Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka D. S. złożyła pozew o zapłatę kwoty 5000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty przeciwko (...) S.A. (...) z siedzibą w W. z tytułu zadośćuczynienia za doznane cierpienia z powodu wypadku, któremu uległa w dniu 30.06.2013 r. Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu .

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w dniu 30.06.2013 r. przechodząc przez przejście dla pieszych w N. na ulicy (...) wpadła w pozbawioną pokrywy studzienkę kanalizacyjną i w wyniku tego zdarzenia doznała złamania V kości śródstopia. Po zdarzeniu powódce w szpitalu założono gips i skierowano na zabiegi rehabilitacyjne. Powódka została poinformowana przez Urząd Gminy w N., że gestorem sieci studzienek kanalizacyjnych jest spółka (...) sp. z o.o. w N. Dlatego też powódka zgłosiła szkodę tej spółce, która przekazała sprawę pozwanemu. Pozwany zaś odmówił powódce odszkodowania, wskazując iż brak jest odpowiedzialności spółki za powstałą szkodę .

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł brak legitymacji biernej po stronie ubezpieczonego (...) sp. z o.o. w N.. W ocenie pozwanego ubezpieczony nie miał prawnego obowiązku dokonywania okresowych przeglądów skrzynek hydrantowych. Nadto nie zgłoszono mu faktu braku pokrywy studzienki, dlatego też ubezpieczony nie miał świadomości jej uszkodzenia. Poza tym pozwany podkreślił, iż najczęstszą przyczyna braku pokryw skrzynek hydrantowych są kradzieże dokonywane przez osoby zbierające złom, co jest zdarzeniem losowym, za które pozwany nie ponowi odpowiedzialności, gdyż pozostaje ono poza wpływem ubezpieczonego.

Wyrokiem z dnia 1 października 2014 r. Sąd Rejonowy w Szubinie V Zamiejscowy Wydział Cywilny w Nakle nad Notecią oddalił powództwo i

zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył co następuje:

W dniu 30.06.2013 r. powódka wraz z zięciem D. G. robiła zakupy w centrum N. w P. (...). Zostawili samochód przy ul. (...) i przechodzili do sklepu po pasach na ul. (...). Idąc do sklepu oboje nie zauważyli, by na pasach były jakiekolwiek nierówności. Wracając z zakupami przechodzili po tych samych pasach w kierunku ulicy (...). Powódka nie zauważyła, że na skrzynce hydrantowej, znajdującej się na pasach brak jest pokrywy, dlatego też wpadła w znajdujące się tam zagłębienie i przewróciła się. D. G. pomógł jej wstać, a że bolała ją prawa noga zawiózł ją do szpitala w N., gdzie stwierdzono złamanie V kości śródstopia i założono gips.

Powódka ponad miesiąc przebywała na zwolnieniu lekarskim, a po zdjęciu gipsu przez kolejny miesiąc chodziła jeszcze na rehabilitację.

Powódka w chwili wypadku była zatrudniona, gdzie była objęta grupowym ubezpieczeniem w (...) S.A., który przyznał jej odszkodowanie z tytułu nieszczęśliwego wypadku w kwocie 650 zł za uszczerbek na zdrowiu w wysokości 2,5%.

Od dnia 01.06.2013 r. do 16.07.2013 r. do Straży Miejskiej w N. w ogóle nie było zgłoszeń dotyczących studzienek kanalizacyjnych ani też skrzynek hydrantowych.

Straż Miejska często otrzymuje zgłoszenia o kradzieży pokryw, które są sprzedawane na złom. Po zgłoszeniu strażnicy niezwłocznie reagują i czasami udaje się odzyskać pokrywę w punkcie skupu złomu. (...) sp. z o.o. w N. po otrzymaniu zgłoszenia także niezwłocznie przystępuje do naprawy urządzenia. Natomiast, gdy do kradzieży dochodzi w dni wolne od pracy i nie ma możliwości powiadomienia właściwych służb, to Straż Miejska dokonuje zabezpieczenia miejsca poprzez oznaczenie elementami odblaskowymi.

Stan faktyczny ustalony przez Sąd był bezsporny.

Powódka powoływała się w sprawie na odpowiedzialność (...)

(...) sp. z o.o. w N.,

wynikającą z art. 61 ustawy Prawo budowlane, zgodnie z którym właściciel lub

zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany m.in. utrzymywać i użytkować

obiekt zgodnie z obowiązującym prawem w tym zapewnić bezpieczne

użytkowanie. Natomiast zgodnie z art. 62 i 64 tej ustawy obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego, a dokumentem stanowiącym o przeprowadzonej kontroli winna być książka obiektu budowlanego.

W ocenie Sądu Rejonowego skrzynka hydrantowa pozbawiona pokrywy, o którą potknęła się powódka, nie stanowi obiektu budowlanego podlegającego prawu budowlanemu. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy Ustawy z dnia 21 marca 1995 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013.260). Zgodnie z art. 19 ust. 1 tej ustawy organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi. Natomiast art. 19 ust. 2 pkt 4 zarządcą dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 8, dla dróg gminnych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Zgodnie zaś z art. 20 pkt 4 tej ustawy do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2.

