Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

K., dnia 09-03-2018 r.

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

po rozpoznaniu w dniu 09-03-2018 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku J. J.

przy udziale T. S.

o ustalenie kontaktów z małoletnią

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Koninie     

z dnia 29 sierpnia 2017r. sygn. akt IIINsm 495/17

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Koninie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Aleksandra Bolczyk Iwona Przyłębska-Grzybowska Jolanta Tembłowska

I1 Ca 528/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2017r. wydanym w sprawie o sygn. III Nsm 495/17 Sąd Rejonowy w Koninie na podstawie art. 148 ¹ § 2 w zw. z art. 13 § 2 kpc dopuścił dowód z dokumentów złożonych przez uczestników przy pismach procesowych oraz z oświadczeń złożonych przez uczestników , przeprowadził dowód z akt Sądu Rejonowego w Koninie sygn. III Nsm 83/17, w tym wszystkich zawartych tam dokumentów oraz zeznań uczestników , ustalił kontakty T. S. z jego córką, małoletnią J. S., ur. (...) w następujący sposób:

a)  w każdą I oraz III sobotę miesiąca w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

b)  w każdą II oraz IV niedzielę miesiąca w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

c)  w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia lat nieparzystych w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

d)  pierwszy dzień Ś. Wielkanocnych lat nieparzystych w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

e)  w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia lat parzystych w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

f)  w drugi dzień Ś. Wielkanocnych lat parzystych w godzinach od 15.00 do godz. 18.00;

a)  wszystkie wyżej ustalone kontakty odbywać się będą w miejscu zamieszkania matki dziecka J. J., z prawem zabrania dziecka na wspólny spacer, o ile matka dziecka wyrazi na to zgodę. W kolejnym punkcie postanowienia Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w zakresie wniosku uczestnika o zabezpieczenie i orzekł o kosztach postępowania .

Sąd Rejonowy ustalił , że J. S., ur. (...) pochodzi z nieformalnego związku (...) oraz T. S.. Uczestnicy mieszkają osobno - małoletnia zamieszkuje wraz z matką w K..

Małoletnia jest 10 miesięcznym niemowlęciem, nadal karmiona jest piersią, ma ustalony cykl dnia, podzielony na czas snu oraz czas zabawy.

Sąd Rejonowy wskazał ,że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kpc sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów (…) sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Powyższy przepis stosuje się odpowiednio w postępowaniu nieprocesowym na podstawie art. 13 § 2 kpc.

Sąd Rejonowy nie przeprowadził dowodu z przesłuchania uczestników, gdyż żaden z nich, reprezentowany przez zawodowych pełnomocników , nie wnioskował o przeprowadzenie wskazanego dowodu, nadto uznał dowód z akt III Nsm 83/17 za wystarczający.

Sąd Rejonowy ustalił kontakty uczestnika z małoletnią w sposób pozwalający , jego zdaniem , na najbardziej efektywne spędzenie czasu z małoletnią, w przerwie pomiędzy południową drzemką a wieczornym przygotowywaniem małoletniej do snu tj. pomiędzy godziną 15.00 a 18.00, którego harmonogram został szczegółowo wymieniony w pkt 3 postanowienia.

Wobec merytorycznego rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym sąd I instancji umorzył postępowanie w zakresie wniosku uczestnika o zabezpieczenie, z uwagi na jego bezprzedmiotowość.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł uczestnik zaskarżając je w całości i zarzucając :

1.naruszenie art. 514 kpc. w zw. z art. 579 kpc. poprzez wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym bez przeprowadzenia rozprawy mimo , iż wskazany przepis bezpośrednio stawia taki wymóg , co w konsekwencji skutkowało nieważnością nin. postępowania .

2.naruszenie art. 756 ¹kpc. w zw. z art. 755 §1 pkt. 4 kpc. poprzez wydanie postanowienia w przedmiocie umorzenia wniosku uczestnika o zabezpieczenie na posiedzeniu niejawnym pomimo , iż nie zachodził przypadek nieciepiący zwłoki , a zatem Sąd był zobowiązany do wyznaczenia rozprawy przed rozstrzygnięciem tego wniosku w celu przesłuchania stron postępowania ,

3.mające wpływ na treść zapadłego orzeczenia naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 233§1 kpc. poprzez nieprawidłowa ocenę materiału dowodowego skutkującego niewłaściwym i sprzecznymi z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ustaleniami ,

4.naruszenie przepisów prawa materialnego art. 109 kro .w zw. z art. 113 ⁶ kro. poprzez wydanie postanowienia będącego oczywiście sprzecznym z dobrem uniemożliwiając mu tym samym budowanie prawidłowej więzi z własnym ojcem , który posiada predyspozycje wychowawcze oraz warunki osobiste ku temu , aby we właściwy sposób zajmować się dzieckiem poza miejscem jego zamieszkania i bez obecności matki .

W oparciu o powyższe zarzuty uczestnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Koninie , zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postepowania przed Sądem II instancji , w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg. norm przepisanych .

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania wg. norm przepisanych .

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja wywiedziona przez uczestnika okazała się być celowa i skutkowała wydaniem orzeczenia o charakterze kasatoryjnym .

Abstrahując od stricte merytorycznej zawartości zaskarżonego postanowienia i zarzutów apelacji , które koncentrują się na tej jego części, zasadnicze znaczenie mają wyeksponowane w apelacji zarzuty naruszenia przepisów traktujących o obowiązku rozpoznania przedmiotowej sprawy po przeprowadzeniu rozprawy tj. art. 579 kpc.

Zgodnie z art. 579 kpc. postanowienia w sprawach o powierzenie wykonywania, ograniczenie, zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, ustalenie, ograniczenie albo zakazanie kontaktów z dzieckiem mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy(por. także postanowienie Sądu Najwyższego - Izba (...) dnia 15 października 1970 r. III CRN 275/70 opubl. L. ) .

Regulacja powyższa stanowi wyjątek od reguły wyrażonej w przepisie art. 578 kpc. W sprawach z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, tak jak w niniejszej , stosuje się przepis art. 514 § 2 kpc., zgodnie z którym sąd może, bez wzywania zainteresowanych do udziału w sprawie, oddalić wniosek na posiedzeniu niejawnym, jeżeli z treści wniosku wynika oczywisty brak uprawnienia wnioskodawcy.

Wydanie postanowienia bez rozprawy, a zatem z naruszeniem komentowanego przepisu, w przypadku wniesienia apelacji skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, bowiem wydanie postanowienia wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, zgodnie z procedurą na rozprawie (Komentarz do art. 579 kpc. pod red. A. Zielińskiego 2017, Komentarz do kpc . pod red. E. Marszałkowskiej -Krześ 2018, wyd. 21, Legalis ) . Przepis art. 148 ¹ kpc., który wszedł w życie z dniem 8 września 2016 r. i na którym oparł się sąd I instancji procedując w nin. sprawie , wprowadził wyjątek od zasady jawności wyrażonej w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 9 kpc., ograniczając zasadę kontradyktoryjności na rzecz zasady szybkości wyrażonej w art. 6 kpc. Przepis ten jednak nie uchylił przepisu art. 579 kpc. i jego zastosowanie ( art. 148 ¹ kpc. ) w pewnych kategoriach spraw jest wykluczone .

Nie kwestionując faktu znacznej liczby spraw z udziałem uczestników prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Koninie w stosunkowo krótkim okresie czasu i możliwości wykorzystania dla potrzeb rozpoznania nin. sprawy materiału dowodowego zebranego w innej - o ustalenie miejsca pobytu małoletniej ( I. N. 83/17) - nie można tłumaczyć wadliwości postępowania związanego z jej rozpoznaniem w całości na posiedzeniu niejawnym , wbrew wyraźnej dyspozycji przepisu art. 579 kpc. Trzeba przy tym wskazać na ograniczoną jednak przydatność materiału zebranego w sprawie o innym jednak przedmiocie, w którym uwaga Sądu koncentruje się badaniu innych niż w przedmiotowej sprawie przesłanek .

Już tylko ta okoliczność powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia i przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości w oparciu o treść art. 386§4 kpc. w zw. z art. 13 §2 kpc.

Należy również wskazać , że okoliczności nin. sprawy , stopień zantagonizowania rodziców małoletniej , trudności w ich wzajemnych relacjach, nakładały na sąd opiekuńczy określone obowiązki , dla zrealizowania których niezbędne jest , w ocenie Sądu odwoławczego, zaangażowanie czasu , czynności mediacyjne ze strony sądu , o których traktuje przepis art.10 kpc. , podjęcie chociaż próby wypracowania w drodze zabezpieczenia kontaktów i form współpracy rodzicielskiej , po to, aby przyjrzeć się , jak kontakty te są realizowane , jak funkcjonują , czy są satysfakcjonujące dla dziecka i rodziców , czy powodują eskalacje ich konfliktu czy też jego wyciszenie. Dopiero ta wiedza , poza prowadzonym postępowaniem dowodowym , pozwoli na optymalne ustalenie kontaktów pomiędzy małoletnią a jej ojcem .

Należy przy tym zauważyć , na co również powołuje się apelujący zarzucając – słusznie - naruszenie art. 756 ¹ kpc. ,że zgodnie z tym przepisem zabezpieczenie w sprawie pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z nimi sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy chyba, że chodzi o przypadek niecierpiący zwłoki . Charakter tych spraw oraz uwzględnianie dobra dziecka wymaga wyznaczenia rozprawy przed rozstrzygnięciem wniosku o udzielenie zabezpieczenia, w celu przesłuchania stron postępowania. Jedynym odstępstwem od obowiązku wyznaczenia rozprawy przez sąd w sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem może być sytuacja , gdy istnieje zagrożenie dobra dziecka.

Jolanta Tembłowska Iwona Przyłębska Grzybowska Aleksandra Bolczyk