Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 25 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Larysa Rozmarynowicz

Protokolant:

sekr. sądowy Ewelina Czarnecka

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z wniosku B. G.

z udziałem K. L. (1)

T. L.

R. L. (1)

W. L. (1)

W. L. (2)

R. L. (2)

Z. L. (1)

M. L. (1)

K. L. (2)

A. B.

A. R.

M. K.

J. L. (1)

M. S.

M. T.

D. L. (1)

M. W.

S. B. (1)

B. K.

O zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku

postanawia:

I.  ustalić, że przedmiotem postępowania o częściowy dział spadku po S. B. (2) zmarłej w dniu 16 listopada 1984 roku, oraz o zniesienie współwłasności jest prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w D., gmina O., powiat (...), składającej się z działki ewidencyjnej numer (...) o powierzchni 12,6437 ha, dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o nr (...), o wartości 1.450.344 złotych ( milion czterysta pięćdziesiąt tysięcy trzysta czterdzieści cztery) i udział S. B. (2) w tej nieruchomości;

II.  dokonać częściowego działu spadku po S. B. (2) oraz zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej w punkcie I postanowienia w ten sposób, że nieruchomość tę podzielić, zgodnie z projektem podziału sporządzonym przez biegłego D. A. w czerwcu 2017 roku znajdującym się na kartach 604 - 607 akt i stanowiącym integralną część postanowienia, na następujące działki oznaczone numerami ewidencyjnymi:

a)  94/1 o powierzchni 2,3607 ha i wartości 269.100zł (dwieście sześćdziesiąt dziewięć tysięcy sto złotych) wraz z budynkami o wartości 246.100zł (dwieście czterdzieści sześć tysięcy sto złotych), której prawo własności przyznać wnioskodawczyni B. G. i M. G. (1) na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej;

b)  94/2 o powierzchni 0,2260 ha i wartości 17.400zł (siedemnaście tysięcy czterysta złotych) , której prawo własności przyznać B. G. i M. G. (1) na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej w udziale wynoszącym 144/192, T. L. i A. L. (1) we wspólności ustawowej małżeńskiej w udziale wynoszącym 24/192, M. K. w udziale wynoszącym 12/192 oraz T. L., J. L. (1), M. T. i M. S. w udziałach wynoszących po 3/192;

c)  94/3 o powierzchni 0,7951 ha i wartości 90.644zł (dziewięćdziesiąt tysięcy sześćset czterdzieści cztery złote), której prawo własności przyznać uczestniczce M. K.;

d)  94/4 o powierzchni 1,1164 ha i wartości 127 300zł (sto dwadzieścia siedem tysięcy trzysta złotych) , której prawo własności przyznać uczestnikom T. L., J. L. (1), M. T. i M. S. w udziałach wynoszących po ¼ ( jednej czwartej) części,

e)  94/5 o powierzchni 1,1164 ha o wartości 127 300zł (sto dwadzieścia siedem tysięcy trzysta złotych), której prawo własności przyznać we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej T. L. i A. L. (1),

f)  94/6 o powierzchni 7,0291 ha o wartości 572 500zł (pięćset siedemdziesiąt dwa tysiące pięćset złotych), której prawo własności przyznać wnioskodawczyni B. G. i M. G. (1) na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej;

III.  Zasądzić na rzecz T. i A. L. (1) solidarnie od:

a.  B. i M. G. (1) solidarnie kwotę 12 992zł (dwanaście tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa złote)

b.  J. L. (1) kwotę 9.434zł (dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote)

c.  T. L. kwotę 9.434zł (dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote)

d.  M. S. kwotę 9.434zł (dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote)

e.  M. T. kwotę 9.434zł (dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote)

f.  M. K. kwotę 1089zł (tysiąc osiemdziesiąt dziewięć złotych)

w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia w niniejszej sprawie, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności.

IV.  oddalić wniosek w pozostałej części;

V.  oddalić wniosek uczestniczki S. B. (3) o zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 29 kwietnia 1992 roku w sprawie I Ns II 1105/90

VI.  ustalić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

sygn. akt XI Ns 1993/13

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 16 października 2013 roku B. G. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o zniesienie współwłasności zabudowanej nieruchomości położonej w D., gmina O., powiat (...), składającej się z działki ewidencyjnej (...) o powierzchni 12,57 ha, dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o nr (...) stanowiącą współwłasność B. G. (udział 1/2) i spadkobierców S. B. (2) (udział 1/2) poprzez podział nieruchomości na dwie odrębne nieruchomości i przyznanie:

- zabudowanej nieruchomości odpowiadającej połowie powierzchni działki ewidencyjnej nr (...) na własność wnioskodawczyni;

- niezabudowanej nieruchomości odpowiadającej połowie powierzchni działki ewidencyjnej nr (...) na współwłasność uczestnikom: K. L. (1), A. R., M. K., J. L. (1), T. L., M. S., M. T., B. L. (1), D. L. (1) (obecnie L.) i R. L. (1).

W uzasadnieniu wskazano, że nieruchomość zabudowana jest domem jednorodzinnym nadającym się do remontu, chlewnią oraz stodołą nadającą się do rozbiórki. Wnioskodawczyni podniosła, że między współwłaścicielami panuje zgoda co do zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez jej podział fizyczny, jednak nie mogli dojść do porozumienia co do sposobu jego dokonania.

W toku postępowania uczestnicy przedstawiali naniesione na mapę geodezyjną propozycje podziału fizycznego nieruchomości w różnych wariantach (wnioskodawczyni - k. 258, M. K., A. R., T. L., J. L. (1), M. T. i M. S.: wariant I - k. 265-266, wariant II - k. 267-268, K. L. (1) - k. 270-271). Ostatecznie J. L. (1), T. L., M. S., M. T. i K. L. (1) wnosili o przyznanie im na współwłasność niezabudowanej nieruchomości odpowiadającej ich wspólnemu udziałowi. M. K. domagała się przyznania na własność niezabudowanej nieruchomości o powierzchni stosownej do jej udziału, zaś wnioskodawczyni wnosiła o przyznanie jej zabudowanej części nieruchomości odpowiadającej jej udziałowi we współwłasności przedmiotowej nieruchomości. Uczestnicy nie byli jednak zgodni w jaki sposób podzielić nieruchomość i które działki przyznać poszczególnym współwłaścicielom.

W piśmie z dnia 15 grudnia 2015 roku uczestnik W. L. (2) domagał się uwzględnienia jego udziału we współwłasności nieruchomości. W pismach z dnia 30 sierpnia 2016 roku uczestnicy A. i S. B. (1) domagali się zasądzenia spłaty części wartości nieruchomości. Ich pełnomocnik w piśmie z dnia 24 kwietnia 2017 roku sprecyzował (k. 589), że należna spłata winna wynieść 78.500 złotych. Suma ta obliczona została na podstawie udziałów w spadkach S. B. (1) po S. B. (2) i A. B. po M. A., z pominięciem wartości gruntu zajętego pod uprawy rolne. Pozostali uczestnicy nie zajęli stanowiska w sprawie.

Wnioskodawczyni i uczestnicy byli zgodni co do tego, aby niniejszym postępowaniem działowym objąć jedynie część spadku po S. B. (2).

Do wspólnego rozpoznania została połączona sprawa o sygnaturze akt XI Ns 828/17, gdzie S. B. (1) wniosła o zmianę postanowienia z dnia 29 kwietnia 1992 roku w sprawie I Ns II 1105/90, w części dotyczącej gospodarstwa rolnego położonego w D. w ten sposób, aby stwierdzić, że gospodarstw to nabyli G. K., B. L. (2), J. L. (2), K. L. (1) oraz S. B. (1) po 1/5 każde z nich. Z uzasadnienia wniosku należy wnioskować, że S. B. (1) brała udział w przywołanym postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po S. B. (2), jednak nie została przez Sąd wezwana do wykazania uprawnień do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, o czym pełnomocnik wnioskodawczyni dowiedział się dopiero podczas rozmowy w kancelarii.

Sąd ustalił, co następuje:

Zabudowana nieruchomość rolna położona w D., gmina O., powiat (...), składająca się z działki ewidencyjnej (...) o powierzchni 12,6437 ha, dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o nr (...) stanowiła współwłasność B. G. (udział 1/2) i S. B. (2) (udział 1/2).

Dowód: odpis księgi wieczystej nr (...), k. 21-22

wypis z rejestru gruntów wraz z kopią mapy ewidencyjnej, k. 395-396

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 1993 roku Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie o sygn. akt I Ns II 1105/90 stwierdził, że spadek po S. B. (2) zmarłej w dniu 16 listopada 1984 roku na podstawie ustawy nabyli siostra G. K. w 1/5 części, brat J. L. (2) w 1/5 części, zstępni rodzeństwa K. L. (1), W. L. (1), K. L. (2), W. L. (2), R. L. (2), M. L. (2) po 1/30 części, zstępni rodzeństwa M. A., S. B. (1), B. L. (2) po 1/15 części, zstępni rodzeństwa B. K. i Z. L. (1) po 1/10 części, z tym że wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne położone w D. na podstawie ustawy nabyli siostra G. K. oraz zstępni rodzeństwa B. L. (2), J. L. (2) i K. L. (1) po 1/4 części każdy z nich.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie sygn. akt I Ns 1105/90, k. 19

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 23 sierpnia 2005 roku w sprawie o sygn. akt XI Ns 1158/05 stwierdzono, że spadek po B. L. (2) zmarłym w dniu 10 sierpnia 2004 roku na podstawie ustawy nabyli żona B. L. (1), syn R. L. (1) i córka D. L. (1) w 1/3 części każdy z nich.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie sygn. akt XI Ns 1158/05, k. 23

Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2012 roku Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie o sygn. akt XI Ns 2012/11 stwierdził, że spadek po G. K. zmarłej w dniu 21 grudnia 1996 roku nabyła na podstawie ustawy w całości córka A. R..

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie sygn. akt XI Ns 2012/11, k. 28

Postanowieniem z dnia 8 marca 2012 roku Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie o sygn. akt XI Ns 181/12 stwierdził, że spadek po J. L. (2) zmarłym w dniu 1 stycznia 1990 roku na podstawie ustawy nabyli żona Z. L. (2) oraz dzieci M. L. (1), A. L. (2) i M. K. po 1/4 części każde z nich, z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym z mocy ustawy dziedziczą żona Z. L. (2) oraz dzieci A. L. (2) i M. K. po 1/3 części każde z nich. W tym samym postanowieniu Sąd stwierdził, że spadek po Z. L. (2) zmarłej w dniu 15 lutego 1991 roku nabyły dzieci M. L. (1), A. L. (2) i M. K. po 1/3 części każde z nich, z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym z mocy ustawy dziedziczą dzieci A. L. (2) i M. K. po połowie.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie sygn. akt XI Ns 181/12, k. 29

Postanowieniem z dnia 19 października 2011 roku Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie o sygn. akt XI Ns 1581/11 stwierdził, że spadek po A. L. (2) zmarłym w dniu 1 sierpnia 2011 roku na podstawie ustawy nabyła żona J. L. (1) oraz dzieci T. L., M. S. i M. T. po 1/4 części każdy z nich.

Dowód : postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawie sygn. akt XI Ns 1581/11, k. 24

W toku postępowania B. L. (1) zmarła. Spadek po niej nabyli R. L. (1) i D. L. (1) (obecnie L.) po połowie.

Bezsporne

W dniu 23 maja 2016 roku R. L. (1) i D. L. (2) sprzedali przypadające im udziały po 3/48 części we własności nieruchomości objętej niniejszym wnioskiem B. G. i jej mężowi M. G. (1), którzy nabyli je do majątku wspólnego, natomiast B. G. darowała do majątku wspólnego jej i M. G. (1) przypadający jej udział wynoszący 1/2 części we własności przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: notarialna umowy sprzedaży i darowizny, k. 397-409

W dniu 2 lutego 2017 roku B. G. i M. G. (1) nabyli do majątku wspólnego od A. R. udział wynoszący 1/8 części we własności przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: notarialna umowa sprzedaży, k. 614-623

T. i A. L. (1) zawarli w dniu 22 czerwca 2017 roku umowę sprzedaży z K. L. (1) obejmującą udział 1/8 we własności nieruchomości położonej w O., dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Dowód: notarialna umowa sprzedaży, k. 629 – 633

Obecnie objęta wnioskiem nieruchomość stanowi współwłasność B. i M. G. (1) (w 6/8 części), T. i A. L. (1) we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej (w 1/8 części), M. K. (w 3/48 części), J. L. (1) (w 3/192 części), T. L. w majątku osobistym (w 3/192 części), M. S. (w 3/192 części) i M. T. (w 3/192 części).

bezsporne

Jej wartość rynkowa wynosi 1.450.344 złotych, w tym wartość znajdujących się na nieruchomości budynków wynosi 246.100 złotych.

Dowód: opinia biegłego D. A., k. 297-313

Na nieruchomości od 6 lat B. i M. G. (2) prowadzą gospodarstwo rolne, wykorzystując ją pod uprawy rolne. T. L. prowadzi także własne gospodarstwo rolne na innej nieruchomości.

bezsporne, k. 569

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne między uczestnikami, zgromadzone w sprawie dokumenty oraz opinie biegłych. Zgromadzony materiał dowodowy w żadnej części nie był kwestionowany przez uczestników. W ocenie Sądu nie było podstaw ku temu, aby podważać wiarygodność któregokolwiek ze zgromadzonych w sprawie dowodów.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 210 § 1 zd. 1 kc, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W niniejszej sprawie wnioskodawczyni wnosiła o zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej, na której prowadzone jest gospodarstwo rolne. W myśl art. 46 ¹ kc, nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Zgodnie natomiast z treścią art. 55 ³ kc, za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Nadmienić należy tylko, że z uwagi na datę wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie – 2013 rok – nie stosujemy przepisów nowych zmieniających zasady podziału gospodarstw rolnych. Z treści art. 213 § 1 kc wynika, że w tym względzie preferowanym sposobem jest podział fizyczny gospodarstwa rolnego między współwłaścicieli, o ile nie jest on sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej. Współwłaścicielami przedmiotowego gospodarstwa rolnego były w udziałach wynoszących po 1/2 części B. G. i S. B. (2). S. B. (2) nie żyje, stąd celem zniesienia współwłasności tej nieruchomości, koniecznym było uprzednie dokonanie w częściowego działu spadku po niej. Przepis art. 689 kpc dopuszcza w takim przypadku połączenie spraw o dział spadku i zniesienie współwłasności w jednym postępowaniu. W myśl art. 1037 § 1 kc dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jak stanowi art. 1038 § 1 kc sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. W ocenie Sądu zgodna wola spadkobierców S. B. (2) uzasadniała ograniczenie postępowania do nieruchomości położonej w D.. W postępowaniu o dział spadku istotne znaczenie ma art. 1035 kc, według którego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

W niniejszej sprawie spadkobiercy S. B. (2) oraz B. i M. G. (2) byli zgodni co do tego, aby znieść współwłasność nieruchomości poprzez jej podział fizyczny. Sposób dokonania tego podziału był jednak sporny między uczestnikami, stąd Sąd trzykrotnie dopuszczał dowód z opinii biegłego z dziedziny geodezji i (...) na okoliczność sporządzenia projektu zniesienia współwłasności nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) położonej w D.. W pierwszym projekcie sporządzonym w grudniu 2016 roku (k. 495-498) biegły, przy uwzględnieniu wniosków wnioskodawczyni oraz uczestników sporządził projekt w myśl, którego B. G. przypaść miałaby działka nr (...) o powierzchni 23607 m ² i wartości 269.100 złotych wraz z budynkami o wartości 246.100 złotych, a także działka rolna nr (...) o powierzchni 44.000 m ² (działka rolna) + 26.291 m ² i wartości 572.500 złotych. Powierzchnia tych działek odpowiadałaby udziałowi wynoszącemu 6/8 we własności całej nieruchomości wartemu 1.087.700 złotych. Dla pozostałych współwłaścicieli zaprojektowane zostały działki nr (...) - każda o powierzchni 10.417 m ² i wartości 118.800 złotych. Zaprojektowana została również działka (...) o powierzchni 1.288 m ² i wartości 8.000 złotych, która miała pozostać wspólna jako droga wewnętrzna.

Powyższy projekt podziału zakwestionowała pełnomocnik wnioskodawczyni, wskazując na niekorzystny rozłóg gospodarstwa rolnego poprzez oddalenie od zabudowań znacznej powierzchni gruntów ornych przylegających do cmentarza (działka nr (...)), co wpływa na rentowność produkcji i wartość rynkową gospodarstwa. Ponadto podniosła, że obrót maszynami rolniczymi wymaga pasa drogowego o szerokości co najmniej 10 metrów, podczas gdy projektowana działka (...) ma szerokość jedynie 4 metrów. W związku z podniesionymi zarzutami wniosła o to, aby część przypadająca wnioskodawczyni stanowiła jedną całość, tak aby możliwe było prowadzenie działalności rolniczej.

W drugim projekcie (k. 566-569) sporządzonym w marcu 2017 roku biegły, uwzględniając powyższe zarzuty, zaprojektował dla wnioskodawczyni działkę nr (...) o powierzchni 44.000 m ² (działka rolna)+ 50.322 m ², której wartość wraz z zabudowaniami odpowiadałaby wartości jej udziału w całej nieruchomości. Dla pozostałych współwłaścicieli zaprojektowane zostały działki nr (...) - każda o powierzchni 10.351 m ² i wartości 118.800 złotych. Działka nr (...) miałaby być zlokalizowana po wschodniej stronie działki nr (...), natomiast pozostałe dwie działki obejmować pomniejszone częściowo przez działkę (...) tereny przypadające działkom nr (...) wydzielonym w pierwszym projekcie. Nadto biegły zaprojektował działkę (...) o powierzchni 1.048 m ² i wartości 6.500 złotych, która miałaby stanowić drogę wewnętrzną wspólną dla wszystkich współwłaścicieli.

Koncepcję podziału w myśl drugiego projektu poparła wnioskodawczyni, jednak spotkał się on ze sprzeciwem pozostałych uczestników. Żaden z nich nie był zainteresowany uzyskaniem działki nr (...). Wskazywali oni, że pierwszy wariant był uzgadniany z wnioskodawczynią. Jednocześnie wyrazili oni zgodę na to, aby działka nr (...), przeznaczona na drogę wewnętrzną, została poszerzona do 8 metrów. W konsekwencji biegły sporządził trzeci projekt podziału, w którym skorygował pierwszy projekt w ten sposób, że droga została poszerzona do 8 metrów, zaś działka nr (...) odpowiadała wartością udziałom przynależnym M. K.. Podkreślenia wymaga w tym miejscu to, że zgodnie z wnioskami opinii biegłego z zakresu rolnictwa, J. P. ( k. 612-621), wszystkie trzy projekty podziału były zgodne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej. Powstałe nowe działki umożliwiają prowadzenie produkcji rolnej zarówno wnioskodawczyni i jej mężowi, a w przypadku pozostałych uczestników zasilą produkcję rolną prowadzoną przez T. L.. Żaden z uczestników postepowania nie kwestionował opinii. Sąd podzielił jej wnioski w całości.

