Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

IV Ca 154/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Płocku z 2016-05-12

Sygn. akt IV Ca 154/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016r.

Sąd Okręgowy w Płocku, IV Wydział Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca SSO Renata Wanecka

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Bałdyga

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 maja 2016r. w P.

sprawy z powództwa F. Bank (...) z siedzibą w S. (Malta)

przeciwko M. G.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Sochaczewie z 19 listopada 2015r.,

sygn. I C 786/14 upr.

1.  zmienia zaskarżony wyrok i zasądza od M. G. na rzecz F. Bank (...) z siedziba w S. (Malta) kwotę 583 zł (pięćset osiemdziesiąt trzy złote) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od 9 grudnia 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 227 zł (dwieście dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od M. G. na rzecz F. Bank (...) z siedziba w S. (Malta) kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Sygn. akt IV Ca 154/16

UZASADNIENIE

Pozwem z 5 czerwca 2014r. F. Bank (...) z siedzibą w S. (Malta) wniósł o zasądzenie od M. G. kwoty 583 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od kwoty 403 zł od dnia 9 grudnia 2013r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany zawarł 9 lipca 2013r. z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością umowę pożyczki, na podstawie której pozwany otrzymał 100 zł; była to tzw. umowa ramowa, zgodnie z którą M. G. mógł wnioskować o udzielenie mu kolejnych pożyczek. W dniu 8 listopada 2013r. pozwany złożył następny wniosek i otrzymał 300 zł z obowiązkiem spłaty w terminie 30 dni wraz z kosztami pożyczki w wysokości 103 zł. Zmienił się podmiot wypłacający w/w sumę, w miejsce (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wstąpił F. Bank (...) z siedzibą w S. (Malta). Mimo wezwań do zapłaty, M. G. nie zwrócił pożyczki. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: 403 zł z tytułu niespłaconej pożyczki oraz kosztów jej udzielenia i 180 zł tytułem kosztów upomnień.

Pozwany M. G. nie zajął stanowiska w sprawie.

Wyrokiem zaocznym z 19 listopada 2015r. Sąd Rejonowy w Sochaczewie oddalił powództwo F. Banku (...) z siedzibą w S. (Malta) przeciwko M. G. o zapłatę 583 zł.

Sąd Rejonowy ustalił:

W dniu 9 lipca 2013r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., jako pożyczkodawca zawarł z M. G., jako pożyczkobiorcą umowę pożyczki nr (...), na podstawie której udzielił mu pożyczki w kwocie 100 zł z możliwością udzielania kolejnych pożyczek.

Umowa pożyczki między stronami nie została przedłużona.

W dniu 8 listopada 2013r. z rachunku powoda na rachunek należący do pozwanego został dokonany przelew 300 zł, opisany jako pożyczka nr (...).

Pozwany był wzywany do zapłaty należności, ale bezskutecznie.

Sąd I instancji zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią pozwu, stosunek prawny, jaki łączył powoda i pozwanego wynikał z umowy pożyczki. Stosownie do treści art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Sąd wskazał, że skoro pozwany nie wdał się w spór, to w sprawie zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego. Przyjmuje się wówczas za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych, doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały powołane w celu obejścia prawa (art. 339 § 1 i 2 kpc). Jednak w ocenie Sądu Rejonowego, twierdzenia powoda budziły wątpliwości, albowiem nie przedstawił on umowy ani nawet potwierdzenia warunków umowy, z której zobowiązanie wynika, wskazującej na istotę i wysokość zobowiązania. P. ograniczył się jedynie do złożenia wydruku umowy, z której nie wynika ani wysokość udzielonej pożyczki, ani warunki jej udzielenia, takie jak termin i sposób spłaty, a co najważniejsze – nie podano w niej daty i osoby pożyczkobiorcy. Natomiast umowa z 9 lipca 2013r. została zawarta z innym podmiotem, tj. z (...) spółką z o.o. z siedzibą we W. i okoliczność następstwa prawnego powoda po tym podmiocie nie została w sprawie wykazana, zaś same twierdzenia powoda o zmianie podmiotu wyplacajacego środki, są w ocenie Sądu, niewystarczające.

Sąd I instancji podkreślił, że zgodnie z art. 6 kc to na powodzie ciążył ciężar udowodnienia nie tylko istnienia zobowiązania, ale także tego, ze uprawnionym do jej dochodzenia jest powód. Na podstawie załączonych do pozwu dokumentów trudno poczynić takie ustalenia.

Z tych względów, Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

Apelację od wyroku złożył powód, zaskarżając go w całości i zarzucił:

1.  mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku naruszenie przez Sąd I instancji przepisów prawa procesowego, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 227 kpc poprzez:

- bezpodstawne i bezzasadne pominięcie przez Sąd I Instancji dowodu z dokumentu elektronicznego przedstawionego przez powoda, tj. potwierdzenia przelewu z dnia 8 listopada 2013r., podczas gdy wszechstronne rozważenie materiału dowodowego powinno prowadzić do wniosku, że powód przekazał na rachunek bankowy pozwanego wynikającą z umowy pożyczki kwotę 300 zł, co implikuje po stronie pozwanego obowiązek jej zwrotu, do czego kompleksowo nie odniósł się Sąd I Instancji;

- brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd I Instancji materiału dowodowego, skutkujący błędnym przyjęciem, że powód przedstawił niepodpisany wydruk (kserokopię) umowy pożyczki, podczas gdy powód przedstawił internetowy wydruk umowy pożyczki zawieranej za pomocą środków komunikacji elektronicznej, stanowiący odwzorowanie kroków podjętych przez pozwanego przy zawieraniu umowy pożyczki za pomocą środków komunikacji elektronicznej;

- przedłożenie przez powoda potwierdzenia wypłaty środków na kwotę 300 zł z rachunku bankowego powoda na rachunek bankowy pozwanego nie stanowi potwierdzenia zawarcia umowy pożyczki, podczas gdy z załączonego do pozwu potwierdzenia przelewu na kwotę 300 zł wynika w sposób niebudzący jakiejkolwiek wątpliwości, że środki pieniężne w kwocie 300 zł zostały przekazane na rachunek bankowy pozwanego, zaś tytuł przelewu („F. Bank (...)") potwierdza fakt, iż w przedmiotowej sprawie pieniądze zostały przekazane tytułem pożyczki;

b)  art. 339 § 2 kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc poprzez przyjęcie, że powód nie udowodnił żądania pozwu, podczas gdy w razie wydania wyroku zaocznego dla uwzględnienia powództwa nie jest wymagane udowodnienie żądania pozwu, lecz jedynie stwierdzenie, że wskazane okoliczności nie budzą uzasadnionych wątpliwości - a zawarcie umowy pożyczki i przekazanie pozwanemu kwoty 300 zł jakichkolwiek wątpliwości budzić nie może (jest bowiem poparte stosownymi dokumentami);

2.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

a)  art. 720 kc poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na bezpodstawnym przyjęciu, że powód uchylił obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c., ponieważ nie dołączył do pozwu dokumentów (dowodów), z których wynikałoby, że pozwany zawarł z powodem umowę pożyczki, podczas gdy powód przedstawił ramową umowę pożyczki zawartą z pozwanym za pomocą środków komunikacji elektronicznej jako wyraźną i bezsporną akceptację warunków przyznania pożyczki i potwierdzenie wypłaty na rzecz pozwanego kwoty 300 zł tytułem udzielonej pożyczki;

b)  art. 29 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2014. 1497 – j.t.) poprzez jego niezastosowanie, polegające na zignorowaniu przez Sąd I Instancji specyfiki zawierania umowy pożyczki przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (środków komunikacji elektronicznej - Internetu);

c)  art. 7 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe w zw. z art. 4 ust. l b ustawy Prawo o adwokaturze, poprzez ich niezastosowanie skutkujące oddaleniem w całości powództwa, z uwagi na rzekomy brak udowodnienia roszczenia przez powoda w sytuacji, gdy oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych (w tym także przelewaniem na rachunki bankowe określonych kwot w ramach umowy pożyczki) mogą być składane w postaci elektronicznej, a dokumenty generowane elektronicznie stanowią ekwiwalent dokumentów podpisanych własnoręcznie.

Mając powyższe na uwadze, F. Bank (...) z siedzibą w S. (Malta) wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 583 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 403 zł od dnia 9 grudnia 2013r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu za I i II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że na uwzględnienie zasługuje zarzut naruszenia art. 339 kpc, który stanowi, że jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Mechanizm przewidziany w art. 339 § 2 kpc odwołuje się do procesu opartego na zasadzie kontradyktoryjności; sąd cywilny nie bada na ogół rzeczywistej treści stosunków prawnych łączących strony, poprzestając na ich twierdzeniach co do ich wzajemnych relacji. W konsekwencji, jeśli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd akceptuje twierdzenia powoda przytoczone w pozwie. Ustawodawca wychodzi z założenia, że skoro pozwany - prawidłowo zawiadomiony o rozprawie i żądaniu strony powodowej - nie wdaje się w spór, to znaczy, że faktom w pozwie powołanym nie zaprzecza. Dlatego też nie jest prawidłowe działanie Sądu Rejonowego, polegające w istocie na prowadzeniu postępowania dowodowego i negatywna ocena zaoferowanych przez stronę powodową na tym etapie postępowania dowodów. M. G. nie zajął stanowiska w sprawie, tym samym należało przyjąć, iż nie kwestionuje on twierdzeń przytoczonych w pozwie.

Z uzasadnienia Sądu jednoznacznie wynika, że jego wątpliwości budziły załączone do pozwu dokumenty, a nie same twierdzenia faktyczne przytoczone przez powoda. W warunkach uzasadniających wydanie wyroku zaocznego, Sąd co do zasady nie prowadzi postepowania dowodowego; wyjątkowo jest to konieczne np. w sprawie o zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami (art. 431 kpc w zw. z art. 451 kpc) i w postępowaniach odrębnych: w sprawach małżeńskich (art. 431 kpc) oraz w sprawach między rodzicami a dziećmi (art. 431 kpc w zw. z art. 458 kpc), a nadto w sprawie o opróżnienie lokalu mieszkalnego, w której stosuje się przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów (por. art. 15 ust. 4 u.o.p.l.). W niniejszej sprawie przepisy nie przewidują tego rodzaju ograniczeń. Dlatego też Sąd I instancji nie powinien był oceniać zasadności roszczenia powoda na podstawie negatywnej oceny załączonych do pozwu dokumentów.

Na marginesie należy zauważyć, że nowelizacja art. 339 § 2 kpc, która weszła w życie 5 lutego 2005r. zmieniła kryteria przyjęcia za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przy wyrokach zaocznych poprzez usunięcie sformułowania „zgodność twierdzeń powoda z prawdziwym stanem rzeczy”, jako kryterium warunkujące przyjęcie twierdzenia powoda za prawdziwe i wydania na ich podstawie wyroku zaocznego. Zastąpione ono zostało przez kryterium „nie budzą one wątpliwości”. Złagodzeniu uległy zatem przesłanki przyjęcia twierdzeń powoda za prawdziwe, a w konsekwencji wydania wyroku zaocznego. Sąd może przyjąć za prawdziwe twierdzenia powoda, jeśli ogólnie prima facie twierdzenia jego nie wywołują wątpliwości. Nie jest konieczne badanie twierdzeń pod kątem hipotetycznego, wyłaniającego się dopiero zazwyczaj w postępowaniu, prawdziwego stanu rzeczy. Wystarczy zatem spójność wewnętrzna twierdzeń powoda, zgodność z doświadczeniem życiowym, zgodność z faktami znanymi sądowi z urzędu itd., aby uwzględnić żądanie powoda.

Oprócz powyższej zmiany, nowelizacja wprowadziła dodatkowe kryterium badania twierdzeń powoda, mianowicie za prawdziwe nie można przyjąć twierdzeń przytoczonych „w celu obejścia prawa”. Z uzasadnienia Sądu Rejonowego nie wynika jednak, aby uznał on, że twierdzenia przytoczone w pozwie przez F. Bank (...) mogły zmierzać do obejścia prawa.

Niezależnie od ustalenia podstawy faktycznej sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo (por. m.in. wyrok SN z dnia 7 czerwca 1972 r., III CRN 30/72, LEX nr 7094). Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest art. 720 kc. Skoro powód twierdzi, że udzielił pozwanemu pożyczki w wysokości 300 zł, ten zaś zobowiązał się do jej zwrotu w terminie 30 dni wraz z kosztami pożyczki w wysokości 103 zł, to żądanie zapłaty 403 zł zasługuje na uwzględnienie. Ponadto F. Bank (...) z siedzibą w S. (Malta) twierdził, że koszty upomnień wyniosły 180 zł, więc w tej części żądanie również jest zasadne. Skoro pozwany nie zajął stanowiska w sprawie, nie ma także podstaw, by kwestionować, iż powód jest następcą prawnym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., która zawarła z M. G. tzw. ramową umowę pożyczki, która przewidywała, że odsetki za opóźnienie naliczane będą w wysokości równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Z tych wszystkich względów, Sąd II instancji stoi na stanowisku, że wobec biernej postawy pozwanego, świadczącej o przyznaniu twierdzeń powoda, powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach procesu za I instancję, na które składają się: opłata od pozwu w wysokości 30 zł oraz wynagrodzenie adwokackie w wysokości 180 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 kpc). Wysokość stawki wynagrodzenia adwokata została ustalona zgodnie z § 6 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Z uwagi na to, że zarzut naruszenia art. 339 § 2 kpc okazał się w pełni uzasadniony, Sąd Okręgowy odstąpił od analizy dalszych zarzutów, uznając, że w tych okolicznościach jest to zbędne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, stosując art. 385 kpc. O kosztach procesu za II instancję Sąd również orzekł na podstawie art. 98 kpc i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300 zł, w tym opłata od apelacji 30 zł, zaś koszty adwokackie 270 zł. Stawka wynagrodzenia adwokackiego została ustalona na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Anna Bałdyga
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Płocku
Osoba, która wytworzyła informację:  Renata Wanecka
Data wytworzenia informacji: