Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Łukasz Wilkowski
Protokolant:	st. sekr sąd. Justyna Wieteska

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2016 roku w Płocku na rozprawie

sprawy z powództwa H. B.

przeciwko A. B. (1)

o odszkodowanie w kwocie 100.000,00 zł

I.  oddala powództwo;

II.  odstępuje od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanej;

III.  przyznaje adw. A. B. (2) prowadzącej Kancelarię Adwokacką w P. z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku kwotę 4.428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych), w tym podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Sygn. akt I C 2032/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 września 2015 roku, skierowanym do Sądu Okręgowego w Płocku przeciwko A. B. (1) powódka H. B. wniosła o zasądzenie odszkodowania za zaniedbania czynności i obciążenie pozwanej kosztami sądowymi. W uzasadnieniu wskazała, iż pozwana adwokat A. B. (1) była ustanowiona jej pełnomocnikiem w sprawie sygn. akt I C 202/11 nie dokonała czynności do których była zobowiązana w konsekwencji doprowadzając do powstania szkody po stronie powódki. Została dodatkowo pogrążona finansowo i poprzez zaistniały stres straciła swoje zdrowie (k. 2).

Uzupełniając brak formalne pozwu powódka wskazała, iż domaga się od pozwanej odszkodowania w kwocie 100.000,00 zł (k. 11).

Pozwana w odpowiedzi na pozew z dnia 25 listopada 2015 roku wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania - w tym kosztów zastępstwa procesowego według złożonego spisu kosztów, a w przypadku jego nie złożenia według norm przepisanych. Nadto wniosła o zawiadomienie o toczącym się postępowaniu (...) S.A. oraz (...) S.A. i wezwanie do udziału w sprawie w charakterze interwenienta. W uzasadnieniu wskazała, iż była pełnomocnikiem powódki w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Ż. w sprawie sygn. akt (...) oraz w postępowaniu odwoławczym przed Sądem Okręgowym w P. w sprawie sygn. akt (...)o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Do prowadzenia tych spraw została ona wyznaczona z urzędu. Miało to miejsce już w toku procesu, po złożeniu przez powódkę pozwu, który to, zgodnie z jej twierdzeniami konsultowała z innym prawnikiem. Po zapoznaniu się z aktami sprawy poinformowała ona powódkę, że z uwagi na podnoszone przez nią okoliczności - w szczególności fakt istnienia skazującego prawomocnego wyroku karnego wydanego w sprawie (...) - właściwą drogą jest wznowienie postępowania, nie zaś powództwo przeciwegzekucyjne oraz o przesłankach powyższego o wynikającym z art 407 § 1 k.p.c. terminie do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Powódka pomimo uzyskania tych informacji - z uwagi na uzyskaną przed złożeniem pozwu poradę prawną - pozostawała w przekonaniu, co do prawidłowości własnego stanowiska. Konsekwencją tego było zobowiązanie pozwanej do złożenia apelacji od wyroku Sądu Rejonowego. (k. 28 - 30).

Na rozprawie w dniu 20 czerwca 2016 roku powódka podtrzymała swoje powództwo, zaś pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc nadto zarzut przedawnienia roszczenia powódki (k. 65).

W toku dalszego procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01 sierpnia 2011 roku H. B. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Ż. z pozwem przeciwko M. S., w którym to wniosła na podstawie art 840 par. 1 pkt 2 k.p.c. o pozbawienie w części wykonalności nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Ż. w dniu 11 sierpnia 2006 roku, sygn. akt (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, a zasądzającego od powódki na rzecz K. H. kwotę 50.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2006 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu w kwocie 625,00 zł, co do kwoty 34.000,00 zł oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała ona, iż pozwana nabyła w drodze cesji wierzytelność od pierwotnego powoda K. H.. Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2010 roku Sad Rejonowy w Ż.uznał oskarżonego K. H. za winnego tego, że w dniu 2 czerwca 2006 roku wypełnił blankiet wekslowy opatrzony podpisem powódki niezgodnie z zawartą umową ustną i wbrew woli podpisanej, czym działał na jej szkodę, a który to czyn wyczerpuje dyspocyje z art 270 § 2 k.k. i za to go skazał. Apelacja oskarżonego od w/w wyroku Sądu Rejonowego w Ż. została oddalona przez Sąd Okręgowy w P.V Wydział Karny w dniu 25 maja 2011 roku. A zatem kwota należna K. H., a obecnie pozwanej M. S. to 16.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 2 czerwca 2006 roku do dnia zapłaty. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Rejonowym w Ż. pod sygn. akt I C 202/11 (pozew - k. 3 - 5 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu RejonowegoŻ.).

Pozew ten napisał dla powódki radca prawny, któremu za to zapłaciła (przesłuchanie powódki - k. 66 - 08:15 - 10:12).

Na rozprawie w dniu 12 października 2011 roku przed Sądem Rejonowym w Żyrardowie powódka wniosła o ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu, wskazując, iż nie potrafi wskazać podstawy prawnej dochodzonego roszczenia, pozew był sporządzany przez prawnika, z którym się konsultowała, ale nie jest ona w stanie pokryć kosztów działania pełnomocnika w procesie (protokół rozprawy - k. 66 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

Postanowieniem z dnia 19 października 2011 roku wydanym w sprawie sygn. akt I C 202/11 Sąd Rejonowy w Ż. ustanowił dla powódki pełnomocnika z urzędu, którego osobę miała wyznaczyć Okręgowa Rada Adwokacka w Ł. (postanowienie - k. 72 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

W dniu 15 listopada 2011 roku Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Ł. na pełnomocnika z urzędu w przedmiotowej sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w Ż. wyznaczył adwokata S. Z. (pismo z dnia 15.11.2011r - k. 75 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

Pismem z dnia 07 grudnia 2011 roku powódka wniosła o zmianę osoby pełnomocnika, albowiem wyznaczony adw. S. Z. był wcześniej obrońcą K. H. w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Ż.. Analogiczny wniosek na rozprawie w dniu 12 grudnia 2011 roku przed Sądem Rejonowym w Ż.złożył również działający z upoważnienia adwokata S. Z. aplikant adwokacki M. B. (wniosek - k. 76 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż., protokół rozprawy - k. 85 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

W dniu 30 grudnia 2011 roku Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Ł. uwzględnił te wnioski i na pełnomocnika z urzędu w przedmiotowej sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w Ż.wyznaczył adwokata A. B. (1) (pismo z dnia 30.12.2011r - k. 87 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

Termin rozprawy przed Sądem Rejonowym w Żyrardowie był wówczas wyznaczony na dzień 20 lutego 2012 roku. Przed tym terminem doszło do spotkania powódki z pozwaną. Pozwana od samego początku informowała powódkę, iż sprawa jest wszczęta w złym trybie i z uwagi na podnoszone okoliczności faktyczne powódka winna wystąpić do Sądu ze skargą o wznowienie postępowania. Powódka jednakże upierała się przy tym trybie postępowania, w którym pozew został wniesiony. Po raz kolejny pozwana informowała o tym powódkę już przed terminem rozprawy. Nic to jednak nie zmieniło w decyzjach powódki (przesłuchanie pozwanej - k. 67 - adnotacja 22:02 - 26:18, k. 69 - adnotacja 39:17).

Wyrokiem z dnia 16 maja 2012 roku Sąd Rejonowy w Ż. oddalił powództwo H. B. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Podstawą oddalenia powództwa było uznanie przez Sąd, iż w przypadku powódki nie nastąpiła żadna z sytuacji o których mowa w art 840 k.p.c., a zdarzenie na które powołała się powódka (prawomocny wyrok skazujący wierzyciela) nastąpiło po wydaniu tytułu wykonawczego i nie stanowi ono podstawy powództwa z art 840 § 1 pkt 1 k.p.c., albowiem nastąpiło już po wydaniu tytułu wykonawczego, a także z art 840 § 1 pkt 2 k.p.c., albowiem nie stanowi ono zdarzenia wskutek którego zobowiązanie określone w tytule wykonawczym wygasło. Jednocześnie Sąd wskazał, iż okoliczność, że doszło do wydania wyroku karnego skazującego może być brana pod uwagę w kategorii podstaw restytucyjnych wznowienia postępowania w sprawie (art 403 k.p.c.) przy zachowaniu pozostałych warunków do złożenia skargi o wznowienie postępowania (wyrok z dnia 16.05.2012r - k. 112 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż., uzasadnienie - k. 114 - 118 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