Ostatecznie Sąd dokonał jednak częściowego działu spadku po S. B. (2) i zniesienia współwłasności przedmiotowej nieruchomości w oparciu o trzeci projekt podziału, który w największym stopniu uwzględniał życzenia wnioskodawczyni i uczestników postępowania. Wariant ten zapewniał bowiem możliwość dokonania podziału fizycznego bez konieczności zasądzania wysokich spłat i dopłat, nie budził zastrzeżeń ze strony uczestników oraz uwzględniał zastrzeżenia wnioskodawczyni co do wymiarów działki przeznaczonej na wspólną drogę wewnętrzną. Poszerzenie drogi w stosunku do pierwszego projektu zniwelowało dyskomfort wnioskodawczyni związany z przyznaniem jej dwóch działek nieznajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie. Działki przyznane poszczególnym współwłaścicielom odpowiadały w przeważającej mierze przysługującym im udziałom w całej nieruchomości, a dopłaty nie obejmowały wysokich kwot. Wszyscy uczestnicy byli zgodni co tego, aby to wnioskodawczyni i jej mężowi przyznać znajdujące się na nieruchomości zabudowania. Wobec powyższego Sąd przyznał im na własność działkę ewidencyjną nr (...). Powierzchnia działki nr (...) uzupełniała natomiast udział należny B. i M. G. (1), a zarazem działka ta została zaprojektowana w ten sposób, aby zapewnić wydzielenie działek pozostałym uczestnikom, gwarantując im zarazem odpowiedni do nich dostęp. Powierzchnia działki nr (...) została zaprojektowana tak, aby jej wartość odpowiadała udziałowi M. K., której na własność została ona przyznana. Powierzchnie działek nr (...) odpowiadają natomiast udziałom należnym pozostałym uczestnikom, przy uwzględnieniu ich życzenia co do pozostania we współwłasności. Udziały we własności całej nieruchomości tych uczestników były na tyle niewielkie, że przyznanie im na wyłączną własność poszczególnych jej niewielkich części byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej. W związku z tym zasadnym było uwzględnienie ich postulatu przyznania im działek we współwłasności.

Udziały w nieruchomości w związku z działem spadku po S. B. (2) i po uwzględnieniu dokonanych sprzedaży udziałów w toku postępowania przedstawiają się następująco:

- B. G. ½ ( udział pierwotny w nieruchomości , bez uwzględnienia udziałów nabytych) + 1/8 ( udział nabyty od A. R. dziedziczącej po G. K.) + 3/48+ 3/48 ( udziały nabyte przez B. G. i M. G. (1) k. 404 akt do wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej od R. L. (1) i D. L. (1), którzy dziedziczyli po B. L. (2) = 24/48+ 6/48+ 3/48+3/48= 36/48= 144/192 tj. 6/8 - udział wpisany aktualnie w księdze wieczystej przedmiotowej nieruchomości obejmujący także już część dziedziczoną po S. B. (2), wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości : z kwoty 1 450 344 zł , tj. 1 087 758 zł – wartość udziału wchodzącego do wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej małżonków B. i M. G. (1),

-J. L. (1) 3/192 , wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości: z kwoty 1 450 344 zł, tj . 22 661 zł

- T. L. w majątku osobistym 3/192, wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości z kwoty 1 450 344 zł, tj. 22 661 zł – wartość jego udziału,

- M. S. 3/192, wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości z kwoty 1 450 344 zł, tj. 22 661 zł – wartość jej udziału,

- M. T. 3/192, wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości z kwoty 1 450 344 zł, tj. 22 661 zł – wartość jej udziału,

- M. K. 12/192, wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości z kwoty 1 450 344 zł, tj. 90 646 zł – wartość jej udziału,

- T. L. i A. L. (1) we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej – udział nabyty od K. L. (1), 24/192, wartość udziału w przedmiotowej nieruchomości z kwoty 1 450 344 zł, tj. 181 293 zł – wartość udziału wchodzącego do majątku wspólnego małżonków L..

Wartość przyznanych nieruchomości po podziale przedstawia się następująco;

Wnioskodawczyni i jej małżonek – B. i M. G. (2) – otrzymali działkę (...) wraz z budynkami o wartości 515 200 zł oraz działkę (...) o wartości 572 500 zł, tj. łącznie 1.087.770 zł. Wnioskodawczyni i jej małżonek otrzymali zatem w porównaniu do wartości ich udziału niedopłatę równą kwocie - 58 zł. ( 1.087.758 zł - 1.087.700 zł).

Uczestniczka J. L. (1), M. S., M. T. i T. L. posiadają łącznie udziały wyrażające się ułamkiem 12/192, który odpowiada wartości 90 646,00 zł. Wymienieni uczestnicy otrzymali we współwłasności nieruchomość oznaczoną numerem 94/4 o wartości 127 300 zł. Zatem są zobowiązani do spłaty na rzecz pozostałych w kwocie 36 654 zł, tj. po 9 163 zł każdy.

Uczestniczka M. K. posiada udział w nieruchomości określony ułamkiem 12/192, odpowiada on wartości 90 646,00 zł. Uczestniczka otrzymała w wyniku zniesienia współwłasności działkę o numerze (...) o wartości 90 644 zł, zatem posiada po rozliczeniu nadpłatę w kwocie 2zł .

Uczestnik T. L. i A. L. (1) posiadają we współwłasności ustawowej majątkowej małżeńskiej udział 24/192 o wartości 181 293,00 zł. W wyniku podziału otrzymali działkę (...) o wartości 127 300 zł. Zatem po ich stronie powstała niedopłata o wartości 53 993 zł.

Nadto do rozliczenia pozostały przyznane wartości za udział w drodze oznaczonej numerem (...) o wartości 17 400 zł, z czego na wnioskodawczynię i jej męża przypada kwota 13 050 zł. Na uczestników J. L. (1), M. S., M. T. i T. L. 12/192 tj. 1087 zł – po 3 /192 na osobę, tj. 271 zł nadpłaty na osobę.

Nadto do rozliczenia pozostają udziały T. L. i A. L. (1) tj. 24/192 , wartość 2.175 zł i o tę kwotę należało pomniejszyć obliczoną wyżej wysokość spłaty (53 993 zł – 2 175 tj. 51 822 zł ).

Reasumując, tzw. niedopłata powstała po stronie: małżonków L. w wysokości 51 822zł (53 993 zł – 2 175 zł)

Należało zatem zasądzić od J. L. (1), M. S., M. T., T. L. ( z jego majątku osobistego) na rzecz T. i J. L. (1) kwoty po 9 136 zł , łącznie 36 654 zł oraz po 271 zł od każdego ( rozliczenie drogi) tj. łącznie 1087 zł. Nadto od małżonków G. 12 992 zł ( (...) – 58), oraz od M. K. kwotę 1087 zł i 2 zł, łącznie 1089 zł.

W punkcie IV postanowienia Sąd oddalił wniosek A. i S. B. (1) o zasądzenie na ich rzecz spłaty. O osoby te należały wprawdzie do grona następców prawnych S. B. (2), jednak nie odziedziczyły one gospodarstwa rolnego wchodzącego w skład spadku po niej. Nie miała przy tym znaczenia okoliczność, jaka część gruntów jest obecnie zajęta pod uprawy rolne (choć należy w tym miejscu zaznaczyć, iż ostatecznie okazało się, że cała nieruchomość jest nadal uprawiana). Utrata statusu gospodarstwa rolnego przez nieruchomość podlegającą dziedziczeniu w myśl obowiązujących przed 14 lutego 2001 roku przepisów o dziedziczeniu gospodarstw rolnych nie powoduje zmiany kręgu osób dziedziczących ten składnik majątkowy. Zastosowanie znajduje bowiem ogólna reguła wynikająca z art. 925 kc, wedle której spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Późniejsze losy danego składnika majątkowego nie mogą w żaden sposób wpłynąć na rzeczowy skutek wynikający z jego dziedziczenia, to jest jego nabycie przez określonego lub określonych uprawnionych spadkobierców. W związku z powyższym nie było możliwości, aby zmiany faktyczne dotyczące przedmiotowej nieruchomości mogły doprowadzić do poszerzenia kręgu jej współwłaścicieli. W konsekwencji żądanie spłaty na rzecz A. i S. B. (1) podlegało oddaleniu jako niezasadne. Oddaleniu w punkcie V sentencji podlegał także wniosek S. B. (1) o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Przepis art. 679 kpc określa zasady wedle których otwiera się uprawnienie do żądania. Zdanie drugie § 1 przywołanego przepisu stanowi, że ten , kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postepowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność. Okoliczności te w niniejszej sprawie nie zachodzą. S. B. (1) była uczestniczką postepowania o stwierdzenie nabycia spadku po S. B. (2), w toku tego postępowania mogła przywołać okoliczności decydujące o jej uprawnieniu do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, nie są to okoliczności nowe, ani których możliwość powołania powstała dopiero teraz.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie VI orzeczenia, ustalając na podstawie art. 520 § 1 kpc, iż każdy z uczestników winien ponieść koszty związane ze swym udziałem w sprawie.