Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu, I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SR Ewelina Iwanowicz

Protokolant: Bartłomiej Trzmielak

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2016 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa A. K.

przeciwko M. K.

o zapłatę

1. umarza postępowanie w zakresie kwoty 15.821,71 (piętnaście tysięcy osiemset dwadzieścia jeden 71/100) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 14 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty;

2. zasądza od M. K. na rzecz A. K. kwotę 5.860,42
(pięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt 42/100) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 8 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

3. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4. zasądza od A. K. na rzecz M. K. kwotę 1.992,00
(jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu;

5. nie obciąża stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Sygn. akt I C 4117/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 listopada 2014 r. A. K. wystąpił o zasądzenie
od M. K. kwoty 15.821,71 zł (w tym kwot 5.504,20 zł, 3.506,65 zł, 1.361,42 zł
i 5.499,44 zł) tytułem wykonania zobowiązania regresowego wraz z odsetkami od dnia
14 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu
19 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł rozwód pomiędzy stronami. W trakcie trwania małżeństwa strony zaciągnęły w związku z wspólnym prowadzeniem gospodarstwa domowego wiele wspólnych zobowiązań, które w całości spłacił powód łącznie z kosztami prowadzonych egzekucji. Niniejszym pozwem dochodzi on od pozwanej jako współdłużnika solidarnego zwrotu części spłaconych należności z tytułu kredytów bankowych w (...) S.A., (...) Banku (...) S.A. oraz zadłużenia wobec O. Spółdzielni Mieszkaniowej. Nadto powód wniósł o zwolnienie go od kosztów sądowych.

(pozew – k. 2-5)

Pismem złożonym na rozprawie w dniu 22 lipca 2015 r. powód rozszerzył powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanej dodatkowo kwoty 18.754,65 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 3.161,18 zł od dnia 6 maja 2015 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 15.593,47 zł
od dnia 22 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty z tytułu kredytu spłaconego w Banku (...) S.A. w B.. Powód podniósł, iż roszczenie to zostało wyegzekwowane w całości
od powoda, podczas gdy zobowiązana solidarnie do spełnienia świadczenia była również pozwana.

(pismo procesowe powoda – k. 49-50)

Pismem z dnia 13 sierpnia 2015 r. powód częściowo cofnął powództwo w zakresie pierwotnie dochodzonej kwoty 15.821,71 zł bez zrzeczenia się roszczenia. Podtrzymał żądanie zasądzenia kwoty 18.754,65 zł. Przy czym powód podniósł, iż zobowiązania objęte pozwem po częściowym cofnięciu powództwa zostały wykonane przez niego po rozwiązaniu małżeństwa stron przez rozwód.

(pismo procesowe powoda – k. 56)

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2015 r. Sąd zwolnił powoda od opłaty sądowej
od pozwu.

(postanowienie – k. 61-61v)

Odpisy pozwu oraz pism z rozszerzeniem powództwa i częściowym cofnięciem powództwa zostały doręczone pozwanej w dniu 7 grudnia 2015 roku.

(zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 73)

14 grudnia 2015 r. wpłynęło pismo procesowe powoda, w którym wskazał, że cofnięcie powództwa dotyczy również roszczenia o zapłatę odsetek ustawowych
od pierwotnie dochodzonej kwoty.

(pismo procesowe powoda – k. 62)

W odpowiedzi na pozew M. K. wniosła o oddalenie powództwa
i zasądzenie od powoda kosztów procesu. Pozwana zakwestionowała powództwo
co do zasady jak i co do wysokości. Przyznała, iż w trakcie trwania małżeństwa strony zawarły umowę kredytową z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w B.. Należność z tego tytułu została jednakże spłacona przez powoda ze środków uzyskanych ze sprzedaży
w trakcie trwania małżeństwa lokalu stanowiącego własność stron położonego w O. przy ul. (...). Do dnia dzisiejszego majątek wspólny stron nie został podzielony. Powód w istocie domaga się zatem zaspokojenia roszczenia dotyczącego podziału majątku wspólnego, które winno być rozpoznane w sprawie o podział majątku wspólnego. Niezależnie od powyższego, pozwana wskazała, iż z dokumentów załączonych do pozwu nie sposób wywieść, w jaki sposób obliczona została dochodzona kwota.