Po wyroku strony umówiły się, iż decyzję, co do ewentualnego wniesienia apelacji podejmą po sporządzeniu przez Sąd Rejonowy uzasadnienia wyroku. Po uzyskaniu uzasadnienia strony ponownie spotkały się, powódka zapoznała się z uzasadnieniem i przyczynami rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. Pomimo sugestii pozwanej, że nie ma sensu pisanie apelacji, powódka podjęła decyzję, iż taką apelację chce wnieść. W związku z powyższym pozwana w ustawowym terminie taką apelację wniosła (przesłuchanie pozwanej - k. 68 - adnotacja 26:48 - 28:35, k. 69 - adnotacja 39:17).

Wyrokiem z dnia 26 września 2012 roku Sąd Okręgowy w P. w sprawie sygn. akt IV Ca 567/12 oddalił apelacje powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 16 maja 2012 roku sygn. akt I C 202/11 i orzekł o nieobciążaniu powódki obowiązkiem zwrotu pozwanej kosztów zastępstwa prawnego za II instancję. Sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne i ocenę prawną dokonaną przez Sąd I instancji (wyrok - k. 144 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż., uzasadnienie - k. 147 - 151 akt sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Ż.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o dokumenty wymienione wyżej, a znajdujące się w aktach sprawy sygn. akt I C 202/11 Sądu Rejonowego Żyrardowie, które to nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu, a które obrazują przebieg tego procesu prowadzonego z udziałem powódki, reprezentowanej przez pozwaną. Nadto Sąd przeprowadził dowód z przesłuchania stron. Częściowo przesłuchanie to jest zbieżne. Strony różniły się w zakresie dotyczącym częstotliwości ich kontaktów, przebiegu tych spotkań oraz informowania przez pozwaną powódki o konieczności wniesienia skargi o wznowienie postępowania w miejsce powództwa przeciwegzekucyjnego. W tym zakresie Sąd dał wiarę w całości pozwanej, odmawiając powyższego powódce. Przede wszystkim przesłuchanie pozwanej jest jasne, spójne, logiczne, koreluje z dowodami z dokumentów. Pozwana, w przeciwieństwie do powódki, była w stanie w sposób precyzyjny opisać swoje relacje z powódką i uzasadnić podejmowane czynności. Powódka zaś wskazywała jedynie, że pozwana nie informowała ją w zasadzie o niczym i nie miała dla niej czasu. Z jednej strony wskazała, iż nie była informowana o przesłankach i terminie wznowienia postępowania, a z drugiej strony wskazała, iż ta pani powiedziała, że jest już za późno, że minął termin na wznowienie postępowania (k. 67, 20:52).

Sąd pominął wniosek pełnomocnika powódki o załączenie akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika A. K., albowiem było to zbędne dla zakończenia niniejszego postępowania, a okoliczność, iż prowadzone jest przed tym komornikiem postępowanie egzekucyjne przeciwko powódce w oparciu o przedmiotowy tytuł wykonawczy, była bezsporna. Sama zaś powódka wskazała, iż w postępowaniu tym Komornik nie wyegzekwował od niej żadnej kwoty. Sąd pominął również wniosek pełnomocnika powódki o udzielenie terminu na złożenie karty informacyjnej leczenia powódki. Powyższe uzasadnione jest przede wszystkim tym, iż powódka w sprawie niniejszej dochodziła odszkodowania, a nie zadośćuczynienia. A nadto z uwagi na dokonaną przez Sąd ocenę prawną roszczenia powódki, był to dowód zbędny dla rozstrzygnięcia niniejszego procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu, jako bezzasadne.

Powódka w sprawie niniejszej dochodziła odszkodowania za nieprawidłowe jej zdaniem wykonywanie przez pozwaną obowiązków pełnomocnika z urzędu w innym procesie. Powódka nie wskazała podstawy prawnej odpowiedzialności pozwanej, a zatem należy zacząć właśnie od tego elementu tj. od ustalenia czy ewentualna odpowiedzialność pozwanej jest odpowiedzialnością kontraktową, czy też odpowiedzialnością deliktową.

Stosownie do treści art 118 § 1 k.p.c. ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. A zatem pełnomocnika z urzędu łączy ze stroną stosunek analogiczny do tego, jaki łączy pełnomocnika z wyboru ze stroną. Jest to zatem umowa o świadczenie usług, do której zastosowanie mają przepisy umowy zlecenia (art 750 k.c. w zw. z art 734 k.c. w zw. z art 118 § 1 k.p.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30.09.2015r. sygn. akt I ACa 252/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12.03.2014r. sygn. akt I ACa 929/13).

Stąd też roszczenie powódki w sprawie niniejszej nie jest roszczeniem przedawnionym. W tej bowiem sytuacji, jako, że przepisy umowy zlecenie w ogóle nie regulują kwestii przedawnienia, to zastosowanie znajdą ogólne przepisy o przedawnieniu roszczeń cywilnych, a w tej konkretnej sytuacji art 118 k.c. i dziesięcioletni termin przedawnienia, który z całą pewnością w sprawie niniejszej nie minął.

W tej sytuacji podstawy odpowiedzialności pozwanej należy upatrywać w art. 471 k.c. (dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi). Dlatego też do uwzględnienia powództwa konieczne było wykazanie przez powódkę, że pozwana nienależycie wykonała zobowiązanie, że powódka doznała szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a nienależytym wykonaniem zobowiązania. Profesjonalny pełnomocnik ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone mocodawcy wskutek własnych zaniedbań i błędów. Powstaje ona jednak wyłącznie wtedy, gdy uchybienia pełnomocnika prowadzą do przegrania sprawy, której wynik byłby korzystny dla strony, gdyby pełnomocnik zachował należytą staranność. Oznacza to, że sam fakt wadliwego (np. spóźnionego lub obarczonego brakami formalnymi) wniesienia lub sporządzenia środka odwoławczego przez profesjonalnego pełnomocnika i spowodowane tym jego odrzucenie, nie stwarza jeszcze podstawy do odszkodowawczej odpowiedzialności tego pełnomocnika. Nawet bowiem poprawne sporządzenie i wniesienie środka zaskarżenia nie gwarantuje rozpoznania go na korzyść skarżącego.

W sprawie niniejszej powódka nie wykazała żadnej ze wskazanych wyżej przesłanek. Przede wszystkim powódka wskazywała, iż pozwana będąc pełnomocnikiem z urzędu nie wniosła w jej imieniu skargi o wznowienie postępowania. W tym miejscu wskazać należy, iż pełnomocnik z urzędu ustanawiany jest do konkretnej sprawy. Właśnie postanowienie Sądu wyznacza zakres przedmiotowy umocowania. W sprawie niniejszej pozwana została ustanowiona w konkretnej sprawie prowadzonej już przed Sądem Rejonowym w Ż.tj. sprawie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Tylko w tej sprawie była umocowana do działania w imieniu powódki. Nie była ona pełnomocnikiem ogólnym powódki. Nie podejmowała w jej imieniu decyzji o zgłoszeniu konkretnych roszczeń. Sprawa niniejsza w momencie ustanawiania pozwanej była już sprawą w toku. Powódka w pozwie jasno i precyzyjnie określiła zarówno strony tego postępowania, jak i jego przedmiot. Są one zdecydowanie różne niźli te, jakie winny być w przypadku skargi o wznowienie postępowania. Po pierwsze w przypadku skargi o wznowienie postępowania, powódka winna występować w roli pozwanej, a powodem winien być K. H., a nie M. S.. Nadto skarga o wznowienie postępowania winna odpowiadać ściśle określonym rygorom procesowym (art 409 k.p.c.) i być wniesiona w terminie określonym w art. 407 § 1 k.p.c. tj. w terminie trzech miesięcy od dnia dowiedzenia się o podstawie wznowienia postępowania. Z pewnością skargą taką nie był pozew wniesiony przez powódkę w sprawie sygn. akt I C 202/11 w dniu 01 sierpnia 2011 roku. Nie było również możliwości skutecznego przekształcenia tego powództwa w skargę o wznowienie postępowania na etapie, na którym została ustanowiona pozwana, jako pełnomocnik z urzędu. Powyższe spowodowane jest tym, iż byłoby to zupełnie inne roszczenie niż to pierwotnie zgłoszone w pozwie. W tej sytuacji złożenie ewentualnej skargi o wznowienie postępowania w miejsce powództwa przeciwegzekucyjnego musiałoby być traktowane, jako cofnięcie tego drugiego i zgłoszenie nowego żądania. W tym momencie terminem wniesienia takiej skargi, byłby dzień dokonania takiej zmiany, a nie dzień pierwotnego złożenia pozwu do Sądu. A zatem ewentualna skarga o wznowienie postępowania na tym etapie postępowania podlegałaby odrzuceniu na zasadzie art 410 § 1 k.p.c. w zw. z art 407 § 1 k.p.c., albowiem z pewnością termin do jej złożenia upłynął powódce najpóźniej z dniem 30 października 2011 roku (trzy miesiące liczone od dnia 30 czerwca 2011 roku - w czerwcu powódka dowiedziała się zaś o treści wyroku Sądu Okręgowego w Płocku). Nadto, jak ustalił Sąd pozwana informowała powódkę od samego początku, iż pozew jest wniesiony w niewłaściwym trybie. Mimo to powódka podjęła decyzję o kontynuowaniu procesu. W tej sytuacji nie może ona przerzucać odpowiedzialności za swoje działania na pozwaną, która działała w jej imieniu w dobrej woli. Stąd też w sytuacji braku podstawowej przesłanki ewentualnej odpowiedzialności pozwanej tj. nienależytego wykonania zobowiązania, powództwo niniejsze podlegało oddaleniu, jako bezzasadne.

Również w przypadku przyjęcia, jako podstawy odpowiedzialności pozwanej art 415 k.c. tj. odpowiedzialności deliktowej, powództwo podlegałoby oddaleniu, albowiem brak jest podstaw do przypisania pozwanej jakiegokolwiek deliktu tj. czyny niedozwolonego. Pozwana w sposób należy i zgodny z zasadami etyki zawodowej reprezentowała powódkę, realizując jej wolę. Powódka już od pierwszej rozprawy miała świadomość złego trybu procedowania, a mimo to upierała się przy powyższym. A zatem również w oparciu o ewentualną tę zasadę odpowiedzialności pozwanej powództwo podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w punkcie I. sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na zasadzie art 102 k.p.c. odstępując od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. W tym zakresie Sąd wziął pod uwagę sytuację finansową i materialną powódki oraz przedmiot niniejszego procesu, a także fakt, iż pozwana jest profesjonalnym pełnomocnikiem i po pierwsze prowadząc działalność tego typu musi liczyć się z tego typu sytuacjami, a po drugie miała możliwość samodzielnej reprezentacji w niniejszym procesie i nie narażania powódki na dodatkowe koszty.

Nadto, jako że powódka korzystał z pomocy ustanowionego w sprawie z niniejszej z urzędu pełnomocnika w osobie adw. A. B. (2) Sąd wobec wniosku pełnomocnika i oświadczenia o nieuiszczeniu przez powódkę żadnych kosztów, miał obowiązek przyznać takowe wynagrodzenie temuż pełnomocnikowi. Wynagrodzenie to ustalone zostało w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t. ze zm) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015.1800) i podwyższone o należny podatek VAT. Jednocześnie, jako że powódka przegrała niniejszy proces wynagrodzenie to zostanie wypłacone z sum budżetowych Skarbu Państwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.