Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VIII Ga 64/14 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2014-08-28

Sygn. akt.

VIII Ga 64/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędzia

Sędzia

SSO Barbara Jamiołkowska

SO Wojciech Wołoszyk

SR del. Ewa Gatz – Rubelowska (spr.)

Protokolant

Karolina Glazik

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2014r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością w B.

przeciwko: (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w

J. L.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 2 grudnia 2013r. sygn. akt VIII GC 293/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt VIII Ga 64/14

UZASADNIENIE

Powódka – (...) sp. z o.o. domagała się zasądzenia od pozwanej – (...) Sp. z o.o. (wcześniej (...) sp. z o.o.) kwoty 12.025,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka podała, że pozwana w dniu 07.12.2011 r. złożyła zamówienie dotyczące dostarczenia materiałów metalowych. Zamówiony towar został dostarczony pozwanej, wobec czego powódka obciążyła ją fakturą VAT nr (...).

Po wystawieniu tych faktur pozwana zgłosiła zastrzeżenia do tych faktur, wskazując, że w fakturze nr (...) winno być wskazanych 26 sztuk tulei a nie 34 sztuki. W odniesieniu zaś do faktury nr (...) pozwana podniosła, że błędnie wskazano w niej nazwy niektórych pozycji i ich ceny. W odpowiedzi na to pismo powódka przyznała, że dostarczyła za dużo o 6 sztuk tulei, ale wniosła o zaliczenie ich na poczet zamówienia (...). W dalszej części powódka wskazała, że faktura nr (...) została wystawiona na kwotę 21.800,62 zł. Po korektach dokonanych na mocy faktur korygujących nr (...), (...) (...) z wyżej wymienionej faktury do zapłaty pozostała należność w kwocie 10.235,96 zł. Powódka podała również , że po skorygowaniu faktury nr (...) zgodnie z fakturami korygującymi o nr (...), (...), (...) należność do zapłaty wynikająca z tej faktury wyniosła 182.272,77zł.

Powódka wskazała, że pozwana uregulowała należność wynikającą z faktury z dnia 23 marca 2012 r. po upływie terminu płatności. Nie zapłaciła natomiast należności wynikającej z faktury nr (...). W konsekwencji powódka wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się suma 10.235,96 zł wynikająca z faktury nr (...), kwota 1.075,48 zł tytułem odsetek ustawowych od wyżej wymienionej kwoty liczonych od dnia następnego po dacie wymagalności tej faktury do dnia wniesienia pozwu oraz kwota 714,11 zł stanowiąca odsetki ustawowe wyliczone od kwoty 182.272,77 zł wynikającej z faktury nr (...) od dnia 12.03.2012 r. do 23.03.2012r.

W dniu 15 stycznia 2013r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał w niniejszej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Od tego nakazu pozwana złożyła sprzeciw, żądając oddalenia powództwa w części ponad kwotę 123,81 zł.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana potwierdziła, że wielokrotnie składała powódce zamówienia dotyczące dostarczenia różnego rodzaju elementów metalowych. Podniosła, że zamówieniem z dnia 20.05.2011r. (nr (...)) pozwana zażądała dostarczenia 5 zespołów oznaczonych symbolem (...), zamówieniem z dnia 27.06.2011 r. (nr (...))- 28 w/w zespołów a zamówieniem z 15.07.2011r.( (...)) – 30 w/w zespołów. Łącznie zamówiła zatem na podstawie wyżej wymienionych zamówień 63 zespoły spawane.

Powódka zaś wystawiła pozwanej faktury dotyczące łącznie 83 zespołów (...) tj.:

- fakturę nr (...) na 5 w/w zespołów,

- fakturę nr (...) na 28 w/w zespołów,

- fakturę nr (...) na 10 w/w zespołów,

- fakturę nr (...) na 20 w/w zespołów,

- fakturę nr (...) na 34 w/w zespołów,

Pozwana wskazała przy tym, że z posiadanych przez nią dokumentów odbioru wynika, że łącznie powódka dostarczyła na podstawie wyżej wymienionych zamówień zaledwie 61 zespoły (...). Powołała się przy tym na noty o numerach: (...) (19 zespołów), (...) (10 zespołów), (...) (32 zespoły).

W konsekwencji pozwana podniosła, że różnica pomiędzy ilością dostarczonych zespołów (...) a ilością , która została zafakturowana wynosi 22 sztuki.

W dalszej części pozwana wskazała, że wierzytelność powódki względem pozwanej wynosi 9.186,81 zł i składa się na nią:

- 7.677 zł tytułem faktury (...)r.

- 714,11 zł – tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie za fakturę (...),

- kwota 795,70 zł z tytułu opóźnienia z zapłatą faktury (...).

Podniosła również, że pozwana posiada wzajemną wierzytelność w wysokości 9.063 zł, na którą składa się:

- kwota 7.380 zł wynikająca z faktury nr (...),

- kwota 615 zł wynikająca z faktury (...),

- odsetki ustawowe od nieterminowej zapłaty w/w faktur w wysokości 1.068 zł.

Pozwana wskazała również, że wierzytelności te nadają się do potrącenia.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka podtrzymała swoje stanowisko. Wskazała, że poza zgłoszeniem zarzutu potrącenia pozwana nie złożyła oświadczenia o potrąceniu wzajemnych należności. Nadto wskazała, że pozwana bezzasadnie przedstawiła do potrącenia notę odsetkową, skoro potrącenie ma skutek od chwili, gdy było możliwe (art.499k.c.), co oznacza, że brak było podstaw do naliczenia powódce odsetek za opóźnienie.

Nadto powódka wskazała, że po korektach do zapłaty z faktury (...) pozostała kwota 21.751,42 zł, Podniosła, że wcześniej dokonała potrącenia wzajemnych należności stron, skutkiem czego kwota z tej faktury uległa zmniejszeniu do 13.756, 42 zł, jednak powódka dochodzi z niej jedynie 11.311,44 zł, co łącznie z dochodzonymi odsetkami daje kwotę objętą pozwem.

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 2 grudnia 2013 r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 9.186,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28.12.2012r. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy rozstrzygnął także koszty procesu zasadzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.251,71 złotych.

Bezspornym w ocenie Sądu I instancji było, że strony łączyła umowa dostawy.

Zgodnie z treścią art. 605 k.c. przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny.

Strony były zgodne co do tego, że pozwana zamówiła u powódki na podstawie czterech zamówień łącznie 103 zespoły spawane tulei (...). Bezspornym również było, że powódka wystawiła pozwanej faktury , w których obciążyła pozwaną za 123 zespoły (...). Spór dotyczył jedynie tego, jaka ilość tych elementów została pozwanej faktycznie dostarczona.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego skoro pozwana podniosła zarzut, iż nie dostarczono jej takiej ilości tych elementów, to rzeczą powódki, zgodnie z brzmieniem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., było wykazanie, że elementy objęte fakturą zostały pozwanej faktycznie wydane.

Powódka nie sprostała temu obowiązkowi. Na dowód zasadności swego roszczenia przedstawiła bowiem jedynie list przewozowy (k. 13-14), z którego treści wynika, że dotyczy dostarczenia 1 sztuki zespołu spawanego tulei w ramach reklamacji. Świadczy o tym zapis na zgłoszeniu wysyłki (k.13) : „Reklamacja (zespół spawany 1 szt.)”. Powódka wskazywała ponadto, że podstawą do zasądzenia na jej rzecz żądanej kwoty ma być pismo wysłane przez Ł. P. e-mailem, z którego zdaniem powódki wynika, że zamówienie zrealizowano w całości (k.21-24, 249-250). W piśmie tym jednak Ł. P. odnosi się jedynie do ilości zamówionych i zafakturowanych zespołów tulei, nie podaje natomiast, ile tych elementów faktycznie dostarczono. W efekcie pismo to zdaniem sądu w żadnym razie nie dowodzi, iż powódka dostarczyła wszystkie zespoły spawane objęte fakturą nr (...).

Pozwana natomiast w sposób nie budzący żadnych wątpliwości wykazała, że pomimo, iż powódka zafakturowała łącznie 123 zespoły spawane, to dostarczyła jedynie 101 sztuk tych elementów. Pozwana przedstawiła na tę okoliczność przekonujące dowody w postaci not odbioru oraz zeznań świadków.

W tych okolicznościach jak przyjął Sąd Rejonowy brak było podstaw do przyjęcia, że powódka dostarczyła w całości towary objęte fakturą (...).

