Treść orzeczenia I C 1494/13 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

I C 1494/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze z 2014-11-18

Sygnatura akt I C 1494/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Witek

Protokolant: Ewelina Tomoń

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2014 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa S. G.

przeciwko D. H.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanego D. H. na rzecz powoda S. G. kwotę 41 310,05 zł (czterdzieści jeden tysięcy trzysta dziesięć złotych 05/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 20.06.2013r. do dnia zapłaty,

2. co do kwoty 1 713,14 zł postępowanie umarza,

3. ustala odpowiedzialność pozwanego za szkody związane z wypadkiem jakiemu uległ powód w dniu 25.01.2012r. mogące powstać w przyszłości,

4. w pozostałym zakresie powództwo oddala,

5. nakazuje pozwanemu D. H. uiścić na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze kwotę 2 663,41 zł z tytułu części kosztów sądowych od ponoszenia których powód był zwolniony,

6. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 193,98 zł tytułem stosunkowo rozdzielonych kosztów postępowania, a w pozostałej części kosztami sądowymi pod ponoszenia których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 1494/13

UZASADNIENIE

Powód S. G. domagał się zasądzenia od pozwanego D. H. zadośćuczynienia w kwocie 80 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2013 r., odszkodowania w kwocie 3 023,19 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2013 r., ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki zdarzenia z dnia 25 stycznia 2012 r. oraz zasądzenia od pozwanego kosztów procesu.

Uzasadniając powód wskazał, że dnia 25 stycznia 2012 r. na terenie składu opałowego, którego właścicielem jest D. H., poślizgnął się i upadł na ziemię przez co doznał między innymi złamania kości i łuski kości czołowej prawej, krwiaka podtwardkowego w okolicy czołowo-skroniowej, krwawienia podpajęczynówkowego oraz nadciśnienia tętniczego. Za wypadek - zdaniem powoda - odpowiedzialność deliktową ponosi pozwany, który odpowiadając za utrzymanie placu w odpowiednim stanie nie dopilnował, aby oblodzony teren posypać piaskiem. Zadośćuczynienie za krzywdę w kwocie 80 000 zł będzie więc sumą zasadną i adekwatną do doznanych dolegliwości. Powód zaznaczył bowiem, że miał czasowy niedowład lewej ręki i nogi, do dnia dzisiejszego odczuwa bóle głowy i kłopoty z pamięcią, często się denerwuje i wymaga stałego nadzoru. Dodatkowo poniósł koszty leczenia w kwocie 3 023,19 zł z tytułu badań kontrolnych, rehabilitacji, dojazdów na badania i nabycia lekarstw, co uzasadnia żądanie odszkodowania w tejże wysokości.

W odpowiedzi na pozew pozwany D. H. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów postępowania.

Argumentując swoje stanowisko pozwany zaprzeczył, aby dnia 25 stycznia 2013 r. na terenie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej doszło do wypadku z udziałem powoda. Zaznaczył, że należący do niego plac był należycie utrzymany i przygotowany, zaprzeczył przy tym, aby plac był oblodzony i nieposypany oraz aby stan nawierzchni przyczynił się do upadku powoda. Podał, że do zdarzenia mogło dojść na skutek nieszczęśliwego wypadku wynikających z różnych przyczyn, w tym z okoliczności leżących po stronie samego powoda. Pozwany zakwestionował również obrażenia doznane przez powoda, konstatując, że wezwane na miejsce zdarzenia pogotowie ratunkowe nie potwierdziło ilości urazów, co więcej nie udzieliło powodowi nawet pomocy medycznej. Powołując się zaś na relację żony powoda wskazał, że S. G. czuł się źle już od rana i miał zawroty głowy, a do wypadku doszło na skutek zasłabnięcia wywołanego cukrzycą. Podniósł w końcu, że powód nie udowodnił bezprawności i winy pozwanego, wysokość żądanego zadośćuczynienia jest nadmierna, zaś odszkodowanie z tytułu nabycia leków dotyczy choroby cukrzycy i innych dolegliwości niezwiązanych z wypadkiem.

Na rozprawie z dnia 7 stycznia 2014 r. powód ograniczył żądanie pozwu w zakresie odszkodowania do kwoty 1 310,05 zł, cofając żądanie w pozostałym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

S. G. pracował przez wiele lat jako kierowca zawodowy. Leczył się z powodu nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca z przebytym zawałem mięśnia sercowego, który przeszedł w 2003 r., a także z powodu arytmii serca pod postacią utrwalonego migotania przedsionków. Chorował na cukrzycę typu (...) i z tej przyczyny przyjmował rano jedną tabletkę.

(dowód: zeznania świadków M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15, M. G. (2) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:36:20 do godz. 00:51:00, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30).

D. H. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w M.. Przedmiotem działalności była sprzedaż opału, w szczególności węgla kamiennego, zaś miejsce składu opałowego znajdowało się przy ul. (...) w M.. Północną część placu zajmował budynek mieszkalno-usługowy wraz z pomieszczeniami zajmowanymi na potrzeby prowadzonej działalności, przed którym znajdował się plac parkingowy, zaś południową część zajmował plac, na którym były usypane pryzma węgla.

Na terenie składu opałowego zainstalowany był monitoring obejmujący plac.

(dowód: zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30, przesłuchanie pozwanego – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:32:35 do godz. 00:45:32).

