Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VII Ua 6/14 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2014-03-06

Sygn. akt VII Ua 6/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na skutek odwołania W. Ś. (1) i S. Ś. zmienił zaskarżoną decyzję pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z dnia 7 czerwca 2013 roku i przyznał W. Ś. (1) prawo do odsetek ustawowych od :

1/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 30 czerwca 2011 roku do 13 lipca 2011 roku – za okres od 14 września 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

2/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 14 lipca 2011 roku do 27 lipca 2011 roku – za okres od 14 września 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

3/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 28 lipca 2011 roku do 10 sierpnia 2011 roku – za okres od dnia 14 września 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

4/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 11 sierpnia 2011 roku do 24 sierpnia 2011 roku –za okres od dnia18 września 2011 roku do dnia 22 stycznia 2013 roku,

5/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 25 sierpnia 2011 roku do 7 września 2011 roku – za okres od dnia 9 października 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

6/ zasiłku chorobowego za okres od 8 września 2011 roku do 21 września 2011 roku – za okres od dnia 22 października 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

7/ zasiłku chorobowego za okres od 22 września 2011 roku do 5 października 2011 roku – za okres od dnia 3 listopada 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

8/ zasiłku chorobowego za okres od 6 października 2011 roku do 19 października 2011 roku – za okres od 14 listopada 2011 roku do 22 stycznia 2013 roku,

9/ zasiłku chorobowego za okres od 21 grudnia 2011 roku do 4 stycznia 2012 roku – za okres od 2 lutego 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

10/ zasiłku chorobowego za okres od 5 stycznia 2012 roku do 18 stycznia 2012 roku – za okres od 13 lutego 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

11/ zasiłku chorobowego za okres od 19 stycznia 2012 roku do 1 lutego 2012 roku – za okres od 27 lutego 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

12/ zasiłku chorobowego za okres od 2 lutego 2012 roku do 15 lutego 2012 roku- za okres od 10 marca 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

13/ zasiłku chorobowego za okres od 16 lutego 2012 roku do 29 lutego 2012 roku – za okres od 31 marca 2012 roku do dnia 22 stycznia 2013 roku,

14/ zasiłku chorobowego za okres od 1 marca 2012 roku do 14 marca 2012 roku- za okres od 21 kwietnia 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

15/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 15 marca 2012 roku do 28 marca 2012 roku – za okres od 21 kwietnia 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

16/ zasiłku chorobowego za okres od 29 marca 2012 roku do 11 kwietnia 2012 roku- za okres od 20 maja 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

17/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 30 kwietnia 2012 roku do 21 maja 2012 roku – za okres od 22 czerwca 2012 roku do 22 stycznia 2013roku,

18/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 22 maja 2012 roku do 29 maja 2012 roku – za okres od 26 lipca 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

19/ zasiłku chorobowego za okres od 30 maja 2012 roku do 20 czerwca 2012 roku- za okres od dnia 26 lipca 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

20/ zasiłku chorobowego za okres od 21 czerwca 2012 roku do 4 lipca 2012 roku – za okres od dnia 26 lipca 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

21/ zasiłku chorobowego za okres od 5 lipca 2012 roku do 31 lipca 2012 roku – za okres od 25 sierpnia 2012 roku do 22 stycznia 2013 roku,

22/ zasiłku chorobowego za okres od dnia 24 września 2012 roku do 16 października 2012 roku – za okres od dnia 4 stycznia 2013 roku do dnia 6 lutego 2013 roku, (pkt. I wyroku) oraz oddalił odwołanie w pozostałym zakresie (pkt II).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Wnioskodawca W. Ś. (2) zawarł w dniu 4 maja 2011 roku umowę o pracę na czas nieokreślony z S. Ś. prowadzącym firmę pod nazwą (...) z siedzibą w P. na stanowisku dyrektora handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w kwocie 6.000 złotych brutto.

S. Ś. jest synem wnioskodawcy.

Począwszy od 16 czerwca 2011 roku wnioskodawca stał się niezdolny do pracy. Pracodawca wnioskodawcy wypłacił wnioskodawcy wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy.

