Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Karol Ratajczak
Sędziowie:	SSA Małgorzata Gulczyńska (spr.) SSA Roman Stachowiak
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Ćwirko

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2012 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. N.

przeciwko Skarbowi Państwa- (...) w(...)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt I C 491/11

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

/-/M. Gulczyńska /-/ K. Ratajczak /-/R. Stachowiak

UZASADNIENIE

Powódka M. N. domagała się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez (...)w (...) kwoty 40.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku niesłusznego pozbawienia jej wolności oraz kwoty 80.733 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania a nadto kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Żądanie swoje powódka wywodziła z 417 kc.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Podstawą tego orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne:

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 13 czerwca 2003 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 296/03, powódka została skazana za przestępstwo z art. 286 § 1 kk na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata. Jednocześnie Sąd zobowiązał powódkę do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przez zapłacenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 5.700 zł w terminie dwóch lat od uprawomocnienia się wyroku. Wyrok uprawomocnił się z dniem 20 czerwca 2003 r.

Ostatnim znanym adresem, na jaki nastąpiło skuteczne doręczenie dla powódki w toku postępowania karnego był adres Ł., ul. (...). W toku postępowania wykonawczego okazało się, że powódka nie mieszka już pod tym adresem. Jednocześnie nie udało się ustalić jej rzeczywistego miejsca zamieszkania. Powódka zmieniała kilkakrotnie miejsce zamieszkania w Polsce, a w dniu 20 marca 2006 r. wyjechała do Anglii.

W związku z tym, że powódka nie wykonała w terminie nałożonego na nią obowiązku naprawienia szkody, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 24 listopada 2005 r., zmieniającym postanowienie Sądu Rejonowego w Świebodzinie, zarządził wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. W toku postępowania w przedmiocie zarządzenia warunkowo zawieszonej kary przed Sądem I i II instancji, doręczenia dla powódki były wykonywane na adres: Ł., ul. (...). Okazywały się one każdorazowo bezskuteczne – przesyłki były zwracane z adnotacją „adresat wyprowadził się”. Sąd Okręgowy dokonywał ponadto doręczeń zawiadomień o posiedzeniu na adresy: (...) gmina P. oraz (...) gmina S.. Pierwsza przesyłka na adres w S. została zwrócona z adnotacją „adresat nieznany”, zaś następne wracały po dwukrotnym awizowaniu jako niepodjęte w terminie.

W tych okolicznościach kara pozbawienia wolności została skierowana do wykonania. Nadal nie udało się ustalić aktualnego adresu powódki. Dopiero gdy powódka w dniu 26 kwietnia 2009 r. przyleciała z Anglii na ślub swojej przyjaciółki do Polski, została zatrzymana i osadzona w Zakładzie Karnym w L..

W dniu 6 maja 2009 r. obrońca powódki złożył wniosek o zmianę postanowienia Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 24 kwietnia 2005 r., poprzez umorzenie postępowania wykonawczego, ewentualnie o zmianę tego postanowienia przez oddalenie zażalenia i niezarządzanie wykonania kary. Jednocześnie wniósł o zwolnienie powódki z zakładu karnego. Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze nie uwzględnił tego wniosku, jednak postanowieniem z dnia 5 lipca 2009 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu zalecono Sądowi I instancji jednoznaczne ustalenie: czy jako podstawa uznania wezwania na posiedzenie w dniu 24 listopada 2005 r. za skutecznie doręczone wchodzi w grę art. 138 kpk czy też art. 139 kpk, tj. czy powódka w momencie dokonywania doręczenia na ostatni znany adres przebywała za granicą (co wyczerpuje dyspozycję art. 138 kpk), czy też przebywała w Polsce pod nieznanym sądowi adresem (co implikowałoby zastosowanie art. 139 kpk). Sąd odwoławczy podkreślił, że wobec tych wątpliwości należy niezwłocznie rozpoznać wniosek obrońcy o natychmiastowe zwolnienie powódki z zakładu karnego, jest bowiem możliwe, że powódka została osadzona bez ważnej podstawy prawnej.

