Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód - (...) Spółka Jawna z siedzibą w N. domagał się zasądzenia od pozwanych M. D. i P. S. solidarnie kwoty 71.089,11 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 11.533,47 zł od dnia 24 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty, 6.368,23zł od dnia 31 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty, 46.357,41 zł od dnia 8 września 2012 r. do dnia zapłaty, 6.830 zł od dnia wniesienia pozwu (tj . od 5 czerwca 2014r.) do dnia zapłaty oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w sierpniu 2012 r. sprzedał spółce (...) sp. z o. o. olej napędowy za łączną kwotę 64.259,11 zł. Należność ta wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami procesu w kwocie 6.380 zł została zasądzona przez Sąd Rejonowy we Włocławku wyrokiem z dnia 21 marca 2013 r. Powód wszczął na podstawie tego wyroku egzekucję, która okazała się bezskuteczna. Pozwani byli członkami zarządu spółki (...) sp. z o. o., przy czym pozwany P. S. pełnił tę funkcję od 16 marca 2012 r. do 12 sierpnia 2013r. Powód podniósł, że swoje roszczenie opiera na treści art. 299 k.s.h.

Pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew. W dniu 24 września 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał w tej sprawie wyrok zaoczny, którym zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 71.089,11 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 64.259,11 zł od dnia 28 lutego 2014r. w stosunku do M. D. i od dnia 1 marca 2014r. w stosunku do P. S.. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo. W punkcie III wyroku zasądzono od pozwanych na rzecz powodów solidarnie kwotę 5.972 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od tego wyroku pozwany P. S. wniósł sprzeciw. W jego treści pozwany wskazał, że nawet, gdyby złożył wniosek o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, to powód nie uzyskałby zaspokojenia w postępowaniu upadłościowym. Pozwany wskazał, że spółka (...) od początku swojego istnienia nie posiadała zdolności finansowej do regulowania zobowiązań. Celem jej działalności był bowiem udział w charakterze podwykonawcy w budowie odcinka autostrady (...). Za wykonywane usługi spółka (...) sp. z o. o. miała otrzymywać wynagrodzenie od spółki (...) Sp. z o. o. Spółka (...) sp. z o. o. nie posiadała żadnych środków finansowych ani majątku trwałego. Przysługiwały jej jedynie wierzytelności względem (...) Sp. z o.o. w łącznej kwocie przekraczającej 300.000 zł. Do wypłaty umówionego wynagrodzenia nie doszło, gdyż wskazana spółka została postawiona w stan upadłości. Ze względu na nieotrzymanie umówionego wynagrodzenia spółka (...) sp. z o.o. nie była w stanie zapłacić swoim kontrahentom za świadczone usługi i dostarczony towar. W dalszym toku procesu strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie. Powód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedał w sierpniu 2012 r. spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. olej napędowy za łączną kwotę 64.259,11 zł. W dniu 21 marca 2013 r. Sąd Rejonowy we Włocławku wydał wyrok, którym zasądził od spółki (...) sp. z o.o. kwotę 64.259,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot: 11.533,47 zł od dnia 24 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty,6.368,23zł od dnia 31 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty,46.357,41 zł od dnia 8 września 2012 r. do dnia zapłaty. W wymienionym wyroku zasądzono również od spółki (...) sp. z o.o. na rzecz powoda kwotę 6.830 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W dniu 30 kwietnia 2013 r. wyrokowi temu nadano klauzulę wykonalności. Powód wszczął egzekucję przeciwko spółce (...) sp. z o.o. przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy C. K.. W dniu 5 września 2013 r. Komornik Sądowy wydał postanowienie o umorzeniu egzekucji ze względu na jej bezskuteczność. W uzasadnieniu podano, że pod adresem spółki mieści się inny podmiot a dłużnik nie posiada żadnych zarejestrowanych pojazdów mechanicznych ani nieruchomości, wierzytelności ani kont bankowych. Komornik ustalił koszty egzekucji na kwotę 231,52 zł. Pozwany P. S. był członkiem zarządu spółki (...) sp. z o.o. od 16.03.2012 r. do 12.08.2013 r. Spółka (...) sp. z o. o, od początku swojej działalności nie posiadała żadnego majątku. Została utworzona celem realizacji usług przewozowych przy realizacji autostrady (...) zawarła umowę z (...) Sp. z o. o. , na rzecz której świadczyła te usługi. (...) sp. z o. o. realizowała umowę od kwietnia 2012 r. do września 2012 r. Z tego tytułu w okresie od maja 2012 r. do 1 października 2012 r. wystawiła (...) Sp. z o.o. 14 faktur na łączną kwotę 434.781,57 zł. Spółka (...) Sp. z o.o. w początkowym okresie współpracy regulowała należności a później zaprzestała dokonywania płatności. Nie ustalono daty, od kiedy (...) zaprzestała regulowania zadłużenia. Ponadto w okresie realizacji umowy dla (...) Sp. z o. o. (...) sp. z o. o. ponosiła koszty związane z wynajęciem pojazdów ciężarowych od firmy (...), regulowali też należności dla kierowców świadczących usługi w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. (...) sp. z o. o. ponosiła też koszty związane z zakupem benzyny i materiałów eksploatacyjnych. W dniu 18 lutego 2013r. ogłoszono upadłość (...) Sp. z o.o. połączoną z likwidacja majątku tej spółki. Na podstawie informacji udzielonej przez syndyka tej spółki ustalono, że w masie upadłości znajdują się środki o wartości około 2 mln zł, które mają zaspokoić koszty postępowania i około 150 wierzytelności na kwotę około 17,5 mln zł ( w tym blisko 4 mln mieszczące się kategorii II i III). Powód wezwał pozwanych jako odpowiedzialnych osobiście i solidarnie za zobowiązania spółki do dobrowolnego spełnienia świadczenia zasądzonego tytułem wykonawczym pismami z dnia 18.02.2014r. Pozwany M. D. nie podjął wezwania a za pozwanego P. S. przesyłkę w dniu 21 lutego 2014 r. odebrała nieustalona osoba. Pozwany P. S. począwszy od stycznia 2013 r. nie mieszkał pod adresem, na który skierowano korespondencję. Przebywał stale w B. przy ul. (...). Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych do akt sprawy, których prawdziwość nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu, a także na podstawie przeprowadzonego dowodu z zeznań świadka W. C. i zeznań pozwanego. Sąd w całości dał wiarę tym zeznaniom albowiem były jasne, spójne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, a także korespondowały z pozostałym materiałem zebranym w sprawie.

Sąd Rejonowy odwołał się do treści art. 299 § 1 i 2 ksh, podkreślając, że ze wskazanej regulacji wynika domniemanie poniesienia przez wierzyciela szkody w wysokości niewyegzekwowanej wobec spółki wierzytelności. Sąd Rejonowy podkreślił, że na podstawie powołanego przepisu odpowiedzialność ponosi każdy członek zarządu o ile tylko wierzytelność, której dotyczy pozew powstała w czasie pełnienia przez niego funkcji albo w tym czasie istniała. W sprawie niniejszej wierzytelności stały się wymagalne w okresie od 24 sierpnia 2012 r. do 08.09.2012, gdyż od tych dat naliczono spółce (...) sp. z o.o. odsetki ustawowe. Sąd Rejonowy zważył, że bezspornym było, że w dniu powstania tych wierzytelności tj. w dniu zawarcia przez spółkę pozwany P. S. był członkiem zarządu wymienionej spółki. W przedmiotowej sprawie powód niewątpliwie dowiódł zatem, zdaniem Sądu Rejonowego, zaistnienia wszystkich przesłanek określonych w art. 299 ksh. Wykazał mianowicie, że przysługiwało mu wobec spółki (...) sp. z o.o. roszczenie objęte prawomocnym wyrokiem. Do pozwu dołączył również postanowienie komornika, z którego wynikało, że egzekucja wobec tej spółki była bezskuteczna. Pozwany nie wykazał natomiast, w ocenie Sądu Rejonowego, aby istniały podstawy określone w art. 299 § 2 ksh, które zwalniałyby go od odpowiedzialności za zadłużenie spółki. W niniejszej sprawie pozwany podniósł, że nawet gdyby złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...) Sp. z o.o., to wobec faktu, iż jedynym aktywem tej spółki jest wierzytelność wobec (...) sp. z o.o. a z treści pisma syndyka tej spółki wynika, iż (...) sp. z o.o. nie uzyskałaby zaspokojenia, to fakt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie spowodowałby zaspokojenia powoda w jakimkolwiek zakresie. Stanowisko pozwanego nie zasługiwało jednak, zdaniem Sądu Rejonowego, na uwzględnienie. Z treści art. 299 k.s.h. wynika bowiem domniemanie, że wierzyciel spółki poniósł szkodę w związku z niezgłoszeniem w terminie wniosku o jej upadłość. Oznacza to, że pozwany, chcąc w sposób skuteczny uniknąć odpowiedzialności na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. winien udowodnić, że szkoda taka nie powstała. Pozwany jednak tego nie wykazał. Sąd Rejonowy podkreślił, że spółka (...) sp. z o.o. nie dysponowała żadnym majątkiem pozwalającym na spłatę zadłużenia poza wierzytelnością wobec (...) sp. z o.o., co zdaniem Sądu oznacza, że (...) sp. z o.o. stała się niewypłacalna w momencie gdy zapłaty zaprzestała spółka (...) sp. z o.o. Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany nie wykazał w jakim momencie spółka (...) sp. z o.o. przestała spłacać swe długi. Na podstawie jego zeznań, zeznań W. C. i przedłożonych dokumentów ustalono jedynie, że spółka (...) sp. z o. o. wykonywała usługi na rzecz (...) sp. z o. o. w okresie od kwietnia do września 2012 r. Zarówno pozwany jak świadek W. C. zgodnie podali, że w pewnym momencie przestali otrzymywać zapłatę za zrealizowane przewozy. Żaden z nich nie był jednak w stanie podać, od kiedy sytuacja ta miała miejsce. Tymczasem zakupy paliwa, których dotyczy powództwo były realizowane w sierpniu 2012 r. Nie można zatem wykluczyć, że spółka (...)sp. z o.o. popadła w stan niewypłacalności jeszcze przed datą dokonania zakupów u powoda. Gdyby zatem w tej sytuacji został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, powód zapewne odmówiłby sprzedaży paliwa. Ponadto, spółka (...) zaciągnęła zobowiązania nie tylko względem powoda ale i wobec kierowców, z którymi zawarła umowy cywilnoprawne oraz podmiotu wynajmującego pojazdy. Z zeznań pozwanego wynika, że zarówno roszczenia kierowców jak i wynajmującego zostały spłacone w całości. Prawdopodobnym jest zatem, w ocenie Sądu Rejonowego, że w razie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości doszłoby do proporcjonalnego zaspokojenia wierzycieli i powód uzyskałby zapłatę przynajmniej za część sprzedanego paliwa. Reasumując, pozwany nie wykazał, aby niezgłoszenie wniosku o upadłość spółki nie spowodowało szkody po stronie powoda. W tej sytuacji Sąd Rejonowy zważył, że żądanie powoda co do zasady zasługuje na uwzględnienie. Z tego względu Sąd ten uchylił w stosunku do pozwanego P. S. wyrok zaoczny wydany w dniu 24 września 2014 r. i zasądził od niego na rzecz powoda kwotę 71.089,11 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 64.259,11 zł od dnia 20 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty solidarnie z M. D.. Ponadto, Sąd Rejonowy zważył, że odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 ksh obejmuje m. in. zasądzone w tytule wykonawczym wydanym p-ko spółce z o. o. odsetki ustawowe od należności głównej, (uchwała SN z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 118/06). Podkreślił, że odsetki za opóźnienie od odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 299 k.s.h. należą się dopiero od chwili wymagalności ustalonej zgodnie z art. 455 k.c. Zatem niewyegzekwowane odsetki za opóźnienie w zapłacie sumy pieniężnej mogą być objęte odszkodowaniem dochodzonym na podstawie art. 299 k.s.h. dopiero od daty wezwania pozwanych do zapłaty roszczenia głównego. W tej sytuacji Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki: od dnia następnego po dacie sporządzenia przez pozwanego wniosku o przywrócenie terminu i sprzeciwu od wyroku zaocznego tj . p 19.01.2015r. Z treści tego dokumentu wynika, że w tym dniu dowiedział się o roszczeniu kierowanym do niego przez powoda. Sąd ustalił przy tym, że doręczenie pozwanemu przez powoda wezwania na adres ul. (...) w B. byłe nieskuteczne, gdyż zarówno z jego zeznań jak i z zeznań W. C. oraz z dokumentu znajdującego się na k. 86 zł wynikało, że od stycznia 2013 r. pozwany nie przebywał w tym miejscu. Sąd Rejonowy oddalił natomiast powództwo w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych od kosztów procesu zasądzonych w wyroku. Sąd Rejonowy zważył bowiem, że „przepis art. 481 § 1 kc nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu'' (por. uchwała Sądu Najwyższego z dn. 20.05.2011r., sygn. akt III CZE 16/11, Lex 794131) . Tym samym odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, o których mowa w art. 481 § 1 kc nie mogą być naliczane od świadczeń pieniężnych z tytułu zasądzonych kosztów postępowania i po prawomocnym zakończeniu postępowania nie można żądać korygowania tych kwot. Sąd Rejonowy zasądził wskazaną wyżej kwotę od pozwanego solidarnie z M. D. w oparciu o treść art. 299 § 1 ksh. O kosztach procesu orzeczono zgodnie z treścią art. 100 kpc, uznając, że powód uległ jedynie co do nieznacznej części swego żądania. Na podstawie tego przepisu Sad Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.172 zł. W kwocie tej mieściła się suma 3555,00 zł stanowiąca opłatę od pozwu oraz kwota 3.617 zł stanowiąca koszty zastępstwa procesowego.

Pozwany w apelacji zaskarżył w/w wyrok w części, tj. w zakresie pkt II i IV, zarzucając mu:

- naruszenie przepisów postępowania, tj. tj. art. 233 § 1 k.p.c, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, dokonanego z uwzględnieniem zasad prawidłowego
rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, skutkujące
błędnym ustaleniem, mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, iż:

--- spółka (...) popadła w stan niewypłacalności jeszcze przed datą
dokonania zakupów paliwa u powódki, albowiem (...) Sp. z o.o. już
przed miesiącem sierpniem 2012 r. zaprzestała regulowania faktur wystawianych
przez spółkę (...),

---- pozwany nie wykazał zaistnienia przesłanki egzoneracyjnej, uwalniającej go od
odpowiedzialności w trybie art. 299 k.s.h., związanej z tym, że nawet w
przypadku złożenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości (...)
Sp. z o.o. we właściwym czasie, powódka nie uzyskałaby zaspokojenia swojej
wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, a zatem powódka nie poniosła
szkody wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie
właściwym, podczas gdy materiał dowodowy zgormadzony w toku postępowania przed sądem I instancji, oceniony w sposób całościowy i kompleksowy, z uwzględnieniem powszechnie znanych okoliczności faktycznych, nie stanowi dostatecznej podstawy do dokonania przedmiotowych ustaleń faktycznych;

W tych okolicznościach skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie wniesionego powództwa w całości, ewentualnie uchylenia wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Ponadto, pozwany wniósł o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Skarżący wniósł także o dopuszczenie i przeprowadzenie w toku postępowania apelacyjnego dowodów z dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji, a także wyprowadzone na ich podstawie wnioski. Tym samym, nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie.

Pozwany w toku postępowania odwoływał się do art. 299 § 2 ksh, zgodnie z którym przesłankę egzoneracyjną, uwalniającą członka zarządu od wynikającej z art. 299 § 1 ksh odpowiedzialności, stanowi brak szkody, a precyzyjniej wykazanie okoliczności, że mimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania upadłościowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Należy podkreślić, że powołanie się przez członków zarządu na powyższą przesłankę wymaga od nich wykazania, że zakres zaspokojenia wierzycieli byłby identyczny bez względu na to, czy w czasie właściwym do wszczęcia postępowania upadłościowego doszłoby, czy też nie, z uwagi na stan majątkowy spółki oraz wynikającą z przepisów Prawa upadłościowego (dawniej: Prawa upadłościowego i naprawczego) kolejność zaspokajania się z masy upadłości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 r., IV CK 61/03, Lex, nr 151638). Powyższe oznacza konieczność porównania majątku istniejącego w czasie postępowania oraz hipotetycznego, a zatem takiego, który by istniał, gdyby postępowanie upadłościowe zostało wszczęte we właściwym czasie.

Szkoda, o której mowa w art. 299 § 2 in fine ksh odpowiada różnicy w potencjale majątkowym spółki, jaka wystąpiła, a do jakiej nie doszłoby, gdyby we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości. Członek zarządu odpowiada jedynie za taką część należności, jaką otrzymałby wierzyciel w zainicjowanym we właściwym czasie postępowaniu upadłościowym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2013 r., sygn. akt I ACa 52/13).

Pojęcie szkody w art. 299 k.s.h. rozumiane jest inaczej niż na gruncie art. 361 § 2 k.c. Szkoda objęta tą odpowiedzialnością znajduje wyraz przede wszystkim w obniżeniu potencjału majątkowego spółki na skutek doprowadzenia spółki do stanu niewypłacalności (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1997 r., III CZP 24/97, OSNC 1997, Nr 11, poz. 165). W judykaturze został nawet wyrażony pogląd dalej idący, tj. że uszczerbek ten może się wyrażać w postaci pogorszenia i utrudnienia możliwości zaspokojenia wierzycieli spółki z o.o. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 r., V CK 129/05, Monitor Prawniczy 2005, nr 20, s. 972).

Wyłączenie odpowiedzialności członka zarządu jest możliwe wtedy, gdy wykaże on, że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie nie zmniejszył się potencjał majątkowy spółki, a wierzyciel i tak nie uzyskałby zaspokojenia (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 marca 2007 r., III CSK 404/2006, Lex Polonica nr 2077161 i z dnia 2 marca 2006 r., I CSK 84/2005, Biuletyn SN 2006, nr 5, s. 12). Przesłankami tej odpowiedzialności oprócz szkody rozumianej w zasygnalizowany sposób są: istnienie zobowiązania spółki z o.o., bezskuteczność egzekucji z majątku spółki oraz także związek przyczynowy między niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, a niezaspokojeniem się wierzyciela.

Szkoda dla wierzyciela nie powstanie na skutek niewyegzekwowania określonego zobowiązania spółki, gdy brak zaspokojenia nie pozostaje w związku przyczynowym z niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, co oznacza, że zobowiązanie spółki nie mogłoby być zaspokojone z jej majątku, nawet w sytuacji, kiedy zostałby zgłoszony wniosek o upadłość we właściwym czasie. Członek zarządu odpowiada natomiast na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., gdy przez niezłożenie wniosku w terminie doprowadził do powstania nowych niezaspokojonych zobowiązań spółki, które nie powstałyby gdyby wniosek o upadłość został złożony we właściwym czasie. Wierzyciel powstałego w takich okolicznościach zobowiązania spółki ponosi szkodę, gdyż na skutek takiego zachowania członka zarządu nie miałby tego prawa wobec spółki, a tym samym nie mogłoby powstać jego roszczenie wynikające z omawianego unormowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt I CSK 646/12).

W sprawie niniejszej pozwany mógł wystąpić o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na potrzeby ustalenia, że powód nie uzyskałby zaspokojenia swojej wierzytelności, w całości albo w określonej części, w postępowaniu upadłościowym, gdyby stosowny wniosek został złożony i uwzględniony we właściwym terminie, mógł bowiem podjąć próbę wykazania, że pomimo jego niezgłoszenia, powód nie poniósł szkody. Tymczasem w piśmie z dnia 15 października 2015 r. pozwany cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny księgowości i rachunkowości na wskazane wyżej okoliczności.

W trakcie procesu pozwany nie kwestionował okoliczności, że spółka „(...)” sp. z o.o. od początku swojego istnienia nie posiadała wolnych środków pieniężnych czy też trwałego majątku w innej postaci, a jedynymi prawami majątkowymi przysługującymi spółce były wierzytelności w stosunku do (...) sp. z o.o. z tytułu wykonanych na jej rzecz robót budowlanych. Oczywistym jest zatem, jak prawidłowo podkreślił Sąd Rejonowy, że stan niewypłacalności spółki „(...)” sp. z o.o. powstał w momencie, gdy spółka (...) sp. z o.o. zaprzestała spłaty swoich zobowiązań. Zatem w terminie dwóch tygodni od tej daty pozwany, jako członek zarządu, winien był złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...) sp. z o.o., czego bezspornie nie uczynił.

W toku sprawy niniejszej pozwany nie wykazał jednak w jakim momencie spółka (...) sp. z o.o. przestała spłacać swoje zobowiązania względem „(...)” sp. z o.o. Powyższe nie wynika ani z zeznań samego pozwanego ani świadka W. C.. Z zeznań tych oraz przedłożonych w sprawie dokumentów wynika jedynie, że spółka (...) sp. z o.o. wykonywała usługi na rzecz (...) sp. z o.o. w okresie od kwietnia do września 2012 r. Nie było zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, podstaw do uznania, że pozwany wywiązał się z ciężaru wykazania okoliczności przewidzianych w art. 299 § 2 ksh. Nie ulega natomiast wątpliwości, że w tym zakresie ciężar dowodu spoczywa na pozwanym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2012 r., V CSK 575/11).

Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził, że nie da się wykluczyć sytuacji, że spółka „(...)” sp. z o.o. popadła w stan niewypłacalności jeszcze przed dokonaniem zakupów paliwa u powoda, tj. przed sierpniem 2012 r. Zaciągnięcie w tej sytuacji przez pozwanego, będącego członkiem zarządu, w imieniu spółki kolejnych zobowiązań względem podmiotów trzecich, w tym powoda, musiało generować powstanie szkody po stronie tego ostatniego. Przedmiotową szkodę należy bowiem rozumieć, w ocenie Sądu Okręgowego, jako brak możliwości zaspokojenia się z majątku spółki, pomimo dysponowania przez powoda tytułem wykonawczym, co jest okolicznością bezsporną w sprawie.

Gdyby bowiem pozwany zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości „we właściwym czasie”, to powód nie zawarłby ze spółką „(...)” sp. z o.o. umowy sprzedaży paliwa, a tym samym nie powstałaby wierzytelność wynikająca z przedmiotowego wyroku z dnia 21 marca 2013 r. Gdyby spółka „(...)” sp. z o.o. nie zaciągnęła zobowiązań u powoda, to wierzytelność powoda w ogóle by nie powstała, a zatem nie byłoby w ogóle mowy o szkodzie. A zatem pomiędzy niezgłoszeniem wniosku o upadłość przez pozwanego jako członka zarządu w terminie, a powstaniem przedmiotowych zobowiązań spółki „(...)” oraz w rezultacie, poniesieniem szkody przez powoda na skutek braku możności ich wyegzekwowania, istnieje adekwatny związek przyczynowy.

Wskazana odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi odpowiedzialność deliktową za szkodę w wysokości niewyegzekwowanej od spółki wierzytelności, z ewentualnymi należnościami ubocznymi, spowodowaną bezprawnym, zawinionym niezgłoszeniem przez członków zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 893/13).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt I CSK 646/12, przesłanka egzoneracyjna, określona w końcowej części art. 299 § 2 ksh nie zachodzi w sytuacji odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązanie tej spółki, które nie powstałoby, gdyby pozwany wystąpił z wnioskiem o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, gdyż w takim wypadku szkoda wierzyciela spółki w postaci pogorszenia lub utrudnienia możliwości jego zaspokojenia jest bezpośrednim skutkiem zaniechania członka zarządu. W razie zgodnego z prawem zachowania, powód nie miałby w ogóle wierzytelności, a skoro ją posiada na skutek zaniechania członka zarządu i jej wyegzekwowanie okazało się niemożliwe, to poniósł szkodę.

Pozostałe natomiast okoliczności, na które skarżący powoływał się w uzasadnieniu apelacji, dotyczące uzależnienia zapłaty na rzecz powoda od uzyskania wynagrodzenia przysługującego spółce „(...)” od (...) sp. z o.o., powiązań handlowo -finansowych pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) oraz pomiędzy Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad a (...) i wpływu ich na niewypłacalność „(...) sp. z o.o.” nie miały, w ocenie Sądu Okręgowego, żadnego znaczenia dla wyniku sprawy, nie mogły w każdym razie wykazać okoliczności wyłączających odpowiedzialność z art. 299 § 1 ksh, do której pozwany został zasadnie pociągnięty przez Sąd Rejonowy, nie mogły zwłaszcza udowodnić podstawowej tezy apelacji, jakoby niezgłoszenie przez pozwanego wniosku o ogłoszenie upadłości „(...)” sp. z o.o. nie miało wpływu na doznanie szkody przez powoda w sytuacji, gdy zasadne jego wierzytelności nie zostały zaspokojone, natomiast egzekucja z majątku spółki zarządzanej przez pozwanego okazała się niewątpliwie bezskuteczna.

Z przyczyn wskazanych powyżej Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku apelującego o dopuszczenie dowodów z dokumentów opisanych w apelacji.

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Okręgowy zważył, że nie było podstaw do uwzględnienia apelacji pozwanego, zawarte w niej zarzuty nie zostały bowiem podzielone przez Sąd Okręgowy. Mając powyższe okoliczności na względzie na podstawie art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji.

Sylwia Roszak Marek Tauer Wojciech Wołoszyk