Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Tomasz Pidzik
Sędziowie:	SA Olga Gornowicz-Owczarek (spr.) SO del. Aleksandra Kłoda
Protokolant	Anna Fic

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko J. B. i W. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 11 maja 2015r., sygn. akt XIV GC 667/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że zasądza odsetki ustawowe od kwoty 665.731,01 złotych od dnia 3 października 2014r. i oddala powództwo w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 665.731,01 złotych z okres od 1 grudnia 2012r. do 2 października 2014r.;

2.  oddala apelacje w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Aleksandra Kłoda

SSA Tomasz Pidzik

SSA Olga Gornowicz-Owczarek

Sygn. akt V ACa 475/16

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o zasądzenie od pozwanych solidarnie J. B. i W. P. jako członków zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. kwoty 665.731,01 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2012 roku oraz o zwrot kosztów procesu.

Powód podała, iż w dniu 1 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Katowicach Wydział XIV Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (sygn. akt XIV GNc 65/13), w którym zasądził od (...) Spółki z o.o. na jej rzecz kwotę 665.731,01 złotych tytułem należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 grudnia 2012 r. i kosztami procesu w kwocie 8.322 złotych. W dniu 13 marca 2013 r. nakazowi zapłaty Sąd nadał klauzulę wykonalności. Powódka w dniu 6 marca 2014 r. złożyła wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko (...) Spółce z o.o. do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mysłowicach. Egzekucja prowadzona była z całego majątku spółki i ze wszystkich jego składników. Postanowieniem z dnia 1 września 2014 r. komornik sądowy na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. wobec całkowitej bezskuteczności egzekucji umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie. Powód poniósł koszty bezskutecznej egzekucji w kwocie 152,65 złotych. W czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko (...) Spółce z o.o. okazała się bezskuteczna, członkami zarządu spółki byli pozwani. Mając na uwadze powyższe, powód pismem z dnia 24 września 2014 roku wezwał pozwanych do zapłaty na podstawie art. 299 k.s.h.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym z dnia 12 listopada 2014 roku Sąd Okręgowy w Katowicach uwzględnił żądanie powódki w całości.

W oddzielnych sprzeciwach od nakazu zapłaty pozwani J. B. i W. P. wnieśli o oddalenie powództwa w całości. Zaprzeczyli, iż ponoszą odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h., gdyż w dacie zawarcia umowy pomiędzy Spółką (...) Spółką z o.o. a powódką (sierpień 2012 roku) oraz w dacie wydania przeciwko Spółce nakazu zapłaty (luty 2013 roku) spółka była wypłacalna, o czym świadczy fakt, iż Sąd Rejonowy Katowice -Wschód w Katowicach oddalił wniosek wierzyciela (...) Spółki Jawnej w Z. o ogłoszenie upadłości Spółki (...) Spółki z o.o. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 24 lipca 2013 r. wskazano, iż dłużnik na bieżąco reguluje zobowiązania, a biegły ustalił, iż dotychczasowa wartość zobowiązań podmiotu nie przekroczyła wartości księgowej jego majątku.

Sytuacja gospodarcza Spółki pogorszyła się dopiero po tej dacie, co z kolei znalazło odzwierciedlenie w treści postanowienia Sądu Rejonowego Katowice -Wschód w Katowicach z dnia 08 lipca 2014 r., sygn. akt X GU 282/13/12 oddalającym wniosek wierzyciela. W uzasadnieniu tego postanowienia podano, iż w czasie jego wydania wysokość zobowiązań Spółki przekroczyła wartość jej majątku, co stanowi przesłankę oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Dlatego podkreślili, iż do wystąpienia niewypłacalności po stronie Spółki przyczyniły się okoliczności, za które nie odpowiadają pozwani, jak np. fakt kradzieży części ruchomości należących do Spółki. Pozwani J. B. i W. P. wskazali, że niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki nastąpiło nie z ich winy, ponieważ jeszcze w roku 2013 r. stan finansów Spółki w żadnej mierze nie uzasadniał wystąpienia do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, co zostało stwierdzone na podstawie fachowej i miarodajnej opinii biegłego, której pozwani nie mieli podstaw kwestionować. Ponadto podkreślili, iż pozwani pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. przyłączyli się formalnie do wniosku o upadłość złożonego przez wierzyciela.

W piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na sprzeciw pozwanych powód nie zgodził się z twierdzeniem pozwanych jakoby w IV kwartale 2012 r. Spółka (...) Spółka z o.o. była wypłacalna, a tym samym członkowie jej zarządu nie byli zobowiązani do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Już w tym czasie zobowiązanie spółki wobec samej powódki wynosiło 759.287,23 złotych, a łączna kwota zobowiązań to kwota 2.571.000 złotych.

Wyrokiem z dnia 11 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Katowicach:

1.  zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 665.731,01 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2012 roku oraz kwotę 8.474,65 zł,

2.  zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  nakazał pobrać od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa kwotę 33.711 zł tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Sąd Okręgowy stwierdził, wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 12 listopada 2014 r. nie było sporne. Spornym było, czy egzekucja prowadzona przeciwko dłużnej spółce okazała się bezskuteczna oraz czy przesądza to o odpowiedzialności pozwanych. Pozwani byli członkami zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł..

Sąd Okręgowy wyraził pogląd, iż występując z powództwem przeciwko członkom zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. na powodzie zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał obowiązek wykazania istnienia zobowiązania spółki i bezskuteczności jego egzekucji z majątku spółki, a także tego, że pozwany był członkiem zarządu spółki w czasie istnienia zobowiązania. Nie ma przy tym wymogu udowodnienia, że wierzytelność powstała w trakcie pełnienia przez członka zarządu spółki swojej funkcji, wystarczające dla przypisania takiej osobie odpowiedzialności jest bowiem samo trwanie zobowiązania podczas jej kadencji. Ratio legis powołanej normy ma bowiem na celu ułatwienie wierzycielowi uzyskania zaspokojenia należnego od spółki.

Powódka powyższe przesłanki wykazała. Z przedłożonego nakazu zapłaty (sygn. akt XIV GNc 65/13) wraz z adnotacjami komorniczymi wynikało, że powódka posiadała określone w orzeczeniu wierzytelności wobec Spółki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. i, że jej egzekucja okazała się bezskuteczna. Powódka przedłożyła również pełny odpis z (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., z którego można ustalić, iż pozwani byli członkami zarządu tej osoby prawnej w czasie wymagalności dochodzonych pozwem należności, które do tej pory nie zostały zaspokojone.

Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe. Ciężar dowodowy wykazania tej okoliczności, tak jak i innych przesłanek egzoneracyjnych z § 2 art. 299 k.s.h., spoczywa na członku zarządu.

Sąd Okręgowy uznał, że z materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu wynikało, iż zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, pozwani jako członkowie zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w związku z brakiem regulowania wymagalnych zobowiązań spółki, które na dzień 22 września 2012 r. (tylko wobec powódki) wynosiły 759.287,23 złotych, doprowadzili do niewypłacalności spółki. W konsekwencji pozwani winni w terminie dwóch tygodni liczony, co najmniej od dnia 22 września 2012 r. złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki. Bez znaczenia w takiej sytuacji pozostaje okoliczność, że biegły sądowy w skutecznie zaskarżonej opinii wskazał jakoby na dzień 31 grudnia 2012 roku spółka nie była niewypłacalna. Wskazana opinia została skutecznie zaskarżona zażaleniem złożonym przez wierzyciela.

W sprzeciwach od nakazu pozwani oświadczyli, że składali wniosek o ogłoszenie upadłości, lecz Sąd upadłościowy oddalił ich wniosek z uwagi na brak środków na jej przeprowadzenie. Pozwani zdając sobie sprawę z trudnej sytuacji finansowej spółki - działając jako zarząd Spółki (...) Spółki z o.o. dopiero pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. przyłączyli się formalnie do wniosku o upadłość złożonego przez wierzyciela.

Oznacza to, że pozwani nie złożyli wniosku o ogłoszeniu upadłości we właściwym czasie. Nie może być uznany za „właściwy czas" w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. moment, gdy majątek spółki nie wystarcza nawet na częściowe zaspokojenie wierzycieli i kosztów postępowania upadłościowego, a więc gdy spółka jest już bankrutem. Właściwym czasem na zgłoszenie wniosku jest zatem moment, w którym wprawdzie wszystkich wierzycieli nie da się już zaspokoić, ale istnieje jeszcze majątek spółki pozwalający na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.

