Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 19 kwietnia 2018r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: Małgorzata Wilkońska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2018r

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej Ś. 55 z siedzibą w G.

przeciwko W. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 823,21 zł. (dwa tysiące osiemset dwadzieścia trzy złote dwadzieścia jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 września 2016r do dnia 19 kwietnia 2018r;

2.  świadczenie opisane w punkcie 1 wyroku rozkłada na 15 rat, 14 równych rat w kwotach po 200 zł. (dwieście złotych) miesięcznie, 15 rata - w kwocie 23,21 zł. (dwadzieścia trzy złote dwadzieścia jeden groszy), powiększona o kwotę odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 września 2016r do dnia 19 kwietnia 2018r od kwoty 2 823,21 zł.; raty płatne będą miesięcznie do dnia 10 – go każdego miesiąca, poczynając od pierwszego miesiąca po uprawomocnieniu wyroku w sprawie, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

Sygn. akt I C 681/17

UZASADNIENIE

Powódka Wspólnota Mieszkaniowa Ś. 55 z siedzibą w G. domagała się zasądzenia od pozwanej W. G. kwoty 2.823,21 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że pozwana jest współwłaścicielką w 1/8 części udziału lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...) znajdującego w budynku przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą Kw (...) i jako członek Wspólnoty Mieszkaniowej nie dokonywała regularnych wpłat zaliczek z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz kosztów mediów usług komunalnych dostarczanych do lokalu. Wysokość zadłużenia za okres wrzesień 2013r – styczeń 2016r wynosiła 19 727,65 zł.

(pozew – k. 3v.-5)

Nakazem zapłaty z dnia 10 stycznia 2017 roku wydanym w sprawie VI Nc-e (...) w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty – k. 5v.)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana W. G. podniosła, że jest osobą bezrobotną i od 18 lat nie jest zameldowana pod adresem przedmiotowego lokalu. Wskazała, że posiada udział w wysokości 1/8 części własności lokalu po zmarłym ojcu, a lokal zamieszkuje jej siostra M. T., posiadająca większość udziałów. Dodała, że nie ma możliwości wynajęcia ani sprzedania swojego udziału oraz nie posiada środków na uregulowanie należności.

(sprzeciw pozwanej W. G. – k. 12-12v.)

Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 13 kwietnia 2017 roku sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gdyni.

(postanowienie – k. 9)

W odpowiedzi na sprzeciw powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko, składając wnioski dowodowe w postaci dokumentów potwierdzających istnienie i sposób wyliczenia należności, a także podkreśliła, że pozwana nie zakwestionowała zasadności roszczenia ani jego wysokości.

(odpowiedź na sprzeciw k. 14-17)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu wniesienia pozwu pozwana W. G. posiadała 1/8 część udziału we współwłasności lokalu mieszkalnego nr (...), znajdującego się w budynku przy ul. (...) w G., dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą Kw (...), który nabyła w wyniku spadkobrania po zmarłym w 2007 roku ojcu T. O.. W toku procesu, aktem notarialnym z dnia 10 maja 2017 roku, pozwana W. G. darowała należący do niej udział w nieruchomości swojej siostrze M. T., która w treści umowy darowizny w formie aktu notarialnego, zobowiązała się zapłacić wszelkie należności obciążające pozwaną W. G. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej w terminie ustalonym między stronami darowizny i Wspólnoty Mieszkaniowej. Powód nie wyraził zgody na przejęcie długu.

(okoliczności bezsporne: wypis aktu notarialnego rep A nr 1477/2017 – k. 94-96v., wydruki z księgi wieczystej KW nr (...) – k. 68-76, 97-98v., zeznania pozwanej W. G. k. 130V – płyta CD k. 132, oświadczenie pełnomocnika powoda k. 130 akt, płyta k. 132 akt)

Pozwana W. G. nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu od 18 lat – zamieszkuje tam siostra pozwanej M. T.. Nie toczyło się postępowanie o dział spadku po zmarłym T. O..

(dowód: zeznania pozwanej W. G. – płyta CD k. 132)

W okresie od września 2013 roku do stycznia 2016 roku pozwana była obowiązana uiszczać na rzecz powódki zaliczki na poczet wydatków związanych z kosztami zarządu nieruchomością wspólną oraz utrzymaniem lokalu.

Za okres od września 2013 roku do stycznia 2016 roku pozwana zalega z zapłatą kwoty 2.465,96 zł tytułem należności głównej jako wartością 1/8 części, zgodnie z wysokością udziału we współwłasności lokalu, z kwoty zadłużenia 19.727,65 zł obciążającego całość przedmiotowego lokalu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: uchwały wspólnoty – k. 22-30, zestawienie – k. 31, wymiar opłat – k. 32-35, 36v.-38, 40-43, 46, 48-50, 52-54, 56-58, 60-62, 64-65, 67, rozliczenia – k. 36, 39, 44-45, 47, 51, 55, 59-59v, 63, 66 akt)

Pozwana W. G. obecnie ma 40 lat. Pracuje na 0,5 etatu jako kasjer – sprzedawca, osiągając dochód w wysokości 800 zł miesięcznie. Mieszka w domu jednorodzinnym z mężem, pełnoletnią córką, 3-letnim synem oraz teściami. Mąż pozwanej osiąga dochód w wysokości 2.500 zł miesięcznie. Pełnoletnia córka utrzymuje się samodzielnie, osiągając dochód w wysokości 2.000 zł miesięcznie, partycypując w kosztach utrzymania gospodarstwa domowego, wspierając je kwotą 200 zł miesięcznie. Prowadzone gospodarstwo domowe wymaga ponoszenia miesięcznych kosztów utrzymania: za ogrzewanie gazowe, zużycie wody i prądu, wywóz śmierci – 500 zł zimą, 300 zł latem, telefon i Internet – 200 zł, przedszkole (...)-letniego syna – 400 zł, jedzenie i środki czystości – 800 zł. Dodatkowo pozwana spłaca kredyt w kwocie 300 zł miesięcznie, zaciągnięty na remont mieszkania. Członkowie gospodarstwa domowego pozwanej są zdrowi.

(dowód: zeznania pozwanej W. G. k. 130V – płyta CD k. 132)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie przedłożonych przez powódkę dokumentów w postaci zestawień, rozliczeń, wymiarów opłat, uchwał powodowej Wspólnoty oraz wydruku z księgi wieczystej na okoliczność ustalenia istnienia i wysokości zadłużenia za okres od września 2013 roku do stycznia 2016 roku oraz sposobu wyliczenia należności, a nadto na podstawie dowodu z aktu notarialnego przedłożonego przez pozwaną na okoliczność ustalenia istnienia i treści umowy darowizny. Sąd uznał, że dokumenty złożone do akt sprawy mają walor autentyczności, zaś fakt ich sporządzenia nie był kwestionowany przez żadną ze stron, dlatego też Sąd uznał je za wiarygodne.

Sąd oparł się również na zeznaniach pozwanej na okoliczność ustalenia jej sytuacji materialnej, rodzinnej i zdrowotnej, a nadto co do ustalenia, czy przeprowadzony został dział spadku po uprzednim właścicielu lokalu – ojcu pozwanej T. O., którym Sąd nadał walor wiarygodności albowiem były one szczere, spójne, logiczne, znajdujące odzwierciedlenie w przedstawionych dokumentach oraz zasadach logicznego rozumowania.

Pozwana nie kwestionuje istnienia i sposobu wyliczenia powstałego długu. Wskazuje jedynie na fakt, że od 18 lat nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu i posiadała 1/8 część udziału we współwłasności przedmiotowej nieruchomości lokalowej - do czasu przekazania go w formie darowizny swojej siostrze M. T., zamieszkującej w lokalu, która zobowiązała się do przejęcia i spłaty zadłużenia pozwanej.

Wobec powyższego przy ocenie zasadności powództwa należało zbadać, czy przeprowadzono dział spadku po zmarłym T. O. – poprzednim właścicielu przedmiotowego lokalu oraz czy na skutek umowy darowizny doszło do skutecznego przejęcia zobowiązania przez obdarowaną – M. T., a tym samym, czy pozwana została zwolniona z odpowiedzialności i posiada legitymację bierną do występowania w niniejszym procesie.

Powódka w niniejszej sprawie domagała się od pozwanej jako współwłaścicielki lokalu nr (...) przy ul. (...) w G. zapłaty zaległych zaliczek na poczet kosztów eksploatacji i zarządu nieruchomością wspólną za okres od września 2013 roku do stycznia 2016 roku w wysokości odpowiadającej 1/8 części udziału pozwanej we współwłasności lokalu, opierając tym samym swe roszczenie na treści art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali z dnia 24.06.1994r (Dz.U. z 2000r nr 80 poz. 903 z późn. zm.), zgodnie z którym właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu i jest obowiązany uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż powyższy obowiązek ciąży na właścicielu lokalu.

W ocenie Sądu, pozwana posiada legitymację bierną do występowania w niniejszym postępowaniu. Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z art. 519 § 1 k.c. osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Wprawdzie przejęcie długu następuje w drodze umowy pomiędzy przejemcą a dłużnikiem lub wierzycielem, jednakże w obu wypadkach do zawarcia umowy przejęcia długu potrzebna jest zgoda tej strony zobowiązania, która nie uczestniczy w umowie przejęcia długu – w tym wypadku wymagana była zgoda powódki (art. 519 § 2 k.c.). Przejęcie długu jest czynnością prawną dwuczłonową. Pierwszym członem jest umowa między przejemcą a dłużnikiem lub wierzycielem, drugim – oświadczenie zawierające zgodę na zmianę dłużnika. Umowa o przejęcie długu staje się skuteczna dopiero po oświadczeniu zgody przez osobę, której zgoda jest potrzebna do skuteczności przejęcia długu (por. uzasadnienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 27.10.2014r., III Ca 1443/14, Portal Orzeczeń). Takiego charakteru – zdaniem Sądu – nie miała umowa darowizny zawarta w formie aktu notarialnego pomiędzy pozwaną W. G. a jej siostrą M. T..

Do uznania umowy za umowę o przejęciu długu konieczne jest istnienie zgodnej woli stron co do przejęcia długu przez osobę trzecią ze skutkiem w postaci zwolnienia dotychczasowego dłużnika z długu. Wszelkie wątpliwości co do woli osoby trzeciej i wierzyciela w przedmiocie wstąpienia osoby trzeciej w miejsce dłużnika ze skutkiem w postaci zwolnienia go z długu wykluczają kwalifikację umowy jako przejęcia długu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 05.09.2002r., II CKN 832/00, LEX nr 466000 wyrok SN z dnia 28 czerwca 2000 r., IV CKN 72/00, LEX nr 52648). O przejęciu długu ze skutkiem wobec wierzyciela można mówić tylko wówczas, gdy w czynności prawnej dotyczącej zmiany dłużnika uprawniony wierzyciel albo bezpośrednio uczestniczy lub też wyrazi na tę czynność zgodę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1978 roku, III PR 110/78, LEX nr 8140). Wskazania przy tym wymaga regulacja zawarta w art. 522 k.c. zgodnie z którą umowa o przejęcie długu powinna być zawarta pod rygorem nieważności na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Ta regulacja wymuszająca określoną formę dla wyrażenia oświadczenia woli w kwestii przejęcia długu, pociąga za sobą procesowe ograniczenia dowodowe (art. 247 k.p.c.). Implikuje to konstatację, że istotne okoliczności mające znaczenie w sprawie mogą być dowodzone tylko za pomocą dokumentów, będących podstawą ustaleń, czy doszło do przejęcia długu w wymaganej formie.

Tak więc przepis art. 519 k.c. jest przepisem bezwzględnie obowiązującym i zmiana dłużnika jest możliwa tylko przy spełnieniu przesłanek w nim zawartych. Brak jest jakiegokolwiek dowodu wskazującego na fakt, że zgoda wierzyciela – powoda w niniejszej sprawie - została udzielona, na co wskazuje pełnomocnik powódki w oświadczeniu na rozprawie dnia 05 kwietnia 2018 roku (vide: płyta CD k. 132). Zdaniem Sądu treść § 14 umowy darowizny nie może być uznana jako wyrażenie zgody przez powódkę na dokonanie zmiany dłużnika. Zawarta przez pozwaną W. G. i M. T. umowa darowizny wywołuje skutki, w zakresie ich dotyczącym, tylko wobec nich – nie rozciągają się one na powódkę i nie kształtują w odmienny niż dotychczasowy sposób stosunku zobowiązaniowego pomiędzy powódką a pozwaną.

Kolejną kwestią wymagającą rozważenia jest okoliczność dotycząca postępowania o dział spadku po zmarłym T. O.. Po pierwsze należy zauważyć, że poprzedni właściciel lokalu zmarł w roku 2007 roku, natomiast pozwana nabyła udział w 1/8 części własności lokalu na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku w sprawie o sygn. akt VII Ns 160/15 Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12.06.2015r.

Otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 k.c.) i w konsekwencji tego zdarzenia dochodzi z mocy prawa do nabycia przez spadkobiercę (spadkobierców) praw i obowiązków wchodzących w skład spadku (art. 925 k.c.). Nabycie spadku nie zostało uzależnione od złożenia przez spadkodawcę wyraźnego oświadczenia lub uzyskania formalnego orzeczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma zatem charakter deklaratoryjny (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., III CZP 64/10, OSNC 2011/3/26).

Z powyższego wynika, że pozwana W. G. nabyła wskazany udział w nieruchomości z mocy prawa z chwilą śmierci poprzedniego właściciela, a więc w 2007 roku. Roszczenie objęte pozwem dotyczy okresu od września 2013 roku do stycznia 2016 roku.

Dodatkowo pozwana nie zwolniła się z odpowiedzialności za ponoszenie kosztów utrzymania lokalu oraz zarządu nieruchomością wspólną przed ich powstaniem, tj. przed wrześniem 2013 roku bowiem, jak wynika z jej zeznań nie było prowadzone postępowanie o dział spadku po spadkodawcy T. O., a jego spadkobiercy zgodnie z treścią art. 1034§1 kc do działu spadku za długi spadkowe odpowiadają solidarnie. Dopiero w toku procesu na podstawie umowy darowizny pozwana wyzbyła się swoich udziałów. Pozwana w okresie objętym żądaniem pozwu była współwłaścicielką lokalu nr (...) przy ul. (...) w G. w wysokości udziału wynoszącego 1/8 część.

Przesądziwszy powyższe nie ulega wątpliwości, że pozwana jest w myśl art. 13 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy o własności lokali, w okresie objętym żądaniem pozwu, zobowiązana do ponoszenia kosztów związanych z użytkowaniem spornego lokalu oraz pokrywaniem kosztów zarządu nieruchomością wspólną. Ponadto podkreślić należy, iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, obowiązek właścicieli lokali uiszczania zaliczek w formie bieżących opłat płatnych miesięcznie jest ustawowo określonym sposobem pokrywania przez właścicieli lokali kosztów zarządu nieruchomością wspólną, na które składają się w szczególności wydatki i ciężary wymienione w art. 14 tejże ustawy. W konsekwencji odpowiedzialność pozwanej nie budzi wątpliwości. Jak już wyżej wskazano obowiązek uiszczania zaliczek i pokrywania kosztów związanych z posiadanym lokalem nie jest obowiązkiem umownym a ustawowym, który wynika z art. 13-15 ustawy o własność lokali. Stąd też faktyczne zamieszkiwanie w należącym do pozwanej lokalu nie ma znaczenia dla odpowiedzialności pozwanej za zadłużenie.

W związku z tym Sąd uznał wysokość zadłużenia pozwanej względem powódki w wysokości 2.823,21 zł za udowodnioną, zarówno na podstawie złożonych w sprawie dokumentów w postaci zestawień, rozliczeń, wymiarów opłat, uchwał oraz planów finansowych, jak i zeznań pozwanej W. G., która nie kwestionowała istnienia i wysokości zadłużenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 i art. 14 ustawy o własności lokali oraz art. 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 k.c. orzekł jak w punkcie 1. wyroku, zasadzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.823,21 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia wyrokowania. Wskazać przy tym należy, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat, bowiem wydany na podstawie art. 320 k.p.c. wyrok rozkładający na raty świadczenie należne wierzycielowi modyfikuje treść łączącego strony stosunku cywilnoprawnego. W wyniku tego wyroku, zmienia się sposób i termin spełnienia świadczenia; obowiązek jednorazowego uiszczenia całego świadczenia zostaje zastąpiony obowiązkiem zapłaty poszczególnych rat w kolejno przypadających terminach (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2006 r. III CZP 126/06 OSNC 2007/10/147)

Sąd w niniejszej sprawie doszedł do przekonania, że zasadnym jest, wobec treści zeznań pozwanej i złożonego wniosku, rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, na mocy art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Należy przyjąć, że owe "szczególne okoliczności" zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Na przykład, jeżeli ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, rodzinny i inny, niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwanego albo jego bliskich na niepowetowaną szkodę. Stosując przepis art. 320 k.p.c., Sąd rozważył wszystkie okoliczności sprawy, zarówno dotyczące pozwanej, jak i powódki W świetle zeznań pozwanej, Sąd uwzględnił jej trudną sytuację materialną. Gospodarstwo domowe pozwanej osiąga dochody w wysokości około 3.500 zł, a stałe wydatki z tytułu jego utrzymania stanowią jego znaczną część, bowiem około 2.000 zł-2.200 zł w zależności od pory roku.

W rezultacie dochód netto per capita w gospodarstwie domowym pozwanej, według stanu na dzień zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.), wynosi około 250 zł na osobę. Mając powyższe na uwadze pozwana znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej. Zauważyć należy, obecnie nie jest w stanie uregulować należności jednorazowo w całości. Nadto pozwana, zgodnie z oświadczeniem, nie może z uwagi na wychowanie 3-letniego syna, podjąć pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Tylko rozłożenie należności na raty umożliwi realizację niniejszego wyroku. W związku z tym nie zachodzi pokrzywdzenie powoda, albowiem w ocenie Sądu, nie doprowadzi to do zaburzenia jego stabilności ekonomicznej, a umożliwi pozwanej spłatę zasądzonej kwoty w rozsądnym terminie. W ocenie Sądu pozwana będzie miała faktyczną możliwość wywiązania się w sposób należyty z nałożonego na nią zobowiązania. Z tych też względów Sąd rozłożył w pkt 2. wyroku należność zasądzoną w punkcie 1. wyroku na raty.

O kosztach postępowania, wobec całokształtu okoliczności, biorąc pod uwagę trudną sytuację majątkową pozwanej, o czym mowa powyżej, orzeczono w oparciu o zasadę słuszności wyrażoną w art. 102 k.p.c. nie obciążając jej kosztami procesu.