Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodnicząca: Sędzia SR Małgorzata Nowak

Protokolant: st. sekr. sąd Sylwia Domańska

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2017 r. w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa E. R.

przeciwko P. B.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  oddala powództwo;

2.  przyznaje i nakazuje wypłacenie ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu na rzecz adw. A. Z. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Z. Pl. (...) kwotę 738 złotych (siedemset trzydzieści osiem) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej E. R. z urzędu.

Sygn.. akt I C 2205/13

UZASADNIENIE

W dniu 20 września 2013 roku E. R. złożyła pismo do sprawy I Co 3716/12 prowadzonej z wniosku P. B. o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w dniu 31 marca 2008 roku w sprawie VI Nc 484/08 przeciwko E. R. na rzecz P. B. jako następcy prawnemu A. R. (1) w związku z umową darowizny z dnia 8 lipca 2011 roku Rep (...) Pismo to , po sprecyzowaniu w dniu 25 października 2013 roku zostało uznane jako pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności przeciwko P. B. . Wraz z pismem został zgłoszony wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu C. K. w sprawie Km 2825/13 .

( pismo k 3 i 4, 5 )

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2013 roku Sąd zwolnił powódkę E. R. od opłat sądowych w całości , a postanowieniem z dnia 10 lipca 2014 roku Sąd ustanowił dla E. R. pełnomocnika z urzędu .

( postanowienia : k 16 , 44 )

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 25 marca 2014 roku w sprawie III Cz 361/14 , na skutek zażalenia w niniejszej sprawie w trybie zabezpieczenia zostało zawieszone postępowanie egzekucyjne , a powódka złożyła do akt sprawy oświadczenie z dnia 20 maja 2010 roku o przekazaniu przez E. R. na rzecz jej matki A. R. (1) dwa razy po 450 złotych

( postanowienie Sądu w sprawie III Cz 361/14 k 29 , oświadczenie k 24 )

Pozwany P. B. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie , podnosząc jeden zarzut , a mianowicie taki , że oświadczenie złożone do akt sprawy przez E. R. jest nieprawdziwe zarówno pod względem zawartej w nim treści jak i pod względem oryginalności podpisu wierzycielki A. R. (1) .

( pismo pozwanego k 36 , )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Strony wspólnie zamieszkiwały w Z. przy ulicy (...). Nieruchomość była zajmowana przez H. B. i jej syna P. oraz córkę A. R. (1) . Z A. R. (1) zamieszkiwała również jej córka E. z czasem ze swoim partnerem P. M. . Od 2005 roku zaczęły się problemy finansowe na skutek zaległości w płaceniu przez A. R. (1) i E. R. należności za media w tym za gaz. A. R. (1) była na rencie , była również uzależniona od alkoholu , mieszali z nią w różnych okresach czasu partnerzy J. K. i J. L. , odpowiedzialni między innymi za stan emocjonalny A. R. (1) i za ciągi alkoholowe .

( zeznania świadka H. B. k 128 )

Umową darowizny z dnia 6 lipca 2007 roku RepA (...) A. R. (1) darowała swojemu bratu P. B. swój udział w nieruchomości położonej w Z. przy ulicy (...) stanowiący 1/8 części .

( umowa darowizny k 78-81 )

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w sprawie VI Nc 484/08 przez Sąd Rejonowy w Zgierzu E. R. zobowiązana została do zapłacenia A. R. (1) kwoty 864,04 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 14 sierpnia 2008 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 30 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu .

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 30 lipca 2009 roku wydanym w sprawie VI C 24/09 E. R. została zobowiązana do zapłaty A. R. (1) kwoty 1.315,48 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 czerwca 2008 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 210 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu .

Obydwie należności wyniknęły ze ściągniętej przez dostarczyciela gazu należności od A. R. (1) z jej renty . Ponieważ należność dotyczyła dostarczenia gazu do mieszkania , z którego korzystała również E. R. matka jej A. R. (1) dochodziła części zwrotu ściągniętych należności od swojej córki .