W sprawie bezsporne jest, że Burmistrz N. zlecił zarządzanie skrzynkami hydrantowymi i studzienkami kanalizacyjnymi znajdującymi się na drodze (...) sp. z o.o. w N..

Zgodnie zaś z art. 429 k.c. kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy przyjął, że do obowiązków w/w przedsiębiorstwa należało utrzymanie skrzynki hydrantowej w należytym stanie technicznym i że przejęło ono odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu tych obowiązków.

Bezsporne jest także w sprawie, iż pozwany przejął odpowiedzialność za ubezpieczone u niego (...) sp. z o.o. w N..

Natomiast art. 416 k.c. stanowi, że osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu. Według tego przepisu odpowiedzialność można przypisać jedynie wówczas, gdy zostaną spełnione następujące przesłanki, to jest: szkoda, wina, którą można przypisać sprawcy zdarzenia i wreszcie związek przyczynowy pomiędzy szkodą a bezprawnym zachowaniem się sprawcy.

Sprawca ponosi odpowiedzialność deliktową na zasadzie winy, która może mieć postać winy umyślnej lub nieumyślnej - niedbalstwa. Niedbalstwo zaś wiąże się z niezachowaniem wymaganej staranności, niezbędnej do uniknięcia skutku, którego sprawca nie chciał wywołać. Z kolei zgodnie z art. 355 k.c. dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Oceniając czy dane zachowanie jest zawinione należy badać nie tylko, czy jest ono obiektywnie bezprawne, lecz również, czy sprawca dochował należytej staranności od niego wymaganej, a jeżeli tego nie uczynił, to z jakich przyczyn..

Dlatego też, w ocenie Sądu Rejonowego, aby przypisać (...) sp. z o.o. w N., zawinienie należało zbadać, czy wykonał on ciążące na nim obowiązki z należytą starannością, której można od niego wymagać jako zarządcy urządzeń znajdujących się na drodze publicznej.

Sąd I instancji powołał się na pogląd Sądu Najwyższego w wyroku z 08.07.1998r., zgodnie z którym ocena miernika postępowania, którego istota tkwi w zaniechaniu dołożenia staranności, nie może być formułowana na poziomie obowiązków niedających się wyegzekwować, oderwanych od doświadczeń uwzględniających reguły zawodowe i konkretne okoliczności, a także określony typ stosunków ( wyrok SN z dnia 8 lipca 1998 r.,111 CKN 574/97)

W ocenie Sądu Rejonowego (...) sp. z o.o. w N., nie można przypisać winy, albowiem skrzynka hydrantowa, o którą potknęła się powódka nie była uszkodzona, tylko w ogóle nie posiadała pokrywy, która została skradziona. O każdej usterce takiego urządzenia lub studzienki kanalizacyjnej (...) było powiadamiane przez Burmistrza Gminy N.. Ten zaś był informowany przez strażników Straży Miejskiej, do których mieszkańcy N. zgłaszali nieprawidłowości. Po otrzymaniu takiej informacji w/w Spółka niezwłocznie reagowała naprawiając lub zabezpieczając uszkodzone urządzenie. Jednakże na długo przed zdarzeniem jak i na długo po nim do Straży

Miejskiej nie dotarły żadne sygnały, że skrzynka hydrantowa nie posiada pokrywy. Jak wynikało z zeznań dyżurnego Straży Miejskiej pokrywy te bardzo często są przedmiotem kradzieży i są sprzedawane na złom. Pomimo intensywnych działań Straży Miejskiej i Policji nie zawsze je można odzyskać. Na samej ulicy (...), na której doszło do zdarzenia jest kilkanaście studzienek kanalizacyjnych i parę skrzynek hydrantowych. Nie sposób zatem natychmiast zareagować po kradzieży pokryw tych urządzeń. Pracownicy Spółki musieliby bowiem codziennie, nieprzerwanie monitorować wszystkie takie urządzenia na terenie całej Gminy (...) i sprawdzać czy doszło do kradzieży ich pokryw. Całkowite zatem zabezpieczenie się (...) przed kradzieżą prowadziłoby do egzekwowania wymagań praktycznie niewykonalnych

Niewątpliwie powódka uległa wypadkowi w dniu 30.06.2013 r., jednakże zdaniem Sądu Rejonowego pozwanemu nie można przypisać winy, ani w postaci niedbalstwa, ani tym bardziej w postaci winy umyślnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji oddalił powództwo.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. , na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego pozwanego. W ocenie Sądu w sprawie nie zachodził szczególnie uzasadniony wypadek , by nie obciążać jej kosztami zastępstwa prawnego pozwanego.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła powódka, zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-

art. 416 kodeksu cywilnego, poprzez jego błędną interpretację, co skutkowało oddaleniem powództwa z powodu niemożności przypisania winy (...) Sp. z o.o. w N. n/N. i w konsekwencji przyjęcie, iż osoba prawna obowiązana do naprawienia szkody w sposób należyty wykonywała ciążące na niej obowiązki w zakresie właściwego utrzymania urządzeń w drodze publicznej,

-

art. 3 ust. 3a Prawa budowlanego, poprzez jego błędna interpretację i uznanie, iż skrzynka hydrantowej pozbawiona pokrywy, nie stanowi obiektu budowlanego w rozumieniu tego przepisu, podczas gdy wszystkie elementy sieci tworzące całość techniczno użytkową dopiero łącznie spełniają funkcję dla której zostały zbudowane.

