Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 30-09-2015 r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Angelika Lewandowska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Piwońska

po rozpoznaniu w dniu 30-09-2015 r.

w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. w Ł.

przeciwko S. M. i H. M. (1)

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanej H. M. (1) na rzecz powoda następujące kwoty :

- 195 766,46 zł (sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy siedemset sześćdziesiąt sześć złotych czterdzieści sześć groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości jak dla spłaty zobowiązań podatkowych od dnia 14.06.2014r. do dnia zapłaty,

- 5 953,45 zł (pięć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt trzy złote czterdzieści pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13.04.2015r. do dnia zapłaty.

2.  Zasądza od pozwanej H. M. (1) na rzecz powoda kwotę 17 303 zł (siedemnaście tysięcy trzysta trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

3.  Odrzuca pozew wobec pozwanego S. M..

4.  Wyrokowi w pkt 1 i 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Angelika Lewandowska

Sygn. akt I C 546/15

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby pozwani S. M. i H. M. (1) zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 201.719,91 zł wraz z odsetkami od kwoty 195.766,46 zł od dnia 14 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych i od kwoty 5.953,45 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych, a nadto koszty procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej w wysokości 17 zł od pełnomocnictwa, a w razie przekazania sprawy do postępowania zwykłego lub wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty – zasądzenie od pozwanych jako dłużników solidarnych wskazanych powyżej kwot wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 8 października 2010 roku między powodem a pozwanym S. M., (...) Zakład Usług Budowlanych (...) S. M. została zawarta umowa generalna o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...). W oparciu o tę umowę powód udzielił pozwanemu gwarancji ubezpieczeniowej zabezpieczającej roszczenia beneficjenta w stosunku do pozwanego z tytułu należytego wykonania kontraktu, którego przedmiotem była budowa hali sportowo-widowiskowej wraz z urządzeniami i wyposażeniem oraz przebudowa kotłowni przy budynku Publicznego Gimnazjum w K.. Łączny limit gwarancji wyniósł 1.300.000 zł, a gwarancja była ważna od 15 września 2011 roku do 30 listopada 2013 roku. Roszczenia regresowe z powyższej umowy zostały zabezpieczone wekslem podpisanym przez pozwanego i poręczonym przez pozwaną H. M. (1). Wobec niewywiązywania się przez pozwanego z zobowiązań wobec beneficjenta gwarancji Gminy S., Gmina ta wezwała powoda do realizacji polisy nr (...) i wypłacenia należnej kwoty tytułem udzielonej gwarancji, co powód uczynił. Pozwani pismem z dnia 8 październik 2013 roku zostali wezwani do zapłaty roszczenia regresowego, ale nie wykupili weksla (k. 2-4).

Pozwana H. M. (1) nie zajęła stanowiska w sprawie (k. 58).

Pozwany S. M. zmarł w dniu 30 listopada 2014 roku (k. 59).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 8 października 2010 roku pozwany S. M., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usług Budowlanych (...), zawarł z powodem (...) S.A. w Ł. umowę generalną o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...). Łączny limit gwarancji wyniósł 1.300.000 zł, a w oparciu o umowę mogły zostać wystawione gwarancje ubezpieczeniowe zapłaty wadium, należytego wykonania kontraktu, właściwego usunięcia wad i usterek, zwrotu zaliczki. Umowa ta została zawarta na czas określony od 8 października 2010 roku do 7 października 2011 roku. Zgodnie z § 7 ogólnych warunków ubezpieczenia, stanowiących integralną część umowy, z chwilą wykonania zobowiązania wynikającego z Gwarancji powodowi przysługiwało w stosunku do pozwanego roszczenie o zwrot kwoty wypłaconej Beneficjentowi, powiększonej o poniesione koszty, w tym koszty postępowania, opłaty skarbowe od weksli, koszty manipulacyjne oraz odsetki w wysokości jak do spłaty zobowiązań podatkowych, naliczane od dnia wypłaty kwoty należnej Beneficjentowi (dowód: kserokopia umowy generalnej o gwarancje ubezpieczeniowe k. 9-12, kserokopia ogólnych warunków ubezpieczenia k. 24-26).

Zabezpieczeniem roszczeń zwrotnych powoda był m.in. weksel in blanco, podpisany przez pozwanego S. M. i poręczony przez pozwaną H. M. (2) wraz z deklaracją wekslową (dowód: kserokopia weksla k. 7, kserokopia deklaracji wekslowej k. 8).

Pozwany S. M. zawarł z Gminą S. umowę na Budowę hali sportowo-środowiskowej wraz z urządzeniami i wyposażeniem oraz przebudowę kotłowni przy budynku Publicznego Gimnazjum w K. obręb geodezyjny P.. W związku z zawartą umowę powód w dniu 9 września 2011 roku wystawił gwarancję ubezpieczeniową należytego wykonania kontraktu nr 953- (...), zgodnie z którą gwarantował nieodwołalnie i bezwarunkowo zapłatę Beneficjentowi (Gminie S.) należności z tytułu wymagalnych kar umownych wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania przez pozwanego kontraktu do kwoty 195.766,46 zł (dowód: kserokopia polisy nr (...)- (...) k. 6, kserokopia gwarancji ubezpieczeniowej k. 13).

Pismem z dnia 28 sierpnia 2013 roku Gmina S. zwróciła się do powoda o zapłatę kwoty gwarancyjnej, oświadczając że pozwany nie wykonał kontraktu objętego gwarancją i nie uiścił wymaganych kar umownych. Na podstawie Gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania kontraktu potwierdzonej polisą nr (...) powód decyzją z dnia 4 października 2013 roku dokonał wypłaty na rzecz Gminy S. kwoty 195.766,46 zł (dowód: kserokopia decyzji z dnia 4 października 2013 roku k. 16).

Pismem z dnia 6 października 2013 roku powód wezwał pozwanego S. M. do zapłaty powyższej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 września 2013 roku. Pismami z dnia 9 grudnia 2013 roku i 21 maja 2014 roku powód zawiadomił oboje pozwanych o wypełnieniu weksla in blanco na kwotę 201.719,91 zł (dowód: kserokopia pisma z dnia 6 października 2013 roku wraz z potwierdzeniem odbioru k. 14-15, kserokopia pism z dnia 9 grudnia 2013 roku wraz z potwierdzeniem odbioru k. 17-20, kserokopie pism z dnia 21 maja 2014 roku wraz z potwierdzeniem nadania k. 21-23).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty: kserokopia polisy nr (...)- (...) (k. 6), kserokopia weksla (k. 7), kserokopia deklaracji wekslowej (k. 8), kserokopia umowy generalnej o gwarancje ubezpieczeniowe (k. 9-12), kserokopia gwarancji ubezpieczeniowej (k. 13), kserokopia pisma z dnia 6 października 2013 roku wraz z potwierdzeniem odbioru (k. 14-15), kserokopia decyzji z dnia 4 października 2013 roku (k. 16), kserokopia pism z dnia 9 grudnia 2013 roku wraz z potwierdzeniem odbioru (k. 17-20), kserokopie pism z dnia 21 maja 2014 roku wraz z potwierdzeniem nadania (k. 21-23), kserokopia ogólnych warunków ubezpieczenia (k. 24-26).

Wartość dowodowa dokumentów zgromadzonych w sprawie nie budziła - zdaniem Sądu - wątpliwości i nie była przez strony kwestionowana.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda okazało się zasadne w stosunku do pozwanej H. M. (1), natomiast w stosunku do pozwanego S. M. pozew podlegał odrzuceniu.

W niniejszej sprawie niewątpliwym było, iż pozwany S. M. w dniu 8 października 2010 roku zawarł z powodem umowę generalną o gwarancje ubezpieczeniowe, a nadto, że na podstawie tejże umowy powód w dniu 9 września 2011 roku wystawił gwarancje ubezpieczeniową należytego wykonania kontraktu zawartego między pozwanym S. M. w Gminą S.. Zabezpieczeniem wykonania ww. umowy z dnia 8 października 2010 roku był weksel in blanco wystawiony przez pozwanego S. M. i poręczony przez pozwaną H. M. (1).

Na podstawie decyzji z dnia 4 października 2013 roku powód wypłacił zaś na rzecz Gminy S. kwotę 195.766,46 zł tytułem niewykonania przez pozwanego kontraktu objętego gwarancją i braku uiszczenia kar umownych, a następnie – zgodnie z § 7 owu – zwrócił się do pozwanych o zwrot wypłaconej kwoty.

Przede wszystkim należy zauważyć, że zabezpieczeniem zobowiązań pozwanego S. M. wobec powoda był weksel in blanco – czyli niezupełny w chwili wystawienia. Weksel in blanco wystawiony jako własny i wręczony remitentowi w związku z zawarciem umowy prowadzi do powstania zobowiązania wekslowego wystawcy. Powstałe zobowiązanie wekslowe ma charakter samodzielny i abstrakcyjny, a więc niezależny od podstawy prawnej, która spowodowała jego zaciągnięcie. Remitentowi przysługują zatem w stosunku do wystawcy dwa roszczenia - ze stosunku podstawowego oraz z weksla. Wybór między tymi roszczeniami należy do remitenta, przy czym może on tylko raz uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności.

Zgodnie natomiast z art. 30 Prawa wekslowego, zapłatę wekslu można zabezpieczyć poręczeniem wekslowem (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu. Nadto, zgodnie z art. 47 Prawa wekslowego, kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie. Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Strony sporządziły deklarację wekslową określającą sposób wypełnienia weksla in blanco. Zgodnie z tym porozumieniem, weksel zabezpieczał zapłatę zobowiązań na rzecz powoda z tytułu gwarancji ubezpieczeniowych wystawionych przez niego w wykonaniu umowy o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...), a pozwany S. M. wyraził zgodę na wypełnienie złożonego weksla przez powoda w każdym czasie w razie braku zapłaty kwoty odpowiadającej wypłaconym przez powoda odszkodowaniom z tytułu wystawionych gwarancji, powiększonej o odsetki za opóźnienie za okres od upływu terminu do zapłaty określonego w wezwaniu do dnia wyznaczonego terminu płatności weksla, na opatrzenie weksla według uznania powoda: miejscem i datą wystawienia weksla, datą płatności, nazwa i siedzibą remitenta, klauzulą bez protestu, domicylem przy jednoczesnym zawiadomieniu pozwanego listem poleconym.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości co do prawidłowości wypełnienia weksla zgodnie z deklaracją wekslową. Nie budzi wątpliwości także udzielone przez pozwaną H. M. (1) poręczenie.

Wobec powyższego uznać należy, że powództwo – co do zasady – zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 339 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Pozwana – której doręczono odpis pozwu oraz została prawidłowo wezwana na termin rozprawy – nie zajęła stanowiska w sprawie, nie stawiła się także na wyznaczony termin rozprawy. Sąd nie dopatrzył się zaś okoliczności, które wykluczałyby przyjęcie za prawdziwych twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie oraz wynikających z przedłożonych dokumentów.

Wobec powyższego Sąd zasądził wyrokiem zaocznym od pozwanej H. M. (1) na rzecz powoda kwotę 195.766,46 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości jak do spłaty zobowiązań podatkowych od dnia 14 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 5.953,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty (punkt 1 wyroku).

O kosztach procesu należnych powodowi Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490). Na koszty te składają się: koszty opłaty sądowej od pozwu, koszty zastępstwa procesowego, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (punkt 2 wyroku).

Podkreślić należy, że zgodnie z konstrukcją solidarności dłużników wierzycielowi przysługuje prawo wyboru. Może on bowiem dochodzić roszczeń przeciwko jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez zachowania kolejności, w jakiej się zobowiązali. Tym samym istnieje możliwość obciążenia pozwanej H. M. (1) całym zobowiązaniem dochodzonym pozwem (w tym kosztami procesu), niezależnie od odpowiedzialności drugiego z pozwanych.

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. sąd odrzuca pozew, jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.

Z informacji uzyskanych w toku postępowania sądowego wynika, że pozwany S. M. zmarł w dniu 30 listopada 2014 roku, a więc przed wytoczeniem powództwa w przedmiotowej sprawie. Śmierć osoby fizycznej przed wniesieniem przez nią pozwu stanowi pierwotny brak zdolności sądowej zachodzący od początku postępowania, co obliguje sąd do odrzucenia pozwu, na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. Podkreślić należy, że brak jest podstaw do zawieszenia postępowania na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. w celu umożliwienia wskazania następców prawnych, gdyż przepis ten dotyczy tylko takich przypadków, w których fakt ten nastąpił w toku postępowania, a nie przed jego wszczęciem (por. postanowienie SN z dnia 21 maja 2015 roku, sygn. IV CSK 491/14, Lex nr 1750030).

Wobec powyższego, Sąd na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. odrzucił pozew w stosunku do pozwanego S. M. (punkt 3 wyroku)

Sąd nadał wyrokowi w punkcie 1 i 2 klauzulę wykonalności zgodnie z art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. (punkt 4 wyroku)

SSO Angelika Lewandowska