Dnia 25 stycznia 2012 r. S. G. czuł się dobrze. Jak co dzień rano zażył jedną tabletkę w związku z chorobą cukrzycy.

W godzinach rannych małżonkowie S. i M. G. (1), celem nabycia węgla, udali się samochodem osobowym, który prowadził powód, do oddziału banku, gdzie wypłacili środki pieniężne. Następnie małżonkowie przyjechali do składu opałowego prowadzonego przez D. H.. S. G. stanął samochodem na miejscu parkingowym przed budynkiem, po czym wyszedł na zewnątrz pojazdu i udał się w stronę pryzmy węgla, aby ocenić jego jakość. Po przejściu kilku kroków od samochodu, S. G. poślizgnął się na oblodzonej powierzchni i upadł do tyłu na ziemię, uderzając placami i tyłem głowy o podłoże. W wyniku uderzenia stracił przytomność na parę minut.

Powierzchnia placu była miejscami pokryta lodem, który stanowiły zamarznięte kałuże. Plac nie został posypany piaskiem, żwirem, solą, czy inną podobną substancją.

Bezpośrednio po wypadku do S. G. przybiegła M. G. (1), która do tej pory siedziała w samochodzie, po czym podjęła próbę jego wybudzenia poprzez lekkie uderzenia w twarz. Do leżącego na ziemi powoda przybiegli również pracownicy składu opałowego, którzy po zdarzeniu wezwali pogotowie ratunkowe. Oczekując na przyjazd karetki S. G. przykryto kocem, zaś pod ciało podłożono styropian.

Jeden z pracowników składu opałowego telefonicznie poinformował o wypadku D. H., który przebywał wówczas w Holandii.

(dowód: przesłuchanie pozwanego – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:32:35 do godz. 00:45:32).

W chwili przyjazdu karetki pogotowia o godz. 9:54 S. G. był przytomny. Stwierdzono u niego podwyższone ciśnienie tętnicze (180/90 mm Hg), zaś poziom glikemii wynosił 260 mg%. Znajdował się w pełnym kontakcie logicznym, nie wykazywał objawów oponowych ani objawów ubytkowych ogniskowych ze strony (...).

(dowód: karta zlecenia k. 117, zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15, M. G. (2) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:36:20 do godz. 00:51:00, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30).

S. G. skarżył się lekarzowi pogotowia ratunkowego na duży ból głowy. Lekarz odmówił jednak zabrania S. G. do szpitala wskazując na jego kontaktowy stan, uprzedzając przy tym o konieczności wezwania pogotowia w przypadku pogarszającego się stanu zdrowia powoda.

(dowód: zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15).

Z miejsca zdarzenia S. G. wraz z żoną został odwieziony do domu przez pracownika składu opałowego.

(dowód: zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15, M. G. (2) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:36:20 do godz. 00:51:00, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30, przesłuchanie pozwanego – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:32:35 do godz. 00:45:32).

Jeszcze tego samego dnia S. G. zaczął narzekać na coraz silniejszy ból głowy oraz na senność i nudności. Jednocześnie zaczął chodzić chwiejnym krokiem. W konsekwencji M. G. (1) ponownie wezwała pogotowie ratunkowe.

Lekarz pogotowia ratunkowego, które przyjechało o godz. 12:00, z uwagi na uraz głowy i podwyższoną wartość ciśnienia (200/110 mm Hg), zdecydował ostatecznie o przewiezieniu S. G. do (...) Centrum (...) we L., gdzie był hospitalizowany na Oddziale (...) w dniu 25 stycznia 2012 r.

(dowód: karta zlecenia k. 116, zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15, M. G. (2) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:36:20 do godz. 00:51:00, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30).

Przeprowadzone w (...) Centrum (...) we L. na Oddziale (...) badanie (...) głowy u S. G. ujawniło ogniska stłuczeń krwotocznych obustronnie, z przewagą po prawej, w płatach skroniowych i czołowych, wąski zhemolizowany krwiak podtwardówkowy w okolicy czołowo-skroniowej po stronie lewej, pourazowe krwawienie podpajęczynówkowe, odmę śródczaszkową, złamanie kości ciemieniowej prawej i łuski kości czołowej prawej.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 8, wynik badania (...) k. 9, zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15).

Następnego dnia S. G. został przetransportowany na Oddział (...) (...) Szpitala (...) w L., gdzie był hospitalizowany w okresie od 26 stycznia do 6 lutego 2012 r. Jego stan ogólny uległ znacznemu pogorszeniu. Leczony zachowawczo. Wykonane w dnia 31 stycznia 2012 r. (...) głowy potwierdziło obecność masywnego stłuczenia płatów czołowych i krwiaków śródmózgowych i złamaniami obrzękowo-potłuczeniowymi oraz złamaniem kości ciemieniowej prawej i łuski kości czołowej prawej.

(dowód: karta informacyjna k. 10, zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15).

Z uwagi na niedowład w okresie hospitalizacji wymagał pomocy osób trzecich przy czynnościach związanych przewracaniem się na drugi bok, podnoszeniem się, czy goleniem. Korzystał z pampersów dla osób dorosłych.

(dowód: zeznania świadka M. G. (2) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:36:20 do godz. 00:51:00, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 18 marca 2013 r. od godz. 00:03:10 do godz. 00:32:30).