(odpowiedź na pozew – k. 64-67)

Na terminie rozprawy 29 lutego 2016 r. pełnomocnik powoda poparł powództwo oraz podniósł, iż całość dochodzonej należności została uregulowana u komorników sadowych,
a egzekucja była prowadzona z wynagrodzenia za pracę powoda. Pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana wyraziła nadto zgodę na częściowe cofnięcie powództwa.

(protokół rozprawy – k. 75)

W piśmie z dnia 30 maja 2016 r. pozwana zakwestionowała dokonanie całości spłaty wspólnych zobowiązań stron przez pozwanego po rozwiązaniu ich małżeństwa przez rozwód oraz datę początkową naliczania odsetek. Podniosła, iż w trakcie trwania małżeństwa przekazywała powodowi, zarówno w formie gotówkowej jak i bezgotówkowej, środki pieniężne w znacznej kwocie. Dodała, iż roszczenie powoda dotyczy podziału majątku wspólnego, które powinno być rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym, a nie
w procesie.

(pismo procesowe pozwanej – k. 81-83)

Pismem z dnia 2 czerwca 2016 r. powód wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych
za okres do 31 grudnia 2015 r., zaś od 1 stycznia 2016 r. – odsetek ustawowych
za opóźnienie.

(pismo procesowe powoda – k. 95)

Na ostatnim terminie rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik powoda podniósł, iż część wpłat u komornika było dokonane przed ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy stronami, ale nie jest w stanie wskazać, jaka kwota z dochodzonej w niniejszym procesie została wpłacona przed rozwodem, a jak po rozwodzie. Wskazał także, iż nie potrafi wskazać podstawy do dochodzenia zwrotu należności z tytułu kredytu zaciągniętego przez oboje małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej i spłaconego w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej z wynagrodzenia za pracę powoda. Pełnomocnik pozwanej podniósł, iż powód dochodzi roszczenia, które powinno być przedmiotem sprawy o podział majątku, a nie procesu o zapłatę. Powód przyjął zaś na siebie ciężar spłaty kredytu w Banku (...) S.A. Dodał, iż nie została udowodniona wysokość dochodzonego roszczenia, a zobowiązanie w stosunku do Banku (...) S.A. zostało spłacone w przeważającej części w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Zarzucił bezzasadność dochodzenia odsetek
od dat wskazanych w piśmie pełnomocnika powoda z 22 lipca 2015 r. doprecyzowanym
w piśmie z 31 maja 2016 r. Roszczenie powoda wobec pozwanej jest bowiem roszczeniem nieterminowym podlegającym wykonaniu niezwłocznie po wezwaniu. Jako wezwanie
do zapłaty należy zaś traktować doręczenie pełnomocnikowi pozwanej odpisu pisma z dnia 22 lipca 2015 r., co nastąpiło 7 grudnia 2015 roku. Pełnomocnik pozwanej wniósł nadto
o nieobciążanie pozwanej kosztami procesu z uwagi na jej trudną sytuację finansową oraz
z uwagi na fakt, że ma na utrzymaniu dwoje dzieci.

(protokół rozprawy – k. 101-102)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 października 1992 r. M. K. i A. K. zawarli związek małżeński. Przez cały okres małżeństwa pozostawali we wspólności ustawowej.

(bezsporne)

W trakcie związku małżeńskiego zaciągnęli wspólnie szereg zobowiązań kredytowych, w tym w Banku (...) S.A. w B. celem spłaty wcześniejszych zobowiązań oraz z przeznaczeniem na bieżące potrzeby.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75 wyjaśnień informacyjnych, przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych)

W maju 2012 roku pozwana wyjechała do pracy za granicę, pozostawiając w Polsce męża i dwoje dzieci pod jego opieką.

(przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 75v-76 wyjaśnień informacyjnych)

Strony umówiły się, że powód spłaci zadłużenie w Banku (...) S.A. i pozostałe kredyty, zaś pozwana spłaci kredyt w (...) Bank S.A. M. K.
nie wywiązała się ze swojego zobowiązania wynikającego z tych uzgodnień.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych, przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 75v-76 wyjaśnień informacyjnych)

Pozwana przebywając i pracując za granicą przelała na rzecz powoda następujące kwoty:

-2.000 zł w dniu 13 lipca 2012 r.;

-490 zł w dniu 13 sierpnia 2012r.;

-4.630 zł dnia 4 września 2012 r.;

-2.248 zł w dniu 3 października 2012 r.;

-5.000 SEK (2.340,50 zł) w dniu 7 czerwca 2013r.;

-900 zł w dniu 7 listopada 2013 r.

(przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 75v-76 wyjaśnień informacyjnych, potwierdzenia przelewów – k. 84-91, kopia potwierdzenia wpłaty – k. 92)

Pieniądze te były wysyłane z przeznaczeniem na bieżące utrzymanie.

(przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 75v-76 wyjaśnień informacyjnych, przesłuchanie powoda – k. 101v)

Pozwana nie mówiła powodowi, aby przeznaczał te wpłaty na poczet spłaty kredytu
w Banku (...) S.A. lub (...) Bank S.A.

(przesłuchanie powoda – k. 101v)

Pozwana nie przekazywała powodowi żadnych kwot na spłatę zadłużenia w Banku (...) S.A.

(przesłuchanie powoda – k. 101v)

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi J. K. prowadził postępowanie egzekucyjne przeciwko A. K.
i M. K. w sprawie Km 5525/13 z wniosku wierzyciela (...) Banku (...) S.A., egzekwując należności zasądzone nakazem zapłaty Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 13 marca 2013 r. w sprawie VI Nc-e 241786/13. W toku postępowania komornik zajął rachunek bankowy powoda. W dniu
6 sierpnia 2013 r. dłużnik wpłacił na poczet zadłużenia w sprawie Km 5252/13 kwotę 10.700 zł. Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2013 r. komornik zakończył postępowanie egzekucyjne oraz ustalił koszty postępowania na kwotę 1.742,69 zł, które zostały zapłacone
przez dłużnika.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75 wyjaśnień informacyjnych, poświadczone
za zgodność z oryginałem kopie zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego – k. 22-23, postanowienia o kosztach – k. 24-25, dowodu wpłaty – k. 26)

W dniu 22 kwietnia 2013 r. w sprawie VI Nc-e 711416/13 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie zasądził solidarnie od pozwanych A. K. i M. K. na rzecz (...) Banku (...) S.A. z siedzibą
w W. kwotę 5.602,50 zł z odsetkami umownymi od kwoty 5.104,20 zł od dnia
3 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz 71 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia nakazu zapłaty wraz
z klauzulą wykonalności – k. 16-17)

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi J. K. prowadził postępowanie egzekucyjne przeciwko A. K.
i M. K. w sprawie Km 8788/13 z wniosku wierzyciela (...) Banku (...) S.A., egzekwując należności zasądzone powyższym nakazem zapłaty Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 22 kwietnia 2013 r. w sprawie
VI Nc-e 711416/13. W toku postępowania komornik zajął rachunek bankowy
i wynagrodzenie za pracę powoda. W dniu 6 sierpnia 2013 r. dłużnik wpłacił na poczet zadłużenia w sprawie Km 8788/13 kwotę 7.020 zł. Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2013 r. komornik zakończył postępowanie egzekucyjne oraz ustalił koszty postępowania na kwotę 1.037,73 zł, które zostały zapłacone przez dłużnika.

(bezsporne, nadto poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dowodu wpłaty – k. 26, zawiadomienia o wszczęciu egzekucji – k. 27, zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego – k. 28, zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia za pracę – k. 29, postanowienia o kosztach
– k. 30)

W dniu 17 lipca 2013 r. A. K. wpłacił na rzecz O. Spółdzielni Mieszkaniowej kwotę 1.156,86 zł, w tym 600 zł z tytułu zadłużenia w opłatach za korzystanie z lokalu mieszkalnego.

(bezsporne, nadto potwierdzenie przelewu – k. 20)

W dniu 8 sierpnia 2013 r. A. K. wpłacił na rzecz O. Spółdzielni Mieszkaniowej kwotę 1.800 zł tytułem spłaty zadłużenia.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia potwierdzenia zapłaty
– k. 21)

Dnia 12 września 2013 r. A. K. wpłacił na rzecz O. Spółdzielni Mieszkaniowej kwotę 7.942,02 zł z tytułu czynszu, należności za wodę, odsetki ustawowe i koszty sądowe.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia potwierdzenia zapłaty
– k. 19)

W dniu 1 października 2013 r. powód wpłacił na rzecz (...) Banku (...) S.A. kwotę 2.722,84 zł.

