Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 22-12-2017 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Daniel Adamczyk

Protokolant:st.sekr.sąd. Aneta Szymczak

po rozpoznaniu w dniu 15-12-2017 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa C. C., D. S. (1)

przeciwko F. (...) (...) z siedzibą w K.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności i zapłatę

1.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w K.z dnia 24.02.2003 roku w sprawie o sygn. akt VII Nc 75/03 zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaną na rzecz F. (...) (...) z siedzibą w K. postanowieniem Sądu Rejonowego w K.
z dnia 22.05.2014 r. w sprawie o sygn. akt I Co 831/14 w części tj. w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 3 992 zł (trzy tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa złote) za okres od 09.01.2003 r. do 30.03.2011 r., ponad kwoty już wyegzekwowane w toku egzekucji sądowej do dnia 07.03.2017 r. na poczet w/w odsetek za ten okres;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie, w tym zakresie żądania zwrotu świadczenia wyegzekwowanego;

3.  znosi wzajemnie koszty procesu między stronami.

SSR Daniel Adamczyk

Sygn. akt I C 620/17

UZASADNIENIE

C. C. i D. S. (1) wniosły o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 24.02.2003r. w sprawie VII Nc 75/03 Sądu Rejonowego w K.zaopatrzonemu w klauzulę wykonalności nadaną na rzecz F. (...) (...)w K. postanowieniem Sądu Rejonowego w K.z dnia 22.05.2014r. wydanym w sprawie o sygn. akt I Co 8311/14 sprostowanym postanowieniem tego sądu z 04.03.2015r., na podstawie którego komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w K. R. S. prowadzi przeciwko powódkom postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Km (...). Jako uzasadnienie podniosły zarzut przedawnienia, powołując się nadto na orzeczenia SN w sprawach II CSK 196/14 i III CZP 29/16. Ponadto powódki wniosły o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz zwrotu kwot dotychczas wyegzekwowanych.

Pozwany F. (...) (...) w K. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódek solidarnie kosztów procesu wg norm przepisanych, podnosząc, że w sprawie toczyły się kolejne egzekucje komornicze, co przerywało bieg przedawnienia, do którego do chwili obecnej nie doszło, a orzecznictwo SN podawane przez powódki dotyczy zasadniczo odmiennych stanów faktycznych, gdzie tytułami egzekucyjnymi nie były orzeczenia sądowe.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24.02. (...). Sąd Rejonowy w K.w sprawie o sygn. akt VII Nc 75/03 wydał prawomocny nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym nakazując C. C. i D. S. (2) aby zapłaciły (...) Bankowi (...) w M. solidarnie kwotę 3992 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 09.01.2003r. do dnia zapłaty oraz kwotę 695 zł tytułem kosztów procesu. Postanowieniem z 17.11.2008r. przedmiotowy nakaz sprostowano wpisując prawidłowe imię (...). Podstawą wydania opisanego nakazu zapłaty był weksel z dnia 24.06.2002r. wystawiony przez C. C., a poręczony przez D. S. (1). Tytuł wykonawczy obejmujący tenże nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności doręczono ówczesnemu wierzycielowi w dniu 03.04.2003r.

Dowód: opisane dokumenty w aktach SR w K.o sygn. VII Nc 75/03

Na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego (...) Bank (...) w M. złożył do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w K. S. O. w dniu 04.11.2008r. wniosek egzekucyjny przeciwko obojgu dłużniczkom. Postępowanie egzekucyjne toczyło się pod sygn. akt Km (...) i zakończyło się w dniu 31.12.2008r. umorzeniem egzekucji wobec stwierdzenia jej bezskuteczności. Jednocześnie tytułu wykonawczy zwrócono wierzycielowi.

Dowód: dokumentacja w aktach Komornika S. O. Km (...)

