Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Krzysztof Józefowicz

Sędziowie: SSA Małgorzata Kaźmierczak (spr.)

SSA Elżbieta Fijałkowska

Protokolant: protokolant Halszka Mróz

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2018 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z o.o. w P.

przeciwko W. S. i A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 1 marca 2017 r. sygn. akt XII C 1851/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

1.  uchyla nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Poznaniu z 10 lutego 2016r. sygnatura akt XII Nc 43/16 i powództwo oddala;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie 14.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Poznaniu) 9.876 zł tytułem opłaty od zarzutów od uiszczenia której pozwani zostali zwolnieni;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie 8.100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

III.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Poznaniu) 13.166 zł tytułem opłaty od apelacji od uiszczenia której pozwani było zwolnieni.

Małgorzata Kaźmierczak Krzysztof Józefowicz Elżbieta Fijałkowska

Sygnatura akt I A Ca 871/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 lutego 2016 r. powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. wniósł o zasądzenie od pozwanych W. S. i A. S., kwoty 263.319,09 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 10 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty, pozwani W. S. i A. S. wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem z 01.03.2017r Sąd Okręgowy w Poznaniu utrzymał w mocy nakaz zapłaty z 10.02.2016r, a koszty postępowania pozostawił do rozliczenia referendarzowi sądowemu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Okręgowego .

21 lipca 2009 r. pozwani zawarli z B. (...) M. S. umowę kredytu inwestycyjnego nr (...) w wysokości 200 000 zł. Na zabezpieczenie tej umowy pozwani wystawili weksel własny in blanco, w którym upoważnili remitenta do wypełnienia weksla w każdym czasie, na sumę odpowiadającą kwocie kredytu, odsetek, prowizji i kosztów wynikających z umowy. Pozwani nie spłacali kredytu w terminie, w wyniku czego powstało zadłużenie w kwocie: 166.292,42 zł należności głównej, 20.170,21 zł odsetek oraz 831,46 zł należności z tytułu prowizji za administrowanie kredytem. Pismem z dnia 14 lutego 2012 r. bank wypowiedział umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Pismo doręczono do siedziby miejsca zamieszkania pozwanych, do rąk ich pracownika i kuzyna P. P. w dniu 17 lutego 2012 r. P. P. przekazał niezwłocznie pismo pozwanym.

Dnia 6 kwietnia 2012 r. bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr. (...). Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy wS. nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (sygn. Akt I Co 1268/12).

Na powyższej podstawie Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w S. R. N. prowadził postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt (...). Pismem z dnia 15 czerwca 2016 r. A. S. i W. S. wezwali bank do natychmiastowego złożenia wniosków o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Na wniosek banku z dnia 17 czerwca 2016 r. umorzono postępowanie egzekucyjne.

W dniu 12 października 2015 r. powód nabył od banku wierzytelność wynikającą z umowy, która wynosiła wówczas 260.512,62 zł. Składały się na nią należność główna w wysokości 166.292,42 zł, odsetki naliczone przez bank do dnia 12 października 2015 r. w wysokości 9.2869 ,74 zł oraz koszty i prowizje naliczone przez bank w wysokości 1350,46 zł. Wraz z wierzytelnością przeszły na powoda zabezpieczenia umowy, w tym weksel wystawiony przez pozwanych.

Weksel został wypełniony przez powoda na kwotę 263.319,09 zł, na którą składały się wierzytelność nabyta przez powoda od banku (260.512,62 zł) oraz odsetki ustawowe od dnia 13 października do 28 grudnia 2015 r (2.806,47 zł). Termin zapłaty weksla oznaczony został na dzień 28 grudnia 2015 r. 15 grudnia 2015 r. 15 grudnia 2015 r. pozwani zostali wezwani do wykupu weksla. W. S. nie podjął zawiadomienia w terminie. Pozwana A. S. podjęła wezwanie w dniu 17 grudnia 2015 r. Pozwani do dnia wydania wyroku nie wykupili weksla.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał ,że powództwo zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten wskazał, że pozwani podnieśli zarzuty dotyczące wysokości wyliczonych kwot, przedawnienia roszczenia, niewłaściwego wypełnienia weksla. Podstawową okolicznością faktyczną, którą podnosili pozwani było to, że pismo o wypowiedzeniu umowy kredytu nie zostało przez pozwanego odebrane 17 lutego 2012 r., jak to przyjął powód. Zdaniem pozwanych, w konsekwencji powód błędnie obliczył odsetki z tytułu zadłużenia pozwanego, roszczenie uległo przedawnieniu, a całe roszczenie nie jest wymagalne.

Na tę okoliczność pozwani wnioskowali o przesłuchanie w charakterze świadka P. P., do którego rąk doręczono wypowiedzenie umowy kredytu. Sąd Okręgowy jednak uznał, że przeprowadzenie tego dowodu jest niecelowe. Przede wszystkim okoliczność, na którą wnioskowany był świadek, a mianowicie odebranie przez niego pisma w dniu 17 lutego 2012 r., nie była sporna. P. P., pracownik i kuzyn pozwanych, odebrał pismo 17 lutego 2012 r. i niezwłocznie przekazał je pozwanym. Pozwani nie podważali w żaden sposób tego faktu i nie przedstawili żadnych dowodów mogących temu przeczyć. Co więcej, ich późniejsze działania świadczyły, że doręczenie w dniu 17 lutego 2012 r. było prawidłowe. Mianowicie: pozwani nie podnieśli zarzutu przedawnienia roszczenia w po wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...), oraz w trakcie prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S.. Pismo doręczono do miejsca zamieszkania pozwanych, które jest podawane jako miejsce doręczeń. W związku z powyższym, należy uznać (na podstawie art. 61 §1 k.c.), że pozwani zapoznali się z pismem z 17 lutego 2012 r. i wypowiedzenie umowy zostało skutecznie dokonane. W konsekwencji niesłuszne są zarzuty pozwanych, że zachodzi brak wymagalności całego roszczenia ze stosunku podstawowego, a także zarzut błędnego obliczenia odsetek przez powoda.

W odniesieniu do zarzutu braku prawidłowego wskazania i wykazania wysokości oraz podstaw kalkulacji roszczenia wekslowego, Sąd stwierdził, że kwoty i wyliczenia przedstawione przez powoda są prawidłowe.

Pozwani twierdzili również, że roszczenie z tytułu stosunku podstawowego uległo przedawnieniu 19 marca 2015 r. Zdaniem pozwanych od 17 lutego 2012 r. (doręczenie wypowiedzenia umowy kredytu pozwanym) biegł 30 dniowy termin wypowiedzenia. Od upływu tego okresu biegł trzyletni okres przedawnienia roszczenia.

Sąd I instancji stwierdził, że zarzut ten był niesłuszny, jako że upływ biegu przedawnienia uległ przerwaniu przez wydanie przez Sąd klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Zgodnie z art. 123. § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Takimi czynnościami jest niewątpliwie nadawanie przez Sąd klauzuli wykonalności. Klauzula wykonalności została przez Sąd nadana 20 kwietnia 2012 r., stąd też bieg przedawnienia rozpoczął się ponownie w dniu 21 kwietnia 2012 r. W związku z powyższym Sąd I instancji uznał, że bieg przedawnienia rozpoczął się ponownie w dniu 21 kwietnia 2012 r. Zgodnie z art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Pozew wniesiono dnia 8 lutego 2016 r., a więc roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Ostatni z zarzutów pozwanych miał charakter prawny i dotyczył uprawnień powoda do wypełnienia weksla, poprzez wpisanie siebie jako remitenta. Pozwani twierdzili, że zgodnie z deklaracją wekslową jedynym podmiotem uprawnionym do wypełnienia weksla i wpisania w miejsce remitenta był bank. Z kolei powód twierdził, że uprawnienia do wypełnienia weksla przeszły na niego w drodze przelewu wierzytelności w myśl art. 509 k.c.; z jego treści nie wynikały, bowiem, przesłanki określone art. 11.; art. 103., art. 13; art. 103 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe dotyczące indosu.. W dniu 12 października 2015 r. powód nabył od banku wierzytelność wynikającą z umowy, która wynosiła wówczas 260512,62 zł. Składały się na nią należność główna w wysokości 166292,42 zł, odsetki naliczone przez bank do dnia 12 października 2015 r. w wysokości 92869 ,74 zł oraz koszty i prowizje naliczone przez bank w wysokości 1350,46 zł. Wraz z wierzytelnością przeszły na powoda zabezpieczenia umowy, w tym weksel wystawiony przez pozwanych.

Sąd I instancji opierając się na ustalonej linii orzeczniczej (wyrok SN z dnia 21 września 2006 r. o sygn. Akt I CSK 130/06, wyrok SN z dnia 25 listopada 2010 r. sygn. akt I CSK 387/10, wyrok SN z dnia 26 września 2013 r. sygn akt. II CSK 719/12), stwierdził, że wraz z przelewem wierzytelności na nabywcę przechodzą również uprawnienia do wypełnienia weksla. W szczególności Sąd I instancji przywołać wyrok SN z dnia 25 listopada 2010 r. sygn. akt I CSK 387/10, w którym Sąd ten stwierdził, że nie ma też przeszkód ku temu, aby remitent - po otrzymaniu weksla in blanco przez wystawcę - przeniósł ten weksel na podstawie umowy przelewu z art. 509 par. 1 k.c. na inną osobę i to wraz z wynikającym z porozumienia wekslowego uprawnieniem do uzupełnienia weksla (art. 509 par 2 k.c.), chyba że co innego wynikałoby z takiego uprawnienia do uzupełnienia. Oznacza to, że deklaracja wekslowa (porozumienie wekslowe) mogłaby upoważniać do wypełnienia weksla in blanco tylko pierwszego wekslobiorcę (remitenta), ale takie ograniczenie powinno wynikać z treści deklaracji wekslowej (porozumienia wekslowego) i zostać wykazane przez broniącego się wystawcę (art. 6 k.c.). Sytuacje, w których składający podpis na wekslu in blanco (np. wystawca) imiennie upoważnia odbiorcę tego weksla do uzupełnienia, są sytuacjami typowymi w praktyce obrotu wekslowego. W tych sytuacjach przyjmuje się więc, że odbiorca weksla in blanco, imiennie określony w upoważnieniu do uzupełnienia, może przenieść weksel wraz z upoważnieniem do uzupełnienia w drodze przelewu, chyba że co innego wynika z treści tego upoważnienia do uzupełnienia. Toteż z faktu samego imiennego udzielenia odbiorcy weksla in blanco upoważnienia do uzupełnienia nie można wywodzić woli stron wyłączenia możliwości przeniesienia uprawnienia do uzupełnienia. Na taką wolę (wystawcy weksla) muszą wskazywać inne postanowienia stron lub okoliczności jego zawarcia. Kwestionowanie prawidłowości uzupełnienia weksla in blanco, dokonanego przez jego aktualnego posiadacza, może zatem nastąpić także w aspekcie podmiotowym (brak upoważnienia tego posiadacza do uzupełnienia weksla in blanco).

W konsekwencji, Sąd Okręgowy uznał, że powód nabył uprawnienia do wypełnienia weksla, i tym samym weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową.

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji na podstawie art. 496 k.p.c. utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany w dniu 10 lutego 2016 r. Koszty postępowania Sąd I instancji na podstawie art. 108 §1 k.c. pozostawił do rozliczenia referendarzowi sądowemu .

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili: naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, w tym naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez :błędne uznanie i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na uznaniu, iż powód wykazał dokumentami prywatnymi wysokość rzekomego zobowiązania pozwanych z tytułu umowy kredytowej nr (...), podczas gdy powód nie zaproponował jakiegokolwiek dokumentu źródłowego, dotyczącego wysokości rzekomego zobowiązania pozwanych, w tym wyciągu z ksiąg bankowych pierwotnego wierzyciela, uznanie za wiarygodne zestawień przedłożonych przez powoda, w tym w szczególności wydruków „tabel" jako uzasadniających wykazanie wysokości roszczenia powoda, podczas gdy wydruki te w żaden sposób nie stanowią dokumentów prywatnych, na podstawie których można byłoby dokonywać ustaleń w niniejszym postępowaniu, pominięcie okoliczności, iż korespondencja kierowana przez wierzyciela pierwotnego do pozwanych, w tym wypowiedzenie umów kredytowych, nie była doręczana pozwanym, ani nie mieli oni wiedzy o jej treści, albowiem korespondencję odbierał w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej P. P., który nie miał do tego jakiegokolwiek upoważnienia i który nie przekazał pozwanym informacji o tej korespondencji, uznanie, iż z niedoręczonej pozwanym korespondencji od wierzyciela pierwotnego wynika w jakikolwiek sposób wysokość dochodzonego przez powoda roszczenia w niniejszym postępowaniu, brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, w szczególności poprzez pominięcie korespondencji wierzyciela pierwotnego, z której to korespondencji wynikało, iż wierzyciel pierwotny cofnął wniosek egzekucyjny, co powodowało iż wniosek ten nie wywołał przerwy biegu terminu przedawnienia, a co za tym idzie - że wierzytelność nabyta przez powoda była w momencie jej nabywania już przedawniona, co ma zasadnicze znaczenie dla oceny wypełnienia weksla in blanco po upływie terminu przedawnienia przez powoda, art. 245 k.p.c. oraz art. 309 k.p.c. poprzez uznanie, iż przedstawione przez powoda niepodpisane „tabele" mogą stanowić jakikolwiek dowód dotyczący wysokości dochodzonego przez powoda roszczenia, art. 217 § 1 i § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 162 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie świadka P. P. na okoliczność m. in. tego, czy pozwani otrzymali wypowiedzenia umowy kredytowej, co doprowadziło do błędnego przekonania i uznania przez sąd pierwszej instancji, że zarówno wypowiedzenie umowy kredytowej, jak i treść tego dokumentu była znana pozwanym i mogła stanowić podstawę do dokonywania ustaleń w niniejszej sprawie, art. 496 k.p.c. poprzez wydanie wyroku utrzymującego nakaz zapłaty w mocy podczas, gdy sąd nie miał podstaw do uznania, by weksel in blanco został uzupełniony zgodnie z porozumieniem wekslowym z uwagi na przedawnienie roszczenia wynikającego z umowy (...), co powinno doprowadzić do oddalenia powództwa.

Z ostrożności procesowej, pozwani zarzucili wyrokowi naruszenie dalszych przepisów postępowania: art. 495 § 2 k.p.c. w związku z art. 193 §1 k.p.c. poprzez uznanie, iż odwołanie się przez powoda do treści art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece stanowiło skuteczną zmianę powództwa w niniejszej sprawie, podczas gdy, zmiana powództwa i przejście na odpowiedzialność rzeczową, w świetle art. 495 § 2 k.p.c. w ogóle nie było możliwe w niniejszym postępowaniu, art. 187 § 1 pkt. 2 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz powoda dochodzonej kwoty, podczas gdy podstawa faktyczna i prawna powództwa dotyczyła tylko i wyłącznie odpowiedzialności wekslowej pozwanych, a nie odpowiedzialności rzeczowej, art. 321 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty dochodzonej w powództwie na podstawie innej niż wskazana i powołana przez powoda - co stanowiło o orzeczeniu ponad żądanie powoda, art. 319 k.p.c., poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy w niniejszej sprawie należałoby ewentualnie uznać, iż ewentualna odpowiedzialność pozwanych ograniczona jest jedynie do wartości nieruchomości należącej do pozwanych, dla której Sąd Rejonowy w M. prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Apelujący zarzucili nadto naruszenie przepisów prawa materialnego- art. 6 kodeksu cywilnego poprzez: błędne uznanie przez sąd pierwszej instancji za udowodnione, by powstało zobowiązanie pozwanych wyrażone w wekslu i by powód wypełnił weksel in blanco zgodnie z deklaracją wekslową, podczas gdy powód uzupełnił weksel in blanco po upływie terminu przedawnienia roszczenia (co pozwani podnosili i udowodnili), które to roszczenie weksel miał zabezpieczać, błędne uznanie, iż powód udowodnił, by powstało w stosunku do pozwanych zobowiązanie wekslowe, podczas gdy zobowiązanie wekslowe w niniejszym postępowaniu w ogóle nie powstało, pozwani nie są zobowiązani wekslowe, a co za tym idzie - by weksel jako papier wartościowy w takim przypadku jak i kwota wskazana w wekslu, stanowiła podstawę do jakichkolwiek ustaleń, jak domniemań w niniejszym postępowaniu, błędne uznanie, iż pozwani nie udowodnili, by powód wypełnił weksel in blanco niezgodnie z porozumieniem, podczas gdy pozwani wskazywali wprost, iż roszczenie zabezpieczone wekslem in blanco uległo przedawnieniu przed datą płatności wynikającą z weksla oraz wykazali zarzut przedawnienia w niniejszej sprawie, art. 65 § 1 k.c. oraz § 2 k.c. w związku z art. 10 ustawy - prawo wekslowe poprzez błędne uznanie, iż weksel wypełniony przez powoda został wypełniony zgodnie z zawartym porozumieniem, podczas gdy treścią upoważnienia objęte było jedynie uzupełnienie weksla przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu, pozwani zaś nigdy nikogo nie upoważniali do wypełnienia weksla in blanco po upływie terminu przedawnienia, a wypełnienie weksla in blanco przez powoda nastąpiło dopiero 15 grudnia 2015 r., zaś roszczenie z umowy (...) uległo przedawnieniu najpóźniej z dniem 21 kwietnia 2015 r., art. 5 k.c. w związku z art. 10 prawa wekslowego poprzez brak zauważenia, że uzupełnienie weksla in blanco w niniejszej sprawie nastąpiło po upływie terminu przedawnienia, co stanowiło nadużycie art. 5 k.c., art. 10 prawa wekslowego w zw. z art. 65 k.c. przez: bezpodstawne przyjęcie, że roszczenie zabezpieczone wekslem nie uległo przedawnieniu, a w konsekwencji, że weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową, bezpodstawne przyjęcie, że roszczenie wobec dłużnika rzeczowego mogło w niniejszej sprawie stanowić stosunek podstawowy wobec weksla, art. 513 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie w całości zarzutów przysługujących pozwanym wobec powoda jako nabywcy wierzytelności, w tym zarzutów dotyczących przedawnienia roszczenia powoda wobec pozwanych, zarzutów wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z deklaracją wekslową, istnienia jak i wysokości (rozmiaru) rzekomego zobowiązania i błędnym uznaniu, że pozwanym nie przysługiwały podniesione wobec powoda zarzuty, jak i ewentualnie błędnej oceny tych zarzutów i nie wzięcie ich pod uwagę przez sąd pierwszej instancji, art. 118 k.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy w niniejszej sprawie ma zastosowanie trzyletni termin przedawnienia, zarówno co do pozwanego ad. 1 jak i pozwanej ad. 2 - poręczyciela, co oznacza, iż roszczenia wynikające z umowy kredytowej (...) uległy przedawnieniu w terminie 3 lat od daty wystąpienia przez wierzyciela pierwotnego o nadanie klauzuli wykonalności (data wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności - 20,04.2012 , a którego to terminu przedawnienia Sąd Okręgowy nie zastosował nie zauważając iż weksel został uzupełniony dopiero 28 grudnia 2015 r. pozew został złożony dopiero w dniu 1 lutego 2016 r, co doprowadziło do wydania zaskarżonego i błędnego wyroku i utrzymania w mocy wydanego nakazu zapłaty, art. 123 § 1 pkt. 1 k.c., w zw. z art. 203 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 825 pkt. 1 k.p.c. poprzez niezastosowanie, gdyż w niniejszej sprawie nie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda z uwagi na złożenie przez wierzyciela pierwotnego wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, co oznaczało cofnięcie wniosku egzekucyjnego, a cofnięcie pisma - w tym wniosku egzekucyjnego, na gruncie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, nie wywołuje jakichkolwiek skutków prawnych, w tym nie wywołuje ono przerwania biegu terminu przedawnienia wobec powoda.

W konkluzji apelujący wnieśli o zmianę wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości, w tym zmianę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji od powoda na rzecz pozwanych, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania w drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wg. norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny , zważył co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty były trafne.

Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego jako oparte na prawidłowej , mieszczącej się w granicach wyznaczonych treścią art. 233§1k.p.c. ocenie materiału dowodowego , uznając tym samym zarzuty naruszenia art. 233§1k.p.c za pozbawione uzasadnionych podstaw.

Sąd Apelacyjny nie podzielił natomiast wywodów prawnych Sądu Okręgowego . Rację mają bowiem pozwani, że dochodzone przez powoda roszczenie zabezpieczone wekslem in blanco uległo przedawnieniu przed uzupełnieniem weksla in blanco.

Sąd Okręgowy badając zasadność podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia przyjął, że nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi wykonawczemu wystawionemu przez B. przerwało bieg przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem i bieg ten rozpoczął się ponownie w dniu 21.04.2012r. Sąd ten nadto uznał, że skoro pozew wniesiono 08.02.2016r, to roszczenie nie uległo przedawnieniu wobec treści art. 125§1k.c. Powyższe rozumowanie jest błędne. Utrwalony w orzecznictwie i doktrynie jest bowiem pogląd ,że do roszczeń stwierdzonych bankowymi tytułami wykonawczymi nie ma zastosowania art. 125§1k.c., przedawniają się one w terminach przewidzianych dla roszczeń danego rodzaju, zazwyczaj znacznie krótszych od dziesięcioletniego terminu ustanowionego w art. 125§1k.c. Bankowy tytuł egzekucyjny, w przeciwieństwie do orzeczeń sądowych, nie korzysta bowiem z powagi rzeczy osądzonej, stąd nie wywołuje skutków z art. 125§1k.c. W rozpoznawanej sprawie termin przedawnienia roszczenia wynikającego z umowy kredytu, jako związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej, wynosi 3 lata( art. 118 k.c.). Skoro zatem bank wypowiedział pozwanym umowę kredytową z zachowaniem umownego 30- dniowego terminu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia wypowiedzenia tj. od 17.02.2012r. , to tym samym roszczenie z umowy kredytowej- stosunku podstawowego- uległo przedawnieniu z dniem 19.03.2015r.tj z upływem 3 lat od jego wymagalności.

Złożony przez B. wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie przerwał biegu przedawnienia roszczenia objętego tym tytułem wobec nie będącego bankiem powoda, jako nabywcy wierzytelności. Powód jako nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może powołać się także na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem przez B. postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Przerwa biegu przedawnienia wynikająca z dokonanych przez Bank powyższych czynności, odnosi skutek wyłącznie wobec podmiotu, który mógł wystawić bte i dochodzić na jego podstawie roszczeń. W konsekwencji jeżeli nabywca roszczeń nie może posługiwać się bte ,jak to ma miejsce w przypadku powoda, przerwa biegu przedawnienia nie odnosi wobec niego skutku, z chwilą przeniesienia wierzytelności traktuje się ją tak jak gdyby przerwa biegu przedawnienia nie miała miejsca ( szerzej : uchwała SN z 09.06.2017r III CZP 17/17, uchwała SN z 29.06.2016r III CZP 29/16). Sytuacja taka zachodziła w rozpoznawanej sprawie. Powód nabył od Banku wierzytelność wynikającą z umowy kredytu dnia 12.10.2015r i uzupełnił weksel in blanco zabezpieczający roszczenie z umowy kredytowej 15.12.2015r., co nastąpiło po upływie terminu przedawnienia, podlegającego zabezpieczeniu roszczeniu z umowy kredytowej, jako ,że roszczenie z umowy kredytowej uległo przedawnieniu z dniem 19.03.2015r. Pozwani podnosili zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym, twierdząc, że uzupełnienie weksla in blanco nastąpiło już po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego. Taki zarzut należało uznać za dopuszczalny w świetle art. 10 ustawy z dnia 28.04.1936 r. prawo wekslowe. Zarzut ten okazał się uzasadniony w okolicznościach rozpoznawanej sprawy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że o uzupełnieniu weksla in blanco zgodnie z upoważnieniem osoby na nim podpisanej można mówić wtedy, gdy uzupełnienie to nastąpiło przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu ( vide: uzasadnienia wyroku SN z 18.05.2017r.I CSK 556/17 i przywołane tam orzeczenia SN). W świetle powyższego skoro uzupełnienie przedmiotowego weksla nastąpiło po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego-umowy kredytowej- pozwani nie są zobowiązani wekslowo.( zobowiązanie wekslowe nie powstało) W tych warunkach zarzut naruszenia art.65§1i2 k.c., w zw. z art. 110 prawa wekslowego okazał się uzasadniony, co w konsekwencji skutkowało uznaniem , iż roszczenie powoda oparte na zobowiązaniu wekslowym okazało się bezzasadne . Wskazać nadto należy, że wniesienie pozwu nastąpiło także po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, co czyniło także bezzasadnym roszczenie powoda ze stosunku podstawowego.

Konsekwencją powyższego była zmiana zaskarżonego wyroku i uchylenie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego z 10.02.2016r i oddalenie powództwa. ( art. 386§1k.p.c. w zw. z art.496k.p.c. i art. 10 prawa wekslowego).

Skoro uwzględnienie zarzutu naruszenia art. 10 prawa wekslowego skutkowało oddaleniem powództwa, nie zachodziła potrzeba oceny zasadności pozostałych podniesionych w apelacji zarzutów, w tym także zarzutu naruszenia art. 77ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Jak trafnie wskazał sam powód w odpowiedzi na apelację, powyższy przepis nie znajdował zastosowania w rozpoznawanej sprawie , jako, że powód nie opierał roszczenia na odpowiedzialności rzeczowej pozwanych.

Kosztami postępowania za obie instancje obciążono powoda jako stronę przegrywającą sprawę. ( art. 98§1 i3 k.p.c. oraz w odniesieniu do II instancji art. 98§1i3k.p.c. w zw. z art. 391§1k.p.c.). Na zasądzone na rzecz pozwanych koszty złożyły się : wynagrodzenie pełnomocnika za I instancję obliczone stosownie do §2pkt.7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. .2015.1804) obowiązujące w dacie wniesienia pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika za II instancję obliczone stosownie do §2pkt.7 w zw. z § 10 ust.1 pkt2 i §15ust.3 i §21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U .2015.1804 ze zm.) obowiązujące w dacie wniesienia apelacji. Nadto na podstawie art.113ust.1 ustawy z 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa opłatę od zarzutów oraz opłatę od apelacji , od uiszczenia których pozwani byli zwolnieni.

SSA Małgorzata Kaźmierczak SSA Krzysztof Józefowicz SSA Elżbieta Fijałkowska