Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Katarzyna Powalska

SSR del. Robert Pabin

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o.” Spółki Komandytowej z siedzibą w K.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy – spółka komandytowa, poprzednia nazwa (...) Spółce z o.o. i wspólnicy - Spółce Komandytowej w C. P.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 26 października 2018 roku, sygnatura akt I C 1026/17

zaskarżony wyrok zmienia w całości na następujący:

„1. uznaje za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela (...) Spółki z o.o” Spółki Komandytowej z siedzibą w K. umowę przeniesienia własności nieruchomości zawartą w dniu 23 listopada 2013 roku w formie aktu notarialnego za nr Rep.(...)przed notariuszem D. K. prowadzącą Kancelarię Notarialną w Ł., pomiędzy dłużnikiem (...) Spółką z o.o. z siedzibą w C. P., a pozwaną (...) Spółka z o.o. i wspólnicy - Spółka Komandytowa (poprzednia nazwa (...) Spółka z o.o. i wspólnicy- Spółka Komandytowa z siedzibą w C. P.), mocą której pozwana uzyskała własność zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działki gruntu o numerach (...) położonej w miejscowości C. gmina D. o łącznej powierzchni 22 ary, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi Księgą Wieczystą (...), w celu ochrony wierzytelności stwierdzonej nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie w dniu 24 lipca 2013 roku sygn. akt IV GNc 2784/13/S,

2. zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy – spółka komandytowa, poprzednia nazwa (...) Spółki z o.o. i wspólnicy - Spółka Komandytowa z siedzibą w C. Pierwszym na rzecz (...) Spółki z o.o. Spółki Komandytowej z siedzibą w K. 4809 (cztery tysiące osiemset dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu”;

II. zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy – spółka komandytowa, poprzednia nazwa (...) Spółki z o.o. i wspólnicy - Spółka Komandytowa z siedzibą w C. P. na rzecz (...) Spółki z o.o.” Spółki Komandytowej z siedzibą w K. z (...) (trzy tysiące dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 40/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku uchylił wyrok zaoczny z 8 grudnia 2017 r. i oddalił powództwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w K. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną skierowane przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy, spółki komandytowej z siedzibą w C. Pierwszym (poprzednia nazwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy – Spółka komandytowa).

Orzeczenie to zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

Nakazem zapłaty z dnia 24 lipca 2013 roku wydanym w sprawie sygn. akt IV GNc 2784/13/S, Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia Wydział IV Sąd Gospodarczy nakazał stronie pozwanej (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. P., aby zapłaciła stronie powodowej (...) sp. z o.o." sp.k. kwotę 20 280 zł 57 gr wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 16 289 zł 56 gr od dnia 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 3 991 zł 01 gr od dnia 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty a także kwotę 2 670 zł 75 gr tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Nakaz wyżej opisany został opatrzony klauzulą wykonalności w dniu 18 września 2013 roku i jako tytuł wykonawczy wydany wierzycielowi. Koszty postępowania klauzulowego ustalone zostały na kwotę 66 zł (potwierdzona za zgodność kopia tytułu wykonawczego k. 20-21). Roszczenie powoda wynikało z zaciągniętych przez pozwaną spółkę zobowiązań wykazanych na fakturach z dnia 29 października 2012 roku oraz z dnia 8 listopada 2012 roku (niesporne). (...) sp. z o.o. w okresie zaciągania wyżej opisanych zobowiązań była właścicielem nieruchomości, oznaczonej jako działki gruntu o numerach (...) o łącznej powierzchni 0,22 ha położonej w miejscowości C., gminie D., dla której Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) (niesporne).

Na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...) w dniu 23 listopada 2012 roku przed notariuszem D. K., Kancelaria Notarialna z siedzibą w Ł., - A. S. (1) działając w imieniu (...) sp. z o.o. w wykonaniu zobowiązania wynikającego aktu notarialnego - Repertorium A nr (...), obejmującego zmianę umowy spółki komandytowej przeniósł na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy - Spółki Komandytowej z siedzibą w miejscowości C. własność zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działki gruntu o numerach(...) położonej w miejscowości C. (...), gminie D., powiecie (...), województwie (...), uregulowanej w księdze wieczystej (...). Wartość nieruchomości wskazana została na kwotę 270 000 złotych. Wspólnikiem i pełnomocnikiem (...) sp. z o.o. i wspólnicy sp.k. (obecnie działającej pod nazwą (...) sp. z o.o. i wspólnicy sp.k.), była żona A. J. S. (potwierdzona za zgodność kopia odpisu aktu notarialnego z dnia 23 listopada 2012 r., Rep. A nr (...) k. 21-23, zeznania świadka A. S. (1) nagranie od 00:04:32 do 00:18:46 płyta CD k.123 niesporne).