W dniu 03.04.2014r. F. (...) (...) w K. złożył do Sądu Rejonowego w K.wniosek o przeniesienie uprawnień z klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przez Sąd Rejonowy w K.w sprawie o sygn. akt VII Nc 75/03 przeciwko dłużnikom C. C. i D. S. (1) z wierzyciela (...) Bank (...) w M. na F. (...) (...) w K.. Sprawę zarejestrowano pod sygn. akt I Co 831/14. Postanowienie uwzględniające wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przedmiotowemu nakazowi zapłaty na rzecz nowego wierzyciela w trybie art. 788 § 1 kpc z uwagi na przelew wierzytelności wydano w dniu 22.05.2014r., a tytuł wykonawczy doręczono wierzycielowi w dniu 12.06.2014r. Zażalenie dłużniczki C. C. zostało oddalone przez Sąd Okręgowy w K.dnia 05.01.2017r. w sprawie I 1 Cz 538/16.

Dowód: opisane dokumenty w aktach I Co 831/14 SR w K.

W oparciu o ten tytuł wykonawczy wierzyciel F. (...) (...) w K. w dniu 10.06.2016r. nadał w placówce pocztowej do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w K. R. S. wniosek o wszczęcie egzekucji. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt Km (...) i nadal trwa. W toku tego postępowania egzekucyjnego dokonano skutecznych zajęć świadczeń emerytalno-rentowych obu dłużniczek. Ostatnią kwotę na poczet odsetek w toku tej egzekucji wyegzekwowano 30.11.2016r., czyli przed złożeniem pozwu w niniejszej sprawie.

Dowód: dokumenty w opisanych aktach Km (...), pismo komornika R. S. z 07.12.2017r. – k. 80

Sąd dał wiarę wskazanym w ustaleniach stanu faktycznego dokumentom, gdyż ich autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw by uczynić to z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Artykuł 840 § 1 pkt 2 stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. W oparciu o regulacje materialno-prawne w literaturze rozróżnia się zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie) oraz niezależne od woli stron (m.in. przedawnienie roszczenia, niemożność świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada). Por. np. uchwała SN z dnia 14 października 1993 r., III CZP 141/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 102; uchwała SN z dnia 30 lipca 1974 r., III CZP 44/74, OSNC 1975, nr 5, poz. 78. Omawiany przepis w odniesieniu do orzeczeń sądowych wprowadza prekluzję co do zdarzeń zaszłych przed zamknięciem rozprawy, a zatem zanim jeszcze takie orzeczenie formalnie zostało wydane.

W przedmiotowej sprawie powódki podnoszą, że roszczenie dochodzone od niej przez obecnego pozwanego uległo przedawnieniu. Analizując dokumenty opisane w stanie faktycznym sąd doszedł do wniosku, że zarzut przedawnienia jest zasadny w części dotyczącej odsetek.

Podstawą materialno-prawną dochodzonego roszczenia o zapłatę potwierdzonego nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym był weksel z dnia 24.06.2002r. z którego wynika, że odsetki z tytułu niespłaconej kwoty głównej 3992 zł naliczano od 09.01.2003r. do dnia zapłaty. Nakaz zapłaty wydano 24.02.2003r., a stał się prawomocny 14.03.2003r. Wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności złożono jeszcze 17.03.2003r., a tytuł wykonawczy wydano wierzycielowi 03.04.2003r. Ten wniosek o wszczęcie egzekucji złożył 04.11.2008r.

Od daty uzyskania nakazu zapłaty z klauzulą wykonalności do daty skutecznego wniosku egzekucyjnego przerywającego termin przedawnienia upłynęło zatem około 5,5 roku, a zatem nie upłynął termin przedawnienia z art. 125 § 1 k.c. wynoszący 10 lat dla kwoty głównej objętej nakazem, ale upłynął okres 3 lat dla odsetek naliczonych po wydaniu tytułu wykonawczego, jako świadczeń okresowych przyszłych.

Zgodnie bowiem z art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Przedawnienie nie następowało w trakcie trwania postępowania egzekucyjnego w sprawie Km (...), czyli do dnia jego umorzenia (31.12.2008r.). Zgodnie bowiem z art. 124 § 2 k.c. w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Pomiędzy umorzeniem postępowania w sprawie Km (...) a złożeniem z kolei wniosku o przejście uprawnień z tytułu wykonawczego w sprawie I Co 831/14 (01.04.2014r. - data stempla pocztowego) minęło kolejne ponad 5 lat. Niewątpliwie złożenie takowego wniosku przerywa bieg terminu przedawnienia, jako czynność dokonana bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia (art. 123 § pkt 1 k.c.). Z uwagi jednak na wyżej wskazany art. 125 § 1 kc doszło tym samym do przerwania biegu przedawnienia jedynie w zakresie kwoty głównej, gdyż nie upłynął okres 10 lat, a przedawnione były już odsetki przyszłe za okres starszy niż 3 lata. Na podstawie wydanego w tej sprawie tytułu wykonawczego wszczęto postępowanie egzekucyjne po dwóch latach w sprawie Km (...), a zatem kolejny raz nie upłynął okres 10 lat wymagany do przedawnienia roszczenia głównego, ale także okres 3 lat w zakresie odsetek.