Powołując się na powyższe skarżąca wniosła o zmianę wyroku poprzez

zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 5000 zł wraz z ustawowymi

odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest zasadna.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c, które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne. Jednakże, Sąd I instancji wywiódł nieprawidłowe wnioski z prawidłowego stanu faktycznego i dokonał błędnej wykładni niektórych przepisów.

Ustalony stan faktyczny był między stronami bezsporny. Sporna była natomiast odpowiedzialność pozwanego za krzywdę, której doznała powódka przechodząc przez pasy dla pieszych na u. D. w N..

Sąd Rejonowy słusznie powołał się na treść art. 19 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (według stanu na dzień zdarzenia -Dz.U.2013.260), zgodnie z którym zarządcą dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 8, dla dróg gminnych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta)

Przejście dla pieszych jest niewątpliwie częścią drogi publicznej. W myśl art. 20 (pkt 4, 10, 11, 12, 14, 19) ustawy o drogach publicznych do zarządcy drogi należy w szczególności:

-

utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2.

-

przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego;

-

wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających;

-

przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników;

-

wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia;

-

zarządzanie i utrzymywanie kanałów technologicznych i pobieranie opłat, o których mowa w art. 39 ust. 7.

Kanałem technologicznym w myśl art. 4 pkt 15a) cytowanej ustawy jest kanał - ciąg osłonowych elementów obudowy, studni kablowych oraz innych obiektów lub urządzeń służących umieszczeniu lub eksploatacji:

a)  urządzeń infrastruktury technicznej związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego,

b)  linii telekomunikacyjnych wraz z zasilaniem oraz linii elektroenergetycznych, niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, wobec treści powyższych przepisów, oczywistym jest, że zarządca drogi winien utrzymywać drogę w stanie nadającym się do użytkowania i nie zagrażającym bezpieczeństwu jej użytkownikom. Wiadomym jest, że Burmistrz N. zlecił zarządzanie skrzynkami hydrantowymi i studzienkami kanalizacyjnymi znajdującymi się na drodze (...) sp. z o.o. w N.. Zdaniem Sądu Okręgowego, w tej części przekazał zarząd nad utrzymaniem drogi (...) sp. z o.o. i nie jest potrzebna regulacja prawna do tego, by zlecić okresowe przeglądy tych urządzeń, by można mówić o odpowiedzialności za ich stan. Otóż samym niedbalstwem (...) sp. z o.o. było nie sprawdzanie stanu tych urządzeń. Nie można bowiem przerzucić na lokalną społeczność obowiązku zawiadamiania Straży Miejskiej czy samego (...) sp. z o.o. o uszkodzeniu czy kradzieży elementów studzienek kanalizacyjnych i hydrantów. Sprawdzanie ich stanu należy bowiem do (...) sp. z o.o., chociażby na podstawie powyżej cytowanego przepisu.

Nadmienić również należy, że ul. (...) w N. jest jedną z głównych i bardzo ruchliwych ulic. Przejście przez pasy dla pieszych w tym miejscu, gdzie doszło do zdarzenia, wymaga dużej uwagi i koncentracji na

przejeżdżających samochodach, więc brak pokrywy skutkujący nierównością drogi jest niebezpiecznych dla pieszych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, iż zostały spełnione wszystkie trzy kumulatywne przesłanki z art. 416 k.c. i w zw. z art. 822 § 1 k.c. odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi pozwany.

W zakresie ustalenia wysokości zadośćuczynienia należnego powódce, Sąd Okręgowy uznał, że dochodzona pozwem kwota 5000 zł jest adekwatna do cierpień, które dotknęły powódkę na skutek złamania kości śródstopia. Powódka bowiem miała dwukrotnie zakładany gips, razem na 12 tygodni, uczęszczała na rehabilitację i z uwagi na długość zwolnienia lekarskiego, jak i wiążące się z tym mniejsze dochody, musiała wcześniej wrócić do pracy.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok (art. 386 § k.p.c.) i na podstawie art. 445 § 1 k.c. zasądził na rzecz powódki kwotę 5000 zł tytułem zadośćuczynienia. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

W zakresie kosztów procesu zmiana polegała na zasądzeniu od pozwanego na rzecz powódki kwoty 867 zł z tego tytułu na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Na koszty te składa się opłata od pozwu (250 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) i wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 600 zł ( § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu -Dz.U.2013.490 j.t).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy również orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Na koszty należnego powódce jako stronie wygrywającej od pozwanego składa się opłata od apelacji (250 zł) i wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 300 zł (§ 12 ust. l pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu).

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem