Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 stycznia 2016 roku (data prezentaty tut. Sądu) powód (...) W. wniósł o nakazanie pozwanym B. K. i P. K. opróżnienia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych na swą rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych ( pozew, k.1-2).

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, iż pozwani zajmują przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego. Umowa najmu została wypowiedziana ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2004 roku, zaś pozwani pomimo wezwania do opuszczenia lokalu nie uczynili tego (pozew, k.2).

W toku postępowania sądowego pozwana B. K. wniosła o oddalenie powództwa, wskazując, że postara się uregulować zadłużenie, które wynosi ponad 40.000 zł. Dodała, iż kwota zadłużenia została rozłożona na raty, lecz z uwagi na jej wysokość oraz brak pieniędzy nie było możliwie jej spłacanie.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz oświadczył, iż niższe raty umożliwiłyby dokonanie spłaty. Pozwani przyznali, że nie uiszczają opłat z tytułu zajmowania spornego lokalu (protokół rozprawy k.34-36).

Przed zamknięciem rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie. Pełnomocnik powoda poparł powództwo, a kwestię przyznania prawo do lokalu socjalnego pozostawił do uznania Sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Lokal mieszkalny oznaczony numerem (...) położony w budynku przy ul. (...) w W. stanowi własność (...) W. oraz wchodzi w skład jego zasobu mieszkaniowego.

Na mocy umowy najmu lokalu mieszkalnego z dnia 12 marca 1970 roku B. K. stała się najemcą przedmiotowego lokalu. Powyższa umowa zawierała zapis, iż wynajmujący może wystąpić do Sądu o uznanie stosunku najmu za rozwiązany i opróżnienie lokalu w przypadku m.in., gdy najemca zalega z zapłatą czynszu lub innych opłat co najmniej za dwa miesiące. Najemca zobowiązał się do uiszczania czynszu (§ 5 umowy) za zajmowany lokal mieszkalny według stawki 2,50 zł za 1 m ² powierzchni użytkowej w kwocie 74 zł miesięcznie. W spornym lokalu od urodzenia wraz z pozwaną zamieszkuje jej syn P. K. (umowa o najem lokalu mieszkalnego k.9-12, zeznania pozwanego protokół rozprawy z dnia 27 września 2016 roku, k.34).

Pozwani zajmowali przedmiotowy lokal, jednakże nie uiszczali za niego opłat czynszowych ( fakt przyznany).

W dniu 14 kwietnia 2004r. B. K. została wezwana do spłaty zadłużenia, które na dzień 31 marca 2004 roku wynosiło 1.007,60 zł, zakreślony jej został termin miesiąca na zapłatę. Wezwanie zostało podjęte przez pozwaną, co potwierdziła własnoręcznym podpisem ( wezwanie do zapłaty z dnia 14 kwietnia 2004 roku wraz z potwierdzeniem odbioru k.8).

Pismem z dnia 19 maja 2004 roku powód wypowiedział pozwanej umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. w budynku przy ul. (...) z dniem 30 czerwca 2004 roku z uwagi na nie wnoszenie opłat za sporny lokal. Ostateczny termin uregulowania zaległości czynszowych nie został dotrzymany, pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu do spłaty zaległych i bieżących należności (wypowiedzenie umowy najmu lokalu k.7).

Pismem z dnia 26 czerwca 2013 roku, powód zwrócił się do Ośrodka Pomocy (...) D. W. z prośbą o zapoznanie się z sytuacją majątkową pozwanej B. K., jednocześnie zaznaczając, iż na koncie przedmiotowego lokalu na dzień 26 czerwca 2013 roku widnieje zadłużenie w wysokości 32.987,71 zł. Dodano, że w spornym lokalu wraz z B. K. zamieszkuje syn P. K. (pismo z dnia 26 czerwca 2013 roku k.6).

Następnie pismem z dnia 14 grudnia 2015 r. powód wezwał B. K. oraz P. K. do zapłaty łącznie kwoty 47.420,82 zł, wyznaczając 14 dniowy termin od dnia otrzymania niniejszego wezwania na uregulowanie powstałych zaległości za sporny lokal nr (...) przy ul. (...), pod rygorem skierowania sprawy o eksmisję ( wezwania pozwanych do zapłaty z dnia 14 grudnia 2015 roku wraz z potwierdzeniami odbioru k.191-192 załączonych akt lokalowych).