Powyższe prowadzi do wniosku, że w sprawie w okresie biegu terminu przedawnienia nie upłynął pomiędzy czynnościami wierzyciela okres 10 lat, ale zdarzał się upływ 3-letniego terminu do przedawnienia odsetek.

Wobec tego brak było podstaw do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w zakresie kwoty głównej, ale zaszła podstawa do pozbawienia go wykonalności w zakresie odsetek za okres od 09.01.2003r. (opisany jako pierwotny w nakazie zapłaty) do dnia 30.03.2011r., czyli do dnia sprzed 3 lat od daty złożenia wniosku o przejście uprawnień w sprawie I Co 831/14, gdyż do tego czasu upłynęły terminy 3-letnie w zakresie przedawnienia odsetek przyszłych, a złożenie wniosku w sprawie I Co 831/14 przerwało termin przedawnienia w zakresie odsetek za okres jedynie 3 lat wstecz. Ponieważ na skutek złożenia zarzutu przedawnienia zobowiązanie przekształca się w zobowiązanie naturalne, tym samym możliwe jest egzekwowanie zobowiązania do dnia poprzedzającego dzień złożenia takowego zarzutu, czyli 07.03.2017r. ( dzień poprzedzający złożenie pozwu), co znalazło odzwierciedlenie w treści wyroku. Zobowiązanie takowe bowiem cały czas istnieje, a jedynie na skutek złożenia zarzutu przedawnienia nie korzysta dalej z możliwości skutecznej egzekucji. W konsekwencji jednak dokonana zapłata do tego czasu nie podlega zwrotowi, stąd też żądanie zwrotu wyegzekwowanej kwoty nawet w zakresie odsetek nie mogło zostać uwzględnione, zwłaszcza że po wytoczeniu niniejszego powództwa roszczenie zostało zabezpieczone przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego, a tym samym nie dokonywano przekazania wyegzekwowanych kwot wierzycielowi po złożeniu zarzutu przedawnienia (ostatnia wpłata na poczet odsetek to 30.11.2016r. – k. 80). Rozliczenia kwotowego w ramach terminów nakreślonych przez sąd dokona komornik.

Zaznaczenia wymaga, że orzeczenia SN podawane przez powódki w sprawach o sygn. akt III CZP 29/16 oraz II CSK 196/14 dotyczyły zasadniczo odmiennej sytuacji, tj. przypadku prowadzenia egzekucji pierwotnie na podstawie BTE nie będącym orzeczeniem sądowym, a tym samym przerywającym termin przedawnienia jedynie w stosunku do banku, ale nie już w stosunku do innego wierzyciela, podczas gdy w przedmiotowej sprawie BTE nie był wydawany, a podstawą egzekucji był nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla. W ocenie sądu w przypadku orzeczenia sądowego i dalszego przejścia uprawnień z tego tytułu na cesjonariusza, czynności przerywające bieg przedawnienia dokonywane przez cedenta, przerywają termin przedawnienia również w stosunku do cesjonariusza, gdyż ten wchodzi w ogół praw i obowiązków cedenta.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w wyroku, pozbawiając tytuł wykonawczy w zakresie odsetek do 30.03.2011r., oddalając żądania dalej idące.

Wobec częściowego uwzględniania powództwa, porównując wysokość tychże kosztów po obu stronach procesu w stosunku zakresu uwzględnia żądania, koszty procesu miedzy stronami zniesiono na podstawie art. 100 kpc, przyjmując, że koszty te zostały poniesione przez strony w stosunku, który winien je obciążać, mając na uwadze wynik sprawy ( powód – 1134 zł, pozwany - 917 zł).

SSR Daniel Adamczyk