Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 19 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jan Bartniak

Protokolant: st. sekr. sąd. Stella Michalska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2014r. w Koninie

sprawy z powództwa A. (...) C.

przeciwko A. R., H. K.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  oddala powództwo.

2.  zasądza pozwanym A. R., H. K.
od powoda A. Sp. z o. o z siedzibą w C. kwotę 3.628 zł (trzy tysiące sześćset dwadzieścia osiem złotych) kosztów procesu.

SSO Jan Bartniak

Sygn. akt I C 180/14

UZASADNIENIE

(...) C. pozwem z dnia 17 lutego 2014 r. (data wpływu do sądu) skierowanym przeciwko A. R. i H. K. wnosiła o: nakazanie pozwanym „znoszenie egzekucji z nieruchomości gruntowej w T., nr działki (...), o powierzchni 0,0843 ha, dla której S. R. w. T. V. W. K. W. prowadzi(...), przy czym A. R. posiada udział 4/5, a H. K. 1/5 we własności przedmiotowej nieruchomości stanowiącej własność pozwanych na podstawie umowy darowizny zawartej dnia 02.12.2009r. przed notariuszem M. F. … nr repertorium (...) w celu zaspokojenia wierzytelności powoda wynikającej z prawomocnego nakazu zapłaty wydanego przez S. O. w. T. w dniu 01.09.2010 r. sygn. akt (...) … w kwocie 176.829,85 zł.(obecnie pozostała do zapłaty kwota 171.872,74 zł.) wraz z ustawowymi odsetkami wskazanymi w przedmiotowym nakazie zapłaty oraz kosztami procesu w kwocie 3.600 zł, przy czy pozwane mogą się zwolnić z zobowiązania przez zapłatę kwoty wynikającej z powyższego wyroku,” tym samym wnosił „o uznanie ww. czynności prawnej darowizny przedmiotowej nieruchomości za bezskuteczną względem powoda.” Powód wnosił nadto o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Uzasadniając powództwo, powód wskazał, że powyższa nieodpłatna czynność prawna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela, a dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, pozwane o tym wiedziały i w wyniku tej czynności dłużnika uzyskały korzyść majątkową. Wprawdzie dłużnik dokonywał zakupu tektury u powoda także przed datą sporządzenia notarialnej umowy darowizny, ale „zgodnie z art. 530 k.c., wierzyciel może żądać uznania za bezskuteczne także tych czynności prawnych, które dopiero z perspektywy czasu mogą zostać uznane za godzące w interes wierzycieli przyszłych.” W okresie od dnia 29.09.2005 r. do dnia 15.03.2010 r., prowadzący działalność gospodarczą (...). R. dokonał zakupu od powoda tektury na łączną kwotę 331.838,97 zł. uiszczając część należności, ale pozostała do zapłaty kwota 171.872,74 zł., której nie udało się odzyskać mimo prób „windykacji polubownej,” wystąpienia na drogę sądową, a po uzyskaniu tytułu wykonawczego, prób egzekucji podjętej przez K. S. p. S. R. w. C.

Pozwane: A. R. (...)) i H. K. w odpowiedzi na pozew wniosły o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że przedmiotowa nieruchomość została darowana wyłącznie na rzecz pozwanej A. R. przez jej rodziców E. i H. małż. R. umową darowizny z dnia (...) r., stroną umowy nie była H. K., która to nabyła udział 1/5 części przedmiotowej nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży z dnia 1 lipca 2010 r. Pozwane nie miały wiedzy co do sytuacji finansowej firmy prowadzonej przez H. R., ustaliły (po otrzymaniu odpisu pozwu), że firma (...) popadła w problemy finansowe w 2010 r., z uwagi na zatory płatnicze u swoich kontrahentów.” Na dzień dokonania darowizny H. R. „nie był w zwłoce z żadnymi płatnościami wobec powódki,” a od daty spornej umowy darowizny, zakupił u powódki towar za kwotę 25.883,75 zł., a jego majątek wielokrotnie przewyższał „rzeczoną należność.”

Powód ustosunkowując się do zarzutów zawartych w odpowiedzi na pozew, podtrzymywał w całości żądanie pozwu, zaprzeczając wszystkim twierdzeniom pozwanych podniesionych w odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. R. (2) współpracował z powodową Spółką w okresie od dnia 29.09.2005 r. do dnia 15.03.2010 r., w ramach prowadzonej przez obie współpracujące strony działalności gospodarczej. Dokonywał u powódki zakupu tektury i nie zapłacił w całości należności za dostarczony mu towar, z terminami płatności od 09.01.2010 r. do 13.07.2010 r., stąd powódka uzyskała w dniu 01.09.2010 r., nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie (...) S. O. w. T., w którym zasądzono od H. R. (2) kwotę 176.829,85 zł. z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Wszczęta z wniosku powódki egzekucja przed K. p. S. R. w. C., a następnie w T. okazała się bezskuteczna po częściowym wykonaniu wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.(niesporne, nadto akta sprawy (...) K. p. S. R. w. T., wykaz niezapłaconych faktur (...) k.16-17, nakaz zapłaty k.18-19) Obecnie do zapłaty pozostaje kwota 171.872,74 zł.(vide powód k.1-3 akt) W 2009 i 2010 r. H. R. (2) osiągał dochód (nie ponosił strat) z prowadzonej działalności gospodarczej.(vide dokumenty PIT, wykaz środków trwałych, zestawienie obrotów k.48-58)