( akta VI C 24/09 – wyrok k 76 , uzasadnienie k 79-85 )

Umową notarialną darowizny z dnia 8 lipca 2011 roku sporządzoną przed notariuszem T. Ś. ( Rep (...) A. R. (1) darowała swojemu bratu P. B. wierzytelności przysługujące jej przeciwko E. R. w sprawach VI Nc 484/08 oraz VI C 24/09 . O umowie tej E. R. została poinformowana przez matkę w domu .

( umowa darowizny k 54-55 , zeznania świadka H. B. k 128 -129, zeznania pozwanego k 218-218 odw )

Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2013 roku w sprawie I Co 3716/12 Sąd Rejonowy w Zgierzu nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w dniu 31 marca 2008 roku w sprawie VI Nc 484/08 przeciwko E. R. na rzecz P. B. . Podstawą nadania klauzuli na rzecz następcy wierzyciela był akt notarialny umowy darowizny z dnia 8 lipca 2011 Rep (...) . Na podstawie tego tytułu wykonawczego P. B. w dniu 20 sierpnia 2013 roku wszczął egzekucję prowadzoną przez Komornika Sądowego C. K. w sprawie Km 2825/13 .

( akta I Co 3716/12 k 8, akta Km 2825/13 k 1,2 )

A. R. (1) przebywała na zamkniętym Oddziale Psychiatrycznym Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. w okresie od 18 marca 2010 roku do 29 kwietnia 2010 roku na skutek organicznych zaburzeń nastroju i stanu po próbie samobójczej . A. R. (1) była kilkakrotnie hospitalizowana na oddziale psychiatrycznym również z powodu nadużywania alkoholu . W czasie pobytu w szpitalu w okresie od 18 marca 2010 do 29 kwietnia 2010 roku A. R. (1) miała udzieloną jedną przepustkę w okresie 24 kwietnia – 25 kwietnia 2010 roku , tuż przed wypisaniem ze szpitala .

( karta informacyjna ze szpitala k 64 , pismo Szpitala k 105 )

W dniu 20 maja 2010 roku A. R. (1) wraz z bratem pojechała do młyna przez niego prowadzonego w P. gm. Piątek . Była tam cały dzień .

( zeznania świadka K. B. k 127-128 , zeznania pozwanego k 218 )

Od stycznia 2011 roku E. R. odbywała karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym . Ponieważ mogła odbyć karę w systemie nadzoru elektronicznego , co było na tyle istotne , że miała na wychowaniu małoletnią córkę , P. B. wpłynął na swoją siostrę , która z początku nie wyrażała zgody na ten sposób odbywania kary przez córkę , aby zmieniła zdanie .

Przed Sądem Rejonowym w Zgierzu w sprawie II K 1155/10 toczyła się sprawa przeciwko P. M. o pobicie w dniu 27 sierpnia 2009 roku na skupie złomu u matki oskarżonego E. R. . Akt oskarżenia został skierowany do Sądu w dniu 25 lutego 2010 roku , pierwsza rozprawa została wyznaczona na 19 kwietnia 2010 roku . W sprawie tej jako świadek zeznawała również w dniu 24 maja 2011 roku A. R. (1) , a w stosunku do P. M. zapadł wyrok skazujący w dniu 8 października 2013 roku

( akta II K 1155/10 k 88 )

Podpisu o brzmieniu „ A. R. „ figurującego na oświadczeniu z datą 20 maja 2010 roku , a złożonego przez E. R. do akt niniejszej sprawy nie nakreśliła A. R. (1) . Podpis ten został sfałszowany metodą przekopiowania autentycznego podpisu A,R. , będącego w dyspozycji fałszerza .