(bezsporne, nadto kopia bankowego dowodu wpłaty – k. 18)

W czasie małżeństwa strony sprzedały mieszkanie za kwotę 128.000 zł, z czego 104.000 zł zostało przelane do (...) Banku (...) S.A. na spłatę kredytu hipotecznego. Powód dopłacił jeszcze do tego kredytu ponad 2.000 zł. Pobrany wcześniej zadatek
w wysokości 20.000 zł powód przeznaczył na spłatę dwóch kredytów w (...) S.A. Pozostałą kwotę, tj. około 1.500 zł powód przeznaczył na utrzymanie siebie i małoletniej córki.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt
II C 979/13 Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński A. K. i M. K.. Orzeczenie uprawomocniło się 10 stycznia 2014 r.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia odpisu wyroku – k. 14-15, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia odpisu wyroku ze stwierdzeniem prawomocności – k. 99-100)

W maju 2014 r. syn stron pojechał na stałe do pozwanej za granicę, a w czerwcu córka.

(przesłuchanie powoda – k. 101v, przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 76 wyjaśnień informacyjnych)

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wołominie H. S. prowadził przeciwko dłużnikom M. K. i A. K. postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 19610/13 z wniosku wierzyciela Banku (...) S.A. Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2014 r. komornik uznał się niewłaściwym do dalszego prowadzenia postępowania wobec zbiegu egzekucji i przekazał sprawę Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu C. K.. Komornik H. S. wyegzekwował na rzecz wierzyciela 28.363,63 zł
z wynagrodzenia powoda za pracę. Koszty egzekucji wyniosły łącznie 2.823,32 zł. Niepokrytymi kosztami w kwocie 15,57 zł komornik obciążył dłużników.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75-75v wyjaśnień informacyjnych, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia postanowienia – k. 51)

Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, komornik H. S. wyegzekwował od A. K. w sprawie Km 19610/13 kwotę 7.324,65 zł,
z czego 5.934,21 zł przekazał wierzycielowi (14 stycznia 2014 r. – 962,22 zł, 28 stycznia 2014 roku – 1.180,41 zł, 7 lutego 2014 r. – 337,20 zł, 21 lutego 2014 r. – 427,37 zł, 21 marca 2014 r. – 319,94 zł, 7 kwietnia 2014 r. – 494,67 zł, 31 maja 2014 r. – 1.170,66 zł i 8 lipca 2014 r. – 1.041,74 zł).

(karta rozliczeniowa – załączone akta Km 19610/13)

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu C. K.,
po przekazaniu sprawy przez komornika H. S., kontynuował postępowanie egzekucyjne względem dłużników pod sygn. Km 3188/14. Postanowieniem z dnia 5 maja 2015 r. komornik zakończył postępowanie egzekucyjne wobec wyegzekwowania należności
z wynagrodzenia dłużnika za pracę. Wyegzekwował łącznie kwotę 6.322,20 zł. Na rzecz wierzyciela przekazał kwotę 5.786,63 zł (1 grudnia 2014 r. – 616,99 zł, 2 stycznia 2015 r.
– 819,52 zł, 2 lutego 2015 r. – 1.290,06 zł, 2 marca 2015 r. – 910,84 zł, 1 kwietnia 2015 r.
– 1.109,58 zł i 4 maja 2015 r. – 1.039,64 zł). Koszty egzekucyjne w kwocie 535,57 zł zostały zaspokojone w całości.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych, k. 101v, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia postanowienia – k. 52, karta rozliczeniowa
– załączone akta Km 3188/14)

Powód wpłacił na poczet długu w (...) Bank S.A. trzy razy po 1.000 zł.

((przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych)

Po rozwodzie strony nie przeprowadziły postępowania o podział majątku wspólnego, gdyż nie posiadały żadnych aktywów, a jedynie pasywa.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych, k. 101-101v)

Małżonkowie we własnym zakresie podzielili się wspólnymi ruchomościami. Powód zabrał kanapę rogową i telewizor oraz samochód, który następnie zezłomował. Resztę wyposażenia mieszkania zabrała pozwana.

(przesłuchanie powoda – k. 101v)

Pismem z dnia 11 lipca 2014 r. powód wezwał pozwaną do zwrotu 1/2 kwot wpłaconych przez powoda na poczet zaległości stron z tytułu kredytu zaciągniętego w Banku (...) S.A., (...) Banku (...) S.A. i wpłat do O. Spółdzielni Mieszkaniowej.