Postępowanie egzekucyjne prowadzone było na podstawie w/w tytułu wykonawczego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łasku M. K. pod sygn. akt Km 36172/13. Postanowieniem z dnia 9 października 2013 roku organ egzekucyjny przyznał reprezentowanemu przez radcę prawnego wierzycielowi koszty zastępstwa prawnego w kwocie 600 złotych (potwierdzona za zgodność kopia postanowienia Komornika k. 24).

Pismem datowanym na dzień 9 kwietnia 2014 roku pełnomocnik powodowej spółki wezwał spółkę pozwaną w przedmiotowym procesie tj. (...) sp. z o.o. i wspólnicy sp.k./ która nabyła nieruchomości do zapłaty należności w kwocie 27 447 zł 22 gr — w związku z planowanym wytoczeniem postępowania ze skargi pauliańskiej ( potwierdzona za zgodność kopia wezwania k. 25).

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łasku M. K. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 36172/13 wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Z uzasadnienia wynika, że egzekucja okazała się bezskuteczna ponieważ w toku prowadzonych czynności nie ustalono dochodów i wierzytelności dłużnika (potwierdzona za zgodność kopia postanowienia Komornika k. 27).

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu Wydział Gospodarczy -zasądził od pozwanego A. S. (1) na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa w K. kwotę 24 178 zł 18 gr z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 20 280 zł 57 gr od dnia 24 czerwca 2015 r. do dnia opłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie co do odsetek i zasądził koszty procesu. Postanowieniem z dnia 15 stycznia 2016 roku wyżej opisanemu wyrokowi została nadana klauzula wykonalności (potwierdzona za zgodność kopia wyroku k. 29).

Postanowieniem z dnia 14 lipca 2016 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łasku M. K. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 182/16 prowadzone przeciwko A. S. (2) wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Z uzasadnienia wynika m.in., że egzekucja okazała się bezskuteczna ponieważ w toku prowadzonych czynności ustalono, że dłużnik nie prowadził działalności gospodarczej, nie pobierał żadnych zasiłków ani rent czy emerytur (potwierdzona za zgodność kopia postanowienia Komornika k. 30).

W dniu 30 sierpnia 2017 roku w sprawie egzekucyjnej Km 5894/16 z wniosku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa w K. przeciwko A. S. (2) na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łasku M. K. dokonał zajęcia praw majątkowych dłużnika należnych mu od (...) Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. (potwierdzona za zgodność kopia postanowienia Komornika k. 31).

Ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy w Łasku poczynił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach niniejszej sprawy oraz zeznania świadka A. S. (1).

Na podstawie powyższego, Sąd Rejonowy w Łasku orzekł, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 527 § 1 k.c, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W myśl § 2 cytowanego przepisu czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Jednocześnie ustawodawca wprowadził domniemanie, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 § 3 k.c).

Sąd pierwszej instancji wskazuje, iż dla zastosowania skargi pauliańskiej przesłanki takie jak: istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności, dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią, pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika, dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią i działanie osoby trzeciej w złej wierze - muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich udowodnienia co do zasady - zgodnie z regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. - obciąża wierzyciela, który jest uprawniony do zaskarżenia czynności prawnej dłużnika.

Skarga pauliańska zasługuje na uwzględnienie tylko wtedy, gdy dłużnik pozostaje niewypłacalny, lub jest niewypłacalny w stopniu wyższym niż przed dokonaniem czynności. Pokrzywdzenie wierzyciela winno jednak istnieć tak na datę dokonania czynności, jak i w chwili jej zaskarżania oraz orzekania przez sąd.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd pierwszej instancji nie wykazało, że na dzień zawarcia umowy dłużnik był niewypłacalny. Ponadto według Sądu pierwszej instancji powód nie przedstawił dowodów na potwierdzenie składu i wartości majątku dłużnej spółki na datę zawarcia umowy. Zeznający zaś - na wniosek pozwanej- jako świadek A. S. (1) w swoich zeznaniach podniósł, że na datę zawarcia umowy spółka była właścicielem kilku samochodów oraz urządzeń o wartości przewyższającej zobowiązanie. Nadto wskazał, że dokonanie przeniesienia własności nieruchomości było planowane dużo wcześniej przed zaciągnięciem zobowiązań wobec powoda.

Sąd Rejonowy w Łasku dokonując analizy księgi wieczystej zwrócił uwagę, że na dzień dokonania umowy przeniesienia własności nie było żadnych wpisów w dziale III. Natomiast w dziale IV wpisane były na rzecz (...) Banku S.A. z siedzibą w K.: hipoteka umowna zwykła w kwocie 650 000 zł zabezpieczająca spłatę kapitału kredytu udzielonego umową kredytową nr (...) z dnia 9 grudnia 2009 roku, z terminem zapłaty wyznaczonym na dzień 30 listopada 2024 roku oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 325 000 zł zabezpieczająca spłatę odsetek i innych kosztów banku od wymienionego kredytu.

W przedmiotowej sprawie ocenie podlegała kwestia czy czynność wskazywana przez powoda w tym wypadku umowa przeniesienia własności z dnia 23 listopada 2012 roku doprowadziła do usunięcia z majątku dłużnika takiego składnika majątkowego, z którego powód mógłby zaspokoić swoją wierzytelność. Przedmiot bowiem takiej czynności prawnej dłużnika może, tracić dla wierzyciela swój walor egzekucyjny, jeżeli doszło do ustanowienia na nim wcześniej hipoteki tworzącej przywilej egzekucyjny dla wierzyciela hipotecznego. Jak wskazywał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 29 września 2011 r. sygn. IV CSK 99/11 (vide: system informacji prawnej LEX 940760) „o istnieniu pokrzywdzenia można mówić, gdy porównanie wartości sprzedanego prawa i wysokości niespłaconych wierzytelności przysługujących przeciwko dłużnikowi, zabezpieczonych hipotekami na sprzedanym prawie, prowadzi do wniosku o niemożności zaspokojenia się powoda chociażby w części. Wierzyciel, którego wierzytelność została zabezpieczona hipoteką na nieruchomości dłużnika, korzysta z pierwszeństwa w zaspokojeniu z sumy podlegającej podziałowi. Gdyby zatem sprzedaży prawa nie dokonano, a egzekucja należności powoda zmierzała do zaspokojenia z tego właśnie prawa, organ prowadzący egzekucję musiałby uwzględnić wierzytelności zabezpieczone hipotekami; wierzyciele hipoteczni mieliby pierwszeństwo w zaspokojeniu z ceny uzyskanej ze sprzedaży".

W kontekście wskazywanej wyżej inicjatywy dowodowej Sąd Rejonowy podniósł, że wierzyciel zamierzający dochodzić uznania czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego, a czynność prawna dotyczy nieruchomości obciążonej hipoteką, powinien złożyć wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego ds. szacowania wartości nieruchomości w celu porównania wartości rynkowej nieruchomości, stanowiącej podstawę oszacowania w egzekucji i wysokości niespłaconego zadłużenia zabezpieczonego hipotekami. To w konsekwencji pozwoliłoby na wykazanie czy powód uzyskałby zaspokojenie swojej wierzytelności. A tym samym pozwoliłby na ocenę czy dokonana czynność istotnie skrzywdziła wierzyciela W przedmiotowym postępowaniu powód nie udowodnił wymaganego ustawą związku przyczynowego pomiędzy wyzbyciem się własności a istnieniem pokrzywdzenia.

Z oceny wartości nieruchomości wskazanej w akcie notarialnym a wysokością wpisanych do księgi wieczystej hipotek, a także datą spłaty kredytu w (...) Banku SA. Sąd Rejonowy wywiódł wniosek, że dla powoda nie miałaby ona waloru egzekucyjnego.

Reasumując - w ocenie Sądu pierwszej instancji - powód wykazał fakt istnienia po jego stronie wierzytelności pieniężnej, przysługującej mu wobec dłużnika. Nie udowodnił jednak, że na skutek kwestionowanej czynności doszło do jego pokrzywdzenia jako wierzyciela.