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki E. R. i świadka P. M. co do faktu spłaty A. R. (1) kwotą 900 złotych i sporządzenia w obecności E. R. i A. R. (1) oświadczenia , złożonego w formie kopii kalkowej do akt sprawy . Po pierwsze – możliwość podpisania tego oświadczenia przez A. R. (1) wykluczył biegły grafolog M. H. . Biegły dokonał porównania podpisów A. R. (1) złożonych przez nią w obecności obcych i neutralnych osób , to jest z podpisami złożonymi przez nią u notariusza w dacie 6 lipca 2007 roku , oraz w dacie 8 lipca 2011 roku . Ponadto biegły dysponował podpisem A. R. (1) złożonym przez nią przy zawieraniu w dniu 30 sierpnia 2011 roku pożyczki , oraz w dniu 26 października 2011 roku umowy bankowej . Wnioski wywiedzione przez biegłego zostały wysnute na podstawie metody graficzno – porównawczej .

Wprawdzie biegły w opinii stwierdził, że kwestionowany podpis o brzmieniu „ A. R. „ nie jest pełnowartościowym tworzywem badawczym , bowiem wpływ na to ma postać sygnatury , a mianowicie kopia kalkowa i jej nie najlepsza jakość odwzorowania tej sygnatury w przeciwieństwie do bardzo dobrej jakości kopii odwzorowania zapisu tekstowego i drugiego podpisu . Biegły wskazał natomiast , że niepełnowartościowy materiał w postaci podpisu na oświadczeniu „ A. R. „ nie dyskwalifikuje tego podpisu pod kątem wywiedzenia wniosku , czy podpis ten w rzeczywistości nakreśliła A. R. (1) . N. ta bowiem dotyczy możliwości zidentyfikowania wykonawcy tego podpisu , nie wpływa to w żaden sposób na ustalenie przez biegłego czy podpis jest autentyczny . Biegły wskazał również , że fakt nadużywania przez A. R. (1) alkoholu , bądź jej stan bycia na głodzie alkoholowym w żaden sposób nie wpływa na zmianę podpisu , bowiem podpis jest czynnością nawykową , natomiast alkohol mógłby jedynie spowodować większą zamaszystość podpisu . Natomiast podpis złożony na oświadczeniu jest podpisem nakreślonym w sposób kontrolowany . ( opinia uzupełniająca biegłego M. H. k 170 odw. , płyta CD k 173 czas nagrania 00:08:31 do 00:21:58 ) Złożone do akt sprawy dokumenty porównawcze podpisu A. R. (1) zawierają cechy identyfikacyjne świadczące o ukształtowanych nawykach pisarskich . Materiał ten spełniał wymogi zarówno jakościowe jak i ilościowe stawiane w kontekście badań komparatystycznych i są nacechowane obiektywizmem cech warsztatowych grafizmu . Pomiędzy kwestionowanym w oświadczeniu podpisem „ A. R. „ a podpisami porównawczymi A. R. (1) biegły stwierdził różnice w szeregu zespołach właściwości grafizmu . Natomiast podobieństwo kwestionowanego podpisu z autentycznymi autografami A. R. (1) sugerują wniosek , zgłoszony zresztą przez pozwanego , że kwestionowany podpis został sfałszowany metodą przekopiowania autentycznego podpisu A. R. będącego w dyspozycji fałszerza .

Drugim powodem , dyskredytującym ważność oświadczenia , na który powołuje się powódka są daty spłat wskazane w oświadczeniu , będące w sprzeczności z zeznaniami P. M. i innymi dowodami w sprawie . Skoro , jak zeznał P. M. , oświadczenie zostało spisane przy zapłaceniu pierwszej raty , czyli 19 kwietnia 2010 roku , nie mogła go podpisać w domu A. R. (1) , która w tym czasie przebywała na zamkniętym oddziale psychiatrycznym w Szpitalu . Fakt jej pobytu ponad miesięcznego w szpitalu został udokumentowany kartą leczenia szpitalnego i dotyczył okresu od 18 marca 2010 roku do 29 kwietnia 2010 roku . Zgodnie zaś z zeznaniami pozwanego P. B. i świadka H. B. był to pobyt spowodowany leczeniem A. R. (1) po próbie samobójczej , a dostęp na oddział nawet rodziny w celu odwiedzin był bardzo ograniczony . Natomiast sąd poczynił ustalenia , że w okresie pobytu w szpitalu (...) otrzymała tylko jedną przepustkę 24-25 kwietnia 2010 roku , tuż przed wypisaniem ze szpitala .