(bezsporne, nadto poświadczone za zgodność z oryginałem kopie wezwania – k. 32, potwierdzenia nadania – k. 33)

A. K. utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości około 2.000 zł netto. Sam prowadzi gospodarstwo domowe. Stałe wydatki na jego utrzymanie wynoszą 800 zł. Do 2015 r. powód nie płacił alimentów na córkę. Obecnie nie reguluje zaległych alimentów. Płaci bieżące alimenty w kwocie 400 zł.

(przesłuchanie powoda – k. 101 w zw. z k. 75v wyjaśnień informacyjnych, k. 101v)

M. K. aktualnie mieszka w Anglii. Zarabia 250 funtów tygodniowo. Ma na utrzymaniu 14-letnią córkę. We wspólnym gospodarstwie pozostaje z nią syn stron, który obecnie nie pracuje.

(przesłuchanie pozwanej – k. 76v w zw. z k. 76 wyjaśnień informacyjnych)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Jak stanowi art. 376 § 1 kc, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym,
czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu
w częściach równych.

Komentowany przepis wyraźnie rozstrzyga, że roszczenie regresowe powstaje
z chwilą spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela (tak wyrok SN z dnia 12 lipca 1968 r.,
I CR 265/68, OSNCP 1969, nr 7–8, poz. 138). Dla powstania tego roszczenia nie jest
przy tym wymagane, aby wierzyciel został zaspokojony w całości. Za wystarczające należy uznać jego częściowe zaspokojenie.

Uregulowanie zawarte w art. 376 k.c. daje podstawę do przyjęcia, że między dłużnikami solidarnymi zawsze istnieje stosunek wewnętrzny (uchwała SN z dnia 17 lipca 2007 r., III CZP 66/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 98), nawet jeśli w niektórych przypadkach
nie jest on wyraźnie zarysowany. Skoro bowiem określonemu dłużnikowi przysługuje roszczenie regresowe, musi istnieć stosunek prawny stanowiący jego podstawę. Jednocześnie roszczenie to nie przysługuje tylko wtedy, gdy wyłącza to treść stosunku prawnego istniejącego między dłużnikami.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż roszczenie powoda podlega rozpoznaniu
w postępowaniu procesowym. Na datę ustania wspólności majątkowej strony nie posiadały bowiem żadnego majątku wspólnego podlegającego podziałowi a jedynie pasywa. Wspólnymi ruchomościami podzielili się wcześniej we własnym zakresie. W tej sytuacji nie przeprowadza się postępowania w przedmiocie podziału majątku wspólnego. Jak przyjmuje się w judykaturze, w przypadku gdy po ustaniu wspólności małżeńskiej nie istnieje jako obiekt podziału wspólny majątek stron, roszczenia z tytułu zwrotu wydatków, nakładów
i spłaconych długów przewidziane w art. 45 k.r.o. podlegają rozpoznaniu w procesie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2014 r., V CZ 36/14, LEX nr 1486680; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013 r., VI ACa 1129/12, LEX
nr 1293805).

W niniejszej sprawie w dacie zaciągania zobowiązań, powodowie pozostawali
w związku małżeńskim i w ustawowym ustroju majątkowym. Obecnie, po ustaniu wspólności, powód dochodzi od pozwanej zwrotu części spełnionego świadczenia celem spłaty wspólnie zaciągniętych zobowiązań. Podstawę rozliczenia długów związanych
z majątkiem wspólnym i ciążących na obojgu małżonkach, które spłacone zostały z własnych środków jednego z małżonków po ustaniu wspólności ustawowej, stanowi odpowiednio stosowany art. 207 k.c., zgodnie z którym, pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 24 kwietnia 2013 r. I Ca 116/13, LEX nr 1715068).

Małżonkowie zasadniczo mają równe udziały w majątku wspólnym, wobec czego powód może dochodzić od pozwanej ½ uiszczonych na rzecz wierzyciela kwot. Przy czym, strony nie kwestionowały równych udziałów w majątku wspólnym.

W trakcie trwania związku małżeńskiego strony zaciągnęły wspólnie szereg zobowiązań kredytowych. Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r. wydanym w sprawie
II C 979/13 Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński A. K. i M. K.. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 10 stycznia 2014 r. Skoro w czasie trwania małżeństwa strony pozostawały we wspólności ustawowej, to zobowiązania spłacone przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego z wynagrodzenia za pracę powoda, należało uznać za spłacone z majątku wspólnego. Wynagrodzenie współmałżonka stanowi bowiem, stosownie do art. 31 § 2 pkt 1 k.r.o., majątek wspólny. Wobec tego, stosownie do przepisu art. 376 § 1 k.c. (w zw. z art. 207 k.c.), powód może domagać się od pozwanej jedynie zwrotu połowy kwot spłaconych na poczet wspólnie zaciągniętych zobowiązań po 10 stycznia 2014 r. Z kart rozliczeniowych akt egzekucyjnych wynika, iż komornicy wyegzekwowali i przekazali wierzycielowi po 10 stycznia 2014 r. 11.720,84 zł (5.786,63 zł + 5.934,21 zł). Przy czym, choć przed rozwodem strony umówiły się, że powód spłaci dług w Banku (...) S.A., a pozwana w (...) Bank S.A., to wobec niewywiązania się przez pozwaną z tych uzgodnień i braku jakichkolwiek wpłat na rzecz drugiego z w/w wierzycieli, przy jednoczesnych wpłatach ze strony powoda, Sąd uznał, iż porozumienie to przestało obowiązywać, tzn. nie sprzeciwia się możliwości skutecznego żądania przez powoda od pozwanej zwrotu połowy spełnionego przez niego świadczenia na poczet długu wobec Banku (...) S.A. Na rzecz powoda należało zatem zasądzić ½
z sumy 11.720,84 zł, tj. 5.860,42 zł. Bezzasadne było przy tym żądanie powoda w zakresie zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego. Mógł bowiem uniknąć naliczenia przedmiotowych kosztów, gdyby dobrowolnie spełnił zobowiązanie przed wszczęciem egzekucji. Dłużnik solidarny może przy tym żądać spełnienia od współdłużnika spłaty jedynie w zakresie wierzytelności ich wierzyciela, a nie wierzytelności komornika. W pozostałym zakresie powództwo należało zatem oddalić.

Na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 4 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w zakresie cofniętym przez powoda, tj. co do kwoty 15.821,71 zł. z odsetkami ustawowymi od 14 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty.

O obowiązku zapłaty odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.p.c. Roszczenie powoda stało się wymagalne w dniu następującym po dniu doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu pozwu (art. 455 k.c.), co miało miejsce 7 grudnia 2015 r. (k. 73). Powód nie wykazał bowiem, aby przed wszczęciem postępowania wzywał pozwaną do spłaty dochodzonej kwoty. W pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 2 k.p.c. Powód wygrał proces w 17 % (Sąd zasądził 5.860,42 zł z pierwotnie żądanej kwoty 34.576,36 zł). Przy czym powoda należało uznać za przegrywającego proces także w zakresie cofniętej części powództwa, gdyż cofnięcie nastąpiło po zobowiązaniu pełnomocnika powoda do sprecyzowania podstaw do dochodzenia zwrotu należności spłaconych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej między stronami i dotyczyło należności w całości zapłaconych przez powoda przed rozwodem. Jednocześnie powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie domagał się zwrotu kosztów procesu. Pozwana, której pełnomocnik żądał zwrotu kosztów procesu, poniosła koszty wynagrodzenia pełnomocnika
w kwocie 2.400 zł (§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Dz. U. z 2013 r. poz. 461). Na jej rzecz należało zatem zasądzić 83 % z 2.400 zł, co daje 1.992 zł.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.) w zw. z art. 102 k.p.c. Sąd postanowił nie obciążać stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi. Zgodnie z powołanym przepisem art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić
od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 sierpnia 2012 r., V CZ 26/12, LEX nr 1231638, przepis art. 102 k.p.c. wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym,
że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe. Art. 102 k.p.c. znajduje zastosowanie „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”, które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego. Przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy (zob. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II CZ 95/12, LEX nr 1232771, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2012 r., I UZ 86/12, LEX nr 1228427). W postanowieniu z dnia 26 września 2012 r., II CZ 100/12, LEX nr 1232760 Sąd Najwyższy wskazał, iż ocena, czy w sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony należy do swobodnej decyzji sądu ze względu na konieczność zapewnienia poczucia sprawiedliwości oraz realizacji zasady słuszności.

W niniejszej sprawie strony znajdują się w trudnej sytuacji majątkowej. Mają przy tym do spłacania pozostałe zobowiązania. Jednocześnie próbują zaspokoić wierzycieli
(m.in. poprzez sprzedaż wspólnego mieszkania). W tej sytuacji obciążenie stron kosztami sądowymi w postaci nieuiszczonych opłat sądowych, od uiszczenia których powód był zwolniony, godziłoby w poczucie sprawiedliwości i zasady słuszności.