W okresie od dnia 6 lutego 2012 r. do dnia 2 marca 2012 r. S. G. ponownie przebywał na Oddziale (...) Szpitala w L.. W wykonanym dniu 20 lutego 2012 r. kontrolnym badaniu(...) głowy wykazano dalszą ewolucję ognisk stłuczenia i krwiaków śródmózgowych, resorpcję obserwowanego w poprzednich badaniach (...) i odmy wewnątrzczaszkowej, ewolucję i zmniejszenie się krwiaka przymózgowego w prawej okolicy czołowo-ciemieniowe prawej, utrzymywanie się obrzęku prawej półkuli mózgu bez progresji, cechy zaniku korowo-podkorowego mózgu i móżdżku oraz złamanie łuski kości czołowej i kości ciemieniowej po stronie prawej.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 12, (...) głowy k. 11, zeznania świadka M. G. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2013 r. od godz. 00:10:45 do godz. 00:36:15).

W wykonanym dniu 12 kwietnia 2012 r. kolejnym kontrolnym badaniu (...) głowy stwierdzono u S. G. ewolucję wymienionych wcześniej obrażeń pod postacią pourazowych obszarów bliznowato-malacyjnych w prawym płacie czołowym i u podstawy lewego płata czołowego, bez obecności wynaczynionej krwi z cechami uogólnionego zaniku korowego mózgowia i widoczną szczeliną złamania przebiegającą przez kość czołową i ciemieniową prawą.

(dowód: (...) głowy k. 13).

Od chwili opuszczenia placówki medycznej S. G. pozostawał pod opieką Poradni (...) w Ś.. Kilkakrotnie był rehabilitowany. Obecnie oczekuje na termin przyjęcia na Oddział (...). Korzysta również z opieki Poradni (...).

S. G. zdarza się zapominać wykonywać podstawowych czynności takich, jak gaszenie światła w pokoju, kupna wszystkich spośród kilku artykułów spożywczych, czy zamykanie lodówki po wyciągnięciu potrzebnych produktów. Problemy z pamięcią wywołują u niego zdenerwowanie. Skarżył się na bóle i zawroty głowy, ujawnia niewielkie osłabienie lewych kończyn. Przestał kierować pojazdami mechanicznymi, gdyż ma trudności w prowadzeniu samochodu, co wynikało częściowo ze skutków upadku, a po części ze zaawansowanego wieku. Od chwili zdarzenia dzieci zaczęły go wyręczać w czynnościach związanych z wysiłkiem fizycznym.

Ze względu na dolegliwości bólowe wynikające z następstw wypadku drogowego powód przyjmował leki, w tym przeciwbólowe których łączny koszt wynosił 212,08 zł (faktura VAT nr (...) - 26,90 zł , faktura VAT nr (...) poz. 1 26,90 zł, faktura VAT nr (...) poz. 1 i 2 15,90 zł i 23,90 zł, faktura VAT nr (...) poz. 1-4 - 18,24 zł, 10,55 zł, 2,52 zł, 2,52 zł, faktura VAT nr (...) - 17,90 zł, faktura VAT nr (...) poz. 3 - 19,95 zł, faktura VAT nr (...) poz. 2 - 26,90 zł). Poniósł również wydatki w kwocie 20 zł związane z kosztami badania (...) (faktura nr (...)) oraz w kwocie 140 zł związane z kosztami rehabilitacji (faktura VAT nr (...)).

Jednocześnie powód poniósł koszty podróży w kwocie 131,33 zł z tytułu dojazdów do samochodem osobowym marki R. (...) do apteki w celu nabycia lekarstw i do centrum medycznego, przy czym łącza ilość kilometrów wynosiła 354 km, a ilość zużytego paliwa 24,78 litrów (24,78 1 x 5,30 zł = 131,33 zł). Natomiast koszty podróży do szpitala samochodem osobowym marki S. (...) wyniosły łącznie 807,09 zł, przy czym łącza ilość kilometrów wynosiła 1 692 km, a ilość zużytego paliwa 152,28 litrów (152,28 1 x 5,30 zł = 807,09 zł).

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 23, faktura VAT nr (...) k. 27v, faktura VAT nr (...) k. 29, faktura VAT nr (...) k. 30, faktura VAT nr (...) k. 33v, faktura nr (...) k. 21, faktura VAT nr (...) k. 48v, oświadczenia o dojazdach do placówek medycznych k. 38-47).

S. G. pismem z dnia 18 kwietnia 2013 r., doręczonym D. H. dnia 22 kwietnia 2013 r., wezwał go do zapłaty kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

(dowód: zgłoszeni wypadku k. 15-17).

W odpowiedzi D. H. odmówił zapłaty wskazując na bezzasadność żądania. Zakwestionował fakt nienależytego utrzymania terenu, podkreślając, że stan składu opałowego był należycie utrzymany i zabezpieczony. Zaznaczył, że z przedstawionej dokumentacji nie wynika czy obrażenia wpłynęły na doznanie przez S. G. uszczerbku i w jakim stopniu oraz nie zostało wykazane czy leczenie zakończyło się i z jakim skutkiem.

(dowód: pismo z dnia 9 maja 2013 r. k. 18).

W piśmie z dnia 11 czerwca 2013 r. S. G. rozszerzył żądanie o kwotę 3.023,19 zł tytułem odszkodowania w zakresie zwrotu poniesionych kosztów leczenia.

(dowód: pismo z dnia 11.06.2013 r. k. 19-20).

S. G. ujawnia stan po przebytym urazie czaszkowo - mózgowym ze stłuczeniem mózgu, krwawieniem śródczaszkowym z niewielkim niedowładem połowiczym lewostronnym (5% trwałego uszczerbku na zdrowiu - ze względu na stopień utrzymującego się niedowładu lewostronnego oraz objawy encefalopatii pourazowej pod postacią nawracających bóli i zawrotów głowy) oraz stan po złamaniu kości czołowej i cieniowej prawej (5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu).

Z dużym prawdopodobieństwem należy przyjąć, iż stwierdzany u S. G. obrażenia głowy i niewielki niedowład lewostronny mogą być następstwem wypadku z dnia 25 lutego 2012 r.

Doznanie przedmiotowych obrażeń może nie dawać natychmiastowych objawów. Narastanie objawów związanych z występowaniem stłuczenia mózgu i krwawienia wewnątrzczaszkowego, w zależności od ciężkości urazu, lokalizacji oraz ilości wynaczynionej krwi ma charakter dynamiczny, na co wskazywało stopniowe pogarszanie się stanu klinicznego pacjenta, aż do zawężenia świadomości włącznie. W związku z powyższym występujące u poszkodowanego dolegliwości mogły być niezdiagnozowane przez załogę pogotowia ratunkowego.

Mając na uwadze czynniki ryzyka powstania incydentów naczyniopochodnych u S. G. (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, utrwalone migotanie przedsionków) nie można wykluczyć powstawania u powoda ognisk naczyniowych z późniejszym okresie. Rokowania co do stanu zdrowia są niepomyślne, ze względu na obecność trwałych organicznych uszkodzeń (...). W przyszłości może on mieć problemy z pamięcią i koncentracją, uskarżać się również na bóle i zawroty głowy. Doznany uraz kości czaszki może również nasilać odczuwanie dolegliwości bólowych głowy. Powyższe świadczy o konieczności przebywania przez niego pod stałą opieką kardiologiczną, diabetologiczną i neurologiczną.

(dowód: opinia i opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu neurologii A. D. k. 149-153 i 182).

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie powód dochodził zasądzenia od pozwanego z tytułu odpowiedzialności deliktowej zadośćuczynienia w kwocie 80 000 zł, odszkodowania w kwocie 1 310,05 zł oraz ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku, którego doznał dnia 25 stycznia 2012 r.

Materialnoprawną podstawą odpowiedzialności pozwanego jest przepis art. 415 k.c., zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia.

Powołany przepis normuje odpowiedzialność deliktową, dla przyjęcia której niezbędnym jest wystąpienie trzech przesłanek: winy, szkody oraz związku przyczynowo–skutkowego. Odpowiedzialność oparta na zasadzie winy sprawcy musi wykazywać określone znamiona odnoszące się do strony przedmiotowej i podmiotowej. Chodzi o znamiona niewłaściwości postępowania od strony przedmiotowej, określane mianem bezprawności czynu, i od strony podmiotowej, określane winą w znaczeniu subiektywnym. Dopiero czyn bezprawny może być oceniany w kategoriach czynu zawinionego w rozumieniu art. 415 k.c. Bezprawność czynu oznacza jego sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Winę można natomiast przypisać sprawcy czynu w sytuacji, w której istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia zarówno obiektywnego, jak i subiektywnego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2008 r., sygn. akt II CSK 4/08, LEX nr 424363).

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar dowodu wykazania przesłanek odpowiedzialności deliktowej spoczywa na poszkodowanym. Jednak reguła ciężaru dowodu nie zawsze sprawy spoczywa na powodzie. Ten, bowiem, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2002 r., sygn. akt V CKN 745/00, LEX nr 53163).

Nie ulega wątpliwości, że wypadek, jakiemu uległ powód dnia 25 stycznia 2012 r., miał miejsce na terenie placu składu opałowego przy ul. (...) w M., należącego D. H. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w M.. Upadek skutkował, co potwierdzała dokumentacja medyczna, złamaniem kości ciemieniowej prawej i łuski kości czołowej prawej, wąskim zhemolizowanym krwiakiem podtwardówkowym w okolicy czołowo-skroniowej po stronie lewej, pourazowym krwawieniem podpajęczynówkowym, odmą śródczaszkową oraz ogniskami stłuczeń krwotocznych obustronnych z przewagą po prawej w płatach skroniowych i czołowych. Narastanie objawów związanych z występowaniem stłuczenia mózgu i krwawienia wewnątrzczaszkowego, które to obrażenia – jak zauważył biegły sądowy w swojej opinii – nie zawsze muszą występować natychmiast, skutkowało ostatecznie hospitalizacją powoda jeszcze tego samego dnia. S. G. był hospitalizowany na Oddziale (...) Szpitala w L., skąd następnego dnia został przetransportowany na Oddział (...) (...) Szpitala (...) w L., gdzie przebywał do dnia 6 lutego 2012 r. Powód był leczony zachowawczo. W późniejszym okresie ponownie przebywał na Oddziale (...) Szpitala w L., który opuścił dnia 2 marca 2012 r.

Powyższe potwierdziła również wiarygodna opinia biegłego z zakresu neurologii A. D. ujawniając u powoda: po pierwsze, stan po przebytym urazie czaszkowo - mózgowym ze stłuczeniem mózgu, krwawieniem śródczaszkowym z niewielkim niedowładem połowiczym lewostronnym, który z uwagi na stopień utrzymującego się niedowładu lewostronnego oraz objawy encefalopatii pourazowej pod postacią nawracających bóli i zawrotów głowy cechował się 5% trwałym uszczerbkiem na zdrowiu; a po drugie, stan po złamaniu kości czołowej i cieniowej prawej, który cechował się 5% długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Po okresie hospitalizacji powód zaczął korzystać z pomocy Poradni (...) w Ś.. Kilkakrotnie był rehabilitowany. Zdaniem Sądu powód doznał również niewątpliwie szkody niemajątkowej, wyrażającej się w długotrwałych cierpieniach fizycznych i psychicznych. Obrażenia, których doznał powód w związku ze zdarzeniem z dnia 25 stycznia 2012 r., skutkowały okresowymi bólami i zawrotami głowy. Nadto powód uskarża się na okresowe zachwiania równowagi oraz zburzenia pamięci i koncentracji. Z uwagi na trudności w opanowaniu samochodu i możliwość stworzenia niebezpieczeństwa na drodze, przestał prowadzić pojazdy mechaniczne.

Nadto, została w sprawie spełniona także kolejna przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej w postaci jej bezprawnego i zawinionego działania. Sąd zauważył, iż bezprawnym zachowaniem jest takie, które stanowi obiektywne złamanie określonych reguł postępowania, czyli zachowanie sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym, ale też z zasadami współżycia społecznego. Wina może zaś polegać także na niedbalstwie, które wiąże się z niezachowaniem wymaganej staranności.

Bezsporne w sprawie było, że D. H. prowadził działalność gospodarczą w postaci składu opałowego, który znajdował się przy ul. (...) w M..

Niewątpliwie więc pozwany miał obowiązek utrzymania w należytym stanie należącego doń terenu służącego na potrzeby działalności gospodarczej, po którym poruszali się klienci, w celu stworzenia warunków dla korzystania z niego w bezpieczny sposób. Pozwany przy tym nie podnosił, aby miejsce, w którym doszło wypadku było wyłączone z obszaru przemieszczania się klientów oraz aby powód nie mógł przebywać na tym terenie. W sezonie zimowym obowiązkiem pozwanego było zatem umożliwienie bezpiecznego poruszania się po przedmiotowym terenie klientów w warunkach zimowych poprzez odśnieżanie, posypywanie piaskiem, żwirem lub solą nawierzchni placu w celu zapobieżenia śliskości nawierzchni, mogącej skutkować upadkami osób poruszających się pieszo. Nie może budzić wątpliwości, że D. H. obowiązany był do zachowania obiektu i terenu przyległego w stanie odpowiednim do istniejących warunków pogodowych, nie stwarzającym zagrożenia dla zdrowia i życia klientów składu opałowego.

W przedmiotowej sprawie Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków M. G. (1) i M. G. (2) oraz przesłuchania powoda, że pozwany nie dokonał obowiązku dołożenia należytej staranności, przy wykonywaniu obowiązków utrzymania właściwego stanu placu stanowiącego teren prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Powierzchnia placu była bowiem pokryta miejscami lodem i nie została bynajmniej - wbrew twierdzeniom pozwanego - posypana piaskiem, żwirem, solą, czy inną podobną substancją. Zważyć należy, że na poparcie własnych twierdzeń D. H. nie przedstawił żadnych dowodów, stąd – mając na uwadze dowody powołane przez powoda - stanowisko pozwanego Sąd ocenił jako gołosłowne. W konsekwencji zdaniem Sądu pozwany ponosił odpowiedzialność deliktową za szkodę doznaną przez powoda.

Brak należytego odśnieżenia i piaskiem lub solą oblodzonych, śliskich nawierzchni terenu, co groziło poślizgnięciem się przechodzących osób i ich upadkiem, należy ocenić za zaniechanie podjęcia działania wyczerpujące znamiona niedbalstwa, a więc winy w rozumieniu art. 415 k.c. D. H., na którym ciążył obowiązek utrzymania w należytym stanie należącego doń terenu służącego na potrzeby działalności gospodarczej i mając pełną możliwość w tym zakresie, zaniechał podjęcia określonego działania. Zachowanie pozwanego kwalifikuje się więc jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, zaś ocena zaniedbań musi wypaść ujemnie mając na uwadze fakt poruszania się po nieruchomości klientów prowadzonego przez niego składu opałowego.

Zdaniem Sądu pomiędzy zaniechaniem pozwanego a faktem zaistnienia u powoda szkody istnieje adekwatny związek przyczynowy. Gdyby bowiem pozwany dochował należytej staranności i posypał nawierzchnię placu piaskiem, solą, czy inną podobną substancją do wypadku by nie doszło.

Powyższe powód udowodnił na podstawie zeznań świadków M. G. (1) i M. G. (2) oraz własnego przesłuchania. M. G. (1) (żona powoda), która była naocznym świadkiem zdarzenia i widziała moment upadku męża, wprost stwierdziła, że do wypadku doszło na skutek poślizgnięcia się na oblodzonej częściowo terenie, na którym pozwany prowadzi działalność gospodarczą w postaci składu opału. Relację tegoż świadka potwierdza w całości przesłuchanie powoda. Z powyższym w pełni korelowały również zeznania M. G. (2), który choć nie był obecny na miejscu wypadku, to jednał znał przebieg zdarzenia ze spostrzeżeń swoich rodziców. Sąd miał na względzie, że wymienieni świadkowie stanowią krąg najbliższej rodziny powoda, co nakazywało zachowanie ostrożności przy ocenie ich wiarygodności. Jednak w niniejszej sprawie, poza przesłuchaniem pozwanego, brak było dowodów podważających skutecznie treść złożonych przez świadków i przez powoda zeznań.

Należy zauważyć, że biegły z zakresu neurologii A. D. nie wykluczył związku przyczynowego między szkodą doznaną przez powoda a przedmiotowym zdarzeniem. Co więcej biegły wskazał na duże prawdopodobieństwo tego, że obrażenia głowy i niewielki niedowład lewostronny ujawnione u S. G. były następstwem wypadku z dnia 25 lutego 2012 r. W ocenie Sądu rzetelność wymienionej opinii nie budziła wątpliwości. Została sporządzona w sposób logiczny i jasny w oparciu o dokumentację medyczną zgromadzoną w aktach sprawy oraz po przeprowadzeniu badania powoda. Podkreślić należy, że opinia nie była zasadniczo kwestionowana przez strony procesu.

Jednocześnie biegły sądowy wyraźnie zaznaczył, że doznane przez powoda obrażenia mogły nie dawać natychmiastowych objawów, stąd - wbrew stanowisku pozwanego - występujące u poszkodowanego dolegliwości mogły zostać niezdiagnozowane przez załogę pogotowia ratunkowego, która przyjechała na miejsce zdarzenia w składzie opałowym. Narastanie objawów związanych z występowaniem stłuczenia mózgu i krwawienia wewnątrzczaszkowego, w zależności od ciężkości urazu, lokalizacji oraz ilości wynaczynionej krwi ma charakter dynamiczny, na co wskazywało stopniowe pogarszanie się stanu klinicznego pacjenta, aż do zawężenia świadomości włącznie.

Nie uszło uwadze Sądu, że nawet sam D. H. wskazywał na wyjątkowość przedmiotowego zdarzenia do którego doszło dnia 25 stycznia 2012 r. na terenie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. O wypadku został powiadomiony bowiem bezpośrednio tego samego dnia, mimo iż przebywał w Holandii. Jednocześnie pozwany posiadając zainstalowany monitoring obejmujący swym zakresem plac, na którym doszło do incydentu, nie zabezpieczył na potrzeby ewentualnego postępowania nagrania, choć przechowywane jest ono przez okres 14 dni. Pozwany, poza treścią własnych wyjaśnień, nie przedłożył żądnych dowodów przeczących stanowisku powoda. Tymczasem na miejscu zdarzenia znajdowali się pracownicy pozwanego oraz jego żona. Sąd nie dał więc wiary gołosłownym, nieznajdującym oparcia w pozostałym materiale dowodowym wyjaśnieniom pozwanego w zakresie adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego.

Brak było przy tym dowodów wskazujących na możliwość zasłabnięcia S. G. jako przyczyny stanowiącej upadek. Powód zaznaczył, że rano dnia 25 stycznia 2012 r. czuł się dobrze, a jako były zawodowy kierowca nie prowadziłby pojazdu mechanicznego w przypadku złego samopoczucia. Powyższe potwierdziła również M. G. (1), która zaznaczyła, że powód jak co dzień rano zażył zgodnie z zaleceniem lekarka jedną tabletkę w związku z chorobą cukrzycy. Co więcej brak było podstaw do przyjęcia, aby do urazy czaszkowo-mózgowego z niewielkim niedowładem, czy do złamania kości czołowej i cieniowej prawej doszło w innych okolicznościach niż te, na które wskazywał powód. S. G. po interwencji pogotowia ratunkowego na nieruchomości pozwanego został odwieziony do domu wraz z żoną swoim samochodem przez jednego z pracowników pozwanego. Przebywając zaś w domu nie uległ żadnemu dalszemu urazowi, co zaznaczyła tak M. G. (1), jak i sam powód. W konsekwencji Sąd wykluczył, aby przyczyną wypadku z dnia 25 stycznia 2012 r. było inne aniżeli poślizgnięcie się na oblodzonej powierzchni zdarzenie.

Dodać trzeba, że biegły sądowy podał, że z uwagi na dwuletni upływ czasu od zdarzenia nie jest w stanie ustalić reakcji powoda na stosowanie przez niego leków (...) i (...), czy też reakcji na ewentualny brak przyjęcia tychże leków w dniu wypadku. Równocześnie biegły nie był w stanie w chwili badania zdiagnozować bezpośredniego wpływu cukrzycy na stan zdrowia powoda, gdyż – jak zaznaczył –jest to uzależnione od wielu czynników, takich jak poziomy glikemii w danym dniu, rodzaju posiłków spożytych przez powoda oraz jakości i ilości wysiłku fizycznego wykonanego przez powoda w tym dniu.

Jednocześnie Sąd pominął wniosek dowodowy pozwanego w postaci dopuszczenia dowodu z opinii zespołu biegłych z zakresu neurologii i diabetologii na okoliczność przyczynienia się choroby cukrzycy do nagłego zasłabnięcia. Niewątpliwie bowiem choroba cukrzycy może się przyczynić do zasłabnięcia (art. 228 § 1 k.p.c.), godzi się jednak zauważyć, że przyczyn zdarzenia należy przede wszystkim upatrywać w ustaleniach stanu faktycznego, nie zaś w treści opinii biegłego. Opinia biegłego ma na celu bowiem ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego w sprawie materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Nie może ona natomiast być sama w sobie źródłem materiału faktycznego sprawy ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłych.

Mając na uwadze fakt ustalenia odpowiedzialności deliktowej pozwanego wobec powoda należało odnieść się do roszczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. W myśl zaś art. 445 § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentacji lekarskiej powoda i opinii biegłego oraz zeznań świądów i przesłuchanie powoda wskazuje na to, że powód wskutek zdarzenia z dnia 25 stycznia 2012 r. doznał - o czym była mowa wcześniej - urazu czaszkowo-mózgowego ze stłuczeniem mózgu, krwawieniem śródczaszkowym z niewielkim niedowładem połowiczym lewostronnym (5% trwałego uszczerbku na zdrowiu) oraz złamania kości czołowej i cieniowej prawej (5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu).

Sąd uwzględnił również fakt hospitalizacji powoda na Oddziale (...) Szpitala w L. i na Oddziale (...) (...) Szpitala (...) w L. oraz zastosowane metody leczenia i rehabilitację. W czasie hospitalizacji wymagał przy tym pomocy przy wykonywaniu podstawowych czynności. Co więcej S. G. w dalszym ciągu wykazuje niewielki niedowład połowiczny lewostronny, dolegliwości bólowe i zawroty głowy, a także problemy z pamięcią. Przestał również prowadzić pojazdy mechaniczne.

Nie bez znaczenia dla oceny rozmiaru przedmiotowego świadczenia jest również wiek poszkodowanego oraz ujawniony u niego, a występujący jeszcze przed zdarzeniem stan zdrowia. W niniejszym przypadku powód w chwili wypadku miał ukończone 69 lat – był więc zaawansowanym wieku. Intensywność cierpień z powodu uszczerbku na zdrowiu jest bowiem większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju, niż u osoby w wieku zaawansowanym. Inaczej w konsekwencji należało oceniać skutki zdarzenia dla sfery psychicznej poszkodowanego oraz utraty perspektyw życiowych. Dla osoby w wieku powoda są one obiektywnie mimo wszystko mniej długotrwałe i dotkliwe niż dla osoby młodej. W tym ostatnim przypadku rzutowałyby na obniżenie bądź całkowitą utratę szans rozwoju życiowego: edukacyjnych i zawodowych, bądź co najmniej zmniejszały szanse na założenie rodziny. Tego rodzaju następstwa nie będą udziałem powoda, który te etapy życia ma już za sobą. Co więcej pewne uciążliwości np. brak prowadzenia samochodu, są związane – jak przyznał sam powód – po części z upływem lat.

Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, rodzaj obrażeń ciała powoda po zdarzeniu, długotrwałość leczenia i rehabilitacji, stopień natężenia dolegliwości bólowych, wystąpienie i wysokość trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, ujemne następstwa dla jego sytuacji życiowej, Sąd uznał, że rozmiar doznanej przez powoda krzywdy uzasadnia przyznanie jednorazowego świadczenia pieniężnego z tytułu zadośćuczynienia w kwocie 40 000 zł. Tak określona wysokość zadośćuczynienia odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. i da powodowi satysfakcję moralną, też będzie stanowiła realny „zastrzyk finansowy”, rekompensujący – na ile to możliwe - niewątpliwie doznane cierpienia i pogorszenie sytuacji życiowej. Zdaniem Sądu roszczenie powoda w pozostałym zakresie, z uwagi na jego wiek i istniejący jeszcze przed wypadkiem stan zdrowia, było odbiegające od rzeczywistości i nadmierne. Wysokość zadośćuczynienia nie może być bowiem przesadna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2001 r., III CKN 427/00 - LEX nr 52766).

Wartość należnego powodowi zadośćuczynienia za krzywdę wynosiła więc 40 000 zł, zaś w pozostałym zakresie - w ocenie Sądu - żądanie pozwu było pozbawione zasadności.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Celem przepisu art. 444 k.c. jest określenie zakresu i sposobu naprawienia szkody majątkowej na osobie, w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Poszkodowany może więc domagać się kompensaty wszelkich kosztów wywołanych uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia w szczególności kosztów leczenia w tym wydatków związanych z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego, kosztów transportu, kosztów odwiedzin osób bliskich, kosztów pielęgnacji w okresie rekonwalescencji (por. uchwała SN (7) z 19 czerwca 1975 r., PRN 2/75, OSNC 1976, nr 4, poz. 70; wyrok SN z 21 maja 1973 r., II CR 194/73, OSP 1974, z. 4, poz. 83) i zwrotu utraconych zarobków.

Po ostatecznym sprecyzowania żądania powód domagał się odszkodowania w łącznej kwocie 1 310,05 zł. Zdaniem Sądu poniesione z tytułu kosztów leczenia i dojazdów wydatki zostały przez powoda w całości udowodnione na podstawie przedłożonych dokumentów oraz zeznań świadków. Na podstawie bowiem faktury VAT nr (...) k. 23, faktury VAT nr (...) k. 27v, faktury VAT nr (...) k. 29, faktury VAT nr (...) k. 30, faktury VAT nr (...) k. 33v powód wykazał zasadność kosztów leczenia w łącznej kwocie 212,08 zł. Dodatkowo w oparciu o fakturę nr (...) udowodnił fakt przeprowadzenia badania (...) w kwocie 20 zł, zaś w oparciu o fakturę VAT nr (...) udowodnił poniesienie kosztów rehabilitacji do kwoty 140 zł.

Zdaniem Sądu zasadnym były również koszty dojazdu zarówno do apteki i centrum medycznego oraz szpitala w łącznej kwocie 939,23 zł, co powód udowodnił na podstawie szczegółowych oświadczeń o dojazdach. S. G. w sposób wiarygodny wyliczył koszty podróży osobno dla samochodu osobowego marki R. (...) i samochodu osobowego marki S. (...) przyjmując każdorazowo ilość kilometrów i ilość zużytego paliwa.

Reasumując wartość uwzględnionej przez Sąd szkody majątkowej wynosiła łącznie kwotę 1 310,05 zł.

Orzeczenie w przedmiocie odsetek ustawowych zapadło na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. S. G. zażądał zasądzenia zadośćuczynienia i odszkodowania w piśmie adresowanym do D. H. z dnia 18 kwietnia 2013 r. a następnie z dnia 11 czerwca 2013 r. Mając więc na względzie roszczenie zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 20 czerwca 2013 r. należało uznać jego zasadność.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 415 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. i art. 445 k.c. orzekł jak w punkcie 1 i 4 sentencji wyroku.

Sąd miał również na względzie, że powód w toku postępowania pismem z dnia 7 stycznia 2014, ograniczył żądanie pozwu w zakresie odszkodowania do kwoty 1 310,05 zł, cofając żądanie w pozostałym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Biorąc pod uwagę, że powód zrzekł się roszczenia, a Sąd nie stwierdził istnienia przesłanek z art. 203 § 4 k.p.c., to cofnięcie pozwu należało uznać za skuteczne. W konsekwencji na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie, o czym orzekł w punkcie 2 sentencji orzeczenia.

Należało rozstrzygnąć także żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkodę wynikłą ze zdarzenia z dnia 3 kwietnia 2009 r., które mogły ujawnić się w przyszłości.

W tym zakresie podstawę roszczenia stanowi art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny- uchwała SN z dnia 12.04.1970 w sprawie III PZP 34/69- zasada prawna. Powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku wymaga ustalenia czy w przyszłości stan zdrowia poszkodowanego może ulec pogorszeniu oraz czy to pogorszenie może być źródłem dalszej szkody.

Jak wynika z opinii biegłego aktualnie następstwa i skutki wypadku mogą ulec w przyszłości pogorszeniu się. W przyszłości nie można wykluczyć powstawania u powoda ognisk naczyniowych, stąd ze względu na obecność trwałych organicznych uszkodzeń (...), rokowania co do jego stanu zdrowia są niepomyślne. Może on ujawniać problemy z pamięcią i koncentracją, uskarżać się również na bóle i zawroty głowy. Doznany uraz kości czaszki może również nasilać odczuwanie dolegliwości bólowych głowy. W ocenie Sądu, powód uprawdopodobnił zatem możliwość powstania nowych skutków wypadku w przyszłości, stąd roszczenie w tej części podlegało uwzględnieniu, o czym orzeczono w pkt. 3 wyroku.

O poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa kosztach sądowych w kwocie 2 663,41 zł z tytułu części kosztów sądowych, od których powód został zwolniony, a obejmujących połowę opłaty od pozwu w wysokości 2 076 zł i nieuiszczoną część wynagrodzenia biegłego w wysokości 587,41, rozstrzygnięto na podstawie art. 83 ust. 2 oraz art. 113 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipa 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), nakazując powodowi uiszczenie tej sumy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze (pkt. 5 wyroku). Należało bowiem zauważyć, że powód na podstawie postanowienia Sądu z dnia 1 października 2013 r. został zwolniony od kosztów sądowych jedynie w części, tj. od każdorazowej opłaty sądowej i wydatków w części ponad kwotę 500 zł.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielając je stosunkowo mając na uwadze wynik postępowania, w którym częściowo uwzględniono żądanie powoda. Powód poniósł koszty postępowania w łącznej kwocie 4 100 zł, w skład której wchodziła kwota 500 zł z tytułu opłaty od pozwu i kwota 3 600 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego. Ponieważ powód wygrał w ok. 50% należał mu się zwrot połowy poniesionych kosztów, czyli 2 050 zł. Pozwany poniósł zaś koszty zaliczek na wynagrodzenie biegłego w kwocie 87,41 zł, koszty w kwocie 7,63 zł (k. 146) koszty udziału w sprawie pełnomocnika procesowego w kwocie 3 600 zł oraz koszty opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Obrona pozwanego była skuteczna w zakresie 50% dochodzonej kwoty, stąd winien on otrzymać kwotę 1 856,02 zł. Różnica obu wartości wskazywała, że zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda podlegała kwota 193,98 zł ( 2 050 zł - 1 856,02 zł), o czym na podstawie art. 100 k.p.c. orzeczono w pkt. 6 sentencji. Natomiast w pozostałej części kosztami sądowymi, od ponoszenia których powód był zwolniony Sąd obciążył Skarb Państwa.

Dodano: 31 grudnia 2014, Opublikował(a): Beata Dziedzic
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze
Osoba, która wytworzyła informację: Dorota Witek
Data wytworzenia informacji: 18 listopada 2014