W treści sprzeciwu pozwana przyznała, że 12 sztuk zespołów spawanych (...), których dotyczy wyżej wymieniona faktura zostało jej dostarczonych i wskazała, że faktura nr (...) winna zatem opiewać na kwotę 7.677 zł. Pozwana nie zakwestionowała też zasadności żądania przez powódkę zasądzenia odsetek w kwocie 714,11 zł za opóźnienie w zapłacie faktury nr (...). Pozwana uznała również za zasadne żądanie powódki dotyczące odsetek w kwocie 795,70 zł naliczonych za opóźnienie w zapłacie za fakturę nr (...) w zakresie należności w kwocie 7.677 zł. Łącznie pozwana potwierdziła zatem, że roszczenie powódki jest zasadne co do kwoty 9.186,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28.12.2012r.

Równocześnie jednak pozwana podniosła zarzut potrącenia dotyczący tej kwoty. Wskazała, że względem powódki przysługują jej roszczenia w kwocie łącznej 9.064 zł, wynikające z faktur o numerach (...). Powódka nie zakwestionowała istnienia tych wierzytelności.

W ocenie Sądu Rejonowego zarzut pozwanej był bezzasadny.

Sąd I Instancji zważył, iż potrącenie jest instytucją prawa materialnego. Zgodnie z art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie następuje drogą jednostronnego oświadczenia materialnoprawnego wywołującego skutek prawny niezależnie od woli uprawnionego do wierzytelności objętej potrąceniem i od chwili złożenia go w taki sposób, ażeby druga strona mogła zapoznać się z jego treścią (art. 499 k.c. i 61 k.c.).

Od potrącenia jako czynności materialnoprawnej, odróżnić trzeba zarzut potrącenia będący czynnością procesową. Oświadczenie o potrąceniu, o którym mowa w art. 499 k.c., jest czynnością materialnoprawną powodującą - w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 k.c. - odpowiednie umorzenie wzajemnych wierzytelności, natomiast zarzut potrącenia jest czynnością procesową, polegającą na żądaniu oddalenia powództwa w całości lub w części z powołaniem się na okoliczność, że roszczenie objęte żądaniem pozwu wygasło wskutek potrącenia. Oświadczenie o potrąceniu stanowi zatem materialnoprawną podstawę zarzutu potrącenia. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r. II CSK 243/081).

W niniejszej sprawie zdaniem Sądu Rejonowego pozwana w treści sprzeciwu zgłosiła jedynie procesowy zarzut potrącenia, nie złożyła natomiast oświadczenia o potrąceniu, które mogłoby wywołać skutki materialnoprawne. Już sama ta okoliczność przesądzała zdaniem Sądu o uznaniu zarzutu potrącenia za bezzasadny, gdyż jest on pozbawiony podstawy materialnej.

Nadto Sąd Rejonowy dodał, że pozwana wskazała, że zarzutem potrącenia obejmuje również odsetki w kwocie 1.068 zł od należności głównych objętych potrąceniem. W kontekście art. 499 k.c. nie jest to dopuszczalne, gdyż oświadczenie o potrąceniu wywiera skutki prawne od chwili, gdy potrącenie stało się możliwe. W niniejszej sprawie oznacza to, że – w razie prawidłowości potrącenia – pozwana nie mogłaby naliczyć powódce żadnych odsetek. W tej sytuacji pozwana zdaniem Sądu mogła przedstawić do potrącenia co najwyżej kwotę 7.995 zł. suma ta jest niższa niż kwota uznanych wierzytelności powódki (9.186,81 zł). Pozwana nie wskazała jednak która wierzytelności ma być potrącona z poszczególnymi wierzytelnościami pozwanej. Oznacza to, że pozwana przedstawiła do potrącenia grupę swoich wierzytelności z grupą wierzytelności powoda. W ocenie Sądu na skutek braku konkretyzacji wierzytelności pozwanej przedstawionych do potrącenia z wierzytelnościami powódki dochodzonymi w niniejszym postępowaniu oświadczenie o potrąceniu (nawet gdyby było prawidłowe) jest bezskuteczne. Pozwana wyliczając grupę własnych wierzytelności nie przedstawiła, którą konkretnie wierzytelność z grupy własnych wierzytelności przedstawia do potrącenia z wierzytelnościami powódki dochodzonymi w procesie. W ocenie Sądu z uwagi na istotne skutki prawne związane z oświadczeniem o potrąceniu brak wskazania konkretnej wierzytelności przedstawianej do potrącenia pozbawia takie oświadczenie skuteczności prawnej. Oświadczenie o potrąceniu powinno być na tyle precyzyjne, aby osoba której takie oświadczenie jest składane miała jasność co do sytuacji prawnej powstałej na skutek złożenia oświadczenia o potrąceniu - to jest w szczególności, które z jej długów wygasły na skutek potrącenia, a które pozostają do spełnienia. Pozwana nie przedstawiła, które spośród swoich wierzytelności chce umorzyć poprzez potrącenie ani które z wierzytelności powódki mają zostać umorzone i w jakiej części. Sąd Rejonowy powołał się przy tym na stanowisko Sądu Najwyższego, a mianowicie wyrok z dnia 6 października 2006 r. w sprawie V CSK 198/06, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż „ do wywołania skutku potrącenia nieodzowne jest skonkretyzowanie wierzytelności potrącającego, a więc m.in. określenie kwoty pieniężnej, w jakiej ta wierzytelność się wyraża. Brak skonkretyzowania wierzytelności przedstawionej do potrącenia stanowi wystarczającą przesłankę dyskwalifikacji zarzutu potrącenia bez potrzeby analizowania, czy wierzytelność ta została wykazana w sposób przewidziany w art. 493 § 3 k.p.c. Udowodnienie istnienia wierzytelności bez jej dostatecznego zindywidualizowania w ogóle nie wchodzi w rachubę.” ( LEX nr 327893)oraz w wyroku z dnia 18 kwietnia 2000 r. w sprawie III CKN 720/98, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że „zarzut potrącenia jest formą dochodzenia roszczenia zrównaną w skutkach z powództwem. Podlega zatem wymaganiom stawianym wobec pozwu co do określenia żądania, przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz wskazania dowodów. W szczególności zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić swoją wierzytelność, wykazać jej istnienie i w kategoryczny sposób wyrazić wolę potrącenia w celu wzajemnego umorzenia skonkretyzowanych wierzytelności (art. 499 w związku z art. 498 § 1 i 2 kc).”(LEX nr 51368).

W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał iż, przedstawiana do potrącenia przez pozwanego wierzytelność powinna być na tyle skonkretyzowana aby Sąd rozpoznający sprawę bez wnikania w całokształt relacji stron mógł rozpoznać zasadność zarzutu potrącenia.

W ocenie Sądu pierwszej instancji do skonkretyzowania wierzytelności nie prowadzi zastosowanie regulacji art. 451 k.c. w zw. z art. 503 k.c., bowiem art. 451 k.c. reguluje kwestię zaliczania na poczet długu nie odnosi się natomiast do wierzytelności. Zestawienie art. 503 k.c. w zw. z art. 451 k.c. wyjaśnia tylko sytuację w zakresie umorzenia długu i sytuacji dłużnika po potrąceniu wierzytelności, nie zwiera natomiast wskazówek pozwalających udzielić odpowiedzi, która z własnych wierzytelności pozwanego została przedstawiona do potrącenia.

W tej sytuacji Sąd uznał zarzut potrącenia zgłoszony przez pozwaną za bezzasadny.

W konsekwencji tych ustaleń Sąd pierwszej instancji zasądził od pozwanej na rzecz powódki nie kwestionowaną przez nią należność w kwocie 9.186,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28.12.2012r. do dnia zapłaty. W skład zasądzonej należności wchodziła kwota 7.677 zł tytułem należności za 12 sztuk zespołów spawanych tulei, 714,11 zł – tytułem odsetek ustawowych naliczonych od należności objętej fakturą (...) na kwotę 182.272,77 zł za okres od 12 marca 2012r. do 23 marca 2012r. oraz 795.70 zł – tytułem odsetek za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w zakresie kwoty 7.677 zł za okres od 22.04.2012r. do 28.12.2012r.

Sąd zasądził na rzecz powódki odsetki ustawowe w oparciu o treść art. 481 § 1 i § 2 k.c. i 482 § 1 k.c.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo, uznając, ze powódka nie wykazała, iżby dostarczyła pozwanej 34 sztuki zespołów spawanych tulei (...), objętych fakturą nr (...).

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 100 k.p.c. - w myśl zasady stosunkowego rozdziału kosztów, mając na uwadze fakt, że powódka wygrała sprawę w 76% a na koszty przez nią poniesione złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 602 zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.417 zł. Pozwana poniosła zaś koszty procesu w kwocie 4.344,72 zł (spis kosztów karta 245).

Apelację od przedmiotowego rozstrzygnięcia wywiodła pozwana. Zaskarżyła przedmiotowy wyrok w części zasądzającej od pozwanej na rzecz powódki kwotę 9.186,81 zł. wraz z ustawowymi odsetkami.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwana zarzuciła obrazę prawa materialnego tj.;

-art. 498 § 1 i 2 k.c. oraz art. 499 k.c. poprzez ich niezastosowanie , a w konsekwencji nieuwzględnienie podniesionego przez pozwaną procesowego zarzutu potrącenia, stanowiącego jednocześnie materialne oświadczenie o potraceniu

-art. 451 § 3 k.c. w zw. z art. 503 k.c. poprzez ich wadliwą wykładnię sprowadzającą się do przyjęcia, że nie znajdują one zastosowania w sytuacji braku przyporządkowania poszczególnych wierzytelności przedstawionych do potrącenia przez potrącającego do konkretnych długów

-art. 60 k.c. poprzez jego niezastosowanie , czego konsekwencję stanowiło uznanie złożonego przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty oświadczenia woli w przedmiocie potracenia za bezskuteczne, podczas gdy pozwana w treści uzasadnienia sprzeciwu od nakazu zapłaty w sposób jednoznaczny wskazała, które wierzytelności przysługujące pozwanej względem powódki mają zostać umorzone na skutek potrącenia .

Ewentualnie w razie uznania przez Sąd II Instancji za bezskuteczny podniesionego w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzutu potrącenia stanowiącego jednocześnie materialne oświadczenie o potraceniu apelująca wskazała na podstawie art. 381 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 k.p.c. na dodatkowy zarzut apelacji w postaci nowych faktów i dowodów, których pozwana nie mogła powołać w postępowaniu przed Sądem II instancji tj;

materialnego oświadczenia o potrąceniu z dnia 27 stycznia 2014 r. wraz z dowodem nadania przedmiotowego pisma powódce i pełnomocnictwem legitymującym do składania materialnych oświadczeń woli w imieniu pozwanej, oraz podniosła w tym zakresie procesowy zarzut potrącenia objętych sporem przysługujących powódce od pozwanej wierzytelności.

Mając na uwadze zakres zaskarżenia wyroku oraz treść postawionych zarzutów apelująca na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części, poprzez oddalenie powództwa również co do kwoty 9.186,81 zł. z odsetkami ustawowymi oraz o zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z przedłożonym spisem. Apelująca wniosła także o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję wg. norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka podtrzymała w całości swoje stanowisko w sprawie. Nadto wskazała, iż wniosek pozwanej zawarty w apelacji w przedmiocie dopuszczenia dowodu z oświadczenia o potrąceniu z dnia 24 stycznia 2014 r. jest spóźniony i winien zostać oddalony. Wniosła nadto o zasądzenie na swoja rzecz kosztów postępowania za II instancję w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Apelacja pozwanej podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, a ze zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził poprawne wnioski. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy ich ocenę prawną. Z tych względów zaskarżone orzeczenie powinno się ostać.

W niniejszej sprawie decydującą kwestią było to czy wierzytelność powódki zasądzona wyrokiem Sądu I instancji uległa umorzeniu wskutek potrącenia jej z wierzytelnościami pozwanej. Wynika to z faktu przyjęcia przez Sąd Rejonowy nieskuteczności oświadczenia o potraceniu złożonego przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty co było podstawą oddalenia powództwa.

Rzeczą Sądu Odwoławczego było zatem ustalenie w ramach zarzutów apelującej czy oświadczenie o potrąceniu złożone w sprzeciwie od nakazu zapłaty wywołało skutki w sferze prawa materialnego.

Na wstępie stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu Rejonowego, iż składający zarzut potrącenia musi wskazać i podporządkować jakie wierzytelności powinny być względem siebie potrącone.

Jeżeli bowiem składający oświadczenie o potrąceniu ma kilka długów może ale nie jest zobowiązany wskazać który z nich chce spłacić w wyniku potrącenia. Jeżeli tego nie uczynił, zgodnie z art. 503 k.c. odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy art. 451 k.c. o sposobie zaliczenia zapłaty. Jednakże nie ulega wątpliwości że art. 451 k.c. ma odpowiednie zastosowanie tylko w sytuacji, gdy świadczenie dłużnika, a wiec w przypadku potrącenia jego wierzytelność jest niższa od sumy jego długów. Jeżeli natomiast suma jego długów jest niższa lub równa jednej lub sumie kilku wierzytelności zgłoszonych do potrącenia, przepisy art. 451 k.c. w ogóle nie znajdują zastosowania, gdyż wierzytelności zgłoszone do potrącenia pozwalają na spłatę wszystkich długów potrącającego i problem zaliczenia zapłaty na długi w ogóle nie powstaje. ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2013 r. IIICZP 106/12).

Mimo tego stanowiska oświadczenie o potrąceniu załączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie wywołało skutku materialnoprawnego.

Nie budzi wątpliwości , iż pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje co do zasady umocowania do złożenia oświadczenia o potrąceniu czy też przyjmowania takiego oświadczenia (tak też: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 20 października 2004 r., I CK 204/04, OSNC 2005/10/176; wyroku Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2009 r., IV CSK 356/2008, LexPolonica 2077693; wyroku Sądu Najwyższego z 12 października 2007 r., V CSK 171/2007, LexPolonica 2092255). Zatem także po drugiej stronie musi być obecna osoba zdolna do odbioru takiego oświadczenia - tj. strona lub jej pełnomocnik upoważniony do odbioru oświadczeń o potrąceniu.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iż pełnomocnik pozwanej dysponowała pełnomocnictwem do składania oświadczeń w przedmiocie potrącenia ( zostało ono dołączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty). Jednakże pełnomocnictwa takiego nie posiadał pełnomocnik powódki, któremu właśnie został doręczony sprzeciw pozwanej od nakazu zapłaty a zatem również oświadczenie o potrąceniu.

Tym samym prawidłowo ustalił Sad Rejonowy, iż oświadczenie pozwanej w przedmiocie potrącenia załączone do sprzeciwu w niniejszej sprawie nie wywołało skutków w sferze prawa materialnego, a co za tym idzie było nieskuteczne.

Merytorycznemu badaniu Sądu Odwoławczego nie podlegało także załączone dopiero do apelacji oświadczenie o potrąceniu z dnia 27 stycznia 2014 r. albowiem wniosek o dopuszczenie dowodu z tych dokumentów był spóźniony w myśl art. 381 k.p.c. i w oparciu o powyższy przepis został przez Sąd II instancji oddalony .Sąd Okręgowy podziela przy tym pogląd wyrażony w orzecznictwie, iż potrzeba nowych faktów i dowodów w postępowaniu odwoławczym powinna być następstwem zmienionych okoliczności sprawy, które są niezależne od zapadłego rozstrzygnięcia pochodzącego od sądu I instancji albo otwarcia się możliwości dowodzenia okoliczności faktycznych wcześniej niemożliwych do wykazania z przyczyn obiektywnych. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku nie uwzględni( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2013 r. I ACa 1191/12). Tym samym skuteczny procesowo zarzut potrącenia w postępowaniu odwoławczym musiałby mieć podstawę w okolicznościach niezależnych od zapadłego rozstrzygnięcia.

Nie budzi wątpliwości iż wniosek dowodowy zawierający nowe oświadczenie pozwanej w przedmiocie potrącenia złożony był na skutek niekorzystnego dla niej wyroku Sądu Rejonowego . Podkreślić też trzeba, iż pozwana reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika, który przed Sądem pierwszej instancji powoływał się jedynie na oświadczenie o potrąceniu dołączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Przy czym zgodnie z cytowanym powyżej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie wydanie niekorzystnego dla strony wyroku nie może stanowić samoistnej podstawy powołania się w postępowaniu apelacyjnym na nowe fakty i dowody.

Z taką sytuacja mamy zaś do czynienia w niniejszej sprawie.

Z powyższych przyczyn dowód w postaci oświadczenia o potrąceniu załączony do apelacji w niniejszej sprawie nie mógł zostać uwzględniony a zatem Sad Odwoławczy nie badał jego materialnoprawnej skuteczności.

Ze względów wskazanych wyżej apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu w oparciu o przepis art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w myśl art. 98 i 99 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( dz. U. 2013.490 j.t.).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Bożena Przewoźniak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Data wytworzenia informacji: