Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Zbigniew Koźma
Sędziowie:	SA Katarzyna Przybylska SO del. Elżbieta Milewska - Czaja (spr.)
Protokolant:	sekretarz sądowy Żaneta Dombrowska

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...)

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w S.

z dnia 19 czerwca 2012 r. sygn. akt I C 58/12

I.  oddala apelację,

II.  oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt VACa 987/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2012r. Sąd Okręgowy w
S. w sprawie z powództwa M. J. przeciwko
Skarbowi Państwa (...) o odszkodowanie oddalił powództwo i orzekł o kosztach
procesu.

Powód M. J. domagał się zasądzenia od pozwanego
Skarbu Państwa - (...) kwoty
2.182,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami o dnia 28 czerwca
2008 r. do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za szkodę
majątkową wyrządzoną na skutek wydania przez (...) w dniu 30.07.2010 r. w sprawie (...) postanowienia w przedmiocie przyznania
powodowi zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę na podstawie
niezgodnego z konstytucją przepisu art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu z
dnia 26.10.1950 r.

W piśmie procesowym z dnia 10.11.2011 (k. 149 akt) powód
rozszerzył powództwo domagając się od pozwanego zapłaty dalszej
kwoty 1030,86 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 lipca 201
lr. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za wydanie przez (...) kolejnego prawomocnego postanowienia w
przedmiocie zwrotu kosztów dojazdu powoda na rozprawę w dniu

22.07.201  (...) również na podstawie niekonstytucyjnego przepisu
tj. art. 4 ust 1 i 5 Dekretu z dnia 26.10.1950r. o zwrotu kosztów
dojazdu świadków na rozprawę.

Pozwany Skarb (...) o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda
kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz
Skarbu Państwa-(...) w
wysokości dwukrotności stawki minimalnej. W uzasadnieniu
swojego stanowiska pozwany przytaczając obszerną argumentację

prawną podniósł, iż wbrew twierdzeniom powoda, (...) przyznając powodowi zwrot kosztów dojazdu na
rozprawy w toku postępowania karnego w sprawie (...) na podstawie art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu z dnia
26.10.1950r. o należnościach świadków w postępowaniu
sądowym działał w ramach obowiązującego porządku prawnego.
Skoro więc działanie pozwanego nie było bezprawne to powodowi
nie przysługuje prawo żądania odszkodowania na podstawie art.
4171 kc.

Sąd Okręgowy orzekając, oparł się na następujących
ustaleniach i rozważaniach:

Powód M. J. zamieszkały w T. stawił się na
wezwanie (...) w charakterze świadka w
sprawie karnej (...) (...). W
dniu 25.06.2008r. powód złożył wniosek o przyznanie mu zwrotu
kosztów dojazdu samochodem osobowym w kwocie 500 zł oraz
kosztów noclegu w kwocie 118zł. Zarządzeniem z dnia
25.06.2008r. (...) przyznał
powodowi w związku z jego stawiennictwem na rozprawie w
charakterze świadka w sprawie (...) tytułem zaliczki kwotę
265 zł, w tym 124 zł - koszty przejazdu pociągiem PKP (...),
pociąg osobowy; 23 zł - dieta; 118 zł - koszt noclegu wg
rachunku. W zarządzeniu zaznaczono, iż wniosek w pozostałym
zakresie dotyczący kosztów użycia samochodu zostanie
rozpoznany odrębnym postanowieniem. W dniu 23.12.2008r.
powód, w związku z zakończeniem postępowania karnego, złożył
wniosek o rozpatrzenie jego wniosku z dnia 25.06.2008r. w
przedmiocie kosztów dojazdu. Postanowieniem z dnia
30.07.20010r., wydanym w sprawie (...) przyznał powodowi- świadkowi M. J. na
podstawie art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu z 26.10.1950r. o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (DZ.U.
1950, Nr 49 poz. 45) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 4.07.1990r. w sprawie wysokości

należności świadków i stron w postępowaniu sądowym (DZ.U.
1990, Nr 49, poz. 284) tytułem zwrotu kosztów podróży kwotę 124
zł. Kwota ta odpowiadała kosztowi zakupu bilety PKP (...) w obie strony od miejsca zamieszkania świadka
w T. do S..

