Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SSO Beata Hass-Kloc

SSO Anna Walus – Rząsa ( spr. )

Protokolant: asyst. sędziego Agnieszka Wasilewska-Kardyś

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2017 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z powództwa A. W.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

w przedmiocie zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie , V Wydział Gospodarczy z dnia 16 czerwca 2017 r. sygn. akt V GC 722/17

postanawia:

oddalić zażalenie

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2017r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie V Wydział Gospodarczy odrzucił pozew powoda A. W. wniesiony przeciwko Syndykowi Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. o pozbawienie na zasadzie art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. wykonalności w całości tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie w dniu 13 listopada 2002r., sygn. akt V GNc 7388/02 w zakresie, w którym nie został objęty wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 30 listopada 2015r., sygn. akt VI Ga 278/15.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż spłacił całą należność główną objętą tytułem wykonawczym, co zostało zatajone przez pozwanego w postępowaniach prowadzonych pod sygn. akt V GC 367/13 i VI Ga 278/15, zaś roszczenie o odsetki uległo przedawnieniu z uwagi na upływ trzech lat od uprawomocnienia się nakazu zapłaty, w którym to okresie pozwany nie wykonał czynności mogących przerwać bieg przedawnienia roszczenia ubocznego.

Sąd Rejonowy ustalił, że przed Sądem Rejonowym w Rzeszowie toczyło się już postępowanie pod sygn. akt V GC 367/13 z powództwa A. W. przeciwko Syndykowi Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. o pozbawienie wykonalności w całości tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie w dniu 13 listopada 2002r., sygn. akt V GNc 7388/02 oparte na zarzutach: spełnienia świadczenia w zakresie należności głównej oraz przedawnienia roszczenia w przedmiocie należności ubocznych ( odsetek ustawowych zasądzonych powyższym nakazem zapłaty).

Sąd Okręgowy w Rzeszowie na skutek apelacji powoda i pozwanego prawomocnym wyrokiem z dnia 30 listopada 2015r., sygn. akt VI Ga 278/15 zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2015r. (sygn. akt V GC 367/13) w ten sposób, że pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 13 listopada 2002r., sygn. akt V GNc 7388/02 w części tj. do wysokości należności głównej w kwocie 20.111,69 zł i oddalił apelację powoda w pozostałej części, a apelację pozwanego w całości. Z uzasadnienia powyższego wyroku wynika m.in. , iż Sąd Okręgowy w oparciu o oświadczenie wierzyciela dotyczące zapłaty całej kwoty należności głównej na dzień 6 sierpnia 2008r. podzielił w tym zakresie zarzut powoda, zaś zarzut przedawnienia roszczenia okresowego (odsetkowego) uznał za bezzasadny, co poddał szczegółowej analizie w uzasadnieniu wyroku.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została prawomocnie osądzona. Zakres powagi rzeczy osądzonej reguluje przepis art. 366 k.p.c. stanowiący, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Natomiast w art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. określone zostały skutki tzw. negatywnych przesłanek procesowych, między innymi stanu powagi rzeczy osądzonej. Przepis ten zabrania ponownego sądzenia sprawy prawomocnie zakończonej. Choć jego wykładnia nie nasuwa wątpliwości, to prawidłowe stosowanie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. może nastręczać trudności, polegające na konieczności uprzedniego ustalenia zakresu powagi rzeczy osądzonej. Rozstrzygnięcie o kontynuacji procesu lub odrzuceniu pozwu wymaga ustaleń dwóch stanów: podstawy sporu i przedmiotu prawomocnego rozstrzygnięcia oraz przedmiotu żądania (roszczenia), zgłoszonego przez powoda w pozwie wszczynającym postępowanie w drugiej sprawie. Jeżeli między tymi samymi stronami zachodzi tożsamość określonych wyżej okoliczności, następuje ustalenie kolejnego stanu prawnoprocesowego, określanego mianem powagi rzeczy osądzonej, i jego subsumcja, ze skutkiem określonym w art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.

Sąd powołując się na orzecznictwo wskazał, że tożsamość roszczenia zachodzi zatem wówczas, gdy identyczny jest nie tylko przedmiot, ale i podstawa sporu. Dla tożsamości orzeczeń potrzeba tożsamości podstawy faktycznej i prawnej, czyli normy prawnej roszczenia. Do uznania, że sprawa została prawomocnie osądzona nie wystarcza samo stwierdzenie, że w obydwu sprawach chodzi o to samo roszczenie i że identyczne są strony obydwu procesów; mimo bowiem identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności, których istnienie było przyczyną oddalenia pierwszego powództwa, a więc jeżeli roszczenie stało się w świetle nowego stanu faktycznego uzasadnione. Identyczność roszczeń zachodzi wówczas, gdy żądanie zawarte w poszczególnych pozwach i ich podstawie to jest okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie są te same.

Pomiędzy powodem a pozwanym toczyło się już i zostało prawomocnie zakończone postępowanie o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie z dnia 13 listopada 2002r., sygn. V GNc 7388/02. Analiza podstaw prawnych i okoliczności faktycznych obydwu powództw wskazuje zaś, iż przedmiot postępowań jest tożsamy ( pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego oparte na zarzutach spełnienia świadczenia głównego i przedawnienia roszczeń ubocznych). Nie budzi zaś wątpliwości, iż ewentualne ujawnienie się nowych dowodów nie daje podstawy do wytoczenia tego samego powództwa opozycyjnego, co najwyżej może stanowić asumpt do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Na mocy art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Rejonowy odrzucił pozew.

Powyższe postanowienie zaskarżył zażaleniem powód wnosząc o

- jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do innego właściwego Sądu celem rozpoznania

- o dokonanie sprostowania wyroku VI GA 278/15 w zakresie dotyczącym kwoty, co do której tytuł egzekucyjny z dnia 13.11.2002 r. V GNc 7388/02 został pozbawiony wykonalności .

Skarżący zarzucił:

- błędne ustalenia faktyczne stanowiące podstawę odrzucenia pozwu w sytuacji, gdy ze zgodnego oświadczenia stron wynikało, że należność została zapłacona w całości, w konsekwencji tytuł wykonawczy powinien zostać pozbawiony wykonalności w całości.

W uzasadnieniu powód wskazał na różnicę pomiędzy zakresem w jakim Sąd Okręgowy uchylił tytuł wykonawczy t.j. 20 111,90 zł. z uwagi na zapłatę należności głównej oraz kwotą należności głównej w tytule egzekucyjnym 22 062,86 zł. Rozbieżność powinna zostać zdaniem powoda usunięta w trybie art. 840 § 1 i 2 kpc albo w trybie art. 350 § 1 kpc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela rozważania i ustalenia Sądu Rejonowego.

Pozew wszczynający kolejne postępowanie, pomimo istnienia powagi rzeczy osądzonej, polega odrzuceniu (art. 199 § 1 pkt 2 kpc).Powaga rzeczy osądzonej, o której mowa w art. 366 kpc oznacza zakaz prowadzenia drugiego procesu co do tego samego roszczenia, o którym już prawomocnie orzeczono. Przepis ten zakreśla podmiotowe i przedmiotowe granice powagi rzeczy osądzonej. Przedmiotowe granice powagi rzeczy osądzonej wyznaczane są przez przedmiot rozstrzygnięcia sądu oraz podstawę faktyczną rozstrzygnięcia.

Powód w pozwie w sprawie niniejszej domagał się uchylenia tytułu wykonawczego w zakresie, w którym nakaz zapłaty V GNc 7388/02 stanowiący tytuł wykonawczy nie został objęty prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 30.11.2015 r. VI Ga 278/15.

Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 30.11.2015 r. VI Ga 278/15 dotyczył całego żądania powoda w sprawie V GC 367/13, w której powód domagał się pozbawienia wykonalności w całości tytułu egzekucyjnego z uwagi na fakt zapłaty należności głównej oraz podnosząc zarzut przedawnienia co do odsetek.

Oba podniesione przez powoda zarzuty były przedmiotem badania tak przez Sąd I jak i II instancji w sprawie VI Ga 278/15. Sąd Rejonowy częściowo uwzględnił żądanie pozwu , a to co do części należności głównej. Powód zaskarżył wyrok Sądu I instancji w zakresie w jakim oddalał powództwo odmawiając pozbawienia wykonalności co do pozostałej części należności głównej i odsetek. Sąd II instancji dokonywał ustaleń co do wysokości wpłat dokonanych przez powoda, w tym w świetle oświadczenia wierzyciela, uwzględniwszy częściowo zarzut apelacji powoda co do zapłaty. Ostatecznie tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności w szerszym zakresie co do należności głównej t.j. co do kwoty 20 111,69 zł. Przedmiotem ustaleń i rozważań Sądu Okręgowego była także kwestia zarzutu przedawnienia odsetek i przyczyny jego bezzasadności, co do którego apelacja powoda także została oddalona.

Powaga rzeczy osądzonej wyroku oddalającego powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego wyłącza możliwość ponownego wytoczenia takiego powództwa, jeżeli jego podstawę stanowi zarzut, który był już przytoczony w pozwie we wcześniejszej sprawie (uchw. SN z 23.9.2009 r., III CZP 50/09, B. (...), Nr 9, poz. 8), a co miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

Skutkami powagi rzeczy osądzonej nie są dotknięte te roszczenia, które wynikają z nowych okoliczności faktycznych, powstałych już po wydaniu wyroku. Przy badaniu zarzutu powagi rzeczy osądzonej należy uwzględnić, czy po uprawomocnieniu się poprzedniego orzeczenia nie zaszła tego rodzaju zmiana okoliczności faktycznych, które mimo tożsamości żądania nowego pozwu, uzasadnia rozpatrzenie tej samej sprawy w nowym procesie (zob. wyr. SN z 5.10.1973 r., I CR 511/73, L.). Powyższe w sprawie nie miało miejsca. Powód ponownie powołuje ten sam zarzut przedawnienia oraz zapłaty podnosząc na ten ostatni inne argumenty, co nie uzasadnia tezy, iż powstał nowy stan faktyczny, który nie był już objęty prawomocnym rozstrzygnięciem.

Nieuzasadniony jest zarzut skarżącego wywodzony z treści rozważań uzasadnienia wyroku co do zapłaty całej należności głównej oraz zakresu rozstrzygnięcia pozbawiającego tytuł wykonawczy wykonalności tylko co do części należności głównej. Zasadą jest, że powagą rzeczy osądzonej objęte jest tylko rozstrzygnięcie zawarte w sentencji wyroku, nie zaś jego uzasadnienie. Uzasadnienie służy do dokładnego wyjaśnienia sentencji wyroku, jeśli ona sama w sobie nie zawiera jasnego orzeczenia co do wszystkich elementów wyroku wskazanych w art. 366 kpc. Innymi słowy, służy do wyjaśnienia granic powagi rzeczy osądzonej, gdy z braku jakichś elementów wnioskowanie z treści samego orzeczenia jest niemożliwe (wyr. SN z 6.2.2008 r., II PK 175/07, Legalis; post. SN z 17.11.2011 r., III CSK 352/10, Legalis , orz. SN z: 17.3.1950 r., C 339/49, OSN 1951, Nr 3, poz. 65 i 17.9.1957 r., I CO 20/57, Legalis z glosą W. Siedleckiego; orz. SN z 4.10.1963 r., I PR 470/63, OSNPG 1964, Nr 7, poz. 46; wyr. SN z 29.3.2006 r., II PK 163/05, Legalis). Powyższe w sprawie nie zachodzi. W przedmiotowej sprawie sentencja wyroku jest klarowana, a rozstrzygnięcie nie podlega uzupełnieniu o jego motywy.

W sprawie brak podstaw do sprostowania orzeczenia Sądu II instancji w oparciu o art. 350 kpc. Instytucja sprostowania służy przywróceniu w treści dokumentu orzeczenia - bez potrzeby uruchamiania nadzoru judykacyjnego - rzeczywistej woli składu sądzącego. Przedmiotem sprostowania może być wyłącznie oczywista omyłka sporządzającego dokument orzeczenia i uwidoczniona w osnowie tego dokumentu, co w sprawie nie miało miejsca.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił zażalenie jako bezzasadne na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)