Po trzecie – sąd uznał , że w sytuacji , gdyby doszło do spłacenia A. R. (1) przez jej córkę E. w dniu 19 kwietnia 2010 i 20 kwietnia 2010 tak jak jest to wskazano w oświadczeniu , A. R. (1) nie dokonałaby w dniu 8 lipca 2011 roku darowizny wierzytelności na rzecz brata P. B.

Wreszcie sąd nie dał wiary twierdzeniom powódki E. R. i świadka P. M. o tym , że mieli w ogóle pieniądze na spłacenie A. R. (1) kwotą 900 złotych w okresie jednego miesiąca . Należy bowiem pamiętać , że w okresie , gdy miała nastąpić rzekoma spłata E. R. była w ostrym konflikcie ze swoim partnerem P. M. , trwała wówczas sprawa karna przeciwko P. M. o pobicie E. R. , zakończona wyrokiem skazującym w sprawie II K 1155/10 , a pierwszy termin sądowy w tej sprawie był wyznaczony właśnie na 19 kwietnia 2010 roku , czyli na dzień w którym P. M. miał dać pieniądze E. R. na spłatę jej matki . W tym kontekście sąd nie dał również wiary zeznaniom świadka R. M. co do pożyczenia pieniędzy synowi na spłatę A. R. (1) i odwiedzania jej w miejscu jej zamieszkania w celu upewnienia się czy pieniądze rzeczywiście zostały jej przekazane . Nie może bowiem umknąć z pola widzenia to , że właśnie w 2010 roku , kiedy miała być dokonana spłata pieniędzy była w toku sprawa karna przeciwko P. M. , gdzie jego matka R. M. stała w obronie po stronie syna . Dlatego też jej zeznania , że odwiedzała A. R. (1) w jej domu kilka razy w tym czasie są mało prawdopodobne .

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. B. , że w dniu 20 maja 2010 roku , a więc w dniu widniejącym na oświadczeniu złożonym przez E. R. , jej matka A. R. (1) była z bratem cały dzień w jego młynie w P. . Pozwany P. B. wytłumaczył , zresztą logicznie , że właśnie zapamiętał ten wspólny wyjazd z siostrą do młyna bowiem była ona wtedy w dobrej kondycji psychicznej po leczeniu szpitalnym , a takie wyjazdy nie zdarzały się wcześniej . Natomiast rok zapamiętał ze względu na katastrofę smoleńską , a dzień ze względu na rozliczenia skarbowe , które dokonywał właśnie 20 każdego miesiąca .

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka H. B. , matki pozwanego i A. R. (1) . Jej zeznania są spójne , logiczne , świadek potrafiła uzasadnić wszelkie wątpliwości w jej zeznaniach . Sąd nie znalazł również podstaw do przesłuchania tego świadka w obecności biegłego psychiatry , jak wnioskowała to strona powodowa, bowiem świadek ten nigdy nie był leczony psychiatrycznie .

