Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2016 roku

Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSR Jarosław Janeczek
Protokolant:	st. sekr. sąd. Monika Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 roku w Rawie Mazowieckiej

na rozprawie

sprawy z powództwa

Skarbu Państwa – Starosty (...)

przeciwko

M. S.

o zapłatę

1)  zasądza od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Starosty (...) kwotę 24,09 zł (dwadzieścia cztery złote i dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a)  od kwoty 0,89 zł (zero złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 23,20 zł (dwadzieścia trzy złote i dwadzieścia groszy) od dnia 10 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  zasądza od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Starosty (...) kwotę 54,79 zł (pięćdziesiąt cztery złote i siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4)  nakazuje pobrać od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej kwotę 13,70 zł (trzynaście złotych i siedemdziesiąt groszy) tytułem opłaty sądowej, od uiszczenia której powód zwolniony był z mocy ustawy.

SSR Jarosław Janeczek

Sygn. akt I C 599/15

UZASADNIENIE

Pozwem z 10 czerwca 2016 roku powód Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) wniósł o zasądzenie od pozwanej M. S. kwoty 52,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od: a) kwoty 29,56 zł od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, b) kwoty 23,20 zł od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód podał, że pozwana jest użytkownikiem wieczystym udziału w nieruchomości stanowiącej własność powoda, położonej w miejscowości R. oznaczonej w ewidencji gruntów jako działki numer (...).

Z tego tytułu jest ona obciążona obowiązkiem uiszczania rocznej opłaty, płatnej do dnia 31 marca każdego roku za dany rok.

Pozwana zalegała z zapłatą wyżej wymienionej opłaty za rok 2016 i mimo wezwania do zapłaty należności nie uregulowała.

W dniu 29 czerwca 2016 roku Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił powództwo w całości.

Sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty złożyła pozwana skarżąc go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przypisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż w dniu 11 stycznia 2016 roku dokonała odpłatnego przeniesienia własności lokalu mieszkalnego wraz ze związanym z nim prawem użytkowania wieczystego.

W złożonej w dniu 16 sierpnia 2016 roku odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł, iż zgodnie z orzecznictwem zobowiązany do zapłaty rocznej jest podmiot, któremu przysługiwał przymiot użytkownika wieczystego w dniu 1 stycznia danego roku. Opłatę roczna uiszcza się z góry za dany rok kalendarzowy do dnia 31 marca każdego roku, bowiem zbycie prawa użytkowania wieczystego skutkuje wyłącznie zmianą podmiotu będącego użytkownikiem wieczystym, nie powodując natomiast ustania bytu samego prawa użytkowania wieczystego.

Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. była od dnia 14 września 2015 roku właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) usytuowanego w bloku nr 14 położonego w obrębie Zakładu (...), dla którego Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej prowadzi księgę wieczystą nr (...). Z własnością tego lokalu związany jest udział wynoszący (...) części nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego gruntu działki numer (...). Nieruchomość ta zaś stanowi własność Skarbu Państwa.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 7 października 2015 roku powód poinformował pozwaną o obowiązku uiszczania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, która wynosiła 29,56 zł.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika kserokopia pisma, k. 5)

W dniu 11 stycznia 2016 roku M. S. na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem I. S. w Kancelarii Notarialnej w R. (Rep. A nr 175/2016) zbyła na rzecz J. i Z. małżonków W. wyżej wskazany lokal wraz z prawami z nim związanymi. Zgodnie z § 7 umowy kupujący oświadczyli, że znane są im obowiązki użytkownika wieczystego, a w szczególności obowiązek uiszczania opłat rocznych za użytkowanie wieczyste gruntu.

(dowód: wypis aktu notarialnego, k. 22-24)

W dniach 18 kwietnia 2016 roku i 6 maja 2016 roku powód wystosował do pozwanej wezwania do zapłaty należności za użytkowanie wieczyste za rok 2016 wraz z ustawowymi odsetkami. Według powoda należność za użytkowanie wieczyste za powyższy okres wynosiła 29,56 zł. Koszt każdego z wezwań to kwota 11,60 zł.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika kserokopia pisma, k. 6 i k. 8; poświadczona za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika kserokopia potwierdzenia odbioru, k. 7 i k. 9)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Stosownie do przepisu art. 238 k.c. wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną.

Zgodnie zaś z art. 71 ust 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tj. - Dz. U. z 2015 r., poz. 1774 z późn. zm., dalej "u.g.n. ") za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. W myśl art. 71 ust 4 w/w. ustawy opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok.

Bezsporne w niniejszej sprawie pozostawało, iż pozwana była w dniu 1 stycznia 2016 roku wieczystym użytkownikiem ułamkowej części działki gruntu położonej w obrębie Zakładu (...), przy czym prawo to związane było z własnością lokalu nr (...) usytuowanego w bloku nr 14. Niesporna była również wysokość należnej opłaty z tego tytułu. Dla niniejszej sprawy istotne było przy tym to, że pozwanej prawo to przysługiwało jedynie do dnia 11 stycznia 2016 roku, co wprost wynika z dołączonego do pozwu aktu notarialnego.

W świetle powyższego uznać należy, iż powodowi przysługuje co do zasady w stosunku do pozwanej roszczenie o zapłatę opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie za 2016 rok.

W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że w razie zbycia prawa użytkowania wieczystego w ciągu roku kalendarzowego zbywca jest zobowiązany do uiszczenia właścicielowi opłaty rocznej w rozmiarze odpowiadającym rzeczywistemu okresowi korzystania przez niego z nieruchomości obciążonej tym prawem (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 2003 r., IV CK 244/02, OSNC 2005/1/14, uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 8 grudnia 2004 r., III CZP 47/04, OSNC 2005/5/74, wyrok SN z dnia 25 listopada 2010 r., I CSK 692/09 LEX nr 784295).

Z kolei w wyroku z dnia 12 lutego 2014 r. IV CSK 284/13 (LEX nr 1436178) Sąd Najwyższy wskazał, że fakt zamieszczenia przez ustawodawcę w art. 71 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami podstawy prawnej zmniejszenia opłaty rocznej został werbalnie ograniczony do wygaśnięcia użytkowania wieczystego, będącego skutkiem przekształcenia tego prawa w prawo własności, a więc nie obejmującego wprost skutków zbycia prawa użytkowania wieczystego na rzecz innego podmiotu w okresie roku kalendarzowego. Natomiast brzmienie art. 71 ust. 1 i 4 u.g.n. pozbawione jest jednoznacznego werbalnego uregulowania możliwości dokonania proporcjonalnej redukcji opłaty rocznej, w razie zbycia prawa użytkowania wieczystego, a nie jego przekształcenia w inne prawo.

Zdaniem Sądu Najwyższego ograniczenie się wyłącznie do rezultatów wykładni językowej art. 71 ust. 1 i 4 u.g.n. oraz art. 238 k.c. prowadzi do irracjonalnego, niedającego się zaakceptować rezultatu, a mianowicie istnienia obowiązku zbywcy zapłaty właścicielowi opłaty rocznej także za ten okres roku, w którym to prawo, przysługujące dotychczas użytkownikowi wieczystemu, już mu nie przysługuje (nie jest czasem trwania jego prawa - art. 238 k.c. ), ponieważ w następstwie zbycia przeszło na inny podmiot.

Dlatego też zdaniem Sądu Najwyższego wykładnia celowościowa powołanych przepisów u.g.n. oraz art. 238 k.c. , przy niewątpliwym braku jednoznacznego rozwiązania spornej kwestii w ustawie, nie może ograniczyć się wyłącznie do uwzględnienia interesu prawno-ekonomicznego właściciela nieruchomości (wierzyciela opłaty rocznej), ponieważ oznaczałoby to przypisanie opłacie rocznej niejako gwarancyjnego charakteru, do czego brak jest stosownej podstawy prawnej. Ponadto, zbycie użytkowania wieczystego przez pierwotnego użytkownika wieczystego w ciągu roku kalendarzowego nie ogranicza możliwości właściciela nieruchomości domagania się zapłaty należności z tytułu opłaty rocznej od nabywcy tego prawa za ten okres roku, w którym nabywca prawa będzie już z tego prawa korzystał.

W piśmiennictwie i judykaturze (wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r., II CKN 639/98, OSNC 2000 r. Nr 6, poz. 121) trafnie przyjmuje się, że wynikający z art. 238 k.c. obowiązek uiszczenia opłaty rocznej jest ściśle związany z czasem trwania użytkowania wieczystego i obciąża każdoczesnego użytkownika wieczystego, a więc podmiot, któremu prawo to w danym okresie przysługuje.

Sąd Najwyższy wywiódł zatem, że ujmując zobowiązanie do zapłaty opłaty rocznej, jako element prawnorzeczowego stosunku użytkowania wieczystego ( art. 233 k.c. , art. 238 k.c. ), to zobowiązanie takie uzyskuje charakter zobowiązania realnego obciążającego z woli ustawodawcy każdego uprawnionego z tytułu prawa użytkowania wieczystego w okresie roku kalendarzowego.

Oznacza to, że właściciel nieruchomości uprawniony jest do żądania zapłaty przez nabywcę tego prawa stosownej części opłaty rocznej, należnej za okres, w którym prawo to już przysługuje nabywcy (za czas trwania jego prawa). W judykaturze konsekwentnie więc przyjęto, że opłata roczna nie jest świadczeniem niepodzielnym, lecz świadczeniem podzielnym w rozumieniu art. 379 § 2 k.p.c. , ponieważ może być ono spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt I CSK 692/09, LEX nr 784295).

Sąd Rejonowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela przytoczone wyżej zapatrywania Sądu Najwyższego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż prawo użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości przysługiwało pozwanej jedynie do dnia 11 stycznia 2016 roku, co wynika z faktu, że z w tym dniu w drodze umowy sprzedaży przeniosła prawo użytkowania wieczystego na J. i Z. małżonków W..

W tym stanie rzeczy, w przekonaniu Sądu, brak było podstaw dla obciążenia pozwanej opłatą z tytułu użytkowania wieczystego za tę część roku 2016, kiedy prawo użytkowania wieczystego przysługiwało innemu podmiotowi.

Z tych przyczyn Sąd uznał powództwo za zasadne jedynie w odniesieniu do opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości za okres od 1 stycznia 2016 roku do dnia 11 stycznia 2016 roku kiedy to prawo użytkowania wieczystego przysługiwało pozwanej.

Dokonując obliczenia kwoty należnej powodowi Sąd dokonał matematycznego wyliczenia opłaty za wyżej wskazany okres ustalając ją na kwotę 0,89 zł (29,56 zł: 365 dni x 11 dni = 0,89 zł) i zasądził ją od strony pozwanej.

W pozostałym zakresie powództwo w zakresie kwoty głównej jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Nadto Sąd uznał za zasadne zasądzenie zwrotu kosztów dwóch monitów (wezwań do zapłaty) w wysokości 23,20 zł (2 x 11,60 zł = 23,20 zł) albowiem mimo wszystko pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą należnej od nie opłaty za użytkowanie wieczyste.

Podstawą prawną zasadzenia kwoty 23,20 zł był dla sądu art. 471 k.c.

Rozstrzygniecie w zakresie odsetek ustawowych Sąd oparł na treści art. 481 § 1 k.c. , zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jednocześnie z treści art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Tym samym od dnia 1 kwietnia 2016 roku pozwana opóźnia się z uiszczeniem przypadającej na nią części opłaty za użytkowanie wieczyste, dlatego w zakresie odsetek od zasądzonej kwoty 0,89 zł od dnia 1 kwietnia 2016 roku roszczenie zostało uwzględnione, a w pozostałej części, wobec oddalenia żądania o zasądzenie kwoty głównej oddaleniu podlegało też roszczenie o zasądzenie odsetek od tej kwoty. Natomiast odsetki od kwoty 23,20 zł zostały zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie, z którym każda ze stron procesu ponosi jego koszty w takiej części, w jakiej proces przegrała.

Z kwoty 52,76 zł stanowiącej wartość przedmiotu sporu, zasądzona została na rzecz powoda kwota 24,09 zł, stanowiąca 45,66 % wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów strony powinny ponieść koszty w proporcjach: powód 54,34 %, a pozwany 45,66 %.

Łączne koszty procesu wyniosły 120 zł, wyłącznie po stronie powodowej (120 zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego).

Powoda zgodnie z podaną proporcją powinny obciążyć koszty
w kwocie 65,21 zł, skoro jednak faktycznie poniósł on koszty w kwocie 120 zł, należy się mu zwrot kwoty 54,79 zł od strony pozwanej.

Dodatkowo Sąd zgodnie z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. - Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.) obciążył pozwaną zapłatą kwoty 13,70 zł tytułem części opłaty sądowej. Stosownie do treści art. 94 powyższej ustawy powód nie miał obowiązku uiszczać opłaty od pozwu, zaś pozwaną obciąża ona w części, w której przegrała sprawę (30 zł x 45,66 % =13,70 zł).

SSR Jarosław Janeczek