Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 26 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Liliana Kaltenbek (spr.)

SSO Beata Tabaka

SSO Joanna Ćwik-Bielińska

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2016 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi wierzyciela J. D. (1)

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu egzekucyjnym bez nieuzasadnionej zwłoki

przy udziale Skarbu Państwa- Prezesa Sądu Rejonowego w Sosnowcu i Komornika przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (1)

w sprawach z wniosków wierzyciela J. D. (1)

przeciwko K. Ł.

o egzekucje świadczeń pieniężnych, jakie toczyły się przed komornikiem przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (1) pod sygn. Km 2062/15 i Km 2072/15

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie egzekucyjnej o sygn. Km 2062/15 prowadzonej przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (1) nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącemu J. D. (1) od komornika M. M. (1) sumę pieniężną w wysokości 3000 (trzy tysiące) zł. w związku ze stwierdzeniem przewlekłości w sprawie Km 2062/15;

3.  stwierdzić, że w sprawie egzekucyjnej o sygn. Km 2072/15 prowadzonej przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (1) nastąpiła przewlekłość postępowania;

4.  przyznać skarżącemu J. D. (1) od komornika M. M. (1) sumę pieniężną w wysokości 3000 (trzy tysiące) zł., w związku ze stwierdzeniem przewlekłości w sprawie Km 2072/15;

5.  oddalić obydwie skargi w pozostałym zakresie;

6.  zwrócić skarżącemu J. D. (1) kwotę 100 (sto) zł. tytułem opłaty od skargi w sprawie Km 2062/15, oraz kwotę 100 (sto) zł. tytułem opłaty od skargi w sprawie Km 2072/15.

SSO Joanna Ćwik- Bielińska SSO Liliana Kaltenbek SSO Beata Tabaka

UZASADNIENIE

Skarżący J. D. (2), w odrębnych skargach, połączonych do wspólnego rozpoznania, domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawach egzekucyjnych Km 2062/15 i Km 2072/15 prowadzonych przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (2). Skarżący podniósł, że w obydwu tych sprawach, wszczętych z jego wniosku, łączna wartość należności podlagającej egzekucji sięgała około 361.620 zł. Na potrzeby tych postępowań w dniu 10 września 2015r. komornik zajął u dłużnika ruchomości o łącznej wartości, deklarowanej przez dłużnika na kwotę 331.648 zł. brutto, a więc wartość tych przedmiotów, pomniejszona o podatek VAT sięgała 293.997,47zł. Oznacza to, że nawet jeśli wartość wskazana przez dłużnika jest równa wartości rzeczywistej tych przedmiotów, to komornik z ich sprzedaży uzyska kwotę 220.498 zł., stosownie do art. 866 ² § 2 k.p.c. w związku z art. 865 k.p.c. Skoro do tego czasu w sprawie Km 2062/15 wyegzekwowano 4493,6 zł., a w sprawie Km 2072/15- 2792,53 zł. , a więc łącznie 7286,13 zł. to powstała luka jest różnicą pomiędzy kwotą 361.620 zł. a sumą kwot 220.498,10 i 7286,13 zł. Komornik powinien zatem zając w sklepie prowadzonym przez dłużnika dodatkowe mienie o wartości co najmniej 133.836,27 zł. Pomimo upływu 8 miesięcy od wszczęcia spraw egzekucyjnych komornik nie zajął zatem przedmiotów wystarczających na pokrycie zadłużenia. Nadto nie zorganizował sprzedaży przedmiotów, które podlegały sprzedaży licytacyjnej, a zajętych 10 września 2015r. pod pozycją 1 i 2, stanowiących zegarki ręczne, których deklarowana przez dłużnika wartość sięgała 16.480 zł., chociaż nie podlegały one rygorom z art. 866 ²§ 2k.p.c. i art. 865 k.p.c. Niezasadnie także komornik wstrzymał się z dalszymi czynnościami, do czasu uprawomocnienia się wydanych w obu postępowaniach postanowień o powołaniu biegłego, jak również postanowienia o przekazaniu sprawy wg właściwości, chociaż zgodnie z art. 767 ² k.p.c. postanowienia komornika, co do zasady, są natychmiast wykonalne.

W związku z rozmiarem naruszeń oraz wartością pretensji głównej, która miała być wyegzekwowana, skarżący domagał się w obu skargach przyznania mu kwot po 20.000 zł.

Udział w sprawie zgłosili komornik przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (3) oraz Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Sosnowcu.

W odpowiedzi na obydwie skargi komornik M. M. (3) podniosła, że skargi te są bezzasadne. Komornik dokonał ustalenia majątku dłużnika i podjął szereg innych czynności w celu wyegzekwowania zasądzonych kwot. Dokonano zajęcia rachunków bankowych w 7 bankach, zajęcia wierzytelności w 12 różnych instytucjach, a także zajęcia praw majątkowych dłużnika wynikających z tytułu posiadania udziałów w spółce handlowej i praw przysługujących mu na wypadek wystąpienia ze spółki cywilnej lub jej rozwiązania. Zajęcia te okazały się bezskuteczne, toteż komornik dokonał kolejnych czynności, m.in. zapytania w systemie OGNIVO do wszystkich banków spółdzielczych na terenie (...), a także dokonano kolejnych zajęć wierzytelności, co pozwoliło na wyegzekwowanie kwoty 7.739,43 zł. W dniu 10 września 2015r. dokonano czynności w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej przez dłużnika, tj. w sklepie przy ul. (...) w K., gdzie dokonano zajęcia 22 sztuk ruchomości. Ruchomości te, stanowiące towar w sklepie, posiadały metkę z oznaczeniem towaru i jego ceny. Łączna kwota zadłużenia w obu postępowaniach sięgała około 330 00 zł. i na taką kwotę dokonano zajęcia. Zajęcie większej ilości rzeczy byłoby sprzeczne z treścią art. 845 § 2 k.p.c. Dłużnik w trakcie czynności informował, że zajęcie większej ilości ruchomości praktycznie uniemożliwi mu dalsze prowadzenie działalności. Komornik brał pod uwagę także, że w tamtym czasie skuteczne było zajęcie wierzytelności w (...) S.A. i praktycznie codziennie dokonywane były potrącenia. Ponadto zgodnie z treścią art. 850 k.p.c. wierzyciel mógł żądać, aby zajęcie nastąpiło w jego obecności, jednakże tego nie uczynił.

Nadto z art. 865 k.p.c. wynika, że tylko na wniosek strony komornik mógł sprzedać zajęte ruchomości przedsiębiorcy prowadzącemu obrót takimi ruchomościami, po wskazanej w tym przepisie cenie. Co do zasady zaś (art 867 k.p.c.) ruchomości takie komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę podniesiono także, iż w momencie dokonywania zajęcia komornik nie był w stanie przewidzieć czy strona postępowania, w tym przypadku wierzyciel lub dłużnik złoży wniosek o którym mowa w art. 865 k.p.c., a sprzedając ruchomości w drodze licytacji publicznej komornik nie jest w stanie określić za jaką cenę ruchomości zostaną sprzedane, z uwagi na sam charakter licytacji i nie dającą się przewidzieć ilość postąpień. Dokonując zajęcia komornik nie posiadał wyceny biegłego, więc nie mógł stwierdzić, nie mając specjalistycznej wiedzy, ile tak naprawdę warte są zajmowane ruchomości. Znana była jedynie wartość oszacowana przez dłużnika. Ruchomości z pozycji nr 3 do nr 22 protokołu zajęcia stanowiła biżuteria ze złota lub platyny, komornik stosownie do treści art. 866 ² §2 k.p.c. postanowieniem z dnia 23 września 2015 r. powołał biegłego do oszacowania zajętych ruchomości w osobie D. D.. Powołany biegły pismem z dnia 07 października 2015 r. poinformował komornika, że zmuszona jest odmówić dokonania zleconej wyceny, ze względu na znajomość z dłużnikiem K. Ł.. Wobec powyższego komornik postanowieniem z dnia 20 października 2015 r. powołał innego biegłego do oszacowania zajętych ruchomości w osobie H. J..

Zarówno dłużnik jak i wierzyciel (w rozmowach telefonicznych) nie zgadzali się ze stanowiskiem komornika dotyczącym powołania biegłego. Na postanowienia o powołaniu biegłych dłużnik złożył skargę do Sądu Rejonowego Kraków-Śródmieście w Krakowie. Jednym z zarzutów dłużnika było stwierdzenie, że w niniejszej sprawie powołanie biegłego do wyceny zajętych ruchomości było zupełnie niepotrzebne. Dłużnik w skardze podnosił, że: "Każdy z zajętych towarów posiadał metkę z numerem towaru oraz ceną tego towaru. W trakcie zajęcia sporządzony został protokół, w którym zajęte towary zostały wymienione a ich wartość została ustalona w oparciu o ceny wskazane na metkach. Jako licencjonowany rzeczoznawca wyceny diamentów i wyrobów jubilerskich oświadczam również, iż wartość towarów zajętych przez Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sosnowcu M. M. (1) jest tożsama z wartością ceny podanej na ich metkach". Zgodnie jednak z treścią art. 866 ² §2 k.p.c. do oszacowania wyrobów ze złota i platyny komornik powołuje biegłego. W opinii komornika, przepis ten zobowiązywał go do powołania biegłego, nawet w przypadku, jeżeli wartość ruchomości wpisana do protokołu zajęcia nie wzbudzała większych zastrzeżeń. Jednak komornik stał na stanowisku, że powyższa sytuacja może wzbudzać uzasadnione wątpliwości dłużnika co do słuszności działań komornika, z uwagi na istniejący stan faktyczny sprawy. Gdyby okazało się, że powołanie biegłego i jego wycena okazała się zdaniem Sądu zbędna, wierzyciel poniósłby niepotrzebne dodatkowe koszty z tego tytułu, co byłoby niezgodne z zasadą ekonomiki postępowania egzekucyjnego. Komornik wstrzymał się więc ze zleceniem biegłemu dokonania wyceny zajętych ruchomości do czasu uprawomocnienia się postanowienia o powołaniu biegłego, nie wstrzymując całego postępowania egzekucyjnego. Skarga dłużnika na postanowienie o powołaniu biegłego H. J. została oddalona, w związku z czym biegły otrzymał zlecenie wykonania wyceny w dniu 23 listopada 2015 roku oraz ponaglenie w dniu 23 stycznia 2016 roku. Jak tłumaczył biegły opóźnienie w dokonaniu wyceny spowodowane było nieobecnością dłużnika, w związku z czym umówione spotkanie było kilkukrotnie przekładane. Wierzyciel w rozmowie telefonicznej został poinformowany, że dwa zajęte zegarki zostaną sprzedane łącznie z innymi zajętymi ruchomościami, tak aby nie generować dodatkowych kosztów postępowania np. związanych z organizacją licytacji, dojazdami do K. itp. Wierzyciel nie zgłaszał sprzeciwu, ani też nie składał żadnych formalnych wniosków o wyznaczenie terminu licytacji. Nie wskazał żadnego majątku ani licznych wartościowych ruchomości o których pisze.

Pomimo wielu dokonanych czynności, komornik podejmował kolejne, aby ustalić dodatkowy majątek dłużnika. W grudniu 2015 roku komornik skierował zapytanie do biura rachunkowego obsługującego dłużnika wzywając na podstawie art. 761 k.p.c. do udzielenia wielu informacji, w tym dotyczących kont bankowych dłużnika, środków trwałych należący do dłużnika, zestawienia faktur z ostatnich 4 miesięcy wraz z wykazem kontrahentów dłużnika, posiadanych przez dłużnika innych wierzytelności, innych znanych składników majątkowych dłużnika. Niestety biuro rachunkowe nie wskazało żadnego dodatkowego majątku dłużnika, poza tym, który został już ustalony w toku postępowania egzekucyjnego. Ponadto czynność ta została zaskarżona przez dłużnika, lecz skargę tę oddalono. 21 grudnia 2015 roku zostały podjęte kolejne czynności terenowe. Jak ustalono w rozmowie z dłużnikiem znalazł się on w trudnej sytuacji finansowej, działalność gospodarcza nie przy nosi mu aktualnie dochodów. Ma także inne długi, których nie jest w stanie spłacać. Była żona dłużnika zobowiązała się jednak do dokonywania wpłat w jego imieniu po 500 zł. miesięcznie. W marcu 2016 roku biegły dostarczył gotowy operat szacunkowy z wyceną zajętych ruchomości. Także w marcu 2016r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Kraków - Śródmieście w Krakowie K. D. poinformowała o zajęciu w/w ruchomości dłużnika oraz wezwała komornika do przekazania akt, w związki z czym 30 marca 2016 roku komornik wydał postanowienia o uznaniu się niewłaściwym do dalszego prowadzenia postępowań egzekucyjnych przeciwko w/w dłużnikowi oraz przekazaniu akt spraw Km 2062/15 i Km 2072/15 do komornika właściwego niezwłocznie po uprawomocnieniu postanowień.

Zdaniem komornika zarzut, że nie podejmował on dodatkowych czynności już po uznaniu się niewłaściwym do prowadzenia egzekucji, jest bezzasadny. Wierzyciel, wybierając komornika spoza rewiru, mógł liczyć się z tym, że w przypadku zbiegu egzekucji z komornikiem właściwym miejscowo sprawa zostanie przekazana zgodnie z obowiązującymi przepisami. Komornik nie prowadził przedmiotowego postępowania w sposób przewlekły. Wierzyciel był na bieżąco informowany o każdym etapie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne nie zostało jednak zakończone i będzie kontynuowane przez właściwego komornika, więc wierzyciel będzie miał dalszą możliwość dochodzenia swoich należności i składania stosownych wniosków.

Prezes Sądu Rejonowego w Sosnowcu wniósł o oddalenie skargi, przychylając się do stanowiska komornika i oceniając, że czynności były podejmowane sprawnie i stosownie do etapu postępowania.

Sąd Okręgowy, rozpoznając przedmiotowe skargi, ustalił co następuje :

Postępowanie egzekucyjne o sygn. KM 2062/15 wszczęte zostało na wniosek wierzyciela J. D. (1) przeciwko dłużnikowi K. Ł. w dniu 29 lipca 2015r. Egekwowana kwota sięgała 97.600 zł. należności głównej wraz z odsetkami od 14 marca 2015r., 1220 zł. tytułem kosztów postępowania, tj. łącznie na dzień 3 sierpnia 2015r. 101.885,03 zł., a wraz z kosztami egzekucji - 117.241,75 zł.

Postępowanie egzekucyjne o sygn. KM 2072/15 wszczęte zostało na wniosek tego samego wierzyciela przeciwko temu samemu dłużnikowi w dniu 31 lipca 2015r. Dotyczyło egzekucji : 18 000 EUR z odsetkami od 11 lutego 2015r., 28 000 USD z odsetkami od 11 lutego 2015r., kwoty 2 176 zł. tytułem kosztów postępowania sądowego. Łączna należność wierzyciela na dzień 3 sierpnia 2015r. sięgała około 190.000 zł., a wraz z kosztami egzekucji – 218.448 zł.

Łączna wartość egzekwowanych kwot wraz z kosztami egzekucyjnymi wynosiła zatem na dzień 3 sierpnia 2015r. kwotę 335 689 zł.

W dniu 3 sierpnia 2015r. Komornik wystosował do dłużnika zawiadomienie o wszczęciu egzekucji w obu postępowaniach.

W tym samym dniu wystosowano zajęcia wierzytelności dłużnika przysługujących mu względem Urzędu Skarbowego, kilku banków, kilkunastu innych podmiotów. Dokonano także zajęcia praw dłużnika przysługujących mu na wypadek wystąpienia ze spółki cywilnej oraz udziałów posiadanych przez dłużnika w spółce z.o.o. oraz wynagrodzenia za pracę.

Po wpłynięciu odpowiedzi od części trzeciodłużników, w dniu 26 sierpnia 2015r. wystosowano zajęcia wierzytelności przysługujących dłużnikowi względem kolejnych dwóch podmiotów oraz kolejnego banku.

Pod koniec sierpnia i z początkiem września 2015r. komornik uzyskał także informację z rejestru gruntów na temat nieruchomości należących do dłużnika oraz informację z Urzędu Skarbowego. Dokonał także zajęcia wierzytelności u kolejnych trzech podmiotów oraz w bankach .

Komornik podejmował także czynności związane z zezwoleniem na wypłatę środków na poczet wynagrodzeń pracowników dłużnika.

W dniu 10 września 2015r. odebrano wyjaśnienia od dłużnika i dla potrzeb obu postępowań zajęto ruchomości dłużnika w sklepie mieszczącym się na ul. (...) w K., w postaci: 2 zegarków ręcznych i wyrobów jubilerskich ze złota, platyny, pereł, brylantów. W protokole zajęcia wartość szacunkową zajętych przedmiotów, na podstawie wskazań dłużnika, określono na kwotę 331.648 zł. Wskazano przy tym w protokole, iż kwota ta obejmuje 23 % podatek VAT.

Na ten dzień, tj. 10 września 2015r., komornik wyegzekwował w związku z wcześniejszymi zajęciami wierzytelności około 1869 zł. w sprawie Km 2062/15 i 1729 zł. w sprawie Km 2072/15, łącznie 3598 zł. W dalszym toku sprawy egzekucja z zajętych wierzytelności przyniosła w sumie ponad 7000 zł.

W dniu 14 września 2015r. powiadomiono wierzyciela o zajęciu ruchomości i zamiarze powołania biegłego dla ich oszacowania.

W dniu 17 września 2015r. wezwano wierzyciela do uiszczenia zaliczko na biegłego , którą ten uiścił 22 września 2015r. W związku z tym w dniu 23 września 2015r. komornik wydał postanowienie o powołaniu biegłego i zobowiązał go do opracowania opinii w terminie 30 dni od daty prawomocności postanowienia.

Wierzyciel nie złożył skargi na odroczenie zlecenia biegłemu opracowania opinii, ani na samo powołanie biegłego. Złożył ją dłużnik i skarga ta była rozpoznawana pod sygn. I Co 1526/15/S.

Pismem, które wpłynęło 12 października 2015r.. biegła odmówiła sporządzenia opinii z uwagi na znajomość z dłużnikiem, więc 20 października 2015r. komornik wydał postanowienie o powołaniu innego biegłego i zobowiązał go do opracowania opinii w terminie 30 dni od daty prawomocności postanowienia.

Wierzyciel nie złożył skargi na odroczenie zlecenia biegłemu opracowania opinii, ani na powołanie biegłego. Skargę taką złożył dłużnik i była ona rozpoznawana pod sygn.. I Co 1673/15/S. W postępowaniu tym w dniu 22 grudnia 2016r. oddalono skargę i oddalono wniosek dłużnika o zawieszenie postępowania.

W międzyczasie, bo 8 grudnia 2015r. w związku z wpłynięciem skargi, komornik odwołał wystosowane do biegłego zlecenie z dnia 23 listopada 2015r.

Odpis orzeczenia w przedmiocie w/w skargi przesłano komornikowi 18 stycznia 2016r. W dniu 23 stycznia 2016r. komornik wystosował zlecenie do biegłego opracowania opinii. Biegły otrzymał zlecenie w dniu 27 stycznia 2016r. Akta przesyłano następnie z początkiem lutego 2016r. Sądowi Rejonowemu dla Krakowa Śródmieścia do rozpoznania innej skargi dłużnika, skąd zwrócono je komornikowi w dniu 11 marca 2016r. W odpowiedzi na tę skargę z dnia 4 lutego 2016r. komornik zwracał się jednak do Sądu o jak najszybszy zwrot akt.

W międzyczasie, bo 21 grudnia 2015 r. komornik podjął czynności terenowe, na podstawie których ustalił, że dłużnik znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, a działalność gospodarcza nie przynosi mu dochodów. Ma także inne długi, których nie jest w stanie spłacać. Była żona dłużnika zobowiązała się jednak do dokonywania wpłat w jego imieniu po 500 zł miesięcznie.

W dniu 15 marca 2016r. komornik uzyskał informację o zbiegu egzekucji względem zajętych ruchomości dłużnika z egzekucją prowadzoną przez komornika właściwości ogólnej i następnie wydał postanowienie o uznaniu się niewłaściwym do dalszego prowadzenia przedmiotowych postępowań egzekucyjnych.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy dokonał analizy akt postępowań egzekucyjnych km 2062/15 i km 2072/15, eksponując przy tym czynności istotne, z punktu widzenia podniesionych zarzutów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Na wstępie zauważyć należy, że z uwagi na tożsamość zarzutów podniesionych w skargach, zbieżny przebieg obu postępowań, oraz tożsamość stanowiska komornika, jak i Skarbu Państwa- Prezesa Sądu Rejonowego w Sosnowcu, Sąd Okręgowy zdecydował o wspólnym rozpatrzeniu obu skarg.

Skargi zasługiwały na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej niż to konieczne m.in. do załatwienia sprawy egzekucyjnej. Natomiast wg z art. 2 ust. 2 w/w ustawy dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Istota rozpoznania w tym przypadku sprowadza się zatem do stwierdzenia, czy w toku postępowania egzekucyjnego podejmowane są czynności lub występują zaniechania, skutkiem których jest dłuższe trwanie postępowania, niż to niezbędne do zakończenia sprawy egzekucyjnej. Skargę na przewlekłość można więc uwzględnić, gdy postępowanie egzekucyjne doznało nieuzasadnionych opóźnień z przyczyn istniejących wyłącznie po stronie komornika.

Przewlekłość postępowania zachodzi zatem wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna, rażąca i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy.

Wynik analizy akt obu postępowań egzekucyjnych, przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych wyżej, wskazuje, że w obu postępowaniach doszło do uchybień, prowadzących do naruszenia prawa skarżącego do załatwienia spraw egzekucyjnych bez nieuzasadnionej zwłoki w rozumieniu art. 2 ust. 1 cytowanej ustawy, chociaż nie wszystkie spośród wymienionych w skardze zarzutów zasługiwały na uwzględnienie.

Po pierwsze wskazać należy, iż od daty stwierdzenia swej niewłaściwości komornik zasadnie nie podejmował już czynności egzekucyjnych w obu postępowaniach. Akta zaś przedmiotowych spraw znajdowały się w Sądzie Rejonowym dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie, w związku ze skargami na czynności komornika, a następnie u Rzecznika Dyscyplinarnego przy Krajowej Radzie Komorniczej.

Za słuszny co do zasady uznać należy jednak zarzut skarżącego, iż komornik dokonał zajęcia zbyt małej ilości ruchomości w dniu 10 września 2015r. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, suma egzekwowanych w obu postępowaniach kwot, wraz kosztami egzekucji sięgała 335.689 zł., ale wartość ta odpowiada wartości wierzytelności na dzień 3 sierpnia 2015r., co oznacza, że na dzień 10 września 2015r. kwota egzekwowana był w rzeczywistości jeszcze wyższa. Tymczasem zajęcia dokonano na kwotę 331.648 zł., ale z uwzględnieniem doliczenia podatku VAT w skali 23%. Wartość ta, po odjęciu podatku sięgała zatem około 255.000 zł. Różnica wartości sumy egzekwowanej z wartością zajęcia wynosi co najmniej około 80 000 zł., bez uwzględnienia, że na dzień zajęcia wierzytelność była w rzeczywistości wyższa, a z uwagi na biegnące odsetki, do czasu sprzedaży zajętych ruchomości będzie jeszcze wyższa. Wbrew twierdzeniom skarżącego, z uwagi na brak wniosku strony, o jakim mowa w art. 865 k.p.c., przyjętej wyżej wartości zajętego mienia nie można obniżyć o dalsze 25%. Jeśli zaś chodzi o argumentacje podniesioną przez komornika w odpowiedzi na skargę to uznać należy ją za niezasadną. Po pierwsze, ani a z akt egzekucyjnych, ani nawet z twierdzeń komornika nie wynika, by brak było dalszych ruchomości podlegających wówczas zajęciu. Zajęcia wierzytelności w (...) SA na dzień 10 września 2015r. przyniosły nieznaczny rezultat w postaci wyegzekwowania zaledwie około 3500 zł., a z uwagi na rodzaj zajętej wierzytelności trudno było oczekiwać, że wpływy będą wystarczające na uzupełnienie brakującej kwoty. Wpływy te nie przekraczały 1000 zł. miesięcznie i nie były systematyczne, co przy egzekucji tak dużej wierzytelności nie miało większego znaczenia na możliwość wyegzekwowania świadczeń, przy stale zwiększającej się sumie zadłużenia. Zarzut zaś, iż w wypadku zajęcia większej ilości ruchomości, dłużnik straciłby możliwość prowadzenia działalności, w kontekście wniosku wierzyciela egzekucyjnego nie ma znaczenia, przy braku innego składnika majątku dłużnika z którego efektywnie można prowadzić egzekucję. Nie można też uznać za przekonującą argumentację komornika, iż trudno było przewidzieć efekt przyszłej licytacji, gdyż trudno zakładać, by w drodze licytacji komorniczej uzyskano cenę wyższą, niż cena za jaką można kupić takie same lub podobne przedmioty powszechnie dostępne w sklepach jubilerskich.

Z uwagi zatem na brak pokrycia egzekwowanej wierzytelności w wartości zajętych składników majątku dłużnika, w okolicznościach faktycznych sprawy, należy ocenić to jako nieuzasadnioną zwłokę komornika, która przypada na okres od września 2015r. do marca 2016r.

W zakresie zarzutu braku sprzedaży zegarków, można uznać za zasadny wywód komornika, iż pożądanym było, by ich licytacja, z uwagi jej koszty i okoliczność, że egzekucję prowadzi komornik z wyboru z S., zorganizowana została razem z pozostałymi ruchomościami.

Stanowisko komornik o konieczności powołania biegłego było prawidłowe, co ostatecznie potwierdził także Sąd rozpoznający skargę na tę czynność. Tym niemniej w ocenie Sądu Okręgowego brak było jednak podstaw do wstrzymania się przez komornika ze skierowaniem odezwy do biegłego w sprawie oszacowania zajętych ruchomości, do czasu uprawomocnienia się postanowienia o powołaniu biegłego. Zgodnie z art. 767 ² § 2 k.p.c. wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności. Wydane więc przez komornika postanowienie o wstrzymaniu zlecenia dla biegłego do daty prawomocności postanowienia o jego powołaniu, nie miało podstawy prawnej, co stanowi o zwłoce postępowania. Wbrew też twierdzeniom stawianym przez komornika, zlecenie skierowane do biegłego w dniu 23 listopada 2015r. zostało przez komornika odwołane 8 grudnia 2015r., w związku z wpływem skargi dłużnika. Ostatecznie zlecenie to wystosowano w dniu 23 stycznia 2015r. Co za tym idzie opóźnienie w wykonaniu tej czynności sięga 3 miesięcy (od października 2015r. do stycznia 2016r.).

Ponieważ skargi odniosły zamierzony skutek, przyznanie skarżącemu odpowiedniej kwoty od komornika jest uzasadnione. Zgodnie z art. 12 ust. 4 przywołanej wyżej ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje, w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika, od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych. Określając wysokość należnych skarżącemu kwot Sąd uwzględnił rodzaj i ciężar popełnionych uchybień oraz rozmiar dolegliwości spowodowany opieszałością komornika, lecz nie w takiej wysokości o jaką postulował w swych skargach wierzyciel. Dokonując oceny żądania w tym zakresie Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że adekwatną rekompensatą za zaistniałą w sprawach KM 2062/15 i KM 2072/15 przewłokę będą kwoty po 3.000 zł. za każde z postępowań egzekucyjnych. Podkreślić należy, że przyznana kwota nie stanowi odszkodowania w rozumieniu prawa cywilnego. Zasadniczym celem przyznawanej sumy pieniężnej nie jest bowiem wyrównanie ewentualnego uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku przewlekłości, lecz kwota ta ma zrekompensować negatywne przeżycia wynikające z długotrwałości postępowania związanego z niewłaściwym wykonywaniem prawa strony do rozpoznania sprawy egzekucyjnej w rozsądnym terminie. Kwota ta stanowi więc formę satysfakcji majątkowej dla strony za przewlekłość postępowania. Stąd też ustawa nie zawiera kryteriów ustalania jej wysokości, pozostawiając tę kwestię do rozstrzygnięcia w każdej indywidualnej sprawie z uwzględnieniem jej specyfiki. W świetle utrwalonego orzecznictwa przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy stanowi rekompensatę dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania i sankcję dla komornika za opieszałe prowadzenie egzekucji. Następuje w wysokości proporcjonalnej do wielkości zwłoki, jej przyczyn, oraz dolegliwości dla skarżącego. (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2006r., III SPP 154/05, OSNP 2006, nr 21-22, poz. 342).

W ocenie Sądu Okręgowego kwota 20.000 zł, jakiej żądał skarżący, w każdej z połączonych spraw jest znacznie wygórowana, biorąc pod uwagę przede wszystkim okres w jakim została stwierdzona przewlekłość postępowania, który sięgał 3- do 6 miesięcy. Nie bez znaczenia przy ustaleniu wysokości zasądzonej na rzecz skarżącego kwoty była również okoliczność, iż skarżący na żadnym etapie postępowania nie skorzystał z przysługujących mu jako wierzycielowi środków prawnych, mających na celu zapobieżenie przewłoce poprzez zakwestonowanie prawidłowości ( celowości ) podejmowanych przez komornika działań (niewystarczające zajęcie ruchomości, wstrzymanie zlecenia do biegłego). Nadto trzeba mieć na uwadze, że w analizowanych sprawach komornik faktycznie dokonał bardzo wielu czynności egzekucyjnych, a zwłoka nie była konsekwencją bierności komornika, ale błędnej oceny konieczności podjęcia niektórych z w/w działań. Nie można też tracić z pola widzenia, że wskazywane w skardze postępowania egzekucyjne nie są zakończone, toteż nie wiadomo jaki ostateczny skutek dla skarżącego stwierdzona przewlekłość będzie miała. Nie można bowiem wykluczyć, że mimo zbiegu egzekucji do tych samych ruchomości dłużnika, ostatecznie w dalszym toku wyegzekwowane zostaną na rzecz skarżącego wierzyciela kwoty wskazane w tytułach wykonawczych.

Dalej idące żądania skarżącego jako nieuzasadnione zostały zatem oddalone.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji postanowienia, na podstawie art. 12 ust. 2 cytowanej ustawy uwzględnił skargę i stwierdził przewlekłość postępowania, na podstawie art. art. 12 ust. 4 przyznał skarżącemu kwoty po 3000 zł. za każde z postępowań, na podstawie art. 12 ust. 1 oddalił skargi w pozostałym zakresie, a na podstawie art. 17 ust. 3 tej ustawy zwrócił skarżącemu opłaty od każdej ze skarg.

SSO Joanna Ćwik- Bielińska SSO Liliana Kaltenbek SSO Beata Tabaka