Zgodnie z art. 347 k.p.c. po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Z uwagi na bezzasadność powództwa Sąd pierwszej instancji uchylił wydany wyrok zaoczny i oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 222 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (3 600 zł -wynagrodzenie pełnomocnika, 605 zł - opłata sądowa od sprzeciwu, 17 zł - opłata od pełnomocnictwa).

Apelację od wyroku wniosła strona powodowa, która zaskarżyła wyrok w całości zarzucając mu: 1. naruszenie prawa materialnego to jest: a) art. 6 k.c. w zw. z art. 527 § 2 k.c. poprzez ich niewłaściwą wykładnię i uznanie, że samo zabezpieczenie hipoteką w oderwaniu od rzeczywistej wysokości zadłużenia i faktu jego wymagalności ma znaczenie dla ustalenia faktu pokrzywdzenia wierzyciela czynnością dłużnika polegającą na zbyciu obciążonej nieruchomości wskutek czego to na nim spoczywa ciężar dowodu w zakresie porównania wartości nieruchomości z wartością ujawnionych hipotek,

b) naruszenie art. 527 § 2 k.c. poprzez jego błędna wykładnię i uznanie, że dla wykazania niewypłacalności dłużnika konieczne jest wykazanie składu i wartości całego majątku;

2. naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, to jest:

a) art. 316 k.p.c. poprzez oddalenie powództwo w oparciu o okoliczności niewyrażone w treści stanu faktycznego w postaci obciążenia hipotecznego nieruchomości będącej przedmiotem zaskarżonej czynności,

b) art. 316 k.p.c. w zw. z art. 228 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie w procesie wyrokowania rozpatrzenia wiadomości powszechnie znanych, to jest wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym, z którym wynika, że już po wpisami hipotek na nieruchomości przekazanej zaskarżoną czynnością nastąpiło podwyższenie kapitału zakładowego spółki kwotę ponad 400.000 zł,

c) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędna i sprzeczna z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego przez uznanie, ze nie zostało wykazane iż wartości nieruchomości w C. P. pozwala na zaspokojenie wierzytelności powodowej spółki, mimo iż strony czynności prawnej same wskazały jej wartość wielokrotnie przewyższającą tę wierzytelność oraz że wyrok sadu zasądzający należność od członka zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. postanowienie o umorzeniu egzekucji oraz unikanie odbioru korespondenci przez stronę pozwaną są niewystarczające dla udowodnienia niewypłacalności dłużnika na podstawie art. 527 § 2 k.c., przy wskazaniu przez pozwaną na istnienie niesprecyzowanych składników majątku dłużnika

d) art. 278 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, ze wykazanie wartości składnika majtku nieruchomego zabezpieczonego hipoteką , którego transfer zaskarżono skarga pauliańską zawsze wymaga dowodu z opinii biegłego.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez utrzymanie wyroku zaocznego w mocy oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest uzasadniona i zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się na wstępie do zarzutów naruszenia prawa procesowego należy zauważyć, że zasadniczo sam stan faktyczny nie był sporny, a istota sporu sprowadza się do udzielenia odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób wierzyciel ma wykazać swoje pokrzywdzenie, szczególnie w sytuacji kiedy na nieruchomości stanowiącej przedmiot zaskarżonej czynności jest ustanowiona hipoteka.

Należy w całości podzielić zarzuty skarżącego , ze Sąd Rejowy przyjmując, że powód nie wykazał bezskuteczności egzekucji i swego pokrzywdzenia dokonał oceny zebranego w sprawię materiału dowodowego niezgodnie z zasadami logicznego rozumowania i doświadczania życiowego. Zasadniczo należy zauważyć, że Sąd Rejonowy z przeprowadzonych dowodów wysnuł nieprawidłowe wnioski i jednocześnie nie nadał pewnym dowodom odpowiedniego znaczenia, dokonując ich oceny niezgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c..

Przedmiotem skargi paulińskiej, zgodnie z treścią art. 527 k.c., może być tylko taka czynność, która po pierwsze powoduje lub pogłębia stan niewypłacalności dłużnika, po drugie – przynosi korzyść majątkową osobie trzeciej. Na gruncie sprawy niniejszej bezspornym było, iż zawarta pomiędzy dłużnikiem powódki a poprzednikiem prawnym strony pozwanej umowa przeniesienia własności nieruchomości była tą czynnością wskutek której pozwana uzyskała od dłużnika konkretny walor majątkowy.

Kwestionowany był jednak w trakcie trwania procesu związek zaskarżonej czynności ze stanem niewypłacalności dłużnika, ponieważ strona pozwana podnosiła, że istniał inny majątek dłużnika z którego powód mógł się zaspokoić. Sąd rejonowy podzielając zasadniczo stanowisko pozwanego zupełnie błędnie przyjął, wbrew treści art. 527 k.c., że istotny jest stan majtku dłużnika na dzień zawierania umowy, ponieważ należy badać stan wypłacalności dłużnika na datę wystąpienia ze skargą pauliańską. Jak słusznie wskazuje apelujący przedstawił on jednoznaczne dowody w postaci umorzenia egzekucji skierowanej przeciwko dłużnikowi w 2013 r. z powodu jej bezskuteczności oraz dodatkowo wyrok Sądu Rejonowego w Sieradzu z 17 grudnia 2015 r. zobowiązujący członka zarządu dłużnika do zapłaty kotwy wynikające z wierzytelności powoda. Sad Rejonowy przywołuje te dowody, ale zupełnie pomija ich skutek, Przecież uwzględnienie powództwa w trybie art. 299 k.s.h. wymaga wykazania, że brak jest majątku spółki, który pozwalałby na zaspokojenie wierzyciela.

Przypomnienia zatem wymaga, że w doktrynie i orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 k.c. oznacza stan majątku dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi. Ciężar udowodnienia niewypłacalności bądź jej pogłębienia, zgodnie z regułą art. 6 k.c., spoczywa na wierzycielu. W niniejszym postępowaniu powódka podołała temu obowiązkowi, wykazując, że nieruchomości będące przedmiotem spornej umowy stanowiły jedyny wartościowy majątek, z którego mogłaby być prowadzona skuteczna egzekucja. Dowody w postaci umorzenia egzekucji z powodu bezskuteczności oraz przywołany wyżej wyrok jednoznacznie wskazują na brak jakiegokolwiek majątku spójki dłużnika, z którego powódka mogłaby się skutecznie zaspokoić.

Trafnie także podnosi apelująca, że błędne jest stanowisko Sądu Rejonowego, że dla wykazania pokrzywdzenia wierzyciela konieczne przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, który ustaliłby wartość nieruchomości. Sąd rejonowy nie dokonał wnikliwej oceny dowodów, którymi dysponował. Już bowiem z samej treści aktu notarialnego zawierającego zaskarżona czynność prawna wynika, że wartość netto przenoszącej do nowej spółki nieruchomości wynosi 270.000 zł, a więc już po odjęciu obciążeń. Poza tym sam opis nieruchomości, które jest zabudowana budynkiem dwukondygancyjnym mieszkalno – usługowym o powierzchni 360m2, powierzchnia działki i jej położenie wskazuje, że jest to nieruchomość o znacznej wartości i z pewnością od daty zaskarżonej czynności jej wartość wzrosła. Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie stanowisko zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 17 grudnia 2015 r. sygn. akt I ACa 623/15/lex 2144720), że dla ustalenia , ze czynność prawna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela nie jest konicze dkładne określenie wartości nieruchomości oraz dokładne ustalenie części w jakiej powód uzyskałby zaspokojenie swojej wierzytelności. Kluczowe jest tylko to czy wartość nieruchomości przekracza wartość zadłużenia. W rozpoznawanej sprawie wierzytelność powódki w wysokości 24179 zł stanowi nawet nie jeden procent wartości nieruchomości, która wyszła z majątku dłużnika.

Słusznie zatem apelująca zarzuca, ze Sad oddalając powództwo dopuścił się naruszenia prawa materialnego to jest art. 527 § 2 k.c. i art. 6 k.c.

