Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny Sekcja d/s rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Iwona Tusk-Kasiewicz
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Marta Bona

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2019 r. w Gdyni

sprawy z powództwa (...) (Luxembourg) S. A. z siedzibą w Luxembourg

przeciwko A. B.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego A. B. na rzecz powoda (...) (Luxembourg) S. A. z siedzibą w Luxembourg kwotę 4 346,96 zł (cztery tysiące trzysta czterdzieści sześć złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia 27 czerwca 2019 r.

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądzoną w punkcie I. wyroku kwotę rozkłada na 22 (dwadzieścia dwie) raty: pierwszych 21 (dwadzieścia jeden) rat każda po 200 zł (dwieście złotych) i ostatnia 22 (dwudziesta druga) rata obejmująca kwotę 146,96 zł (sto czterdzieści sześć złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) oraz zasądzone odsetki, raty płatne do dnia 15-go każdego miesiąca, począwszy od miesiąca lipca 2019 r.

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód (...) (Luxembourg) S.A. z siedzibą w Luksemburgu wniósł w dniu 15 czerwca 2018 r. pozew przeciwko A. B. o zapłatę kwoty 4 668,64 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Powód wskazał, że przedmiotowa wierzytelność wynika z zawarcia w dniu 2 września 2017 r. między pozwanym a (...) Sp. z o.o. umowy pożyczki nr (...), z której warunków strona pozwana nie wywiązała się w ustalonym terminie. Powód wskazał, że mocą umowy ramowej cyklicznego przelewu wierzytelności z dnia 28 sierpnia 2017 r. zawartej między (...) Sp. z o.o. a powodem strony ustaliły zasady przelewu pakietów wierzytelności, a w ramach porozumienia nr 4 zbywca w dniu 26 lutego 2018 r. przekazał powodowi przedmiotową wierzytelność. Powód wskazał, że na dzień sporządzenia pozwu, tj. 14 maja 2018 r., na żądaną kwotę składały się kwoty: 2 694,16 zł z tytułu kapitału, 81,90 zł z tytułu odsetek za opóźnienie naliczonych przez wierzyciela pierwotnego do dnia sprzedaży wierzytelności, 1 852,80 zł z tytułu prowizji za udzielenie pożyczki i 39,78 zł z tytułu odsetek naliczonych od kwoty kapitału przez cesjonariusza od dnia cesji do dnia sporządzenia pozwu.

(pozew – k. 3-4v)

W dniu 27 czerwca 2018 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty – k. 21)

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości i podniósł, że umowa została zawarta pod wpływem błędu, gdyż pozwany pozostawał w błędzie co do wysokości pożyczki oraz że opłaty manipulacyjne są zbyt wygórowane, co narusza zasady współżycia społecznego, a powód wykorzystał ciężką sytuację finansową pozwanego i jego nieświadomość co do wysokości pożyczki. Na rozprawie w dniu 2 kwietnia 2019 r. pozwany podniósł, że kwoty wskazane w pozwie nie zgadzają się, lecz nie potrafi wskazać, ile rat pożyczki spłacił i jakie kwoty wpłacił na rzecz wierzyciela pierwotnego.

(sprzeciw – k. 32-35, protokół rozprawy z dnia 02.04.2019 r. – k. 51-51v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. B. (pożyczkobiorca) zawarł w dniu 2 września 2017 r. z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (pożyczkodawca), z zastosowaniem środka porozumiewania się na odległość, umowę pożyczki nr (...), na podstawie której pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy pożyczkę w kwocie 3 000,00 zł na okres 18 miesięcy, a pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić pożyczkodawcy łączną kwotę 5 334,01 zł w 18-tu miesięcznych ratach płatnych do 10-dnia miesiąca w terminie do dnia 1 marca 2019 r., w tym kwotę 3 000,00 zł z tytułu pożyczki, kwotę 2 084,40 zł z tytułu prowizji za udzielenie pożyczki i kwotę 249,61 zł z tytułu odsetek. Zgodnie z § 5 pkt 8 umowy, w przypadku niespłacenia wymagalnej kwoty raty w terminie spłaty raty pożyczki lub spłacenia jej w niepełnej wysokości, pożyczkodawca będzie naliczać dziennie odsetki od przeterminowanego zadłużenia (odsetki za opóźnienie), obliczone według stopy procentowej odsetek maksymalnych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 ¹ k.c.

(niesporne, nadto umowa pożyczki – k. 20-22v)

Przed zawarciem w/w umowy A. B. przeczytał tylko pierwszą stronę umowy pożyczki, na której wskazana jest kwota pożyczki, ilość i wysokość rat, termin spłaty pożyczki, całkowity koszt pożyczki i całkowita kwota do zapłaty. Pozostałych stron umowy pożyczki A. B. nie czytał, bo nie miał na to czasu. A. B. początkowo spłacał raty pożyczki.

(niesporne, nadto: umowa pożyczki – k. 20-22v, zeznania pozwanego – k. 51-51v)

W dniu 28 sierpnia 2017 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (cedent) zawarła z (...) (Luxembourg) S.A. z siedzibą w Luksemburgu (cesjonariuszem) umowę ramową cyklicznego przelewu wierzytelności, przedmiotem której było ustalenie zasad, w oparciu o które nastąpi przeniesienie przez cedenta na rzecz cesjonariusza wierzytelności pieniężnych przysługujących cedentowi wobec klientów, z którymi umowy pożyczek zostały rozwiązane lub wygasły. W dniu 12 marca 2018 r. cedent i cesjonariusz zawarli porozumienie nr 4 do w/w umowy z dnia 28 sierpnia 2017 r., na mocy którego cedent przeniósł na cesjonariusza wierzytelność przysługującą wobec A. B. z tytułu umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 2 września 2017 r. o łącznym saldzie zadłużenia 4 628,86 zł, w tym kapitał w kwocie 2 694,16 zł, prowizje w kwocie 1 852,80 zł, odsetki w kwocie 73,53 zł i inne w kwocie 8,37 zł.

(niesporne, nadto: umowa ramowa z dnia 28.08.2017 r. – 10-11v, porozumienie nr 4 z dnia 12.03.2018 r. z wyciągiem z wykazu wierzytelności – k. 12-13)

Pismami z dnia 12 marca 2018 r. (...) (Luxembourg) S.A. z siedzibą w Luksemburgu zawiadomił A. B., że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. dokonała na rzecz (...) (Luxembourg) S.A. z siedzibą w Luksemburgu sprzedaży wierzytelności wynikającej z zawartej umowy nr (...) z tytułu umowy pożyczki z dnia 2 września 2017 r. w łącznej kwocie zadłużenia 4 628,86 zł oraz wezwał A. B. do zapłaty w/w kwoty.

(niesporne, nadto zawiadomienie i wezwanie do zapłaty z dnia 12.03.2018 r. – k. 17-18v)

W dniu 12 czerwca 2019 r. A. B. wpłacił na rzecz (...) S.A. kwotę 200,00 zł tytułem „I 1 C 104/19”.

(niesporne, nadto dowód wpłaty okazany na rozprawie w dniu 13.06.2019 r. – k. 57)

Źródłem utrzymania A. B. jest wynagrodzenie z pracy dorywczej w kwocie 2 500,00 – 3 000,00 zł. A. B. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną, która otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 2 200,00 zł miesięcznie. Koszty utrzymania gospodarstwa domowego obejmujące opłaty za mieszkanie, prąd, telefony, internet i telewizję wynoszą ok. 1 300,00 zł, koszt zakupu lekarstw – ok. 100,00 zł miesięcznie. A. B. spłaca zadłużenia z tytułu opłat czynszowych oraz rat dwóch pożyczek w łącznej kwocie 1 200,00 zł miesięcznie. Przeciwko A. B. prowadzone są postępowania cywilne o zapłatę na łączną kwotę ok. 90 000,00 zł, a przeciwko jego żonie - na ok. 50 000,00 - 60 000,00 zł, a ponadto wydane są już tytuły wykonawcze na łączną kwotę ok. 11 000,00 zł.

(niesporne, nadto zeznania pozwanego – k. 51-51v i oświadczenie na rozprawie w dniu 13.06.2019 r. – k. 57)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z w/w dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i nie budziły one wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary. Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnoszą do sprawy żadnych nowych, istotnych okoliczności. Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd wziął pod uwagę również zeznania pozwanego złożone na okoliczność ustalenia, w jaki sposób doszło do zawarcia umowy i w jaki sposób była ona realizowana. Zeznania te Sąd uznał za wiarygodne, gdyż były one logiczne, konsekwentne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 4 668,64 zł, powołując się na umowę pożyczki nr (...) zawartą w dniu 2 września 2017 r. między pozwanym a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz na fakt, iż wierzytelność wynikającą z przedmiotowej umowy powód nabył na podstawie przelewu wierzytelności z dnia 26 lutego 2018 r. Powód oparł zatem swoje roszczenie na art. 720 k.c. oraz na art. 509 k.c.

Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia z (...) Sp. z o.o. umowy wskazywanej przez powoda, ani faktu nabycia przez powoda wierzytelności wynikających z tej umowy. Pozwany zarzucał natomiast, że umowa pożyczki została zawarta pod wpływem błędu co do wysokości pożyczki oraz przy wykorzystaniu przez poprzednika prawnego powoda ciężkiej sytuacji finansowej pozwanego i jego nieświadomości co do wysokości pożyczki. Pozwany zarzucał też, że opłaty manipulacyjne są zbyt wygórowane, co narusza zasady współżycia społecznego, oraz kwestionował wysokość żądania powoda. Zarzuty te były w większości niezasadne.

Przede wszystkim chybiony był zarzut dotyczący zawarcia przez pozwanego umowy pożyczki pod wpływem błędu co do wysokości pożyczki. Wskazać należy, że błąd jest to jedna z wad oświadczenia woli, o której mowa w art. 84 k.c., polegająca na tym, że składający je działa pod wpływem niezgodnego z prawdą wyobrażenia o rzeczywistości lub jej elemencie albo pod wpływem braku takiego wyobrażenia. Nie można zatem mówić o błędzie w rozumieniu art. 84 k.c. w sytuacji, gdy jako przyczynę braku wiedzy o wysokości kosztów związanych z zawarciem umowy pożyczki pozwany wskazywał nieprzeczytanie tej umowy. Skoro pozwany zawarł umowę pożyczki i nie zapoznał się wcześniej z jej treścią, to zaniechanie to obciąża wyłącznie pozwanego i nie może być uznane za błąd, tym bardziej za błąd wywołany przez pożyczkodawcę.

Niezasadny był również zarzut wykorzystania przez poprzednika prawnego powoda przy zawieraniu umowy pożyczki nieświadomości pozwanego co do wysokości kosztów pożyczki i jego ciężkiej sytuacji finansowej. Jak wynika z zeznań pozwanego, przed zawarciem umowy przeczytał on tylko pierwszą jej stronę i widział wysokość rat i inne dane, zaś jak wynika z treści umowy przedłożonej przez powoda na jej pierwszej stronie wskazana jest kwota pożyczki, ilość i wysokość rat, termin spłaty pożyczki, całkowity koszt pożyczki i całkowita kwota do zapłaty. Twierdzenia pozwanego o braku świadomości co do kosztów pożyczki oraz o wykorzystaniu tego braku przez pożyczkodawcę należało więc uznać za niewiarygodne. W okolicznościach niniejszej sprawy nie można też uznać, że pożyczkodawca udzielił pozwanemu pożyczki wykorzystując jego trudną sytuację finansową, skoro pozwany - jak wynika z jego zeznań – w dacie zawierania spornej umowy pożyczki posiadał zdolność i zamiar jej spłaty, gdyż jego sytuacja finansowa pozwalała mu wówczas sądzić, że spłaci pożyczkę zgodnie z postanowieniami umowy.

Na uwzględnienie nie zasługiwał też zarzut pozwanego dotyczący wygórowania opłat manipulacyjnych, tj. prowizji, co zdaniem pozwanego narusza zasady współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c. Wskazać należy, że pozwany ani nie wskazał, jaką konkretnie zasadę współżycia społecznego naruszają zapisy umowne dotyczące wysokości prowizji za udzielenie pożyczki, ani też nie wskazał, jaka kwota z tego tytułu byłaby w jego ocenie niewygórowana, zaś wskazana w spornej umowie kwota 2 084,40 zł z tytułu prowizji za udzielenie pożyczki, stanowiąca jedyne pozaodsetkowe koszty kredytu, o których mowa w art. 5 pkt. 6a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1083), nie przekracza wysokości maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu ustalonych według wzoru wskazanego w art. 36a w/w ustawy, tj. kwoty 2 100,00 zł.

Za częściowo zasadny Sąd uznał natomiast zarzut pozwanego dotyczący wysokości żądania powoda. W ocenie Sądu powód wykazał bowiem jedynie wysokość kwot żądanych z tytułu niespłaconego kapitału (2 694,16 zł) i niespłaconej prowizji (1 852,80 zł). Kwoty te wynikają wprost z treści przedłożonego przez powoda wyciągu z wykazu wierzytelności nabytych przez powoda od pożyczkodawcy na podstawie umowy ramowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. i porozumienia nr 4 do tej umowy z dnia 12 marca 2018 r., zaś pozwany - mimo twierdzenia, iż dokonał częściowej spłaty pożyczki – nie wykazał w żaden sposób, że łączna spłacona przez niego kwota zmniejszyła jego zadłużenie do kwoty niższej niż żądana w pozwie, przy czym zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar wykazania tej okoliczności spoczywał na pozwanym, który z faktu tego wywodził skutki prawne w postaci obniżenia kwoty należnej do zwrotu z tytułu udzielonej mu pożyczki. Z w/w dokumentów oraz innych dokumentów przedłożonych przez powoda nie wynika natomiast, w jaki sposób i na jakiej podstawie wyliczone zostały kwoty żądane w pozwie w tytułu skapitalizowanych odsetek, tj. 81,90 zł z tytułu odsetek za opóźnienie naliczonych przez wierzyciela pierwotnego do dnia sprzedaży wierzytelności i 39,78 zł z tytułu odsetek naliczonych od kwoty kapitału przez powoda od dnia cesji do dnia sporządzenia pozwu – łącznie 121,68 zł. Powód nie wykazał, ani nie wskazał, jakiego rodzaju są to odsetki i w jakiej wysokości, jak też nie wskazał, od jakich dat początkowych i od jakich kwot zostały naliczone przez wierzyciela pierwotnego skapitalizowane odsetki do dnia sprzedaży wierzytelności.

Podsumowując powyższe Sąd uznał, że roszczenie powoda zostało wykazane co do zasady i wysokości w zakresie kwoty 4 346,96 zł – obejmującej należności żądane z tytułu niespłaconego kapitału i prowizji, przy czym kwotę tą należało pomniejszyć o kwotę 200,00 zł wpłaconą przez pozwanego na poczet niniejszej sprawy w dniu 12 czerwca 2019 r. W pozostałym zaś zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie jako niewykazane co do wysokości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd - na podstawie art. 720 k.c. w zw. z art. 509 k.c. w zw. z art. 481§ 1 i 2 k.c. - w pkt. I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 346,96 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. (tj. od dnia wniesienia pozwu – zgodnie z żądaniem pozwu) do dnia 27 czerwca 2019 r. (tj. do dnia wydania wyroku), zaś w pozostałym zakresie w pkt. II wyroku oddalił powództwo na podstawie art. 720 k.c. w zw. z art. 6 k.c. a contrario.

Wobec zaś wniosku pozwanego o rozłożenie zasądzonej należności na raty wskazać należy na treść art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Niniejszy przepis zezwala Sądowi na dokonanie modyfikacji sposobu spełnienia zasądzonego świadczenia poprzez ustalenie rat spłaty, dając możliwość orzekania o sposobie spełnienia świadczenia w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego, aniżeli wynikałoby to z regulacji prawa materialnego. Nie ulega wątpliwości, iż skorzystanie z tego uprawnienia możliwe jest tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach i Sąd powinien korzystać z tego uprawnienia wyjątkowo i ze szczególną ostrożnością. Za szczególnie uzasadnione uznać należy sytuacje, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny, czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być nie tylko obiektywne, ale również spowodowane działaniem samego dłużnika.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek dający podstawę do skorzystania przez Sąd z dobrodziejstwa art. 320 k.p.c. Uwzględniając realne możliwości finansowe pozwanego utrzymującego się z pracy dorywczej, z której uzyskuje dochody w kwocie 2 500,00 – 3 000,00 zł, i prowadzącego wspólne gospodarstwo domowe z żoną, która otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 2 200,00 zł, a także mając na względzie konieczność ponoszenia stałych miesięcznych kosztów utrzymania mieszkania, wyżywienia i lekarstw w kwocie ok. 1 500,00 zł oraz obciążające pozwanego i spłacane przez niego zadłużenie z tytułu opat czynszowych i dwóch pożyczek w łącznej kwocie 1 200,00 zł, ale także mając na względzie interes wierzyciela w uzyskaniu w możliwie krótkim czasie całej zaległości, Sąd w pkt. III wyroku rozłożył zasądzone w pkt. I wyroku świadczenie na dwadzieścia dwie raty, z czego dwadzieścia jeden pierwszych w wysokości po 200,00 zł, a ostatnia rata obejmująca kwotę 146,96 zł oraz odsetki określone w pkt. 1. wyroku, płatne miesięcznie do 15-ego dnia każdego miesiąca, począwszy od lipca 2019 r. Zdaniem Sądu, przyjęcie takiej wysokości poszczególnych rat umożliwi pozwanemu spłatę zadłużenia w terminach określonych wyrokiem.

O kosztach procesu w pkt. IV wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 3 w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265) i uznając, że powód przegrał jedynie co do nieznacznej części swojego żądania, obciążył go tymi kosztami i zasadził od niego na rzecz powoda kwotę 1 017,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się: uiszczona opłata sądowa od pozwu w wysokości 100,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900,00 zł,