Następnie postanowieniem z dnia 30 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze (sygn. akt III Kow 1228/09), nie uwzględnił wniosku obrońcy powódki o zmianę postanowienia z dnia 24 listopada 2005 r. W uzasadnieniu wskazano, że powódka w momencie wzywania jej na posiedzenie w dniu 24 listopada 2005 r. przebywała na terenie Polski z tym, że pod adresem nieznanym sądowi. W tych okolicznościach sąd jako podstawę uznania za doręczone, skierowanego do powódki zawiadomienia o posiedzeniu w w/w dacie, przyjął art. 139 kpk. W wyniku kolejnego zażalenia, postanowieniem z dnia 23 września 2009 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił zaskarżone postanowienia i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wskazał, że sąd I instancji winien przesłuchać powódkę na okoliczność, gdzie przebywała w czasie gdy próbowano doręczyć jej wezwanie na posiedzenie Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 24 listopada 2005 r. Dodatkowo Sąd Apelacyjny uznał, że w sprawie zachodziła bezwzględna przyczyna odwoławcza, gdyż w wydaniu zaskarżonego postanowienia brał udział sędzia, który również brał udział w wydaniu postanowienia z dnia 24 listopada 2005 r., a którym zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej wobec powódki kary pozbawienia wolności.

Postanowieniem z dnia 13 października 2009 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze ponownie nie uwzględnił wniosku obrońcy powódki o zmianę postanowienia z dnia 24 listopada 2005 r., sygn. akt III Kzw 666/05. W ocenie Sądu I instancji powódka została prawidłowo zawiadomiona o terminach posiedzeń wykonawczych, na których rozstrzygana była kwestia zarządzenia wykonania wobec niej warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. Zawiadomienia były dokonywane w czasie obowiązywania znowelizowanego art. 139 kpk.

Na skutek zażalenia obrońcy powódki, postanowieniem z dnia 25 listopada 2009 r., Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy ponownie nie rozpoznał istoty problemu, a nadto nie zastosował się do zapatrywań prawnych i wskazań sądu odwoławczego, zawartych w dwóch poprzednich postanowieniach.

Ostatecznie Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 3 grudnia 2009 r. uwzględnił wniosek obrońcy powódki z dnia 6 maja 2009 r. i zmienił postanowienie Sądu Penitencjarnego w Zielonej Górze w sprawie III Kzw 666/05 w ten sposób, że nie zarządził wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec powódki na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 11 sierpnia 2005 r. i umorzył postępowanie wykonawcze. W uzasadnieniu wskazano, że szeroko zakrojone czynności sprawdzające nie doprowadziły do wykazania, aby powódka wyprowadziła się z poprzednio podawanego miejsca pobytu tj. Ł. ul. (...) dopiero po dniu 1 lipca 2003 r., a więc po wejściu w życie znowelizowanego art. 139 § 1 i 3 kpk. Tak więc mając na uwadze poczynione ustalenia oraz wiążące wytyczne i zapatrywania prawne Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, Sąd Okręgowy uznał, że powódka wyprowadziła się z tego adresu jeszcze przed dniem 1 lipca, a wobec tego, na mocy obowiązującego w tym czasie art. l39 § 1-3 kpk nie była wówczas prawnie obowiązana do wskazania Sądowi Rejonowemu w Świebodzinie nowego adresu zamieszkania. Nie można zatem przyjąć domniemania skutecznego zawiadomienia jej o wszczęciu postępowania wykonawczego w sprawie zarządzenia wykonania zawieszonej kary na podstawie obecnie obowiązującego art. l39 § 1-3 kpk. Skoro zatem postępowanie wykonawcze skutkujące zarządzeniem wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej względem powódki dotknięte było wadą proceduralną o istotnym charakterze, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, po ponownym rozpoznaniu wniosku obrońcy powódki złożonego w trybie art. 24 § 1 kkw, zmienił uprzednie postanowienie tego Sądu z dnia 24 listopada 2005 r. i postanowił nie zarządzać wykonania kary, a jednocześnie, mając na uwadze, że upłynął już okres próby w jakim mogło dojść do prawnie skutecznego zarządzenia wykonania kary, umorzył postępowanie wykonawcze prowadzone w tej sprawie.

Powódka odbyła całą karę pozbawienia wolności orzeczoną na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 13 czerwca 2003 r.

Na gruncie ustalonych okoliczności faktycznych Sąd Okręgowy uznał powództwo, wywodzone z art. 417 kc za bezzasadne.

Zgodnie z tym przepisem za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przesłankami odpowiedzialności po myśli powołanego przepisu są: szkoda, fakt jej wyrządzenia przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej oraz łączący te zdarzenia normalny związek przyczynowy.

Zgodnie z treścią art. 6 kc ciężar dowodu istnienia tych przesłanek spoczywa na poszkodowanym. W ocenie Sądu Okręgowego powódka nie wykazała przesłanek odpowiedzialności pozwanego za ewentualny czyn niedozwolony, tj. bezprawności działania lub zaniechania, rozumianej jako naruszenie norm powszechnie obowiązujących. Sąd nie podzielił poglądu powódki jakoby pobawienie jej wolności na skutek zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności przez Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 24 listopada 2005 r., było niesłuszne, czy też bezpodstawne. Rację ma pozwany, że w odniesieniu do powódki zachodziły przesłanki do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności. Wniosek taki wypływa wprost z lektury postanowienia Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 13 października 2009 r. sygn. akt III Kow 1648/09. Postanowienie to jest prawomocne i nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron. Istotne jest, że pozwana nie kwestionowała, że nie wykonała obowiązku nałożonego na nią w prawomocnym wyroku Sądu Rejonowego w Świebodzinie w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przez zapłacenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 5.700 zł w terminie dwóch lat od uprawomocnienia się wyroku. Właśnie ta okoliczność zadecydowała o tym, że prokurator wystąpił do Sądu o zarządzenie wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności. Podstawę wniosku stanowił art.75 § 2 kk, zgodnie z którym sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany uchyla się od wykonania nałożonych obowiązków. Powódka niewątpliwie nie wykonała tego obowiązku i musiała się liczyć się z grożącymi jej konsekwencjami. Orzekając wobec powódki karę pozbawienia wolności Sąd zastosował wobec niej środek probacyjny w postaci warunkowego zawieszenia jej wykonania, tym samym dał jej szansę na poprawę swojego zachowania. Istotą warunkowego zawieszenia wykonania kary jest zapobiegawczo-wychowawcze oddziaływanie na skazanego w okresie próby. Temu celowi służą nakładane na skazanego obowiązki próby, w tym obowiązek naprawienia szkody, który stanowi swoistą dolegliwość z punktu widzenia zapobiegawczo-wychowawczego oddziaływania na sprawcę, jak i ma za zadanie usunięcie czynników, które tkwiły u genezy przestępstwa. Powyższej oceny nie zmienia fakt, czy doszło do skutecznego doręczenia powódce przez Sąd Okręgowy w Zielonej Górze wezwania na posiedzenie, na który wydano postanowienie z dnia 24 listopada 2005 r.

Sąd wskazał, że obowiązek informowania o zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu wynikający z art. 75 § 1 kpk dotyczy skazanego pozostającego na wolności, zaś art. 169 § 3 kkw odnosi się do przypadku oddania pod dozór. Właśnie o treści art. 75 § 1 kpk powódka została pouczona przy pierwszej czynności w postępowaniu karnym. Wyjazd zagraniczny powódki nie stanowił okoliczności wpływającej na obowiązek poinformowania organów postępowania karnego, w tym postępowania wykonawczego o swoim miejscu pobytu. Rację ma pozwany, że zmiana treści art. l39 kpk nie zmienia oceny postępowania powódki w kontekście uchybienia warunkom zawieszenia wykonania kary. W związku z tym, że powódka nie wypełniała obowiązku naprawienia szkody musiała liczyć się z możliwością wszczęcia wobec niej postępowania wykonawczego. Co ważne powódka z jednej strony twierdzi, że miała problemy z regulowaniem należności wynikających z nałożonego obowiązku naprawienia szkody, ale z drugiej strony o tych trudnościach nie informowała organów, w tym organów postępowania wykonawczego. Istotne jest także to, że o przyjęciu wady formalnej w postaci braku skutecznego doręczenia, rozstrzygnął Sąd Apelacyjny w Poznaniu. Nie zmienia to faktu, że nawet prawidłowe doręczenie powódce wezwania nie wpłynęłoby na zmianę oceny przesłanek z art. 24 kkw. Na gruncie tego przepisu chodzi o ujawnienie się bądź zaistnienie takich okoliczności, dotyczących ustawowych podstaw podlegającego reformacji orzeczenia, które – gdyby były znane lub istniały w czasie jego wydawania – spowodowałyby wydanie postanowienia innej treści niż to, które wówczas zapadło. Zatem będą to tylko takie okoliczności, które mogą w istotny sposób rzutować na treść konkretnego rozstrzygnięcia, wydanego wcześniej w postępowaniu wykonawczym na podstawie przepisów Kodeksu karnego wykonawczego, a nie w ogóle na sytuację skazanego w tym postępowaniu. Również twierdzenia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, że w sytuacji prawnej powódki należało stosować art. 139 § 3 kpk w brzmieniu przed nowelizacją z dnia l lipca 2003 r. nie są tak oczywiste. W myśl bowiem art. 5 ustawy nowelizującej (Dz.U.2003.17.155) sprawy, w których przed wejściem w życia ustawy rozpoczęto rozprawę główną, toczą się do końca postępowania w danej instancji według przepisów dotychczasowych, jednakże w razie zawieszenia postępowania, odroczenia rozprawy lub ponownego rozpoznania sprawy albo po zapadnięciu prawomocnego orzeczenia postępowanie toczy się według przepisów tej ustawy. Sąd zatem mógł stosować nową ustawę, jak uczynił to Sąd I instancji. Jak wskazuje się w orzecznictwie, wybór przez sąd orzekający jednego z możliwych sposobów interpretacji przepisów prawa, nawet jeśli okaże się ona nieprawidłowa, nie oznacza niezgodności wyroku z prawem, rodzącej odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa. Stwierdzenie bezprawności prawomocnego wyroku nie może nastąpić bez sięgnięcia do istoty władzy sądowniczej, polegającej na tym, że sędzia orzeka w warunkach niezawisłości, w sposób bezstronny, kierując się nie tylko obowiązującym prawem, ale także własnym sumieniem i przysługującą mu swobodą w ocenie prawa i faktów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Z istoty wykładni wynika wielość interpretacji tego samego przepisu, a sam akt wykładni z natury rzeczy nacechowany jest subiektywizmem. Tak więc nie można czynić Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze, który zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności zarzutu, że zastosował art. 139 kpk w brzmieniu po nowelizacji, gdyż miał do tego prawo. Brzmienie przepisu intertemporalnego jest dość jasne.

Sąd podkreślił nadto, że powódka jako osoba skazana i zobowiązana do naprawienia szkody winna dbać również o to, by nie dopuścić do wprowadzenia wobec niej kary do wykonania. Zmienianie adresów, a następnie wyjazd z kraju świadczy o tym, że chciała uniknąć spełniania nałożonego na nią obowiązku. Dziś zaś próbuje zrzucić odpowiedzialność za zarządzenie wobec niej kary pozbawienia wolności na Skarb Państwa, mimo że to jej postępowanie doprowadziło do takiego stanu rzeczy. Takie jej postępowanie nie zasługuje na aprobatę i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Domagając się aktualnie zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za odbywanie kary pozbawienia wolności nadużywa w istocie przysługującego jej prawa, a takie postępowanie nie zasługuje na ochronę. W tym stanie rzeczy powództwo oddalono.

Sąd oddalił wnioski strony powodowej w zakresie dowodu z zeznań świadków zawnioskowanych w pozwie z uwagi na ich nieprzydatność dla rozstrzygnięcia sprawy.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc.

Wyrok ten zaskarżyła powódka, zarzucając:

1) naruszenie art. 417 § 1 kc poprzez jego niezastosowanie mimo wykazania przez powódkę wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem wykonywaniem władzy publicznej,

2) sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na ustaleniu, że w czasie orzekania przez Sąd Okręgowy o zarządzeniu wykonania kary istniało kilka możliwych do przyjęcia interpretacji przepisów prawa, w tym przede wszystkim art. 139 § 1-3 kpk w zw. z art. 5 ustawy nowelizującej (Dz.U.2003.171.155), a sąd orzekający miał możliwość wyboru jednej z nich,

3) nierozpoznanie przez sąd istoty sprawy w wyniku ograniczenia rozprawy wyłącznie do kwestii istnienia, bądź nieistnienia podstawy prawnej, a przez to niesłusznego oddalenia zgłoszonych w pozwie wniosków o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków pomimo tego, że okoliczności, na które dowody te zostały zgłoszone nie zostały wyjaśnione z wynikiem zgodnym z twierdzeniami powódki.

Wskazując na te zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie żądania pozwu oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych. Ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na rzecz Skarbu Państwa – (...) kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Sąd Najwyższy w ostatnio wydanych orzeczeniach jednoznacznie stwierdzał, że nie ma uzasadnionych podstaw do takiej wykładni art. 417 § 1 kc, która ograniczałyby odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną w wyniku niezgodnego z prawem działania lub zaniechania jedynie do wypadków, w których niezgodność z prawem ma charakter rażący (zob. wyrok z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 406/11, LEX nr 1169347 i z dnia 9 września 2011 r., I CSK 684/10, LEX nr 989122).

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma znaczenia, czy postanowienie z dnia 24 listopada 2005 r. zarządzające wykonanie kary odpowiadało prawu, czy też nie. Orzeczenie to zostało bowiem prawomocnie uchylone przez Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 3 grudnia 2009 r. Odpadła zatem podstawa pozbawienia powódki wolności. Inaczej mówiąc powódka odbyła karę pozbawienia wolności mimo braku orzeczenia o zarządzeniu jej wykonania, co w świetle przepisów kodeksu karnego wykonawczego jest niedopuszczalne.

Przesłanką zarządzenia wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności jest w myśl art. 75 § kk m.in. stwierdzenie, że skazany w okresie próby uchyla się od wykonania obowiązków nałożonych na niego w wyroku skazującym. W przypadku powódki chodziło o obowiązek naprawienia szkody. Stwierdzenie, czy można jej zarzucić uchylenie się od wykonania tego obowiązku mogło nastąpić wyłącznie w trybie przewidzianym w przepisie art. 178 kkw, a podstawą wykonania kary pozbawienia wolności mogło być wyłącznie postanowienie o zarządzeniu jej wykonania. Wydane w tej kwestii orzeczenie zostało prawomocnie wyeliminowane z porządku prawnego. Obecnie zatem nie istnieje postanowienie sądu penitencjarnego stwierdzające, że powódka uchybiła obowiązkom, które w okresie próby na niej spoczywały.

W tych okolicznościach trzeba uznać, ze zatrzymanie powódki i umieszczenie jej w zakładzie karnym naruszało art. 41 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i musi być uznane za bezprawne w rozumieniu art. 417 kc. Prawo do odszkodowania w przypadku bezprawnego pozbawienia wolności zostało także zagwarantowane w przepisie art. 41 ust. 5 Konstytucji.

Słusznie zatem powódka powołuje się na prawo kompensaty doznanej krzywdy oraz szkód majątkowych. Dochodzenia tych roszczeń co do zasady nie można uznać za nadużycie prawa. Pozbawienie wolności w sytuacji gdy nie istnieje prawomocne orzeczenie zarządzające wykonanie kary godzi w podstawowe wolności obywatelskie. W państwie praworządnym niedopuszczalny jest wniosek, że sprawca przestępstwa łamiąc prawo winien się liczyć, że i wobec niego będzie ono łamane w procesie wykonania wyroku.

W tych okolicznościach konieczne jest zbadanie roszczeń powódki co do wysokości. Ponieważ Sąd Okręgowy – wychodząc z odmiennego założenia co do możliwości domagania się przez powódkę jakichkolwiek roszczeń w związku z pozbawieniem jej wolności – zaniechał przeprowadzenia postępowania dowodowego i poczynienia ustaleń na okoliczność rozmiaru doznanej przez nią krzywdy i szkody, uznać należało, że nie rozpoznał istoty sprawy. W związku z tym na podstawie art. 386 § 4 kpc konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 108 § 2 kpc.

Rozpoznając sprawę po raz kolejny Sąd Okręgowy będzie zobowiązany przeprowadzić postępowanie dowodowe w zakresie wnioskowanym przez strony, zmierzające do ustalenia wysokości adekwatnego w okolicznościach sprawy zadośćuczynienia i odszkodowania.

/-/SSA Małgorzata Gulczyńska /-/ SSA Karol Ratajczak /-/ SSA Roman Stachowiak