Notarialną umową darowizny z dnia 02.12.2009 r.((...) notariusza M. F. w T.), H. i E. małżonkowie R., darowali swej córce (pozwanej w procesie) A. R., stanowiącą ich współwłasność na zasadzie wspólności ustawowej, zabudowaną nieruchomość oznaczoną nr geodezyjnym (...) o pow. 0,0843 ha, położoną w T. przy ul. (...), dla której S. R. w. T., prowadzi (...) Przedmiot darowizny jest obciążony hipoteką w kwocie (...) na rzecz (...) S.A. O. w. T.. W § 5 umowy zastrzeżono dla darczyńców dożywotnie prawo użytkowania przedmiotu darowizny.(niesporne, nadto cyt. umowa k.59-60, wypis zwykły księgi wieczyste nr (...) k.10 - 13). W dniu 01.07.2010 r., pozwana A. R. notarialną umową nr rep. (...) sporządzoną przez (...) M. F. sprzedała za kwotę 55.000 zł. udział wynoszący 1/5 własności ww. nieruchomości na rzecz H. K..(niesporne, nadto wypis aktu notarialnego k.61-62v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone a wymienione wyżej dokumenty, których prawdziwość nie budziła wątpliwości i nie została zakwestionowana przez żadną ze stron. Sąd pominął przy ustalaniu stanu faktycznego i oddalił wnioski dowodowe pozwanych dotyczące wywiadów: w (...) T., co do tego czy H. R. miał nieuregulowane wobec (...) zobowiązania finansowe na dzień 31.12.2009 r. i 31.12.2010 r., nadto w U. S.w T. co do tego czy w ww. okresie dłużnik powódki posiadał nieuregulowane zobowiązania finansowe, dowód ze świadków H. i E. małż. R., zobowiązanie H. R. (2) do złożenia całości dokumentacji księgowej firmy (...) za lata 2009-2010 i przesłuchanie stron jako zmierzające do przedłużenia postępowania (jak wnosił także powód k.89v) i zbędne dla rozstrzygnięcia w niniejszym procesie.

Sąd zważył, co następuje:

Powodowa Spółka dochodzi uznania czynności prawnej z dnia 02.12.2009 r., za bezskuteczną na podstawie art. 527 k.c., zgodnie z którym (wedle powoda) w sytuacji w której wskutek czynności prawnej dłużnika H. R. (2) dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela pozwane osoby trzecie uzyskały korzyść majątkową, wierzyciel może skutecznie żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, gdyż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a pozwane osoby trzecie o tym wiedziały lub przy zachowaniu należytej staranności mogły się dowiedzieć.

Przesłanki akcji pauliańskiej, które muszą w procesie być spełnione kumulatywnie, są następujące:

1) istnienie wierzytelności objętej ochroną,

2) dokonanie czynności prawnej przez dłużnika (w przedmiotowej sprawie H. R. (2) dłużnika powoda) z pokrzywdzeniem wierzyciela, przy czym przesłanka ta wymaga wykazania, że wskutek danej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności,

3) uzyskanie korzyści majątkowej przez osoby trzecie,

4) świadomość dłużnika, że działa z pokrzywdzeniem wierzycieli,

5) wiedza pozwanych osób trzecich o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Wszystkie ww. przesłanki obowiązany jest udowodnić powód, jednakże jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Ponadto zgodnie z art. 528 k.c. jeżeli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Przechodząc na grunt przedmiotowej sprawy, należy stwierdzić, że powództwo nie może zostać uwzględnione z podstawowej przyczyny polegającej na tym, że kwestionowana w pozwie czynność prawna została dokonana nie wyłącznie przez dłużnika powoda, a przez dłużnika i jego małżonkę, która nie była (i nie jest) dłużnikiem powoda. Czynność prawna, która ma być uznana za bezskuteczną wobec powoda została zawarta przez darczyńców w ramach wiążącej ich współwłasności łącznej, a ta nie stanowi bytu samodzielnego. W przypadku umowy z dnia 02.12.2009 r. darczyńcy związani są współwłasnością łączną wynikającą z ustawowej małżeńskiej wspólności majątkowej(art. 31 kro.). Z całokształtu powyższej regulacji wynika, że współwłasność łączna jest współwłasnością bezudziałową. Osoby związane współwłasnością łączną nie mogą samodzielnie dysponować prawem do przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego. Powyższe jurydyczne ujęcie współwłasności łącznej zapewnia ochronę majątku wspólnego jako całości. Powód wiedząc o powyższym uzyskałby (w niniejszym procesie) -sprzecznie z prawem i z pominięciem koniecznej drogi prawnej wynikającej z przepisów np. art.319 k.p.c., czy też art.787 k.p.c. w zw. z art. 923 § 1 k.p.c. - uprawnienie do skierowania egzekucji do nieruchomości w sytuacji gdy jeden z małżonków dokonujących kwestionowanej w pozwie czynności prawnej, nie był i nie jest dłużnikiem powoda.

Powyższe sprawia, że zbędna staje się analiza pozostałych przesłanek wymaganych przez przepisy k.c. dotyczące ochrony wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika i skutkuje koniecznością oddalenia powództwa.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do wyniku procesu i przepisu art. 98 k.p.c., stanowi je zgodnie z wnioskiem zawartym w odpowiedzi na pozew suma kosztów zastępstwa procesowego pozwanych wg. norm przepisanych (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn.zm.)

/-/SSOJan B.