W procesie przeciwko członkom zarządu wytoczonym na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. dokonanie ustaleń w przedmiocie prawidłowości czasowej złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości wymaga opinii biegłego. W sprawie takiej opinii nie przeprowadzono. Wniosku takiego strony nie zgłaszały. A powołana przez pozwanych opinia w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości była skutecznie zaskarżona.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że powódka wykazała przesłanki pozytywne określone w art. 299 § 1 k.s.h. oraz fakt, iż spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie uregulowała swoich zobowiązań wobec niej, a egzekucja została umorzona, i uwzględnił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu unormowaną w art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli obaj pozwani i domagali się zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Pozwani zarzucili:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej i wybiórczej (a nie swobodnej) oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności poprzez bezkrytyczne przyjęcie wszelkich dowodów powołanych przez powódkę,

2.  naruszenie art. 299 § 2 k.s.h. poprzez przyjęcie, iż działanie pozwanych, w tym przede wszystkim przyłączenie się do wniosku o upadłość zgłoszonego przez wierzyciela, nie stanowiło okoliczności uwalniającej członków zarządu od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Ponadto pozwany W. P. zarzucił naruszenie art. 237 § 1 k.p.c. poprzez niepowiadomienie go o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 11 maja 2015 r., co uniemożliwiło mu zajęcie stanowiska w sprawie.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwany nie jest zasadna. Jednak Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia prawa materialnego, co Sąd Apelacyjny stwierdził z urzędu i w części dokonał zmiany zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do argumentu pozwanego W. P., iż nie został zawiadomiony o rozprawie w dniu 11 maja 2015 r., na której zapadł zaskarżony wyrok. Wbrew zarzutowi pozwanego wezwanie do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania pod rygorem pominięcia dowodu zostało mu wysłane skutecznie w trybie art. 139 § 1 k.p.c. Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazał swój adres jako: P., ul. (...). W pouczeniu, które otrzymał wraz z odpisem nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 49), poinformowano pozwanego o obowiązku zawiadamiania o każdej zmianie miejsca zamieszkania oraz, że w razie zaniechania tego obowiązku pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia (art. 136 k.p.c.). Wezwanie zostało wysłane na jedyny znany Sądowi Okręgowemu adres, ale korespondencja została zwrócona z zapiskiem, że adresat nie odebrał przesyłki w terminie. Zawiadomienie o nadejściu przesyłki (awizo) było dwukrotnie składane, w dniach 23 luty 2015 r. i 3 marca 2015 r. Oznacza to, że Sąd Okręgowy był w posiadaniu skutecznego wezwania pozwanego na termin rozprawy, a pozwany się na nią nie stawił. Nie stawił się również drugi z pozwanych, a Sąd Okręgowy nie posiadał żadnych informacji o przyczynach braku stawiennictwa. Ponieważ niestawiennictwo stron nie wstrzymuje rozprawy (art. 237 k.p.c.), Sąd Okręgowy rozprawę przeprowadził i wydał wyrok. Dopiero z apelacji pozwanego W. P. wynika, że pozwany zmienił miejsce zamieszkania. Od momentu złożenia apelacji pisma sądowe były wysyłane na nowy adres.

Nie można też zgodzić się ze skarżącym, że w sprawie uniemożliwiono mu zajęcie stanowiska. Pozwany takie stawisko przedstawił w złożonym osobiście sprzeciwie od nakazu zapłaty.

W sprawie niesporne były okoliczności związane z istnieniem zobowiązania dłużnej spółki wobec powódki w wysokości dochodzonej pozwem oraz fakt bezskuteczności egzekucji skierowanej w stosunku do dłużnej spółki. Pozwani nie kwestionowali również swojego statusu jako członków zarządu. Tym samym za przyznane należy uznać przesłanki warunkujące odpowiedzialność pozwanych wynikające z art. 299 § 1 k.s.h.

Zasadnie również przyjęto, że przesłanki wyłączające odpowiedzialność członków zarządu, zobowiązani byli wykazać pozwani (art. 6 k.c.). Pozwani powoływali się w tym względzie na opinię biegłego wydaną w sprawie wszczętej w 2013 r. z wniosku innego wierzyciela dłużnej spółki o ogłoszenie upadłości. Opinii tej jednak nigdy nie przedstawili. W sprzeciwach pozwani powołali się na dowody w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy prowadzonych przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach (sygn. akt X GU 33/13), w szczególności postanowienie z dnia 24 lipca 2013 r. oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki. Kopię tego postanowienia pozwani dołączyli do pisma procesowego.

Co do zasady, dowodem może być jedynie określony materiał zebrany w innej sprawie, a nie akta innej sprawy, jednak w drodze wyjątku od tej zasady nie można wykluczyć również ogólnie sformułowanego wniosku o przeprowadzenie dowodu z akt innej określonej sprawy (co potwierdza art. 224 § 2 k.p.c.), a mianowicie wtedy, gdy strona nie miała możliwości skonkretyzowania swojego wniosku dowodowego ze względu na brak dostępu do akt tej innej sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2015 r., sygn. akt IV CSK 52/15). W tym przypadku pozwani, będący w sposób ciągły, do chwili obecnej członkami zarządu dłużnej spółki, nie napotkaliby żadnych trudności w uzyskaniu kopii opinii z akt sprawy, która dotyczyła reprezentowanej przez nich spółki. A nawet w razie braku takiej możliwości mieli możliwość powołania się wprost na opinię wydaną w sprawie upadłościowej tak, jak to uczynili w stosunku do postanowień z dnia 24 lipca 2013 r. i z dnia 8 lipca 2014 r.

Niemniej, z głównymi tezami opinii można się zapoznać w ramach uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego Katowice – Wschód w Katowicach (sygn. akt X GU 33/13). Zasadniczym wnioskiem tej opinii było stwierdzenie, że na koniec 2012 r. nie zaistniały przesłanki do ogłoszenia upadłości dłużnej spółki. Opinię tą podważał wnioskodawca – wierzyciel(...)Spółka Jawna w Z., która przede wszystkim uwypuklała błędne założenie biegłego wysokości niespłacanego zadłużenia wobec wierzycieli, o których było wiadomo. Według wyliczeń tego wierzyciela wysokość zaległych należności przekraczały 50 % wartości majątku spółki. Złożył zatem wnioskodawca zażalenie na postanowienie z dnia 24 lipca 2014 r. Sądu Rejonowego Katowice – Wschód w Katowicach (sygn. akt X GU 33/13). Sąd drugiej instancji uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Nie podważając wniosków opinii Sąd drugiej instancji uznał ją za nieaktualną.

Powódka w niniejszej sprawie podnosi identyczną argumentację przeciwko tezom postawionym w opinii ze sprawy upadłościowej, dodając, że również jej wierzytelność wynosiła ponad 700.000 zł i była wymagalna jeszcze w 2012 r. W takiej sytuacji procesowej pozwani powinni byli wykazać, że sytuacja majątkowa dłużnej spółki nie uzasadniała złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż Sąd rozstrzygający sprawę nie był związany wnioskami opinii wydanej w innej sprawie. Opinia taka ma jedynie walor dokumentu prywatnego (art. 245 k.p.c.), który potwierdza, ze osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie określonej treści. Nie potwierdza jednak tego, że sytuacja przedstawiała się tak, jak w tym oświadczeniu objaśniono, zwłaszcza, że opinia ta była podważana przez wnioskodawcę w postępowaniu upadłościowym i powódkę w niniejszym procesie. Wątpliwości co do prawidłowości tez postawionych w opinii może budzić także ostateczna decyzja zapadła w sprawie ogłoszenia upadłości dłużnej spółki. Postanowieniem bowiem z dnia 8 lipca 2014 r. prawomocnie oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości ze względu na stwierdzenie braku wystarczających środków na jego prowadzenie. Istotne znaczenie miało by zatem wykazanie, kiedy zaistniały przesłanki do ogłoszenia upadłości i czy wniosek, także ten złożony przez wierzyciela, był złożony w terminie przewidzianym przez prawo upadłościowe i naprawcze. Wobec jednak ostatecznej decyzji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku środków na jej prowadzenie należało przyjąć, że wniosek ten był złożony za późno i uniemożliwił całkowity brak zaspokojenia wierzycieli dłużnej spółki. Na drastyczny, nagły spadek wartości aktywów spółki, do czego odwoływał się pozwany J. B. na rozprawie apelacyjnej, mogły mieć wpływ niespodziewane i niezawinione okoliczności, ale okoliczności te i przyczyny ich zajścia powinny być przez pozwanych wykazane, czego pozwani nie czynili. To pozwani bowiem muszą wykazać, że wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w czasie właściwym. Tymczasem pozwani zrezygnowali nawet z dowodu, o który sami wnioskowali. Mimo wezwania na rozprawę w dniu 11 maja 2015 r. celem przesłuchania na rozprawę się nie stawili, pozwany J. B., który wezwanie odebrał osobiście, nie usprawiedliwiał swojej nieobecności i nie wnosił o odroczenie z powodu nagłych przyczyn niepozwalających mu na stawiennictwo.

Nie można zgodzić się ze skarżącymi, że wiedza o stanie majątkowym spółki i zaistnieniu przesłanek do ogłoszenia upadłości jest dla członków niedostępna z powodu braku wykształcenia specjalistycznego. Podjęcie się szczególnych obowiązków zawodowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa wymaga zachowania podstawowych zasad gospodarowania finansami i spełniania obowiązków ustawowych, w tym obowiązków wynikających z prawa upadłościowego i naprawczego.

Pozwani sami w apelacji wskazują, że począwszy od czwartego kwartału 2012 r. wierzyciele spółki (inni niż powódka) zaczęli składać wnioski o ogłoszenie upadłości. Świadczy to o tym, że w tym okresie nie wykonywali wymagalnych zobowiązań. Wskazując na przykłady postępowań, żadne z nich nie skutkowało postawieniem dłużnej spółki w stan upadłości. Późniejsze wnioski wierzycieli prawdopodobnie były odrzucane z powodu toczącego już w tym czasie postępowania o ogłoszenie upadłości.

Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. członkowie zarządu dłużnej spółki (pozwani) poparli wniosek wierzyciela (...)Spółka Jawna w Z. (w sprawie o sygn. akt X GU 282/13, będącej kontynuacją sprawy o poprzedniej sygn. akt X GU 33/13), skoro pozwani nie wykazali, że wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w dwutygodniowym terminie przewidzianym w prawie upadłościowym i naprawczym. Jak sami podali, pismo to zostało złożone, kiedy już wierzyciele zajęli majątek i rachunki bankowe, co uniemożliwiło funkcjonowanie spółki, czyli na długo po tym, jak dłużna spółka zaprzestała spłacania wymagalnych wierzytelności.

Nie wpływają również na ocenę dokonaną przez Sąd Okręgowy bezsporne okoliczności wskazane na rozprawie apelacyjnej, iż wniosek o pozbawienie pozwanego J. B. prawa prowadzenia działalności gospodarczej nie został uwzględniony. Przesłanki takiego wniosku, opartego o przepis art. 373 prawa upadłościowego i naprawczego, nie są tożsame z przesłankami art. 299 k.s.h. Powodzenie takiego wniosku jest uzależnione również od zaangażowania wnioskodawcy w inicjatywę dowodową, co potwierdza fakt, że w tych samych okolicznościach pozwanego W. P. pozbawiono tego prawa.

Ponieważ powódka wykazała przesłanki rozpatrywanej odpowiedzialności pozwanych, zaś pozwani nie wykazali żadnej okoliczności egzoneracyjnej, zachodziły podstawy do uwzględnienia powództwa co do objętej prawomocnym wyrokiem należności głównej, apelacja w tej części, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Korekcie z urzędu, wobec naruszenia prawa materialnego, podlegało natomiast orzeczenie obejmujące odsetki (art. 386 § 1 k.p.c.).

Odpowiedzialność określona w art. 299 k.s.h. ma charakter odszkodowawczy. Odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 481 k.c.) mają również odszkodowawczy charakter, stanowią świadczenie uboczne obok świadczenia głównego, mają więc wobec niego znaczenie akcesoryjne. Jak się wskazuje w reprezentatywnym orzecznictwie, odsetek należnych od spółki na zasadzie art. 481 k.c. nie można utożsamiać z odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez pozywanego członka zarządu, nie wstępuje on wszak w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika, lecz odpowiada w zakresie szkody poniesionej przez wierzyciela.

Roszczenie określone w art. 299 k.s.h. powstaje w zasadzie w chwili bezskuteczności egzekucji wierzytelności objętej prawomocnym tytułem egzekucyjnym wystawionym przeciwko spółce, z reguły bowiem już wtedy, gdy egzekucja okaże się bezskuteczna, wierzyciele spółki dowiadują się o szkodzie i osobie odpowiedzialnej do jej naprawienia. Termin spełnienia takiego świadczenia odszkodowawczego nie jest jednak oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania. Wymagalność roszczenia należy więc określić zgodnie z art. 455 k.c., a zatem niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania i dopiero od dnia wymagalności świadczenia wierzyciel może, zgodnie z art. 481 k.c., żądać odsetek za opóźnienie w jego spełnieniu.

Ponieważ sformułowane względem pozwanych roszczenie odszkodowawcze nie obejmowało odsetek wyrażonych kwotowo (skapitalizowanych) odsetki za opóźnienie należało zasądzić od dnia bezskutecznego doręczenia pozwanym wezwania o ich zapłatę, co nastąpiło w dniu 3 października 2014 r. (k. 34, 35).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 i art. 99 k.p.c. o obciążono nimi stronę pozwaną jako stronę przegrywającą. Na jedyny koszt poniesiony przez powódkę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 5.400 zł. Wysokość wynagrodzenia określono w myśl § 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Ponieważ odpowiedzialność pozwanych jest solidarna, stąd też koszty tego postępowania zasądzono od pozwanych solidarnie.

SSO (del.) Aleksandra Kłoda SSA Tomasz Pidzik SSA Olga Gornowicz-Owczarek