Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Wieluniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Magdalena Raszewska

Protokolant: sekr. A. M.

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2018 roku

na rozprawie w W.

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Starosty (...)

przeciwko B. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz powoda Skarbu Państwa – Starosty Wileńskiego kwotę 6 152,64 zł (sześć tysięcy sto pięćdziesiąt dwa złote i sześćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz powoda Skarbu Państwa – Starosty Wileńskiego kwotę 1 237,95 zł (jeden tysiąc dwieście trzydzieści siedem złotych i dziewięćdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  koszty procesu wzajemnie między stronami znosi;

5.  nakazuje pobrać od pozwanej B. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Rejonowego w Wieluniu kwotę 334,00 zł (trzysta trzydzieści cztery złote) tytułem połowy opłaty sądowej od pozwu.

Sygn.akt: I C 1545/17

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Starosta (...) wniósł przeciwko pozwanej B. G. pozew o zapłatę kwoty 13 355,74 złotych w tym kwoty 11 918,80 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty i kwoty 1 436,94 złote z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty. Ponadto powód domagał się zasadzenia zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W dniu 27 października 2017 roku Sąd Rejonowy w Wieluniu wydał w sprawie I Nc 1984/17 nakaz zapłaty, w którym powództwo w całości uwzględnił.

Pozwana wniosła od nakazu zapłaty sprzeciw, w którym domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. G. umową sprzedaży z dnia 19 kwietnia 2010 roku nr rep. A 1830/2010 nabyła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa położonej w W., oznaczonej nr działki (...) o powierzchni 0,1127 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu prowadzona jest księga wieczysta nr (...). (bezsporne).

W związku z w/w umową sprzedaży z dnia 19 kwietnia 2010 roku Starosta (...) zawiadomił B. G. o obowiązku uiszczania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w/w nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa oznaczonej nr działki (...) w wysokości 1 436,94 złotych. Ustalona opłata obowiązuje od 1 stycznia 2011 roku. (bezsporne).

B. G. umową sprzedaży z dnia 14 grudnia 2006 roku nr rep. A 6496/2006 nabyła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa położonej w W., oznaczonej nr działki (...) o powierzchni 1,3486 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu prowadzona jest księga wieczysta nr (...). (bezsporne).

W dniu 19 grudnia 2013 roku Starosta (...) wypowiedział B. G. dotychczasowa opłatę roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę nr (...) ustaloną w wysokości 5 399,13 złotych zawiadomieniem z dnia 20 grudnia 2007 roku i ustalił z dniem:

- 1 stycznia 2014 roku nową opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego w/w gruntu w wysokości 10 798,26 złotych;

- 1 stycznia 2015 roku nowa opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego w/w gruntu w wysokości 12 276,99 złotych;

- 1 stycznia 2016 roku nową roczną z tytułu użytkowania wieczystego w/w gruntu w wysokości 12 276,99 złotych;

- 1 stycznia 2017 roku nową roczną z tytułu użytkowania wieczystego w/w gruntu w wysokości 13 755,72 złotych.

B. G. nie złożyła wniosku o ustalenie, iż w/w aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. (bezsporne).

Pozwana zalega z płatnością opłaty rocznej z tytułu użytkowanie wieczystego w/w nieruchomości za rok 2014 i za rok 2015, w związku z czym powód wezwał pozwana B. G. do zapłaty zaległych opłat rocznych. (bezsporne).

Umową sprzedaży z dnia 24 lipca 2014 roku nr rep. A 3020/2014 B. G. zbyła na rzecz spółki (...). z o.o w W. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w W. oznaczonej jako działka nr (...). Sąd Rejonowy w Wieluniu wpisu użytkowania wieczystego na rzecz Kompan Sp. z o.o w W. do księgi wieczystej nr (...) dokonał w dniu 28 lipca 2014 roku. (bezsporne).

Umową darowizny z dnia 5 listopada 2015 roku nr rep. A 7256/2015 B. G. zbyła na rzecz M. G. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w W. oznaczonej jako działka nr (...). Sąd Rejonowy w Wieluniu wpisu użytkowania wieczystego na rzecz M. G. do księgi wieczystej nr (...) dokonał w dniu 12 listopada 2015 roku. (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty, których ważności i prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała i którym Sąd dał w całości wiarę.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 238 k.c. obowiązek uiszczenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego obciąża użytkownika wieczystego.

Zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. jedn. Dz. U. z 2010 r., nr 102, poz. 651 z późn. zm.) za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwsza opłatę i opłaty roczne. Stosownie do art. 71 ust. 4 w/w ustawy opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Zgodnie zaś z art. 78 w/w ustawy aktualizacja opłaty następuje z dniem 1 stycznia roku następnego. Takie uregulowanie pozwala przyjąć, że obowiązek zapłaty każdej opłaty rocznej, już ustalonej czy też nowej, zaktualizowanej, powstaje co roku z dniem 1 stycznia.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniosła, iż na podstawie umowy sprzedaży i umowy darowizny zbyła przysługujące jej prawa użytkowania wieczystego, w związku z powyższym nie obciąża ją obowiązek zapłaty opłaty rocznej.

W niniejszej sprawie należało więc ocenić, czy w przypadku zbycia prawa użytkowania wieczystego w ciągu roku kalendarzowego obowiązek wniesienia opłaty rocznej ulega podziałowi miedzy dotychczasowego użytkownika wieczystego, proporcjonalnie do czasu, w którym prawo mu przysługiwało, czy też obowiązek uiszczenia opłaty rocznej pomimo takiego zbycia obciąża podmiot, który był użytkownikiem wieczystym w dniu 1 stycznia danego roku.

Kwestia tego czy opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego może być w przypadku zbycia czy też wygaśnięcia tego prawa pomniejszona odpowiednio do czasu trwania użytkowania wieczystego w danym roku kalendarzowym, była przedmiotem wypowiedzi judykatury. Dotychczasowe stanowiska Sądu Najwyższego rozbieżności i argumenty przyjmowane w tym orzecznictwie, zostały zaprezentowane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2010 r., I CSK 692/09. Co prawda większość z tych orzeczeń dotyczy sytuacji, kiedy to w takcie roku kalendarzowego dochodzi do wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego, tym niemniej, zdaniem Sądu Rejonowego, winny być one brane pod uwagę przy rozstrzyganiu kwestii, będącej istotą sporu w niniejszej sprawie.

Otóż, w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmowano odmienne interpretacje dotyczące tego, czy uzyskującego prawo własności obciąża obowiązek zapłaty opłaty rocznej w niezmienionej wysokości, czy też opłata taka powinna zostać jednak pomniejszona odpowiednio do czasu trwania użytkowania wieczystego w danym roku kalendarzowym. Ten pierwszy nurt interpretacyjny pojawił się np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2002 r., V CA 2/02 (OSNC 2003, z. 1, poz. 12), w którym stwierdzono, że z art. 238 k.c. i art. 71 ust. 1 i 4 u.g.n. wynika wola ustawodawcy nadania opłatom za korzystanie z prawa użytkowania wieczystego wyłącznie charakteru opłat rocznych i to niezależnie od możliwości wygaśnięcia tego prawa w ciągu roku. Zdaniem Sądu, uiszczenie opłaty w zasadzie nie podlegają zwrotowi, obowiązek taki nie powstaje także w razie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego (...) (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1299 ze zm.). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2003 r., II CKN 419/01 (OSNC 2004, z. 10, poz. 165) stwierdzono, że z chwilą przekształcenia w trakcie roku kalendarzowego prawa użytkowania wieczystego w prawo własności uiszczona opłata roczna nie jest świadczeniem nienależnym w części przypadającej za okres po przekształceniu. Dla odmiennej wykładni art. 238 k.c. i art. 71 ust. 4 u.g.n. nie stanowi dostatecznego uzasadnienia teza o nierozerwalnym związku obowiązku ponoszenia opłaty z rzeczywistym czasem trwania użytkowania wieczystego. Analizując szerzej treść art. 238 k.c. , Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2003 r., IV CK 249/02 (niepubl.) wyjaśnił, że opłaty roczne nie są proporcjonalne do okresu trwania użytkowania wieczystego w określonym roku kalendarzowym i nie podlegają stosownemu obniżeniu w razie korzystania przez użytkownika ze swego prawa krócej niż 12 miesięcy. Treść art. 238 k.c. pozwala przyjąć, że termin zapłaty opłaty rocznej (z góry - do dnia 31 marca każdego roku; art. 71 ust. 4 u.g.n.) przewidziano w oderwaniu od okresu trwania umowy w danym roku kalendarzowym, a istotne pozostaje tylko istnienie użytkowania wieczystego w tym roku kalendarzowym. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd dostrzegł jednak - kształtującą się w innych orzeczeniach - tendencję do łagodzenia rygoryzmu płatności opłat rocznych wówczas, gdy w konkretnych okolicznościach byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego żądanie przez właściciela gruntu pełnej opłaty rocznej, mimo wygaśnięcia użytkowania wieczystego w danym roku kalendarzowym lub niemożności jego wykonywania.

W kilku orzeczeniach Sądu Najwyższego opowiedziano się jednak wyraźnie za możliwością proporcjonalnego zmniejszenia opłaty rocznej stosownie do czasu trwania prawa użytkowania wieczystego w danym roku kalendarzowym. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2003 r., IV CK 244/02 (OSNC 2005, z. 1, poz. 4) przyjęto, że w razie nabycia własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 września 1997 r. opłata roczna za użytkowanie wieczyste podlega zmniejszeniu proporcjonalnie do czasu trwania tego prawa. Sąd Najwyższy stanowczo odrzucił taką interpretację art. 238 k.c. i art. 71 u.g.n., z której jakoby miałoby wynikać to, że w razie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, opłata roczna należy się także za tę część roku kalendarzowego, w której dotychczasowy użytkownik jest już właścicielem nieruchomości. Podobne stanowisko wyrażono wcześniej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2002 r., V CA 2/02 (OSNC 2003, z. 1, poz. 12). W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2002 r., I CKN 1516/99 (OSNC 2003, z. 2, poz. 23) przyjęto, że treść art. 238 k.c. i treść przepisów u.g.n. dotyczących ustalania i aktualizacji opłaty rocznej pozwala dostrzec w tej opłacie jednak "swoisty ekwiwalent pieniężny za możliwość korzystania przez użytkownika wieczystego (...) z gruntu skarbowego lub samorządowego, w granicach określonych przez ustawę i zasady współżycia społecznego, a przede wszystkim - przez umowę o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste". To samo stanowisko (z szerszą motywacją prawną) pojawiło się także w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2004 r., III CZP 47/04 (OSNC 2005, z. 5, poz. 74) w związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Przyjęto tu bowiem, że opłata roczna za rok, w którym nastąpiło przekształcenie, ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu do czasu trwania użytkowania wieczystego w tym roku.

W wyżej już wskazanym wyroku z dnia 25 listopada 2010 r., I CSK 692/09, Sąd Najwyższy, przychylając się do stanowiska nakazującego wiązanie obowiązku zapłaty opłaty rocznej z okresem przysługiwania prawa użytkowania wieczystego danemu podmiotowi w danym roku, stwierdził, że skoro opłata roczna (niezależnie od sposobu ustalenia jej wysokości) pozostaje odpowiednio skorelowana właśnie z możliwością korzystania przez użytkownika wieczystego z nieruchomości gruntowej, a samo użytkowanie wieczyste ze swej istoty pozostaje prawem czasowym ( art. 236 k.c. ), nie sposób wymagać tego, aby użytkownik wieczysty był zobligowany uiszczać na rzecz właściciela gruntu opłatę roczną także za ten okres roku kalendarzowego, w którym nie przysługuje mu już to prawo. Oznacza to konieczność odpowiedniego, jurydycznego skorelowania wysokości opłaty rocznej, do której uiszczenia zobligowany został użytkownik wieczysty w danym roku kalendarzowym, z rzeczywistym okresem przysługiwania mu omawianego prawa rzeczowego .

Prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) pozwanej przysługiwało do dnia 27 lipca 2014 roku, co wynika z faktu dokonania wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej nr (...) na rzecz Kompan Sp. z o.o w W. w dniu 28 lipca 2014 roku.

Prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) pozwanej przysługiwało do dnia 11 listopada 2015 roku, co wynika z faktu dokonania wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej nr (...) na rzecz M. G. w dniu 12 listopada 2015 roku.

Z tych względów oraz biorąc pod uwagę, że opłata za wieczyste użytkowanie nieruchomości obejmującej działkę (...) wynosiła w 2014 roku 10 879,26 złotych, to opłata za jeden dzień użytkowania wieczystego w roku 2014 wynosiła 29,58 złotych. (opłata 10 798,26 złotych : 365 dni = 29,58 złotych). W wyniku umowy sprzedaży z dnia 24 lipca 2014 roku nr rep. A 3020/2014 B. G. zbyła na rzecz spółki (...). z o.o w W. prawo użytkowania wieczystego w/w nieruchomości. Wpis użytkowania wieczystego na rzecz Kompan Sp. z o.o w W. do księgi wieczystej nr (...) został dokonany w dniu 28 lipca 2014 roku. Tym samym B. G. prawo użytkowania wieczystego przysługiwało w 2014 roku przez 208 dni. W związku z powyższym ma ona obowiązek uiszczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w kwocie 6 152,64 złote. ( 208 dni x 29,58 złotych = 6 152,64 złote).

Z kolei w przypadku opłata za wieczyste użytkowanie nieruchomości obejmującej działkę (...) wynosiła w 2015 roku wynosiła 1 436,94 złotych, a to oznacza, iż opłata za jeden dzień użytkowania wieczystego w roku 2015 wynosiła 3,93 złotych. (opłata 1 436,94 złotych : 365 dni = 3,93 złotych). W wyniku umowy darowizny z dnia 5 listopada 2015 roku nr rep. A 7256/2015 B. G. zbyła na rzecz M. G. prawo użytkowania wieczystego w/w nieruchomości. Wpis użytkowania wieczystego na rzecz M. G. do księgi wieczystej nr (...) został dokonany w dokonał w dniu 12 listopada 2015 roku. Tym samym B. G. prawo użytkowania wieczystego w/ działki przysługiwało w 2015 roku przez 315 dni. W związku z powyższym ma ona obowiązek uiszczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste działki nr (...) w kwocie 1 237,95 złote. ( 315 dni x 3,93 złotych = 1 237,95 złote).

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c. w brzmieniu ustawy obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz art. 481 § 1 i 2 ¹ k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punktach 1 i 2 sentencji wyroku.

W punkcie 2 wyroku, Sąd oddalił dalej idące powództwo, jako nieuzasadnione w świetle ustaleń faktycznych i rozważań prawnych.

Orzeczenie o kosztach procesu zapadło w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.