Pozwani zgodnie przyznali, że nie uiszczają opłat za sporny lokal, a zadłużenie wynosi ponad 40.000 zł. Nadto nie byli w stanie uregulować zadłużenia nawet po rozłożeniu go na raty, gdyż ich sytuacja finansowa nie pozwala na zapłatę miesięcznej raty w kwocie 1.000 zł (bezsporne).

Sytuacja osobista, majątkowa oraz zdrowotna B. K. jest bardzo trudna. Ma ona 74 lata, utrzymuje się wyłącznie z emerytury w wysokości 938 zł, oprócz tego nie ma innych dochodów. W spornym lokalu zamieszkuje wraz z nią syn P. K., z którym prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Pozwana choruje przewlekle – ma kłopoty z nogami. B. K. nie jest właścicielką żadnej innej nieruchomości w której mogłaby zamieszkać (zeznania pozwanej protokół rozprawy k.34).

W trudnej sytuacji osobistej i finansowej znajduje się również pozwany P. K.. Pozwany ma 52 lata, nie posiada zawodu wyuczonego, lecz podejmuje prace dorywcze m.in. w ogrodnictwie, sprzątanie na zewnątrz posesji i porządkowanie klatek. Z tytułu podejmowanych prac osiąga dochód rzędu 500-600 zł miesięcznie, lecz zdarzały się miesiące w których jego dochód osiągał 1.200 zł. P. K. w 2011 roku przeszedł operację złamanego kręgosłupa, co uniemożliwia mu podjęcie ciężkich prac wymagających większego wysiłku fizycznego. Pozwany nie ma stwierdzonej niezdolności do pracy oraz nie ma innych problemów zdrowotnych. Zażywa lek przeciwbólowy antykol. (...) wspomaga pozwanego matka – pozwana, z którą zamieszkuje w spornym lokalu od urodzenia. Ponadto P. K. ma zasądzone alimenty na młodszego syna K. w kwocie 500 zł, których nie płaci, a jedynie jak posiada jakieś środki finansowe wspomaga syna. Na drugie z dzieci – starszą córkę, pozwany nie ma zasądzonych alimentów, niekiedy pomaga córce finansowo (zeznania pozwanego protokół rozprawy k. 34-35).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt lokalowych oraz przedłożonych przez stronę powodową dokumentów. Wymienione wyżej dokumenty Sąd uznał za wiarygodne, nie znajdując podstaw do kwestionowania ich prawdziwości z urzędu oraz biorąc pod uwagę fakt, iż strony nie podważały ich wiarygodności. W szczególności Sąd miał na uwadze umowę najmu lokalu mieszkalnego i jej wypowiedzenie. Prawdziwość tych dokumentów nie była kwestionowana przez strony oraz nie budziła też zastrzeżeń Sądu co do swej wiarygodności oraz autentyczności. Sąd uznał również, że fakty podane w pozwie i przyznane w toku postępowania nie budzą wątpliwości, co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Pozwani, nie kwestionując pozwu, przyznali twierdzenia powoda dotyczące zajmowania lokalu bez tytułu prawnego i powstania zadłużenia zajmowanego lokalu wobec nie uiszczania opłat za jego zajmowanie.

Nadto Sąd dopuścił dowód z przesłuchania pozwanych B. K. oraz P. K.. Zeznania te, Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Trzeba wskazać, że zeznania pozwanych były spójne, logiczne i korespondowały ze sobą w zakresie trudnej sytuacji materialnej, zdrowotnej oraz mieszkaniowej. W szczególności na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanych, Sąd ustalił ich sytuację materialną, osobistą i zdrowotną. Pozwana jest osobą straszą, a jej dochód stanowi jedynie otrzymywana emerytura. Pozwany pracuje dorywczo oraz ma problemy z kręgosłupem, ograniczające go w podjęciu cięższych prac.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i jako takie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Roszczenie windykacyjne służy właścicielowi przeciwko osobie, która jego rzeczą faktycznie włada. Koniecznymi przesłankami do jego uwzględnienia jest nie tylko status właściciela i fakt, że nie włada on (sam lub przez inną osobę) swoją rzeczą, ale także fakt, że rzeczą tą faktycznie włada osoba do tego nieuprawniona. Legitymowany do wystąpienia z roszczeniem jest aktualny właściciel, a nie osoba, która była właścicielem w chwili naruszenia prawa własności.

Właściciel może na podstawie art. 222 § 1 k.c. żądać wydania rzeczy od każdego, kto faktycznie nią włada, nie będąc do tego uprawnionym. Zatem w procesie windykacyjnym legitymowanym biernie jest zarówno posiadacz (samoistny lub zależny), jak też dzierżyciel.

Zgodnie z ogólną zasadą ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) powód (właściciel) jest zobowiązany udowodnić, że to właśnie jemu przysługuje prawo własności, jak też, że pozwany faktycznie włada, będąc nieuprawnionym, jego rzeczą.

Bezspornym faktem jest, iż powód (...) W. jest właścicielem spornego lokalu, który znajduje się od kilkudziesięciu lat we władaniu pozwanych. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż pozwanym nie przysługuje obecnie żaden tytuł prawny do zajmowania przedmiotowego lokalu. Tytuł prawny do zajmowania spornego lokalu uzyskany został przez B. K. z dniem 12 marca 1970 roku, ale umowa najmu lokalu została pozwanej skutecznie wypowiedziana ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2004 roku, wobec nieuregulowania zaległych i bieżących należności czynszowych. Pozwani zajmują lokal do chwili obecnej bez tytułu prawnego. Na podstawie prawa B. K., prawo do zajmowania spornego lokalu przysługiwało wspólnie zamieszkującemu pozwanemu P. K.. W tej sytuacji, w związku z utratą przez pozwaną tytułu prawnego do lokalu, jej syn także utracił pochodne prawo do zamieszkiwania w tym mieszkaniu.

Odnosząc się do twierdzenia pozwanego, co do okoliczności, iż rozłożenie należności z tytułu zadłużenia spornego lokalu na niższe raty pozwoliłoby na jego spłatę, nie znajduje ono odzwierciedlenia w przedstawionej w zeznaniach pozwanych ich sytuacji majątkowej. Niewątpliwie pozwani od wielu lat nie uiszczają opłat za zajmowany lokal, zaś zadłużenie przewyższyło już kwotę 40.000 zł. W ocenie Sądu, sytuacja finansowa pozwanych nie pozwoli im na uregulowanie zaległego zadłużenia, przy jednoczesnym uiszczaniu bieżących opłat.

W świetle powyższego, Sąd uznał powództwo za uzasadnione i w konsekwencji nakazał eksmisję pozwanych z mieszkania numer (...) położonego w W. przy ul. (...).

Kolejnym zagadnieniem, jakie pojawiło się w niniejszym postępowaniu, była kwestia przyznania pozwanym prawa do lokalu socjalnego. Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.o.p.l., w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia istnienia lub braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego odnosi się nie tylko do lokatorów w znaczeniu ścisłym, to jest osób, którym w danym momencie służy tytuł prawny do zajmowania lokalu (art. 2 ust. 1 pkt 1 u.o.p.l.), lecz także do tych, które były w przeszłości lokatorami, lecz tytuł swój, czy to pierwotny, czy pochodny, utraciły.

Lokatorem w myśl tej ustawy jest najemca lokalu lub osoba używająca lokalu na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. W orzecznictwie Sąd Najwyższy różnicuje zakres podmiotowy pojęcia „lokator” w zależności od tego, czy ma to związek z ochroną osób zagrożonych eksmisją, czy też miałby dotyczyć także kształtowania innych praw i obowiązków, które określa ustawa (zob. m. in. uchwały SN z 27 czerwca 2001 r., III CZP 28/01 i z 4 października 2002 r., III CZP 60/02 OSNC 2003 nr 9 poz. 16). W doktrynie został zaakceptowany pogląd, iż przepis ten nakazuje Sądowi rozstrzyganie o uprawnieniu do lokalu socjalnego w stosunku do wszystkich osób, które zajmują lokal, niezależnie od ich statusu i tytułu prawnego ( vide: Ochrona praw lokatorów. Roman Dziczek. Warszawa 2005, s. 30-35). Jednoznacznie wypowiedział się w tym zakresie Sąd Najwyższy wskazując iż, „osobie korzystającej z mieszkania na podstawie umowy użyczenia, może przysługiwać w przypadku eksmisji prawo do lokalu socjalnego” (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2005 r. II CK 655/04, M. Prawn. 2005/10/479). Chodzi w szczególności o domowników oraz o osoby, którym użyczono lokalu, a więc osoby, które nie objęły lokalu w posiadanie samowolnie, lecz do zamieszkania doszło za wiedzą i zgodą wynajmującego. Jako lokatora traktuje się również osobę, której w przeszłości przysługiwał tytuł prawny do lokalu (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 66/01).

Jak już powyżej zauważono, B. K. władała przedmiotowym lokalem na podstawie umowy o najem lokalu mieszkalnego z dnia 12 marca 1970 roku.

W ocenie Sądu pozwaną można uznać za lokatora w rozumieniu tego terminu przyjętego przez ustawę z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 150; dalej "u.o.p.l."). Nadto pozwanego P. K. także należy uznać za lokatora, z uwagi na korzystanie z lokalu w drodze umowy użyczenia.

Zgodnie z powołanym już przepisem art. 14 ust. 1 u.o.p.l., w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których dotyczy nakaz. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu.

W myśl art. 14 ust. 3 u.o.p.l., Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Jednocześnie przepis ten w ustępie 4 stanowi, że Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec: 1)kobiety w ciąży, 2)małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, 3)obłożnie chorych, 4)emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5)osoby posiadającej status bezrobotnego, 6)osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały - chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego (art. 14 ust. 7 u.o.p.l.).

Sąd uznał, że pozwany P. K. nie spełnia żadnej z przesłanek wymienionych w przytoczonym przepisie, a których spełnienie obligowało by Sąd do orzeczenia o uprawnieniu pozwanego do otrzymania lokalu socjalnego. W ocenie Sądu, stan zdrowia oraz wiek pozwanego pozwalają mu na zapewnienie sobie lokalu mieszkalnego we własnym zakresie. Pozwany podał, że przeszedł operację kręgosłupa, która ogranicza go w podjęciu każdej pracy fizycznej wymagającej większego wysiłku. Nie mniej jednak, posiadając pewne ograniczenia, może on pracować, a zatem ma możliwości zarobkowania na własne utrzymanie. Nadto, pozwany sam wskazał, iż podejmuje określone prace dorywcze, które stanowią jego źródło dochodu, pozwalającego mu nawet na okazjonalną pomoc pełnoletniej córce. Należy mieć także na uwadze, iż pozwany nie posiada stwierdzonej niezdolności do pracy. Obecnie także nie leczy się, lecz zażywa jedynie tabletki przeciwbólowe.

Wobec powyższego, sytuacja osobista i zdrowotna pozwanego, w ocenie Sądu nie uzasadnia przyznania mu prawa do otrzymania lokalu socjalnego, o czym orzeczono w punkcie drugim sentencji wyroku.

Pozwana B. K. jest osobą starszą (ma 74 lata), otrzymującą niskie dochody wyłącznie z tytułu emerytury, w kwocie 938 zł. Jest schorowana, nie ma wyuczonego zawodu. Nadto nie jest właścicielką żadnej nieruchomości.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu pozwana B. K. nie ma możliwości zamieszkania w lokalu innym niż dotychczas używany. Z uwagi na wiek, brak wykształcenia i stan zdrowia, nie jest w stanie zapewnić sobie stabilnego bytu mieszkaniowego, poprzez wynajęcie lokalu na tzw. wolnym rynku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 14 ust. 4 pkt 4 u.o.p.l. Sąd orzekł jak w punkcie trzecim i czwartym sentencji wyroku, przyznając pozwanej uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymując wykonanie opróżnienia przez nią lokalu na podstawie art. 14 ust. 6 u.o.p.l. do czasu złożenia pozwanej przez (...) W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie piątym wyroku na postawie art. 98 § 1 k.p.c. Stosownie do powołanych przepisów strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W skład kosztów procesu poniesionych przez powoda wchodzi opłata sądowa od pozwu (200 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej - adwokata (240 zł). Koszty podlegały solidarnemu zasądzeniu od pozwanych będących stroną niniejszego postępowania.

Zarządzenie: Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu P. K. wraz z pouczeniem o apelacji.