Pokrzywdzenie wierzyciela niewypłacalnego dłużnika wskutek dokonania czynności z osobą trzecią, przewidziane art. 527 k.c. jako przesłanka uznania takiej czynności za bezskuteczną wobec wierzyciela, występuje w sytuacji, gdy wydanie wyroku uwzględniającego powództwo oparte na tym przepisie może pozwolić na skierowanie przez wierzyciela egzekucji w stosunku do stanowiącej jej przedmiot nieruchomości ze skutkiem pozwalającym na częściowe choćby zaspokojenie uzasadnionych roszczeń wierzyciela wobec dłużnika, zwłaszcza wykazanych tytułem wykonawczym mogącym stanowić podstawę wszczęcia i prowadzenia w tym kierunku postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika, w którym osoba trzecia albo czwarta musiałaby znosić jej prowadzenie, jak strona pozwana, z udziałem której został wydany wyroku uwzględniający powództwo oparte na tym przepisie. Wskazana wykładania art. 527 k.c. została przyjęta w orzecznictwie, w tym w wyroku Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2007 r. II CSK 384/06, jak też w wyroku z 28 czerwca 2007 r. IV CSK 115/087, w którym Sąd Najwyższy w sposób bezpośredni wskazał, że ustanowienie na nieruchomości stanowiącej przedmiot czynności dokonanej pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią "hipoteki tworzącej przywilej egzekucyjny dla wierzyciela hipotecznego", zwłaszcza gdy do jej ustanowienia doszło przed dokonaniem takiej czynności, stanowi osobną i wystarczającą przeszkodę do uwzględnienia powództwa o uznanie tej czynności za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela niekorzystającego z tego rodzaju uprzywilejowania. Powyższa wykładnia nie oznacza jednak automatycznego przyjmowania, ze sam fakt istnienia hipoteki o znacznej wartości powoduje, ze wierzyciel nie bexie mó l być zaspokojony. Orzeczenia sadów powszechnych i Sadu Najwyższego, które uznawały , że brak jest pokrzywdzenia wierzyciela w sytuacji istnienia zabezpieczenia hipotecznych zapadały w sprawach, kiedy z nieruchomości prowadzona była już egzekucja, a zadłużenie znacznie przekroczyło wartość nieruchomości objętej zaskarżoną czynnością. W rozpoznawanej sprawie brak jest ustaleń sądu co do wartości nieruchomości ani tez co do wysokości hipoteki, która obecnie obciąża nieruchomość. Hipoteka ustanowiona w kwocie 650.000 zł została wpisana w 2009 r., celem zabezpieczenia spłaty kredytu do 2024 r. Brak jest przy tym jakichkolwiek dowodów, aby można było ustalić, ze kredyt którego hipoteka jest zabezpieczeniem nie jest spłacany, że wierzytelność zabezpieczona hipoteka stała się wymagalna. W tych okolicznościach nie można przyjąć, że wierzyciel nie wykazał swego pokrzywdzenia, oraz że nie uzyska żadnego zaspokojenia swej wierzytelności przy ewentualnej egzekucji. Dla poczynienia takich ustaleń konieczne byłoby wykazanie, że wierzytelność zabezpieczona hipoteką stała się wymagalna i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Dopiero wtedy można byłoby przeprowadzić ocenę, czy wierzyciel zaspokoi swoja wierzytelność w jakiejkolwiek wysokości. Nie jest natomiast konieczne dla ustalenia pokrzywdzenia wierzyciela przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia wartości nieruchomości i dokonywanie analizy czy przy ewentualnej egzekucji i wysokości hipoteki wierzyciel uzyska zaspokojenie, jeżeli brak jest podstaw do prowadzenia egzekucji wierzytelności tą hipoteką zabezpieczonej.

Ubocznie tylko należy zauważyć, ze strona pozwana nie kwestionowała samego faktu wiedzy zarówno dłużnika jak i osoby trzeciej o istnieniu niezaspokojonej wierzytelności powoda.

Nadto pozwana spółka nie wykazała także skutecznie, że dłużnik posiada majątek , z którego powódka mogłaby się zaspokoić. Zgodnie z treścią art. 533 k.c. pozwany może zwolnic się z odpowiedzialności jeżeli wskaże mienie dłużnika z którego można faktycznie się zaspokoić . Pozwany takiego majątku nie wskazał. Samo przedłożenie czterech postanowień naczelnika Urzędu Skarbowego o nabycia prawa własności w drodze licytacji czterech mało wartościowych ruchomości nie stanowi dowodu na to, że dłużna spółka posiada majątek, który mogłaby przejąć powódka.

Z tych też względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił powództwo w całości.

O kosztach postępowania za pierwszą i druga instancję postanowił zaś na mocy art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanej na rzecz powódki poniesione przez nią koszty procesu, na co składają się opłaty sądowe i wynagrodzenie pełnomocnika.