Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W (...)

Dnia 28 czerwca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodnicząca: Sędzia SR Małgorzata Nowak

Protokolant :st. sekr. sąd. Sylwia Domańska

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2017 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G.

przeciwko I. W.

o zapłatę

1.  zasądza od I. W. na rzecz B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G. kwotę 3.773,63 złotych (trzy tysiące siedemset siedemdziesiąt trzy 63/100) z ustawowymi odsetkami co do kwoty 3.680,06 złotych (trzy tysiące sześćset osiemdziesiąt 06/100) od dnia 12 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie co do kwoty 3.680,06 złotych (trzy tysiące sześćset osiemdziesiąt 06/100) od dnia
1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  nie obciążą I. W. obowiązkiem zwrotu stronie powodowej kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1268/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 sierpnia 2013 roku złożonym do Sądu Rejonowego w Lublinie w postepowaniu elektronicznym upominawczym powód B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. W. kwoty 3.773,63 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 12 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 3.680,06 złotych oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał , że w dniu 23 kwietnia 2008 roku J. W. podpisał z (...) Bankiem S.A. umowę kredytu ratalnego numer (...). Następnie wierzytelność wynikająca ze wskazanej umowy została przeniesiona na rzecz powoda na podstawie umowy cesji z dnia 26 kwietnia 2011 roku. W dniu 9 lipca 2012 roku powód zawarł z pozwanym porozumienie dotyczące warunków spłaty zobowiązania, na mocy którego powód był uprawniony do naliczania w swoich księgach rachunkowych odsetek umownych w wysokości 16 % w skali roku, jednak nie większej niż czterokrotność aktualnej wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W związku faktem, że pozwany nie regulował zobowiązania zgodnie z harmonogramem spłat wierzytelność została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. Na dochodzoną pozwem kwotę w wysokości 3.773,63 złotych składają się następujące kwoty: 2.927,48 złotych tytułem kapitału; 556,93 złotych tytułem odsetek oraz 289,22 złote tytułem kosztów.

(pozew – k. 2 – 5)

Nakazem zapłaty z dnia 18 października 2013 roku wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód
w L. zasądził kwoty zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty – k. 6)

Postanowieniem z dnia 21 listopada 2013 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wobec zwrotu przesyłki sądowej skierowanej do pozwanego z adnotacją „adresat zmarł” uchylił nakaz zapłaty z dnia 18 października 2013 roku w całości i przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Zgierzu.

(postanowienie – k. 9)

Postępowanie w sprawie było zawieszone w okresie od dnia 13 stycznia 2014 roku do dnia 12 maja 2017 roku. Sąd podjął postępowanie w sprawie z udziałem następców prawnych J. W. w osobie I. W. zgodnie z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku w sprawie I Ns 1450/15 Sądu Rejonowego w Zgierzu .

(postanowienia – k. 42, 51)

W piśmie procesowym z dnia 12 czerwca 2017 roku powód sprecyzował roszczenie dochodzone pozwem w ten sposób, iż wskazał, że na kwotę dochodzoną pozwem składają się następujące kwoty:

- kapitał w wysokości 2.927,48 złotych;

- koszty w wysokości 130,50 złotych;

- koszty postępowania sądowego i egzekucyjnego w wysokości 93,57 złotych;

- odsetki umowne od kapitału w wysokości 451, 69 złotych

- odsetki umowne od kosztów w wysokości 20,13 złotych;

- koszty obsługi porozumienia w wysokości 7,12 złotych;

- odsetki dynamiczne B. w wysokości 72,55 złotych;

- prowizja w wysokości 58,03 złotych;

- odsetki dynamiczne B. zapadłe w wysokości 12,56 złotych.

(pismo procesowe powoda – k. 53-55)

Pozwana I. W. nie uznała powództwa , ponieważ nie ma z czego spłacić żądanej kwoty .

(protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku – k. 92)

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 23 kwietnia 2008 roku J. W. zawarł z (...) Bankiem S.A.
z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego nr (...), na mocy której Bank udzielił Kredytobiorcy na jego wniosek kredytu gotówkowego w wysokości
2.597,40 złotych z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne oraz opłacenie opłaty przygotowawczej w kwocie 100 złotych, prowizji w kwocie 29,87 złotych oraz opłaty z tytułu ubezpieczenia w kwocie 467,53 złote. Po zawarciu umowy i po potrąceniu wskazanych opłat
i prowizji Kredytobiorcy została przekazana kwota 2000 złotych. Oprocentowanie kredytu było stałe i wynosiło 17,99 % w stosunku rocznym. Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu z odsetkami i opłatą za obsługę kredytową w 36 ratach po 101,68 złotych każda płatnych do dnia 23-go każdego kolejnego miesiąca począwszy od dnia 23 maja 2008 roku.
(§ 4 umowy). Niespłacenie rat kredytu i odsetek w ustalonym terminie powodowało powstanie zadłużenia przeterminowanego, od którego były pobierane odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. (§ 5 umowy) W przypadku braku wpłaty raty kredytu zgodnie z umową mogły być podjęte działania upominawcze – Bank był uprawniony do pobrania opłaty za upomnienie telefoniczne w wysokości 9 złotych każdorazowo za przeprowadzoną rozmowę oraz każdorazowo opłatę za przygotowanie
i wysyłkę korespondencji upominawczej w wysokości określonej jako pięciokrotność opłaty pocztowej za nadanie jednego zamiejscowego listu poleconego z dnia wysyłki tej korespondencji. (§ 7 umowy) Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w wypadku braku zapłaty określonych w umowie pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności. (§ 8 umowy) Kredytobiorca zgodnie z umową poddał się egzekucji według przepisów k.p.c. do kwoty zadłużenia stanowiącej równowartość dwukrotności kwoty udzielonego przez Bank kredytu na podstawie wystawionego przez Bank (...) tytułu egzekucyjnego obejmującego roszczenie wynikające z umowy kredytowej. (§ 10 umowy)

(bezsporne, nadto uwierzytelniona kserokopia umowy – k. 21 – 23, k. 84-86, wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego – k. 87, oświadczenie o osiąganych dochodach – k. 88-89)

J. W. nie spłacał wierzytelności wynikającej z przedmiotowej umowy kredytu.

(bezsporne)

W dniu 17 września 2010 roku (...) Bank S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) w którym zostało wskazane , że wysokość zobowiązania kredytobiorcy na dzień 17 września 2010 roku wynosiła 2616,46 złotych. Bank wystąpił o nadanie przedmiotowemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

(bezsporne, nadto bankowy tytułu egzekucyjny – k. 24, k. 81, wniosek o nadania klauzuli wykonalności – k. 25, k. 82)

Przeciwko J. W. było prowadzone sądowe postępowanie egzekucyjne z wniosku (...) Bank S.A. Biuro Operacji i Windykacji (...) na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 17 września 2010 roku. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na podstawie
art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.

(bezsporne, nadto wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 26-27, uwierzytelnione postanowienie Komornika Sądowego w sprawie Km 1346/11 – k. 28, k. 80)

W dniu 26 kwietnia 2011 roku (...) S.A. z siedzibą w W. (występujący jako cedent) zawarł z B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w G. (występującym jako cesjonariusz) umowę sprzedaży wierzytelności. Na podstawie przedmiotowej umowy powód nabył pakiet wierzytelności w tym m.in. wierzytelność względem J. W.. Powód zawiadomił pozwanego o przelewie wierzytelności w piśmie z dnia 2 września 2011 roku.

(bezsporne, nadto uwierzytelniona kserokopia wyciągu z umowy sprzedaży wierzytelności wraz z załącznikiem – k. 29-30, k. 76-79, zawiadomienie o przelewie – k. 33, k. 75)

W dniu 2 września 2011 roku powód skierował do J. W. wezwanie do zapłaty zadłużenia powstałe z tytułu nieterminowej spłaty kredytu ratalnego numer (...), które na dzień 2 września 2011 roku wynosiło 2.985,46 złotych.

(bezsporne, nadto kserokopia wezwania do zapłaty – k. 31, k.73, informacja - k. 32, k. 74)

W dniu 9 lipca 2012 roku strony zawarły porozumienie mocą, którego J. W. uznał swoje zadłużenia wobec powoda z tytułu umowy kredytowej numer (...)
w wysokości 3.208,25 złotych. Zobowiązał się do dobrowolnej spłaty należności wraz
z odsetkami umownymi w 89 miesięcznych ratach płatnych do 25-go dnia każdego miesiąca w wysokości 69,73 złote z tym, że ostatnia rata w wysokości 68,95 złotych począwszy od dnia 25 lipca 2012 roku.

(bezsporne, nadto uwierzytelniona kserokopia porozumienia – k. 34-35, k. 70-72)

W dniu 17 czerwca 2013 roku powód postawił całe zadłużenie w stan natychmiastowej wymagalności i wystosował do J. W. wezwanie do zapłaty kwoty 3.701,08 złotych.

(bezsporne, nadto wezwanie do zapłaty – k. 36)

W dniu 8 sierpnia 2013 roku powód wystawił wyciąg ze swoich ksiąg rachunkowych,
w którym stwierdzono, iż przysługuje mu wierzytelność względem J. W.
w wysokości 3773,63 złote.

(bezsporne, nadto wyciąg z ksiąg rachunkowych – k. 37, k. 62, wyliczenie kredytu do spłaty – k. 39, k. 69)

W dniu 18 września 2013 roku J. W. zmarł.

(bezsporne, nadto kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu – k. 40, odpis skrócony aktu zgonu – załączone akt I Ns 1450/15 )

Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu stwierdził,
że spadek po J. W. na podstawie ustawy nabyła w całości z dobrodziejstwem inwentarza córka I. W.. I. W. nie dokonała spisu inwentarza po ojcu .

(postanowienie z dnia 26.04.2016 r. – załączone akt I Ns 1450/15, zeznania I. W. k 92 )

Pozwana I. W. ma 35 lat. Jest córką J. W., z którym mieszkała do jego śmierci. O zaciągniętych przez ojca J. W. kredytach dowiedziała się dopiero kiedy ojciec zmarł. Przyjęła spadek po ojcu z dobrodziejstwem inwentarza. Nie jest w stanie spłacić dochodzonego pozwem zadłużenia. Utrzymuje się
z wynagrodzenia w wysokości 900 złotych miesięcznie. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Sama ponosi opłaty za mieszkanie.

(bezsporne)

Powyższy stan faktyczny był bezsporny. Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na przedstawionych przez powoda dokumentach, w postaci uwierzytelnionych przez pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym kserokopii jak również w oparciu
o dokumenty zgormadzone w załączonych aktach I Ns 1450/15.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe
(t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz. 128) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać
do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z ust.2 umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i spełniać określone warunki. Kredyt cechuje między innymi: odpłatność – kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty odsetek i ewentualnej prowizji dla banku i zwrotność – co do zasady kwota środków pieniężnych podlega zwrotowi. Obowiązek zwrotu kredytu przez kredytobiorcę jest jego podstawowym obowiązkiem wymienionym w art. 69 ust. 1 prawa bankowego i oddaje istotę umowy kredytu. Obok korzystania z kredytu i zwrotu składającej się na niego kwoty, art. 69 ust. 1 prawa bankowego nakłada na kredytobiorcę obowiązek zapłaty odsetek kapitałowych. Odsetki są świadczeniem ubocznym, z reguły realizowanym w tych samych przedmiotach co świadczenie główne i w wysokości obliczonej wedle stopy procentowej i czasu potencjalnego korzystania z przedmiotów objętych świadczeniem głównym.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawało, że poprzednik prawny pozwanej J. W. zawarł w dniu 23 kwietnia 2008 roku z (...) Bankiem S.A.
z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne nr (...) w łącznej kwocie 2.597,40 złotych. Pozwany nie spłacał zadłużenia na warunkach określonych w umowie, wobec pozwanego wobec czego Bank wystąpił do Komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które zostało następnie umorzone. Powód jako następca prawny pierwotnego wierzyciela (...) Bank S.A. zawarł
z powodem porozumienie dotyczące spłaty zadłużenia, które nie było realizowane przez J. W., co skutkowało postawieniem całego zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się od pozwanej I. W. jako spadkobierczyni ustawowej kredytobiorcy, która przyjęła po nim spadek z dobrodziejstwem inwentarza zwrotu należności wynikających z umowy kredytu. Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie nie był w zasadzie pomiędzy stronami sporny. Pozwana nie kwestionowała, że jej ojciec J. W., zawarł umowę kredytu bankowego
nr (...), jak również że powodowi przysługuje wierzytelność w kwocie dochodzonej pozwem. Bezspornym była również legitymacja procesowa pozwanego do dochodzenia wierzytelności objętej pozwem.

Wskazać należy, że niewątpliwie w świetle art. 922 § 1 k.c. zobowiązanie z tytułu zaciągniętego przez spadkodawcę kredytu, jako obowiązek o charakterze majątkowym, należy do długów spadkowych, które zgodnie z powyższym przepisem, z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na spadkobierców. Stosownie do treści art. 1030 k.c. do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku, natomiast od chwili przyjęcia spadku odpowiedzialność ta ulega zmianie i ponoszona jest całym majątkiem. Zgodnie natomiast z art. 1031 § 2 k.c. przyjęcie spadku
z dobrodziejstwem inwentarza powoduje ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę 3773,63 złotych .

Sąd orzekając o odsetkach miał na względzie, że kwota dochodzonych przez pozwanego kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego w kwocie 93,57 złotych. Zarówno umowa kredytowa jak i późniejsze porozumienie zawarte z J. W. nie regulowały możliwości pobierania odsetek do powstałych w ten sposób kosztów.

Wobec powyższego Sąd o odsetkach od kwoty 3.680,06 złotych Sąd orzekł zgodnie
z art. 481 § 1 k.c. mając na uwadze, że roszczenie objęte pozwem zostało postawione w stan natychmiastowej wymagalności jeszcze przed datą wniesienia pozwu. Skoro powód żądał zasądzenia odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wniesienia pozwu to należało zasądzić od dnia 12 sierpnia 2013 roku.

Mając na uwadze, iż wyrok w niniejszej sprawie został wydany w dacie obowiązywania znowelizowanych przepisów w zakresie odsetek określonych w Kodeksie Cywilnym, niezbędnym było uwzględnienie przedmiotowych zmian w treści wyroku. Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015/1830) art. 481 kc otrzymał, począwszy od jego § 2, następujące brzmienie: Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Nadto,
w dodanych § 2 ¹-2 ⁴ powołanego przepisu, wskazano, iż: maksymalna wysokość odsetek
za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie) (§ 2 ¹); jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie (§ 2 ²); postanowienia umowne nie mogą wyłączać
ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy (§ 2 ³); Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie
(§ 2 ⁴).

W dotychczasowym brzmieniu powołanego art. 481 k.c., wskazywano jedynie,
iż odsetki za opóźnienie, w przypadku, gdy ich wysokość nie była z góry oznaczona, równe są wysokości odsetek ustawowych. W przypadku natomiast, gdy wierzytelność była oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel mógł żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

W myśl art. 56 powołanej ustawy nowelizującej do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Zgodnie natomiast z art. 57 tejże ustawy, z wyjątkiem art. 50, art. 51 i art. 54, wchodzi ona w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku.

Powyższe rozróżnienie odsetek zasądzonych w wyroku jest tym bardziej uzasadnione, iż do 31 grudnia 2015 roku Kodeks cywilny posługiwał się jednakowym pojęciem odsetek ustawowych na oznaczenie odsetek kapitałowych (art. 359 § 2 k.c.) i odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 i § 2 k.c.) oraz miały one jednakową wysokość, podczas gdy od 1 stycznia 2016 roku funkcjonują w tej ustawie dwa pojęcia a mianowicie odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie, a nadto drugie z nich są wyższe od pierwszych.

Mając na uwadze powyższe, koniecznym było zasądzenie odsetek od kwoty
3.680,06 złotych począwszy od dnia 12 sierpnia 2013 do dnia 31 grudnia 2015 roku
(tj. dnia poprzedzającego wejście w życie przedmiotowej ustawy nowelizującej, w zakresie przepisów dotyczących odsetek określonych w kodeksie cywilnym) w wysokości odsetek ustawowych, określonych w art. 481 k.c. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku, które wynosiły 8 % rocznie, a od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, odsetek ustawowych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 k.c. w aktualnym brzmieniu, które wynoszą obecnie
7 % w skali roku, o czym Sąd orzekł w punkcie 1 orzeczenia.

Rozstrzygając kwestię kosztów procesu, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zachodzą podstawy do nieobciążania I. W. kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Powyższy przepis ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Powyższy przepis nie konkretyzuje pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostając ich kwalifikacje, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, Sądowi (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973r., II CZ 210/73, niepubl.). Podnieść należy, iż do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak
i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, do drugich – sytuację majątkową i życiową strony.

W realiach rozpoznawanej sprawy bezspornym jest, że pozwana ma trudną sytuację materialną i życiową. Utrzymuje się bowiem z wynagrodzenia w wysokości 900 złotych. Sama trudna sytuacja ekonomiczna pozwanej I. W. nie stanowi postawy do zwolnienia na podstawie art. 102 k.p.c., ale gdy weźmie się jeszcze pod uwagę , że pozwana musiała przyjąć spadek po ojcu aby otrzymać mieszkanie wchodzące w skład masy spadkowej po ojcu, w którym nadal mieszka to tym samym przyjęła również długi spadkowe. . Pozwana znalazła się więc w sytuacji przymusowej . Z tych też przyczyn Sąd nie obciążył pozwanej I. W. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie powodowej.