Sąd nie przesłuchał w charakterze świadka J. L. , który widnieje w oświadczeniu jako świadek , w obecności którego doszło do spłaty 900 złotych . Pominięcie tego dowodu było spowodowane faktem niezgłoszenia się tego świadka do sądu mimo kilkukrotnego odraczania rozprawy tj. 15 czerwca 2016 roku a następnie 4 października 2016 , 6 grudnia 2016 roku , 15 lutego 2017 roku i ostatecznie 20 kwietnia 2017 roku . Sąd odstąpił od doprowadzenia tego świadka za pośrednictwem Policji w tej sprawie , bowiem we wszystkich tych terminach świadek miał być doprowadzony przez Policję w sprawie II K 1068/15. Właśnie na tę sprawę karną miał być doprowadzony świadek J. L. , a do doprowadzenia nie doszło ze względu na fakt , że nie przebywał pod wskazanym przez tego świadka adresem. Świadek J. L. był przesłuchany w postępowaniu przygotowawczym i stawił się do sądu w dniu 12 lipca 2016 roku również w sprawie II K 1068/15 Ponieważ świadek ten powoływał się na zaniki pamięci i leczenie psychiatryczne zarówno sąd karny jak i sąd cywilny w niniejszej sprawie zdecydował o przesłuchaniu tego świadka z obecności biegłego psychiatry . Z powodu niestawienia się świadka na cztery dalsze terminy sąd , wyznaczając termin do przeprowadzenia dowodu z jego zeznań pominął ten dowód osobowy .

Sąd oddalił również wniosek o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozstrzygnięcia w sprawie karnej II K 1068/15. Wprawdzie postepowanie dowodowe w tych sprawach w znacznej mierze są takie same , a sąd karny korzystał z opinii biegłego grafologa wydanej w niniejszym postepowaniu cywilnym , tym niemniej znamiona przestępstwa , na które powołuje się oskarżyciel nie odnoszą się do niniejszego postepowania .

Sąd zważył , co następuje :

Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności to szczególny rodzaj powództwa o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa . Wyjątkowy charakter tego powództwa polega na tym , że wyrok uwzględniający powództwo wniesione na podstawie art. 840 kpc nie kształtuje stosunków materialnoprawnych między stronami , lecz ingeruje w stosunek procesowy powstały w wyniku uzyskania przez wierzyciela tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi . W postępowaniu wywołanym wniesieniem powództwa opozycyjnego wierzyciel występuje w roli pozwanego , a dłużnik jest powodem .

W niniejszej sprawie wobec skutecznego przejęcia wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty VI Nc 484/08 i umowy darowizny z dnia 8 lipca 2011 roku Rep A(...) oraz nadania klauzuli wykonalności temu nakazowi na rzecz P. B. w sprawie I Co 3716/12 pozwanym w sprawie jest P. B.. Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności jest w zasadzie jedyną drogą , na której dłużnik może uzyskać ochronę swojego interesu , jeżeli po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego zobowiązanie wygasło albo z innych przyczyn nie może zostać wyegzekwowane przy zastosowaniu środków przymusu państwowego . Określone w art. 840 § 1 pkt 2 kpc wygaśnięcie zobowiązania może być spowodowane przede wszystkim dobrowolnym spełnieniem świadczenia przez dłużnika po zamknięciu rozprawy , jeżeli jest ono zgodne z treścią zobowiązania .

Stosownie do treści art. 840 § 1 pkt 2 in fine kpc powództwo o pozbawienie wykonalności sądowego tytułu wykonawczego może zostać oparte także na zarzucie spełnienia świadczenia , jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie . Na zarzut spełnienia świadczenia powołuje się powódka , tym niemniej nie sprostała udowodnieniu w sprawie spełnienia świadczenia względem A. R. (1) . Postepowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie nie wykazało , aby E. R. spłaciła swoją matkę w kwietniu i maju 2010 roku. A złożone przez nią oświadczenie , jako nie podpisane przez A. R. (1) nie może być dowodem w sprawie . Jest to jedyny dowód wskazany na poparcie spełnienia świadczenia .

Biorąc powyższe pod uwagę sąd oddalił powództwo .

O wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu E. R. sąd orzekł na podstawie § 2 pkt 3 oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz U z 2013 poz 461 ze zm ) , przyjmując opłatę od wartości przedmiotu sporu 3.000 zł , która wyniosła 600 zł oraz 23 % podatek od towaru i usług.