W dniu 13 lipca 2011 roku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wpłynęło zaświadczenie o niezdolności do pracy wnioskodawcy za okres od dnia 30 czerwca 2011 roku do 13 lipca 2011 roku. W dniu 20 lipca 2011 roku złożone zostało zaświadczenie o niezdolności do pracy wnioskodawcy od dnia 14 lipca 2011 roku do 27 lipca 2011 roku, a w dniu 2 sierpnia 2011 roku – zaświadczenie o niezdolności do pracy za okres od dnia 28 lipca 2011 roku do 10 sierpnia 2011 roku .

W dniu 13 lipca 2011 roku do ZUS wpłynęło także zaświadczenie płatnika składek ZUS–Z -3 wystawione przez pracodawcę wnioskodawcy.

Wydział Zasiłków w dniu 19 lipca 2011 roku zwrócił się do Wydziału Kontroli Płatników Składek o przeprowadzenie kontroli doraźnej w firmie (...) i ustalenie okoliczności mogących wskazywać na fikcyjne zatrudnienie W. Ś. (1) z uwagi na krótki okres zatrudnienia przed wystąpieniem z wnioskiem o zasiłek chorobowy, wynagrodzenie w kwocie 6.000 złotych, niewielką ilość osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego.

W dniu 2 sierpnia 2011 roku S. Ś. został zawiadomiony o zamiarze wszczęcia kontroli.

W okresie od 2 sierpnia 2011 roku do 19 sierpnia 2011 inspektor kontroli ZUS na podstawie upoważnienia z 2 sierpnia 2011 roku przeprowadził kontrolę w przedmiocie zgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego i odprowadzanych składek na ubezpieczenie społeczne, zatrudnienia wnioskodawcy. Wnioskodawca i S. Ś. zostali przesłuchani w toku postępowania.

W toku przesłuchania wnioskodawca w dniu 12 sierpnia 2011 roku w zeznaniach wskazywał nazwy firm, z którymi współpracował w okresie zatrudnienia u S. Ś. wraz z numerami telefonów. Zgromadzona została cała teczka umów zawartych z kontrahentami. Jednakże pracownicy ZUS przeprowadzający kontrolę nie chcieli w ogóle zapoznać się z tą dokumentacją. Pracodawca wnioskodawcy nie był w toku kontroli proszony o jakąkolwiek dokumentację, która miałaby potwierdzać świadczenie pracy przez wnioskodawcę.

W dniu 19 sierpnia 2011 roku pracodawcy wnioskodawcy przedstawiono protokół kontroli.

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, iż wnioskodawca nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 4 maja 2011 roku jako pracownik u S. Ś..

Odwołanie od decyzji 30 sierpnia 2011 roku wniósł wnioskodawca i pracodawca wnioskodawcy.

Wnioskodawca w odwołaniu wskazywał, iż podczas przesłuchania w trakcie kontroli ZUS wskazywał na firmy, z którymi w imieniu pracodawcy nawiązał współpracę, podając między innymi firmę (...) z.oo w Ł., Bombardier T. (...) z.oo we W., Zakład (...) Spółkę z.oo w Ł..

W toku postępowania w sprawie odwołania wnioskodawcy od decyzji z dnia 30 sierpnia 2011 roku Sąd Okręgowy w Łodzi przeprowadził dowody z zeznań świadków - osób, z którymi powód prowadził pertraktacje w ramach firm, z którymi współpracował, dowodu z zawartych umów handlowych, korespondencji mailowej, faktur.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 listopada 2012 roku w sprawie VIII U 626/12 zmieniono decyzję z dnia 30 sierpnia 2011 roku i ustalono, że W. Ś. (1) podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik z tytułu zatrudnienia u S. Ś. od dnia 4 maja 2011 roku.

Prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 listopada 2012 roku wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w dniu 13 grudnia 2012 roku.

Organ rentowy w postępowaniu wewnętrznym zajmując stanowisko w przedmiocie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 listopada 2012 roku i celowości składania apelacji uznał zasadność rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego.

