W dniu 27 września 2010 r. strona pozwana dokonała przeglądu wykonanych przez powoda prac na podstawie umowy stron w celu dokonania oceny realizacji usunięcia usterek ustalonych w protokole odbioru z 7.09.2010 r. W wyniku dokonanego przeglądu ustalono, iż powód nie dokończył opaski żwirowej z tyłu budynku i ścian szczytowych, nie naprawił blachy na ścianie szczytowej budynku oraz w piwnicy na ścianie, na której została wykonana izolacja występują przecieki. Przedmiotowy protokół został przesłany powodowi w dniu 6.10.2010 r. wraz z dokumentacją zdjęciową i prośbą o ustosunkowanie się do powyższego z jednoczesną informacją, iż do czasu wyjaśnienia pozwana nie wyznaczy terminu odbioru prac.

(dowód: protokół z 27.09.2010 r. k 36; zeznania świadka R. S. k 73-74; pismo pozwanej z 6.10.2010 r. k 109)

Dnia 28 października 2010 r. M. R. wystawił i doręczył zarządcy pozwanej fakturę VAT nr (...) za prace objęte umową stron z określonym terminem płatności do dnia 4 listopada 2010 r. na kwotę 38678 zł. Przedmiotowa faktura została przez zarządcę pozwanej odesłana wraz z pismem z dnia 3.11.2010 r., w którym wskazano, iż do faktury wbrew umowie nie dołączono protokołu odbioru robót, a termin odbioru robót Wspólnota Mieszkaniowa wyznaczy po usunięciu usterek wymienionych w protokole z 7.09.2010 r. i 27.09.2010 r.

(dowód: faktura VAT nr (...) k 13; pismo pozwanej z 3.11.2010 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k 40-41)

Pismem z dnia 4 listopada 2010 r., doręczonym zarządcy pozwanej dnia 8 listopada 2010 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty wynagrodzenia zgodnie z wystawioną przez niego fakturą z dnia 28.10.2010 r. przedmiotowe wezwanie do zapłaty zostało odesłane powodowi wraz z pismem z 6.12.2010 r. z uwagi na niedotrzymanie §5 umowy, tj. nieprzedstawianie protokołu odbioru. Jednocześnie pozwana poinformowała powoda, że odbiór wykonanych prac wyznaczy po usunięciu usterek zawartych w protokołach z 7.09.2010 r. i 27.09.2010 r.

(dowód: pismo powoda z 4.11.2010 r. k 21; pismo pozwanej z 6.12.2012 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k 42-43)

Na zlecenie pozwanej w dniu 3 marca 2011 r. inspektor nadzoru R. S. dokonał oceny stanu robót objętych umową stron i ustalił, że: powód nie wykonał opaski żwirowej z kruszywa 16-32 mm, nie naprawił uszkodzonego podczas robót pokrycia blachą falistą ściany szczytowej budynku, nie uprzątnął gruzu w ilości ok. 0,5 t po robotach budowlanych, na części terenu, na której prowadzono roboty budowlane nie dokonał niwelacji, ocenił, iż wykonana izolacja jest nieskuteczna, gdyż występują przecieki ścian przy większych opadach oraz stwierdził, że brak jest odbioru końcowego wykonanych robót. Taki stan rzeczy istnieje do chwili obecnej.

(dowód: pismo R. S. z 3.03.2011 r. k 44; zeznania świadka R. S. k 73-74; ocena techniczna sporządzona przez R. R. k 78-99; dokumentacja fotograficzna k 118-123, 215)

Roboty związane z remontem izolacji ścian fundamentowych budynku pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej wykonane przez M. R. na podstawie umowy z 1.07.2010 r. zostały wykonane niestarannie, niedbale, niezgodnie ze sztuką budowlaną i warunkami technicznymi robót. Wykonane prace ziemne związane z odsłonięciem ścian fundamentowych i ław fundamentowych wykonano zbyt płytko, nie odsłonięto z mas ziemnych bocznej części ław fundamentowych dla prawidłowego wykonania robót izolacyjnych. Do zasypania wykopów został użyty niezgodnie z umową zamiast płukanego piasku grunt „rodzimy” bez dokonywania jego selekcji, w tym duże kamienie, głazy, resztki skamieniałego betonu, gruz i śmieci. Sposób zasypywania wykopów był niezgodny z warunkami technicznymi, tj. nie oczyszczono dna wykopu z odpadków i śmieci, nie usunięto z gruntu rodzimego kamieni i głazów, nie wykonano zagęszczenia gruntu przy zasypywaniu wykopów. Przy wykonywaniu izolacji ścian fundamentowych nie zostały spełnione warunki techniczne, a prace zostały wykonane przez powoda z licznymi błędami, tj. nie zastosowano środków gruntujących podłoże dla zapewnienia należytej przyczepności papy do podłoża, płaszczyzny podłoży pod izolacje przygotowano w sposób niestaranny, nie dokonano przecierania tynku, były one nierówne i z tego powodu następują uszkodzenia warstwy izolacyjnej, w wykonanej izolacji występowały fałdy i nierówności arkuszy papy, nie zapewniono osłony wykonanej izolacji w gruncie przez wykonanie ścianki dociskowej z cegły, a nad terenem nie wykonano zabezpieczenia izolacji w miejscu jej styku z cokołem. Nie wykonano osuszania fundamentów. Do wykonania drenażu użyto zamiast gładkiej rury drenarskiej rury harmonijkowej z PCV o średnicy 10 cm, rurę tę ułożono bezpośrednio przy ścianie fundamentowej na wysokości dolnego poziomu ściany fundamentowej powyżej odsadzki ławy fundamentowej (na ławie fundamentowej). Do wykonania podsypki i obsypki rury drenarskiej użyto kruszywa w postaci łamanego kamienia bazaltowego o frakcji 12-15 mm, jako oddzielenia warstwy gruntu rodzimego od warstwy obsypki z kruszywa bazaltowego zastosowano pionową przegrodę z płyt pilśniowych na wysokości od poziomu odsadzki fundamentu do wysokości poziomu terenu posesji. Ułożony odcinek drenażu bez możliwości odprowadzenia zbierających się wód opadowych może doprowadzić do zaburzenia warunków gruntowo- wodnych i sprzyjać zawilgacaniu budynku. Wykonane roboty drenarskie sprzyjać będą kumulowaniu się wód opadowych w miejscu posadowienia fundamentów budynku. Dla oceny szkodliwości wykonanych robót drenarskich dla budynku należy wykonać dokumentację geotechniczną, określającą warunki gruntowo- wodne terenu otaczającego przedmiotowy budynek. Teren budowy nie został doprowadzony do stanu poprzedniego, gdyż pozostawiono resztki gruzu i kamieni. Zamontowane obrzeża trawnikowe nie posiadają liniowości, nie zachowano szerokości obsypki filtrującej wokół budynku, brak liniowości ułożonych koryt odwadniających, podczas prowadzonych prac uszkodzono mechanicznie blachę trapezową elewacyjną na cokole budynku. Stan techniczny wykonanych przez powoda robót jest zły. Wszystkie prace związane z wykonaniem poszczególnych etapów przez powoda obarczone były wadami. Wady te mają charakter trwały i nie dający się usunąć. Usunięcie wad robót wykonanych przez powoda wymaga ponownego wykonania całości prac zgodnie z warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót izolacyjnych i odwodnieniowych.

(dowód: opinia biegłej D. M. k 161-184; ustna opinia uzupełniająca biegłej D. M. k 209-211, k 218-231; opinia biegłego Z. I. k 270-288; opinia uzupełniająca biegłego Z. I. k 313-315)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 627 kc przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W przeciwieństwie do umowy zlecenia jest ona umową rezultatu, nie zaś umową starannego działania. Przedmiotem umowy o dzieło może być wytworzenie nowych przedmiotów - ogólnie powstanie nowego dzieła, jak również konserwacja, naprawa czy przerobienie starych maszyn, urządzeń, prace o charakterze uzdatniającym, konserwatorskim oraz wyposażeniowym itd. Dziełem, które zobowiązuje się wykonać przyjmujący zamówienie, także może być np.: remont mieszkania, wykonanie rysunku, wyceny, sporządzenie bilansu, itd. Kwestiami specyficznymi rozróżniającymi umowę o dzieło od umowy o roboty budowlane jest ocena realizacji inwestycji na podstawie umowy o roboty budowlane stosownie do wymogów prawa budowlanego oraz szczególna postać współdziałania inwestora z wykonawcą w zakresie przygotowania i wykonania przedmiotu świadczenia, przejawiająca się w obowiązkach inwestora w zakresie dostarczenia projektu i przekazania terenu budowy, które to kwestie przy umowie o dzieło nie występują, a umowy o roboty budowlane dotyczą inwestycji o większych rozmiarach, obiektów. Istotą ponadto umowy o dzieło jest pewien indywidualny wysiłek osoby to dzieło wytwarzającej, nie zaś sprzedaż dzieła. Dzieło ma być przy tym dostosowane do indywidualnych potrzeb klienta. Jednakże osobiste wytworzenie dzieła ma tu znaczenie drugorzędne. Głównym obowiązkiem przyjmującego zamówienie na określone dzieło jest jego wykonanie w wyznaczonym terminie. Może wykonywać je w dowolny, najlepszy dla siebie sposób, przy zastrzeżeniu że dzieło to ma mieć należytą jakość. Dzieło nie musi być wykonywane osobiście, chyba że co innego wynika z zapisów umowy. Jeśli przyjmujący zmówienie nie wykonuje osobiście dzieła, powinien sam kierować osobami wykonującymi zamiast niego to dzieło. Ponosi on równocześnie odpowiedzialność za właściwe wykonanie dzieła oraz odpowiada za powstałe wady, które musi usunąć. Strony powinny także ustalić, z czyich materiałów korzystać będzie wykonawca dzieła. Zamawiający zobowiązany jest zapłacić wynagrodzenie przyjmującemu zamówienie a wykonane dzieło, wynagrodzenie zaś należy do essentialia negotii tej umowy. Wysokość wynagrodzenia najczęściej określona jest przez strony w umowie bądź też wskazują w umowie podstawy do jego ustalenia. Wynagrodzenie te może być ryczałtowe, kosztorysowe lub kwotowe. Jeśli wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła nie zostanie określona w umowie, rozstrzyga się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Zamawiający zobowiązany jest do współpracy z przyjmującym zamówienie, jeśli jest to konieczne do wykonania dzieła. Zamawiający jest zobowiązany do odebrania dzieła, które wykonawca - przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem. Zamawiający może jednak odstąpić od umowy, gdy wypłaci on całość umówionego wynagrodzenia jeszcze przed ukończeniem dzieła (w tym wypadku zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła), wykonawca dzieła opóźnia się z prowadzeniem prac i nie jest prawdopodobne, że ukończy dzieło w określonym czasie, dzieło zostało wykonane wadliwie lub niezgodnie z umową, dzieło posiada istotne wady, których nie da się wcale usunąć, albo z których usunięcia wykonawca dzieła nie wywiązał się w ustalonym terminie. Uprawnienia zamawiającego, który otrzymuje dzieło dotknięte wadami, zależą od tego, czy wady są istotne czy nie oraz czy dadzą się usunąć. Jeżeli wady są do usunięcia, zamawiający powinien wyznaczyć przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin do usunięcia tych wad z zastrzeżeniem, że jeśli nie zostaną one usunięte w terminie, naprawa nie będzie przyjęta. Jeżeli jednak naprawa wymaga nadmiernych kosztów przyjmujący zamówienie może odmówić jej wykonania. Jeżeli wad nie można usunąć albo z okoliczności wynika, że przyjmujący nie będzie mógł ich usunąć w wyznaczonym czasie, zamawiający może wówczas odstąpić od umowy - gdy wady dzieła są istotne, żądać obniżenia wynagrodzenia - jeśli wady nie są istotne.

Analiza umowy łączącej strony prowadzi do wniosku, iż jest to umowa o dzieło w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu art.627 kc, albowiem strona wykonawcza – powód zobowiązał się do wykonania w okresie od 1 lipca 2010 r. do 30 sierpnia 2010 r. oznaczonego w tej umowie dzieła, tj. wykonaniu remontu- izolacji fundamentu budynku przy ul. (...) w Z.. Zakres prac obejmował prace określone szczegółowo co do ilości i technologii w ofercie przedstawionej przez wykonawcę, tj. wykonanie wykopu z trzech stron budynku plus 10 metrów bieżących z przodu, przygotowanie powierzchni fundamentu, osuszanie przetarcia i zamurowanie otworów, izolację z papy podkładowej modyfikowanej (...) sintopol 3 mm firmy (...), montaż rury drenarskiej przy izolacji do studzienki, zasypanie piachem płukanym od strony izolacji, oddzielenie płytą pilśniową od strony ziemi, wykonanie pionu instalacji odgromowej w czterech rogach ustawienie stojaków instalacji, naprawę jednego odgromu, prace z poziomu podnośnika koszowego, poszerzenie czap ogniomurów z blachy ocynkowanej i pokrycie papą 2 sztuk oraz rekultywację terenu po robotach budowalnych rozumianą jako przywrócenie terenu do stanu pierwotnego. Natomiast zamawiający przedmiotowe dzieło- strona pozwana zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia określonego w sposób ryczałtowy w kwocie 38678 zł (zapis w §4 umowy zawiera błąd rachunkowy, albowiem suma wynagrodzenia netto i podatku VAT wynosi 38678 zł), czyli przedmiotem umowy było osiągnięcie oznaczonego i konkretnego rezultatu. Kryterium odróżnienia umowy o roboty budowlane od umowy o dzieło nie jest oznaczenie stron umowy (inwestor - wykonawca, czy wykonawca - podwykonawca), lecz rozmiar przedsięwzięcia, zastosowanie dokumentacji projektowej, przekazanie terenu budowy lub jego wyodrębnionej części itp. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 marca 2012 r., sygn. I ACa 1564/11; Lex nr 1220758; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2007 r., sygn. I CSK 51/07, Lex nr 334975; wyrok SN z dnia 25 marca 1998 r., sygn. II CKN 653/97, opublik. w OSNC 1998, nr 12, poz. 207). Przedmiotem umowy były działania powoda w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w postaci firmy ogólnobudowlanej wykonującej mi.in. roboty izolacyjne i drenarskie, a prace polegały przede wszystkim na czynnościach remontowych oraz konserwatorskich na ścianach fundamentowych i wokół budynku strony pozwanej, ich celem nie była wszak nowa inwestycja, a wykonywana na podstawie niezbędnych do tego celu projektów i na podstawie przepisów Prawa budowlanego w ramach określonego przez te przepisy procesu inwestycyjnego. Podstawą dla wykonywania tych robót jest pozwolenie na budowę, albo przynajmniej zgłoszenie wymagane przez przepisy prawa budowlanego. Przebieg czynności podejmowanych w toku realizacji umowy o roboty budowlane wymaga udokumentowania w sposób oznaczony w przepisach prawa budowlanego. Wskazanych wyżej wymagań nie spełniały prace remontowe prowadzone przez powoda w budynku pozwanego. W związku z czym należy wskazać, że strony wiązała umowa o dzieło, do której mają zastosowanie art.627 i nast. kc.

Stosownie do treści art. 642§1 kc w braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła, a w myśl §2 tego przepisu jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. Podkreślić należy, iż umowa o dzieło jest umową wzajemną wobec czego obowiązkowi oddania dzieła odpowiada obowiązek jego odebrania przez zamawiającego i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W niniejszym wypadku obowiązki stron w tym zakresie zostały skonkretyzowane w §5 i 6 umowy. Zgodnie z umową zatem warunkiem koniecznym do wypłaty przez pozwaną należnego za wykonane dzieło było uprzednie dokonanie przez pozwaną pod względem rzeczowym i jakościowym przedmiotu robót. W ocenie Sądu powód nie spełnił określonych w § 5 i 6 umowy warunków związanych z dokonaniem odbioru prac, a tym samym żądanie przez niego wynagrodzenia na podstawie tej umowy jest przedwczesne.

Ustawodawca celowo używa w art. 642§1 kc terminu „oddanie", a nie „wydanie" dzieła mając na uwadze, że bez aprobaty ze strony zamawiającego może dojść co najwyżej do jego wydania. Jeżeli zamawiający „kwituje" przyjmującego zamówienie z wykonanego świadczenia, dochodzi nie tylko do odbioru dzieła stanowiącego obowiązek zamawiającego, lecz również do jego „oddania" w rozumieniu art. 642§1 kc., powodującego wymagalność roszczenia przyjmującego zamówienie o zapłatę wynagrodzenia. Odmienny pogląd oznaczałby, iż zamawiający musiałby zapłacić za dzieło wykonane niezgodnie z umową, które oferuje mu wykonawca. Powyższa regulacja nie narusza przy tym interesu przyjmującego zamówienie, albowiem w razie bezzasadnej odmowy przez zamawiającego prawidłowo wykonanego dzieła popada on zgodnie z art.643 kc w zwłokę dłużnika, co w myśl art.477§1 kc uzasadnia żądanie przez wykonawcę wynagrodzenia. Tylko taka ratio legis tego przepisu wydaje się uprawniona. Umowa o dzieło charakteryzuje się tym, że nakłada na przyjmującego zamówienie obowiązek wykonania i oddania dzieła (art. 642 kc), na zamawiającego zaś obowiązek odebrania dzieła, które przyjmujący wykonał zgodnie ze swym zobowiązaniem (art. 643 kc). Oddanie i odebranie dzieła stanowią czynności ekwiwalentne, jednak nie są to czynności tożsame. Oddanie dzieła nie oznacza jego odbioru, nie wymaga zachowania szczególnej formy, może nastąpić zatem także poprzez przez czynności faktyczne. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 października 2010 r., sygn. IV CSK 173/10 (niepubl.), oddanie dzieła następuje także wówczas, jeżeli z umowy inaczej nie wynika, gdy przyjmujący zamówienie stawia dzieło do dyspozycji zamawiającego, który może je odebrać, choć tego nie czyni. Oddanie dzieła nie jest natomiast jednoznaczne z jego odbiorem przez zamawiającego. (zob. wyrok SN z 23.08.2012 r., sygn. II CSK 21/12, LEX nr 1222148; J. N. w Początek biegu przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło, Przegląd Prawa Handlowego z 1998 r., nr 6, str. 6-13). Z umowy stron wynikało, że odbiór dzieła nastąpić miał poprzez sporządzenie protokołu, a więc w formie pisemnej. Zatem powód musiałby wykazać stosownie do obciążającego go w tym zakresie ciężaru dowodzenia w myśl art. 6 kc poprzez przedstawienie dowodu z pisemnego protokołu odbioru, iż wykonane prace zostały przez pozwaną Wspólnotę Mieszkaniową odebrane pod względem rzeczowym i jakościowym.

Zauważyć przy tym należy, iż przepis art. 643 kc nie nakłada na zamawiającego obowiązku odebrania dzieła, jeżeli jest ono dotknięte wadą istotną, czyniącą je niezdatną do zwykłego użytku, lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 r., sygn. I CKN 520/97, opublik. w OSNC 1998, Nr 10, poz. 167; wyrok SN z 14 lutego 2007 r., sygn. II CNP 70/06, LEX nr 255597; wyrok SN z 18.01.2012 r., sygn. II CSK 213/11, LEX nr 1133803; wyrok SN z 7.10.2010 r., sygn. IV CSK 173/10, LEX nr 707913). Ustawodawca nie zawarł w przepisach ustawowej definicji wady istotnej. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że wada jest istotna jeżeli wyłącza normalne korzystanie z rzeczy zgodnie z celem zawartej umowy, jeżeli czyni dzieło niezdatnym do zwykłego użytku albo sprzeciwia się wyraźnej umowie.

W ocenie Sądu w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy jednoznacznie stwierdzić, iż roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia nie jest jeszcze wymagalne. W szczególności zauważyć należy, iż w sposób niezasadny zgłosił on stronie pozwanej zakończenie prac i gotowość do odbioru w piśmie z dnia 23 sierpnia 2010 r. skoro z zapisów dziennika robót (w dniu 23 sierpnia 2010 r. prace objęte umową nie były zakończone, albowiem tego dnia inspektor nadzoru stwierdził, iż wykonawca nie realizuje uzgodnień stron opisanych w notatce ze spotkania w dniu 12 lipca 2010 r., jak też stwierdził, że należy obniżyć i nawiązać wysokość koryta ściekowego do niższego poziomu- k 39), zgodnych zeznań świadków, który Sąd w całości dał wiarę, dokumentacji fotograficznej, a wreszcie opinii obu biegłych potwierdzających niewykonanie całości prac objętych umową, ale także wadliwe wykonanie tych prac, które zostały przez powoda wykonane, a mających zdaniem Sądu wobec ich nieusuwalnego charakteru i obciążania wadami wszystkich etapów tych robót charakter istotny, nie zaistniały przesłanki do zgłoszenia robót do odbioru.

Podstawą ustaleń w zakresie niewykonania przez powoda całości uzgodnionego zakresu robót (osuszenie fundamentów, przetarcie tynków przed położeniem izolacji, podłączenie rury drenarskiej do studzienki, zasypanie rury piachem płukanym od strony izolacji, rekultywacja terenu po robotach), jak też istnienia wad o charakterze istotnym wykonanych przez powoda prac będących przedmiotem umowy stron Sąd dokonał na podstawie zgodnych co do wyprowadzonych przez oboje biegłych wniosków co do zakresu i charakteru wad dzieła i prac niewykonanych opinii biegłych D. M. i Z. I.. Podkreślić przy tym należy, iż zdaniem Sądu przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego Z. I. warunkowane było wyłącznie koniecznością dokonania odkrywek w celu ustalenia jakości i zakresu rzeczowego prac wykonanych przez powoda, a który to brak odkrywek zdaniem Sądu w żaden sposób nie dyskwalifikuje opinii biegłej D. M.. Według oceny Sądu wyprowadzone przez oboje biegłych wnioski są logiczne i naukowo uzasadnione. Opinie biegłych są pełne, jasne i rzetelne. Poczynione przez nich ustalenia mają pełne pokrycie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, zwłaszcza złożonej przez obie strony dokumentacji fotograficznej, zeznaniach świadków, ale też w dowodach z dokumentów tj. dzienniku robót prowadzonym przez R. S., jak i protokole odbioru z 7 września 2010 r., podpisanym wszak przez M. R., gdzie wyartykułowano szczegółowo braki i usterki wykonanych prac, które wszak powód zobowiązał się usunąć w terminie do 22.09.2010 r., a czego bezspornie nie uczynił. Również wskazać należy, iż z istoty celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie sprawy, jak w tym przypadku, wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii biegłego jest konieczny. W takim przypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego jeśli jest ona prawidłowa i jeśli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym. Natomiast zgłaszane przez powoda zarzuty co do opinii każdego z biegłych stanowią w ocenie Sądu li tylko polemikę z wnioskami biegłych ustalonymi w oparciu o w istocie niekwestionowane przez powoda ustalenia faktyczne, a które zdaniem Sądu nie mogą stanowić podstawy do zakwestionowania tychże opinii. Za całkowicie gołosłowne Sąd uznał przy tym zarzuty powoda co do rzekomego braku bezstronności biegłego Z. I., a mające uzasadniać jego wyłączenie, gdyż brak jest jakiegokolwiek dowodu na to, aby kontakty biegłego z prezesem spółki komunalnej wykonującej funkcję zarządcy pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej wykraczały poza kontakty niezbędne dla prawidłowego wykonania opinii przez biegłego, w szczególności związane z przeprowadzeniem oględzin i wykonaniem na koszt strony pozwanej odkrywek. Z tych względów Sąd ustaleń co do zakresu niewykonanych robót i jakości prac remontowych wykonanych przez powoda dokonał w oparciu o przedmiotowe opinie obu biegłych.

Wobec powyższego zdaniem Sądu powództwo jako przedwczesne w świetle dyspozycji §5 i 6 umowy stron, tj. nieodebrania przez pozwaną Wspólnotę robót co do zakresu rzeczowego i ich jakości podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98§1 i 3 kpc. Na zasądzoną kwotę 2417 zł składa się 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 2400 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego ustalone na podstawie §6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

O dalszych kosztach sądowych należnych Skarbowi Państwa orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1389) w zw. z art. 98 kpc wobec tego, że powód niewątpliwie przegrał proces, uwzględniając przy tym brakującą część kosztów sądowych, obejmujących wydatki na koszty opinii biegłych w kwocie łącznej 1014,55 zł (761,31 zł i 125,37 zł na koszty opinii biegłej D. M. oraz 127,87 zł na koszty opinii biegłego Z. I.) tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.