Na powyższe postanowienie powód złożył zażalenie
domagając się jego uchylenia i przyznania kosztów dojazdu
zgodnie z kosztami ryczałtu ustawowego 658 km x 2 strony x

0.  8358 zł/km tj. kwoty 1099,91 zł. W powyższym zażaleniu
powód podniósł, że art. 4 ust 1 Dekretu z dnia 26.10.1950r. o
należnościach świadków, biegłych i stron postępowania, w toku
postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie (...) został uznany za sprzeczny z Konstytucją. W tym stanie
rzeczy wobec braku normy prawnej powód wskazał, iż zasadnym
jest stasowanie chwilowo ustawy o kosztach w sprawach
cywilnych, zgodnie z którą stronom oraz świadkom przysługuje
zwrot kosztów dojazdu według norm ryczałtowych.
Postanowieniem z dnia 15 listopada 2010r. Sąd Okręgowy w
Słupsku w sprawie (...) utrzymał w mocy zaskarżone
postanowienie. W uzasadnieniu swojego stanowiska Sąd
Okręgowy stwierdził, iż (...) w sposób prawidłowy
ustalił koszty dojazdu świadka M. J. do Sądu, na
wezwanie Sądu, stosując obowiązujące przepisy tj. Dekret z dnia
26.10.1950r o należnościach świadków, biegłych i stron.

Wyrokiem z dnia 22.03.201 lr. wydanym w sprawie o sygn.
akt. (...) Trybunał Konstytucyjny orzekł:

1.  Art. 4 ust Dekretu z dnia 26.10.1950r. o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz.U. Nr
49, poz. 445, z 2004r, Nr 273, poz. 2702 oraz z 2009 Nr 221, poz.
1739) jest niezgodny z art. 64 ust 2 Konstytucji Rzeczpospolitej
Polskiej.

II. Przepis wymieniony w części I traci moc obowiązującą z
upływem 12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w
Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej.

Powód stawił się do (...) w dniu

22.07.201  lr. celem złożenia zeznań w charakterze świadka w

sprawie (...)(poprzednia sygn. (...)). Tego samego
dnia powód złożył wniosek o zwrot kosztów dojazdu na rozprawę
w wysokości 1203,55 zł (720 km x 2 strony x 0,8358 zł/km. W
dniu 22.07.201 lr. wypłacono powodowi zaliczkowo kwotę 191,90
zł tytułem zwrotu kosztów podróży za dojazd na rozprawę.
Pismem z dnia 26.07.20lir. powód złożył wniosek o zwrot
kosztów noclegu w kwocie 275 zł i zwrot opłaty parkingowej w
kwocie 2,50 zł. Postanowieniem z dnia 5.08.20lir. wydanym w
sprawie (...)przyznał powodowi
zwrot kosztów podróży w kwocie 191,90 zł, dietę w kwocie 23 zł i
zwrot kosztów noclegu w kwocie 275zł. Z uzasadnienia tegoż
postanowienia wynika, iż wysokość należnych powodowi kosztów
w związku z jego stawiennictwem (...) charakterze świadka na rozprawie w dniu 22.07.20lir. Sąd
ustalił na podstawie art. 4 ust 1 Dekretu z dnia 26.10.1950r. o
należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu
sądowym. Jednocześnie w uzasadnieniu tym Sąd podniósł, iż
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 marca 201 lr. w
sprawie(...), w którym orzekł że art. 4 ust 1 Dekretu (...)
jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, jednoznacznie wskazał, iż przepis ten traci moc
obowiązującą z upływem 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku w
Dzienniku Ustaw, co nastąpiło 5 kwietnia 201 lr. Taka sytuacja
oznacza, że do czasu utraty mocy obowiązującej zaskarżonego
przepisu, przepis ten obowiązuje i ma moc normy prawnej.

Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie
podnosząc, iż z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego
wynika, iż w przypadku oddalenia wniosku w postępowaniu
karnym o zwrot kosztów dojazdu faktycznie poniesionych za tak
wyrządzoną szkodę na podstawie art. 417 ^{( 1)} § 1 kpc odpowiadać
będzie Skarb Państwa (...), który
orzeczenie wydał. (...), postanowieniem z
dnia 13 października 201 lr. wydanym w sprawie(...) w mocy zaskarżone postanowienie, wskazując w
uzasadnieniu, iż art. 4 ust. 1 dekretu z dnia 26 października
1950r. - co wynika wprost z części II wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 22 marca 2011 roku - przestanie

obowiązywać od dnia 5 kwietnia 2012r. i do tego czasu sądy
winny go stosować przy rozliczeniu kosztów stawiennictwa
świadków w sprawach karnych albowiem brak jest innej
podstawy prawnej.

Sąd Okręgowy uznał, iż powództwo należało oddalić jako
bezzasadne. Powód w niniejszym postępowaniu domagał się
odszkodowania za szkodę majątkową w ściśle określonej
wysokości, a stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą, która w ocenie
powoda(...) winien był my wypłacić tytułem
zwrotu kosztów dojazdu do Sądu na wezwanie sądu celem
złożenia zeznań w charakterze świadka w sprawie karnej, a kwotą
wypłaconą mu przez ten sąd na podstawie prawomocnych
postanowień incydentalnych w sprawie kosztów. W uzasadnieniu
swojego żądania, powód wskazał na wyrok Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 22.03. 201 lr., sygn. (...), w którym
to wyroku Trybunału Konstytucyjnego orzekł, że art. 4 ust. 1
dekretu z dnia 26.10.1950r. jest niezgodny z art. 64 ust. 2
Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. A właśnie, na podstawie tego
przepisu(...) przyznawał mu zwrot kosztów
dojazdu na rozprawy według cen biletu (...), (...) pociąg
osobowy- jako najtańszego środka komunikacji masowej, a nie
według rzeczywistych kosztów, które powód poniósł tj. liczonych
według ryczałtu kosztów dojazdu samochodem osobowym. Jako
podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art.
417 ^{( 1)} § 1 kc. Poza sporem jest okoliczność, że przepis, na
podstawie, którego (...) ustalał dla powoda
wysokość należnej mu kwoty z tytułu dojazdu na rozprawy (...) tj. art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. okazał się niekonstytucyjny. Nie oznacza to jednak,
iż (...) wydając postanowienie na tej
podstawie prawnej działał bezprawnie tj. niezgodnie z
obowiązującym porządkiem prawnym. Istotna jest bowiem
okoliczność, że Trybunał Konstytucyjny w tym samym wyroku, w
części II wskazał, że przepis wymieniony w I części (tj. art. 4 ust. 1
dekretu z dnia 26.10.1950r. ) traci moc obowiązującą z upływem
12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku
Ustaw. Wyrok ten został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z dnia

15.04.201  lr. Taka konstrukcja prawna oznacza, iż ten
niekonstytucyjny przepis istniał i obowiązywał w porządku
prawnym do dnia 15.04.2012r., gdyż do tego dnia ustawodawca
nie dokonał niezbędnych zmian legislacyjnych w tym przedmiocie.
W tym stanie rzeczy, należy uznać, iż postanowienia (...) wydane w dniach 30.07.20 lOr. i

5.08.201  lr., na podstawie których przyznano powodowi zwrot
kosztów dojazdu na rozprawę w oparciu o art. 4 ust. 1 dekretu z
dnia 26.10.1950r., zostały wydane na podstawie obowiązującego
przepisu prawnego. Za całkowicie więc dowolne należy uznać
twierdzenie powoda - iż wobec stwierdzenia przez Trybunał
Konstytucyjny niekonstytucyjności art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. - a którego podstawą m.in. było odmienne
uregulowanie zasad zwrotu poniesionych przez świadków
wydatków związanych ze stawiennictwem na wezwanie sądu w
postępowaniu cywilnym - sądy w postępowaniu karnym winny
były stosować w sposób odpowiedni właśnie te przepisy tj. art. 86
ustawy o kosztach w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005r.
obowiązującej od dnia 2.03.2006r.

Podstawą uwzględnienia roszczeń powoda w ocenie Sądu
Okręgowego nie może być również art. 417 ^{( 1)} § 4 kc. Powód
podnosił, iż Skarb Państwa jako ustawodawca jest odpowiedzialny
za to, że nie zostały zmienione zasady zwrotu kosztów dojazdu
świadków do sądu w postępowaniu karnym na wezwanie sądu,
bezzwłocznie po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny o
niezgodności z Konstytucją art. 4 ust. 1 Dekretu z dnia
26.10.1950r. i że nie zostały one dostosowane do zasad zwrotu
kosztów stawiennictwa świadków w sprawach cywilnych
określonych w art. 86 ustawy o kosztach sądowych, która to
ustawa obowiązuje od dnia 2.03.2006r. Nadto powód zarzucił, iż
ustawodawca jest odpowiedzialny za to, że nie zmienił w tym
samym czasie zasad zwrotu kosztów dojazdu świadków na
wezwanie sądu w postępowaniu cywilnym i w postępowaniu
karnym. Sąd I instancji wskazał, że żaden akt prawny nie
nakładał na ustawodawcę tj. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
wydania aktu normatywnego w zakresie zmian zasad

przyznawania świadkom wydatków związanych z ich
stawiennictwem na wezwanie sądu w sprawach karnych, a taki
wymóg wynika bezpośrednio § 4 art. 417 ¹ kc. W myśl tego
przepisu Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną przez
niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania
przewiduje przepis prawa. Żaden jednak przepis prawa nie
nakładał na ustawodawcę obowiązku wydania aktu
normatywnego w zakresie dostosowania zwrotu kosztów dojazdu
świadków na wezwanie Sądu w postępowaniu karnym do zasad
obowiązujących w postępowaniu cywilnym.

Okosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc .
Powyższy wyrok zaskarżył powód w całości zarzucając mu:

1 ) naruszenie prawa materialnego :

-

art. 416 kc oraz art. 417.1 kc. poprzez wadliwą wykładnię a
to poprzez uznanie, że wprowadzenie do obrotu prawnego
normy prawa sprzecznej z Konstytucją i wydanie na jej
podstawie orzeczenia nie skutkowało obowiązkiem
naprawienia szkody powstałej w skutek takiego stanu rzeczy
pomimo braku bezprawności działania organów państwa;

-

art. 77 ust. 1 Konstytucji poprzez pominięcie a to poprzez
uznanie, że działanie organów państwa na podstawie normy
prawnej niezgodnej z Konstytucją nie niesie obowiązku
zapłaty odszkodowania za skutki tychże działań;

-

art. 64 ust. 2 Konstytucji - poprzez pominiecie a to poprzez
oddalenie powództwa w zakresie kosztów podróży;

Powód wniósł o uchylenie wyroku i wyznaczenie rozprawy
apelacyjnej oraz zmianę zaskarżonego wyroku i skierowanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu lub o
uwzględnienie powództwa i zasądzenia należności zgodnie z
ograniczonym żądaniem pozwu oraz zasądzenie od pozwanego na
rzecz powoda kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów dojazdu
wg norm oraz kosztów opłat sądowych przed Sądem I i II
instancji.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że
użycie normy prawnej sprzecznej z Konstytucją do wykonania
aktu władzy jest stanem naruszenia ustawy zasadniczej, a więc

działaniem niekonstytucyjnym i w tym znaczeniu użycie takiej
normy jest „niezgodnym z prawem działaniem organu władzy
publicznej" w rozumieniu Art. 77 ust. 1 Konstytucji.

Skarżący podniósł, że roszczenie swe bowiem opiera wprost
na treści art.77 Konstytucji i wskazuje na bezprawność działania
organu Państwa na poziomie konstytucyjnym. Pomimo więc, że
działanie organu Państwa było zgodne z treścią normy prawnej -
Dekretu, to jednak było bezprawne w rozumieniu art. 64 ust. 2
Konstytucji a w konsekwencji rodziło odpowiedzialność na
podstawie art. 77 ust. 1 Konstytucji, którą to normuje art. 417.1
k.c.

Skarżący wskazał, iż w uzasadnieniu orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego, art. 4 ust. 1 Dekretu kształtował jednolitą
regułę zwrotu kosztów podróży świadków. Rozstrzygał tym samym

o„równej dla wszystkich" adresatów tego przepisu ochronie
prawnej kosztów podróży, nie różnicując nikogo w przyjętej
regulacji. Jednakże dokonując nowelizacji norm prawa w zakresie
postępowań cywilnych Ustawą z dnia 25 lipca 2005 r.
ustawodawca wskazał, że świadkowi przysługuje zwrot kosztów
podróży wg. zasad obowiązujących pracowników zatrudnionych w
państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej. Tym samym
ujednolicenie zasad wypłaty kosztów podróży pomiędzy
pracownikami jednostek państwowej sfery budżetowej i świadków
jest w pełni uzasadnione. Skutkiem nowelizacji normy prawnej
powstał jednak stan naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji
albowiem w skutek jej wydania doszło do naruszenia systemu
jednolitej zasady zwrotu kosztów podróży świadkom . W tym
stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał, iż art. 4 ust. 1
Dekretu narusza normę art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Skarżący wskazał, że niniejsze powództwo nie opiera się w swej
podstawie o fakt naruszenia normy prawnej na której wydano
orzeczenie o zwrocie kosztów podróży, lecz na naruszeniu normy
art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Apelacyjny podziela w
niniejszej sprawie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w
uzasadnieniu wyroku z dnia 13 kwietnia 2000 r. III CKN 812/98
(OSNC 2000/10/193), że sąd II instancji jest instancją
merytoryczną, co oznacza, że ma obowiązek poczynić własne
ustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia
prawa materialnego. Mając to na względzie Sąd Apelacyjny uznał,
że dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne są w
niniejszej sprawie prawidłowe, a zatem przyjmuje je jako własne.
Nie jest przy tym obowiązkiem sądu drugiej instancji powtarzanie
ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji, o ile bowiem je
podziela, wystarczy dać temu wyraz w uzasadnieniu (takie
stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16
lutego 2005 r., sygn. akt IV CK 526/04 opubl. Lex nr 177281).

Apelacja powoda wskazywała na naruszenie prawa
materialnego w postaci art. 416kc oraz art.417 ¹ §lkc poprzez
wadliwą wykładnię tj. poprzez uznanie, że wprowadzenie do
obrotu prawnego normy prawa sprzecznej z Konstytucją i wydanie
na jej podstawie orzeczenia nie skutkowało obowiązkiem
naprawienia szkody powstałej w skutek takiego stanu rzeczy
pomimo braku bezprawności działania organów państwa.

Należy wskazać, że w ocenie Sądu Apelacyjnego nie doszło do
naruszenia powyższych norm. Otóż zgodnie z art. 416kc osoba
prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z
winy jej organu. Natomiast zgodnie z art.417 ¹ § lkc za szkodę
wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie
przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność
Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna
osoba prawna wykonująca te władzę z mocy prawa.

Jedną z podstawowych przesłanek odpowiedzialności jest
bezprawność zachowania przy wykonywaniu władzy publicznej.
Bezprawność oznacza sprzeczność miedzy sposobem
postępowania, zakresem kompetencji organu lub treścią
rozstrzygnięcia wynikającym z ustawy, a zachowaniem się
rzeczywistym organu. Tylko niezgodność z prawem polegająca na
oczywistej i rażącej obrazie prawa, nie budząca żadnych

wątpliwości, ma charakter elementarny i kwalifikowany i może
stanowić podstawę dla takiej odpowiedzialności.

Określenie przez Trybunał Konstytucyjny utraty mocy
obowiązującej aktu normatywnego na podstawie art. 190 ust. 3
Konstytucji RP wiąże Sąd powszechny, który powinien uznać
obowiązującą w tym okresie normę intertemporalną, na mocy
której przepis uznany za niezgodny z konstytucją w okresie, w
którym nie został derogowany z systemu prawnego nadal
obowiązywał. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą

i  są ostateczne. Tym samym wiążą również Sądy które muszą
zajmować stanowisko zgodnie z oceną prawną dokonaną przez
Trybunał. Należy zwrócić uwagę na stanowisko Sądu Najwyższego
zawarte w uzasadnieniu uchwały Izby Cywilnej z dnia 17 grudnia
2007r. III CZP 125/07, w którym wskazuje, iż tak długo jak
zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego przepis uznany
za niezgodny z konstytucją nadal obowiązuje, żadnemu
zachowaniu, do którego ten przepis się odnosi nie można
przepisać cechy bezprawności. Przytoczona argumentacja Sądu
Najwyższego w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 17 grudnia 2007r.
winna mieć adekwatne zastosowanie do stanów faktycznych
istniejących przed utratą mocy obowiązującej niekonstytucyjnego
przepisu. Orzeczenie odroczenia mocy obowiązującej przepisu
oznacza, że postanowienia z dnia 30.07.20lOr. i 5.08.20lir.
zostały wydane na podstawie obowiązującego prawa i nie można
mówić w tej sytuacji o jakiejkolwiek bezprawności.

Eliminacja normy niekonstytucyjnej z systemu następuje co
do zasady na przyszłość, a więc do momentu wejścia w życie
wyroku Trybunału Konstytucyjnego norma zasadniczo obowiązuje

i  wywołuje tym samym wiążące skutki prawne, które nie upadają
automatycznie wraz z usunięciem z systemu takiego wadliwego
przepisu. Trybunał Konstytucyjny wyklucza jakikolwiek skutek
retroaktywny swojego orzeczenia, wskazując, że przepisy są
niezgodne z konstytucja dopiero od określonej daty. W takim
przypadku nie może być konstruowana przesłanka bezprawności
wobec stanów faktycznych zaistniałych przed tą datą. W takich
przypadkach bowiem niezgodność z prawem aktu normatywnego

będzie się odnosić tylko do stanów na przyszłość, a akt
normatywny nie będzie mógł być uznany za niezgodny z prawem
w odniesieniu do zdarzeń poprzedzających- nie będzie też rodzić
odpowiedzialności odszkodowawczej.

Wyroki Trybunału Konstytucyjnego, które zawierają
odroczenie terminu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego
za niezgodny z Konstytucją wskazują na niezgodność aktu
normatywnego z prawem, której początek wyznacza moment
utraty przezeń mocy obowiązującej wyraźnie określony w wyroku
Trybunału Konstytucyjnego, a nie moment wejścia w życie tego
aktu. Tak wiec do czasu utraty mocy obowiązującej przepis
powinien być uznany za zgodny z prawem, przez co w rezultacie
nie może być w tym czasie źródłem odpowiedzialności
odszkodowawczej. Kompetencja zawarta w art. 190 ust.3
Konstytucji pozwalająca na odroczenie terminu wejścia w życie
ma na celu zabezpieczenie przed sytuacją, w której
niezastosowanie przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją
prowadziłoby do konsekwencji zdecydowanie bardziej
negatywnych niż jego natychmiastowa eliminacja z porządku
prawnego. Podstawową konsekwencją odroczenia wejścia w życie
orzeczenia jest pozostawienie w mocy obowiązującego przepisu
uznanego za niezgodny z Konstytucją, a tym samym nakaz jego
stosowania w okresie odroczenia. ( por. „Odpowiedzialność
odszkodowawcza władzy publicznej M. Safjan,K. Matuszyk).

Reasumując należy wskazać, że w niniejszej sprawie nie
doszło do bezprawności zachowania po stronie organu w postaci
wydania postanowień na podstawie art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. o należnościach świadków, biegłych i stron w
postępowaniu sądowym. Rozstrzygnięcia powyższe zostały oparte
na obowiązującym przepisie prawa w dacie ich wydawania więc
nie można zarzucić im bezprawności. Również nie można uznać,
że powództwo niniejsze można uwzględnić na podstawie art.
64ust.2 lub 77ust. 1 Konstytucji, albowiem w kwestii zwrotu
należności świadkom, biegłych i stron postępowania była
regulowana obowiązującym aktem normatywnym niższego rzędu,
który to sądy winny stosować.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na
mocy art.385kpc.

O kosztach orzeczono na mocy art. 102kpc zgodnie z którym
w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążać
strony przegrywającej kosztami procesu.

Ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony,
o którym mowa w art. 102kpc, ma charakter dyskrecjonalny ,
oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym
przekonaniem oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy,
(por. postanowienie SN z dnia 23.05.2012r. III CZ 25/ 12).

Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu Apelacyjnego w
niniejszej sprawie należało zastosować zasadę słuszności pomimo,
że powód przegrał w całości proces. Należy wskazać, że przepis
prawa którego dotyczyło żądanie powoda obecnie został
wyeliminowany z porządku prawnego z dniem 5 kwietnia 2012r. i
jego niekonstytucyjność jest oczywista w świetle wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22.03.20lir. Słusznie powód
wskazał, na nierówność stron, świadków i biegłych w
postępowaniach sądowych w zależności od tego czy jest to
postępowanie cywilne czy karne. Jest to złamanie zasady
równości obywateli wobec prawa , a więc zaistniała sytuacja w
tym zakresie jest nieprawidłowa i niezgodna z Konstytucją jak
stwierdził Trybunał Konstytucyjny. Jedynie fakt odroczenia w
czasie utraty przez ten przepis mocy obowiązującej określony w
wyroku Trybunału Konstytucyjnego spowodował, iż powództwo
nie mogło być uwzględnione. Natomiast obciążenie w tej sytuacji
kosztami procesu w niniejszej sprawie powoda w ocenie Sądu
Apelacyjnego byłoby dolegliwością niewspółmierną do zaistniałego
problemu prawnego. Należy wskazać, że działania powoda
wnoszącego skargę konstytucyjną doprowadziło do wydania przez
Trybunał Konstytucyjny wyroku, w którym usunięto z systemu
prawnego niekonstytucyjny przepis prawa. Wobec powyższego
obciążanie powoda kosztami procesu za instancję odwoławczą w
ocenie Sądu Apelacyjnego byłoby niezasadne i sprzeczne z zasadą
słuszności.