W późniejszym okresie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wpłynęły zaświadczenia o niezdolności do pracy wnioskodawcy za okresy:

- od 11 sierpnia 2011 roku do 24 sierpnia 2011 roku – w dniu 18 sierpnia 2011 roku,

- od 25 sierpnia 2011 roku do 7 września 2011 roku – w dniu 8 września 2011 roku,

- od 8 września 2011 roku do 21 września 2011 roku – w dniu 21 września 2011 roku,

- od dnia 22 września 2011 roku do 5 października 2011 roku – w dniu 3 października 2011 roku,

- od dnia 6 października 2011 roku do 19 października 2011 roku – w dniu 14 października 2011 roku,

- od dnia 21 grudnia 2011 roku do 4 stycznia 2012 roku – w dniu 2 stycznia 2012 roku,

- od dnia 5 stycznia 2012 roku do 18 stycznia 2012 roku – w dniu 13 stycznia 2012 roku,

- od dnia19 stycznia 2012 roku do 1 lutego 2012 roku – w dniu 27 stycznia 2012 roku,

- od dnia 2 lutego 2012 roku do 15 lutego 2012 roku – w dniu 8 lutego 2012 roku,

- od dnia 16 lutego 2012 roku do 29 lutego2012 roku – w dniu 29 lutego 2012 roku,

- od dnia 1 marca 2012 roku do 14 marca 2012 roku – w dniu 21 marca 2012 roku,

- od dnia 15 marca 2012 roku do 28 marca 2012 roku – w dniu 21 marca 2012 roku,

- od dnia 29 marca 2012 roku do 11 kwietnia 2012 roku – w dniu 19 kwietnia 2012 roku,

- od dnia 16 kwietnia 2012 roku do 21 maja 2012 roku – w dniu 22 maja 2012 roku,

- od dnia 20 maja 2012 roku do 29 maja 2012 roku – w dniu 25 czerwca 2012 roku,

- od dnia 29 maja 2012 roku do 20 czerwca 2012 roku – w dniu 25 czerwca 2012 roku,

- od dnia 21 czerwca 2012 roku do 4 lipca 2012 roku – w dniu 25 czerwca 2012 roku,

- od dnia 5 lipca 2012 roku do 31 lipca 2012 roku – w dniu 25 lipca 2012 roku,

- od dnia 24 września 2012 roku do 16 października 2012 roku – w dniu 4 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wypłacił wnioskodawcy zasiłek chorobowy za okres od 30 czerwca 2011 roku do 19 października 2011 roku, od 21 grudnia 2011 roku do 11 kwietnia 2012 roku, od 30 kwietnia 2012 roku do 31 lipca 2012 roku w dniu 23 stycznia 2013 roku, a za okres od 24 września 2012 roku do 16 października 2012 roku – w dniu 7 lutego 2013 roku bez odsetek ustawowych.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie wnioskodawcy jest co do zasady uprawnione.

Sąd wskazał, iż zobowiązania pieniężne na rzecz osób uprawnionych powinny być wykonywane w stosunkach ubezpieczenia społecznego zgodnie z zasadą terminowego spełniania świadczeń. Sankcją nieprzyznania w terminie lub niewypłacenia w terminie świadczenia jest obowiązek zapłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości ustawowej, określonej przepisami prawa cywilnego.

Zgodnie z art. 85 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.Nr 137 poz 887 z późn zm.) jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Sąd miał przy tym na względzie, iż przepisy kodeksu cywilnego ani wprost ani odpowiednio nie mają zastosowania do stosunków prawa ubezpieczenia społecznego. Prawo ubezpieczenia społecznego jest samodzielną dyscypliną prawa z właściwą sobie, publicznoprawną metodą regulacji stosunków prawnych składających się na jego przedmiot. Jest prawem ścisłym, a stosunki prawne kształtowane są nie wolą jego podmiotów (np. niedopuszczalność ugody), lecz ustawą (przymus ubezpieczenia, zamknięty katalog ryzyk i świadczeń, jednolitość statusu ubezpieczonych). Nadto, w prawie ubezpieczenia społecznego nie ma generalnego odesłania w sprawach jego przepisami nie unormowanych do przepisów Kodeksu cywilnego. Odsetki od opóźnionego świadczenia są uregulowane w przepisach prawnych z ubezpieczeń społecznych wyczerpująco - nie stosuje się więc przepisów prawa cywilnego w zakresie tymi przepisami unormowanymi. Należy także podkreślić, iż charakter akcesoryjny świadczenia z tytułu odsetek nie pozwala na oderwanie go od świadczenia głównego. Tak więc należność ta nie jest należnością cywilno-prawną, gdyż w tym przypadku nie przysługuje na podstawie art. 481 kc, a tylko na mocy przepisów szczególnych w stosunku do kodeksu cywilnego. Jedynie co do wysokości odsetek przepisy te odsyłają do przepisów prawa cywilnego. (wyrok SN z dnia 23 marca 1999 roku sygn II UKN 544/98 opubl OSNAP 2000/11/434).

Co do rozumienia pojęcia „okoliczności za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności” Sąd wskazał, że określenie to jest bardziej zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia: "przyczyn niezależnych od organu", tj. takich gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi winy w opóźnieniu a także gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od Zakładu. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03, OSNP 2005 nr 10, poz. 147 i z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 159/04, OSNP 2005 nr 19, poz. 308). Jednocześnie jako błąd obciążający organ ubezpieczeń społecznych kwalifikuje się niepodjęcie z urzędu czynności zmierzających do ustalenia prawa i pozostawienie bez rozpoznania wniosku strony (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1998 r., II UKN 171/98, OSNAPiUS 1999 nr 16, poz. 521 i z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAPiUS 2002 nr 20, poz. 501), oraz wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 roku sygn.akt.I UK 159/2004 opubl. OSNP 2005/19/308 oraz wyrok z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03 OSNP 2005 nr 10, poz. 147).

W kwestii terminów wypłaty zasiłku chorobowego, Sąd podniósł, iż regulują je przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zgodnie z art. 64 ust 1 ustawy płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

Stosownie do brzmienia art. 64 ust 2 ustawy jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd wskazał, iż organ rentowy w przedmiotowej sprawie przyjął pogląd, iż dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnień wnioskodawcy do prawa do zasiłku chorobowego jest prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 listopada 2012 roku zmieniający decyzję w przedmiocie ustalenia, iż W. Ś. (1) podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w firmie (...). Zasiłek chorobowy w przeważającym zakresie wypłacony został wnioskodawcy w terminie 30 dni od daty wpływu tego wyroku do organu rentowego, który miał miejsce w dniu 13 grudnia 2012 roku.

Pogląd zaprezentowany w tym przedmiocie przez organ rentowy Sąd uznał za błędny.

Jak słusznie podkreślono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 roku sygn.akt I UK 191/2005 pogląd ten ma zastosowanie do świadczeń przyznawanych na podstawie ustawy o emeryturach i rentach. Prezentowany przez organ ubezpieczeń społecznych pogląd, że prawo do odsetek zwłoki powstaje po uprawomocnieniu się wyroku ustalającego prawo do należności głównej, a wyrok traktowany jest jako ostatnia z okoliczności koniecznych do ustalenia prawa utrwalił się w judykaturze Sądu Najwyższego na gruncie art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.; por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1991 r., II PZP 1/91, OSP 1992 nr 11-12, poz. 256 z glosą A. Szpunara). Nadto od dnia 1 lipca 2004 r., w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również z mocy prawa dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego (ust. 1a dodany do art. 118 ustawą zmieniającą z dnia 20 kwietnia 2004 r., Dz.U. Nr 121, poz. 1264). Niemniej jednak przepisy te nie mogą być uwzględnione w zakresie świadczeń wypłacanych na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (obecnie w jednolitym tekście: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267). Regulacja ta nie zawiera bowiem podobnej regulacji ani nie odsyła w omawianym zakresie do postanowień ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym przedmiocie uregulowanie znajduje się w art. 64 powołanej ostatnio ustawy.

Sąd miał jednak na względzie, iż organ rentowy ustalając uprawnienia osób ubezpieczonych do świadczeń z ubezpieczenia społecznego władny jest zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (….) przeprowadzić kontrolę wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek obejmującą zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych, prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest Zakład, ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu, jednakże kontrola ta winna być przeprowadzona w rozsądnym terminie pozwalającym na dotrzymanie ustawowych terminów wypłaty świadczenia z ubezpieczenia.

Sąd wskazał, że przepisy dotyczące przeprowadzania kontroli nie zawierają wyraźnych uregulowań w zakresie terminów w jakich winny być one przeprowadzone, niemniej jednak w takich sytuacjach – wymagających przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego celem ustalenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego – zastosowanie winny znaleźć przepisy kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie terminów załatwienia sprawy. Zgodnie bowiem z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Stosownie do brzmienia art. 35 § 1 kpa organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ (§ 2). Zgodnie zaś z § 3 załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

Pierwsze zaświadczenie lekarskie wnioskodawcy o niezdolności do pracy począwszy od dnia 30 czerwca 2011 roku zostało złożone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w dniu 13 lipca 2011 roku. W tym dniu złożony został także przygotowany przez pracodawcę wnioskodawcy druk ZUS Z-3 dotyczący poświadczenia okresów ubezpieczenia i wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy stanowiącego podstawę składek na ubezpieczenie społeczne. W ocenie Sądu zatem dzień 13 lipca 2011 roku stanowił dzień wszczęcia postępowania w przedmiocie ustalenia uprawnień do zasiłku chorobowego wnioskodawcy. Uwzględniając okoliczność konieczności przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego zgodnie z § 3 załatwienie sprawy winno nastąpić w terminie 2 miesięcy od tej daty, a więc najpóźniej do 13 września 2011 roku. Sąd wskazał, iż termin ten był jak najbardziej realnym do dotrzymania przez organ rentowy z uwagi na charakter czynności podjętych w przedmiocie ustalenia podlegania wnioskodawcy ubezpieczeniu społecznemu. Czynności kontrolne, co wynika z protokołów kontroli trwały od 2 sierpnia 2012 roku do 18 sierpnia 2011 roku, zakończyły się przekazaniem płatnikowi składek wnioskodawcy protokołu pokontrolnego w dniu 18 sierpnia 2011 roku. W wykonaniu czynności kontrolnych organ rentowy wydał decyzję o nie podleganiu wnioskodawczyni ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w dniu 30 sierpnia 2011 roku, która została zmieniona w toku instancji.

Organ rentowy w ocenie Sądu ponosi także odpowiedzialność za nie ustalenie wymaganych okoliczności do ustalenia uprawnień wnioskodawcy w ustawowym terminie, to jest do 13 września 2011 roku, albowiem żadne niezależne od organu rentowego okoliczności nie wpłynęły na opóźnienie.

Zasadniczą więc jest kwestia, czy okoliczności ustalone przez organ rentowy w toku tego postępowania pozwalały na wydanie decyzji zgodnej z prawem i czy organ rentowy ponosi odpowiedzialność za wydanie decyzji ustalającej, iż wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia i odmawiającej w konsekwencji prawa do świadczeń z ubezpieczenia, która w toku postępowania odwoławczego uległa zmianie przez Sąd Okręgowy w Łodzi. Powyższe skutkowałoby odpowiedzialnością z art. 85 ust 1 zdanie drugie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Uwzględniając okoliczności ustalone przez organ rentowy w postępowaniu kontrolnym – w ocenie Sądu I instancji organ rentowy mógł wydać decyzję o podleganiu wnioskodawcy ubezpieczeniu społecznemu w zgodzie z prawem, w szczególności biorąc pod uwagę argumentację samego organu rentowego w przedmiocie stanowiska co do celowości składania apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi. Zdaniem Sądu, zgromadzony przez organ rentowy materiał pozwalał na ustalenie faktycznego świadczenia przez wnioskodawcę pracy w ramach stosunku pracy począwszy od dnia 4 maja 2011 roku, z uwagi na podniesione przez wnioskodawcę i jego pracodawcę w toku kontroli okoliczności świadczenia pracy na rzecz konkretnych podmiotów gospodarczych. Wnioskodawca i pracodawca w toku czynności kontrolnych podawali pełne dane firm, z którymi czynności służbowe prowadził wnioskodawca wraz z numerami telefonów do kontrahentów celem weryfikacji prawdziwości podnoszonych twierdzeń o wykonywaniu czynności w ramach umowy o pracę. Okazywane były zgromadzone przez wnioskodawcę w teczce umowy handlowe zawarte z kontrahentami. Żaden jednak z pracowników nie zainteresował się tymi informacjami i ich nie ocenił oraz nie przeanalizował dokumentacji źródłowej. Czynności te zostały natomiast przeprowadzone w toku postępowania sądowego. Bez przeszkód mogły natomiast zostać zweryfikowane już ramach postępowania administracyjnego przez ZUS. Wobec tego organ rentowy w oparciu o całość zgromadzonego materiału dowodowego oraz uwzględniając terminy wypływające z kpa winien w terminie najpóźniej do 13 września 2011 roku wydać decyzję o przyznaniu wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego za okresy, co do których wnioskodawca złożył zaświadczenia o niezdolności do pracy od dnia 30 czerwca 2011 roku do 13 lipca 2011 roku, a także co do okresów niezdolności do pracy od dnia 14 lipca 2011 roku do 27 lipca 2011 roku - złożonego w dniu 20 lipca 2011 roku, oraz od dnia 28 lipca 2011 roku do 10 sierpnia 2011 roku złożonego w dniu 2 sierpnia 2011 roku. Organ rentowy pozostawał zatem w opóźnieniu co do wypłaty zasiłku chorobowego za wskazane okresy od dnia 14 września 2011 roku. Uwzględniając daty złożenia kolejnych zaświadczeń o niezdolności do pracy, to jest 20 lipca 2011 roku i 2 sierpnia 2011 roku oraz mając na uwadze 30 dniowy termin, kiedy winno być wypłacone świadczenie oraz fakt, iż terminy wypłaty przypadałyby przed dniem 13 września 2011 roku, należało przyjąć, iż tak jak w przypadku pierwszego okresu niezdolności do pracy organ rentowy pozostawał w opóźnieniu od dnia 14 września 2011 roku, kiedy powinno zakończyć się postępowanie wyjaśniające zakończone decyzją zgodną z prawem.

Zgodnie z § 2 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U.Nr 12 poz 104) odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń.

Natomiast co do zasiłków chorobowych począwszy od dnia 11 sierpnia 2011 roku , co do których 30 dniowe terminy wymagalności przypadały po upływie 14 września 2011 roku Sąd zasądził odsetki ustawowe od zasiłków chorobowych za poszczególne okresy po upływie 30 dni od daty złożenia zaświadczeń o niezdolności do pracy wnioskodawcy, jak w ppkt 4-22 pkt I sentencji wyroku do dnia poprzedzającego wypłatę zasiłku, która miała miejsce 23 stycznia 2013 roku i 7 lutego 2013 roku.

W tym stanie rzeczy Sąd na postawie art. 477 14§ 2 kpc orzekł jak I sentencji wyroku, w pozostałym zakresie, to jest w zakresie wynikającym z treści odwołania i przeprowadzonych wyliczeń odsetek według załączonego zestawienia, oddalając odwołanie na podstawie 477 14 § 1 kpc.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł organ rentowy w części - w pkt I ppkt 4,7,8,9,10,11,12,15,20,21 w zakresie dat od których są zasądzone odsetki.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 64 ust.l ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, i wniósł o zmianę wyroku poprzez ustalenie dat wymagalności odsetek w punkcie I: ppkt 4 od dnia 25.09.201 lr., ppkt 7 od dnia 06.11.201 lr., ppkt 8 od dnia 20.11.201 lr., ppkt 9 od dnia 05.02.2012r., ppkt 10 od dnia 19.02.2012r., ppkt 11 od dnia 02.03.2012r., ppkt 12 od dnia 16.03.2012r., ppkt 15 od dnia 29.04.2012r., ppkt 20 od dnia 05.08.2012r., ppkt 21 od dnia 01.09.2012r.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, iż Sąd Rejonowy ustalając termin wymagalności odsetek kierował się zasadą upływu 30 dni od daty złożenia zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy. Zasiłek jednak nie może być wypłacony przed datą zakończenia niezdolności do pracy, w konsekwencji jest płacony z dołu. Oznacza to, że termin 30 dni o którym mowa w art. 64 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa powinien być liczony od dnia ostatniego niezdolności do pracy a odsetki przysługują od pierwszego dnia po upływie tego terminu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa. Sąd Rejonowy poczynił poprawne ustalenia faktyczne i dokonał właściwej subsumcji prawnej.

