Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 4 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Bogdan Wysocki (spr.)

Sędziowie: SA Piotr Górecki

(del) SO Piotr Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2014 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. W.

przeciwko K. R.

o ustalenie

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 31 lipca 2014 r., sygn. akt: XII C 1713/13

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  przyznać pełnomocnikowi powoda adwokatowi M. L. od Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Poznaniu kwotę 4.428 zł (w tym VAT), tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Piotr Majchrzak

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu umorzył postępowanie (pkt 1), kosztami sądowymi, których nie miał obowiązku uiścić powód obciążyl Skarb Państwa (pkt 2). W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że pozwem z dnia 14 sierpnia 2013 r. powód wniósł o ustalenie nieważności umowy sprzedaży nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) o pow. 0.05.82 ha, zabudowanej wolnostojącym domem jednorodzinnym o pow. użytkowej 108 m ², zawartej w dniu 7 maja 2009 r. między G. W. a K. R., sporządzonej w formie aktu notarialnego.

W dniu 19 listopada 2013 r. pozwany zmarł. Zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 20 marca 2014 r. spadek po zmarłym K. R. – pozwanym nabył G. W. – powód.

Zatem powód stał się następcą prawnym zmarłego K. R. i tym samym doszło do skupienia obu ról procesowych w osobie powoda. Prowadzi to do umorzenia postępowania w odniesieniu do tego roszczenia procesowego, które utraciło dwustronność. W związku z tym w sprawie konieczne stało się umorzenie postępowania, bowiem w wyniku sukcesji procesowej powstała niejako sytuacja w której powód żąda „od samego siebie” jako pozwanego – następcy pozwanego K. R. – realizacji roszczenia zawartego w pozwie. Wobec tego proces, którego podstawową przesłanką konstrukcyjną jest dwustronność, w tym zakresie toczyć się nie może.

Zażalenie na to postanowienie złożyli powód, zaskarżył je w całości. Powód zarzucał rozstrzygnięciu naruszenie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 189 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie i niewłaściwe przyjęcie, że w sprawie wobec konfuzji procesowej zachodzi niemożność wyrokowania, a w konsekwencji podstawa do umorzenia postępowania, a z daleko posuniętej ostrożności procesowej zarzucał rozstrzygnięciu naruszenie art. 108 § 1 k.p.c., § 1 i 3, § 6 pkt 7, § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu poprzez nieuwzględnienie wniosku i nie przyznanie pełnomocnikowi powoda kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które nie zostały uiszczone chociażby w części. Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do dalszego prowadzenia ewentualnie zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez przyznanie pełnomocnikowi powoda kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu według norm przepisanych, które nie zostały uiszczone nawet w części oraz o przyznanie pełnomocnikowi powoda kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu na etapie postępowania zażaleniowego według norm przepisanych, które nie zostały uiszczone chociażby w części.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom żalącego w sprawie nie doszło do naruszenia art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 189 k.p.c. Skupienie się obu ról procesowych na powodzie powoduje bezwzględny upadek stosunku procesowego. Taka sytuacja prowadzi do umorzenia postępowania w sprawie albowiem zgłoszone przez powoda roszczenie procesowe utraciło dwustronność, które jest podstawową przesłanką procesu. Wobec tego postępowanie w sprawie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. podlegało umorzeniu.

Również pozostałe zarzuty powoda tj. naruszenia art. 108 § 1 k.p.c., § 1 i 3, § 6 pkt 7, § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu naruszenia nie zasługiwały na uwzględnienie. Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu nie objął przedmiotem rozpoznania wniosku pełnomocnika powoda o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, a w szczególności nie obejmuje ich rozstrzygnięcie zawarte w pkt 2 zaskarżonego postanowienia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego (por. postanowienia z dnia 14 grudnia 2007 r., III CZ 61/07, BSN 2008, nr 4, poz. 12, z dnia 17 listopada 2009 r., III CZ 53/09, OSNC 2010, nr 5, poz. 79, z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZ 20/10, Lex nr 852674), koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, jeżeli zostaną pokryte przez Skarb Państwa nie stanowią kosztów procesu, o których mowa w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Podstawą ich ponoszenia przez Skarb Państwa nie są przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące kosztów procesu ani przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.). Subsydiarny i publicznoprawny obowiązek ponoszenia tych kosztów przez Skarb Państwa wynika z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., Nr 635). Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w postępowaniu przed Sądem Okręgowym stanowiłyby składnik kosztów procesu jedynie wówczas, gdyby kosztami tymi został obciążony powód, co w sprawie nie miało jednak miejsca.

Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie powoda jako nieuzasadnione.

O wynagrodzeniu należnym adwokatowi reprezentującemu powoda z urzędu w postępowaniu zażaleniowym orzeczono (pkt 1 postanowienia) na podstawie art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) a także § 19 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 ust. 1 - 3 i § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.).

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Piotr Majchrzak