W myśl art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

Stosownie natomiast do brzmienia art. 64 ust 2 ustawy jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przepis ten ustala termin wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego przez podmioty do tego zobowiązane (płatników składek i ZUS). Ci płatnicy składek, którzy są uprawnieni ustawowo do wypłaty zasiłków osobom ubezpieczonym, dokonują wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w tych terminach, które są u nich przyjęte dla wypłaty wynagrodzeń (najczęściej jest to jeden z ostatnich dni danego miesiąca kalendarzowego). Natomiast ZUS wypłaca świadczenia ubezpieczeniowe "na bieżąco" po stwierdzeniu nabycia do nich uprawnień, a więc niezwłocznie po ustaleniu prawa do tych świadczeń. W każdym razie wypłata świadczeń zarówno przez płatnika składek, jak i przez ZUS, nie powinna nastąpić później, niż w ciągu 30 dni od daty złożenia kompletu dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień. Dokumentami niezbędnymi do stwierdzenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego są - przede wszystkim - dowody stwierdzające czasową niezdolność do pracy, a zatem zaświadczenia lekarskie (art. 53 ust. 1 i art. 55 powołanej ustawy). Pozostałe dokumenty konieczne do stwierdzenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego zostały określone w przepisach Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 27 lipca 1999 r. (Dz.U. Nr 65, poz. 742) obecnie zaś w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 2 kwietnia 2012 r. Dz.U. z 2012 r. poz. 444 wydanych na podstawie upoważnienia zawartego w art. 59 ust. 15 i art. 61 ust. 3 powoływanej ustawy. Zgodnie z tymi przepisami dowodem przyznania i wypłaty przez ZUS ubezpieczonemu wszystkich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 (w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem).

Przesłanką powstania obowiązku organu rentowego wypłaty odsetek jest opóźnienie tego organu w ustaleniu prawa do świadczenia pieniężnego lub wypłaty tego świadczenia. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2011 r. II UK 22/11).

W przypadku, gdy ZUS nie sprawdził w postępowaniu kontrolnym rzetelności zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy, uzasadnione jest przyznanie odsetek od 30 dnia po przedstawieniu przez ubezpieczonego tych zaświadczeń, a nie od daty wyroku sądu ustalającego prawo do zasiłku chorobowego (art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.). (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r. I UK 191/05 OSNP 2007/1-2/28).

Wobec tego przyjęcie przez Sąd Rejonowy przy ustalaniu terminu wymagalności odsetek zasady upływu 30 dni od daty złożenia zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy było w pełni uprawnione.

Wszelkie okoliczności sprawy pozwalające na stwierdzenie nabycia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego na gruncie rozpatrywanego przypadku mogły zostać wyjaśnione do dnia 13 września 2011 r. Okoliczność ta nie jest w sprawie przez apelującego kwestionowana. W związku z tym termin wymagalności zasiłków chorobowych należnych już po upływie terminu dla przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w tej kwestii, nie mógł zostać ustalony inaczej niż z uwzględnieniem wyżej omówionych zasad (z upływem 30 dni od przedłożenia stosownych zaświadczeń w związku z kolejnymi niezdolnościami do pracy).

Podkreślenia wymaga, iż skarżący nie przedstawił żadnej argumentacji na poparcie tezy zgodnie z którą, termin 30 dni o którym mowa w art. 64 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa powinien być liczony od dnia ostatniego niezdolności do pracy a odsetki przysługują od pierwszego dnia po upływie tego terminu. Teza ta jest wręcz sprzeczna z literalnym brzmieniem tego przepisu. W tej sytuacji Sąd Okręgowy nie miał możliwości merytorycznego wypowiedzenia się we skazanym zakresie i dokonania oceny prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia w kierunku, którego apelacja nie wyznaczyła.

Argumentacji tej nie stanowi również sugestia, iż zasiłek nie może być wypłacony przed datą zakończenia niezdolności do pracy, i w konsekwencji jest płacony z dołu. Moment ustania niezdolności do pracy nie ma bowiem nic wspólnego ze stwierdzeniem uprawnień do świadczeń lub upływem 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia tych uprawnień z którym art. 64 ust 1 ustawy wiąże termin wypłaty zasiłków.

W ocenie Sądu Okręgowego brak więc podstaw do ustalenia innych niż przyjął Sąd I instancji terminów wymagalności odsetek za opóźnienie w wypłacie zasiłku chorobowego o których mowa w pkt I ppkt 4,7,8,9,10,11,12,15,20,21 zaskarżonego wyroku.

Reasumując, w tym stanie rzeczy Sąd II instancji uznał apelacyjny zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 64 ust 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) za całkowicie nietrafny.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację skarżącego jako bezzasadną.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Mirosława Kuchnio
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: