Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2016r.

Sąd Rejonowy w Giżycku w V Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Węgorzewie w składzie:

Przewodniczący – SSR Dorota Scott-Sienkiel

Protokolant – st. sekr. sąd. Danuta Betlej

w obecności Prokuratora Janusza Wałacha

po rozpoznaniu w dniach 8.02.2016 r., 14.03.2016r.

na rozprawie

sprawy P. D.

urodzonego (...) w C.

syna E. i L. z d. M.

oskarżonego o to, że: I. W dniu 23 marca 2015 roku na trasie P. – W. kierując samochodem m-ki V. (...) w stanie nietrzeźwości (2,70 ‰ alkoholu we krwi) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym określone w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym w ten sposób, że nie dostosował prędkości jazdy do panujących warunków drogowych w wyniku czego stracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na przeciwległy pas ruchu uderzając w przydrożne drzewo, na skutek czego śmierć na miejscu poniósł pasażer pojazdu K. L. w wyniku doznanych wielonarządowych obrażeń,

tj. o czyn z art. 177 §2 kk w zw. z art. 178 §1 kk

II. W dniu 23 marca 2015 roku na trasie P. – W. znajdując się w stanie nietrzeźwości (2,70 ‰ alkoholu we krwi) kierował w ruchu lądowym samochodem osobowym m-ki V. (...)

tj. o czyn z art. 178a §1 kk

1.  Oskarżonego P. D. uznaje za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i za to:

- za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 177 §2 kk w zw. z art. 178 §1 kk w zw. z art. 4§1 kk skazuje go na karę 1 (jeden) rok i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 178 a §1 kk w zw. z art. 4§1 kk skazuje go na karę 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,

2.  Na podstawie art. 85 kk i art. 86 §1 kk w zw. z art. 4§1 kk orzeka wobec oskarżonego karę łączną 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności.

3.  Na podstawie art. 42 §3 kk w zw. z art. 4§1 kk za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze.

4.  Na podstawie art. 42 §2 kk w zw. z art. 4§1 kk za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzy) lat.

5.  Na podstawie art. 90 §2 kk w zw. z art. 85 kk i art. 86 §1 kk w zw. z art. 4§1 kk orzeka wobec oskarżonego łączny środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze.

6.  Na podstawie art. 63§2 kk na poczet orzeczonego w pkt 5 środka karnego zalicza okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 23.03.2015r.

7.  Zwalnia oskarżonego od ponoszenia opłat i pozostałych kosztów sądowych.

­ Sygn. akt V K 135/15

UZASADNIENIE

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 marca 2015r. P. D. (dalej P. D.) był kierowcą samochodu marki V. (...) o nr rej. (...), zaś pasażerem pojazdu - K. L.. Obaj znajdowali się w stanie nietrzeźwości (P. D.- 2,7 promila alkoholu we krwi, K. L.- 1,5 promila alkoholu we krwi). Mężczyźni poruszali się trasą P.- W.. Około godz. 13.50 poza terenem zabudowanym na prostym odcinku drogi, bezpośrednio za łukiem drogi w prawo, P. D. zjechał samochodem na lewy pas ruchu i uderzył w przydrożne drzewo. Prędkość samochodu tuż przed i w momencie uderzenia w drzewo wynosiła około 110-120 km/h. Odgłos uderzenia zaalarmował mieszkańców miejscowości P.: A. Z. i S. Z., którzy wybiegli na drogę i jako pierwsi starali się udzielić pomocy kierowcy i pasażerowi. Dołączył do nich Z. Z., który nadjechał drogą rowerem K. L. nie dawał żadnych oznak życia, P. D. był przytomny. A. Z. powiadomił pogotowie i straż pożarną. Ratownicy i strażacy kontynuowali akcję ratunkową stwierdzając śmierć pasażera na miejscu. P. D. został przewieziony śmigłowcem pogotowia ratunkowego na Oddział Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala (...) w stanie ciężkim. Oskarżony doznał pęknięcia wątroby oraz wieloodłmowego złamania dystalnej części uda prawego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: zeznania A. Z., k. 3-4, Z. Z., k. 5-6, 305, S. Z., k. 9, 305, B. C., k. 304v-305, protokół oględzin miejsca wypadku drogowego, k. 11-12, protokół oględzin pojazdu k. 13-14, kartę medycznych czynności ratunkowych, k. 17, pismo z Wojewódzkiego Szpitala (...) w O., k. 33, materiał poglądowy, k. 39-61, wyjaśnienia oskarżonego, k. 79-81, sprawozdania z przeprowadzonych badań krwi, k. 103, 136, protokoły pobrania krwi, k. 104, 105, 137, szkic miejsca wypadku drogowego, k. 111, opinię biegłego pisemną i ustną, k. 112-117, 119-129, 307, protokół wstępny oględzin i otwarcia zwłok, k. 145, dokumentację medyczną, k. 155-177, materiał poglądowy, k. 178-183, protokół oględzin i sekcji zwłok, k. 208-214.

Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, choć zakwestionował prędkość pojazdu w czasie wypadku wskazaną przez biegłego. Z drugiej strony stwierdził, że nie pamięta okoliczności bezpośrednio poprzedzających wypadek. Przyznał, że alkohol spożywał w sobotę, niedzielę oraz w poniedziałek w pracy i po pracy. W dniu wypadku pracował razem z K. L., który mu pomagał w miejscowości P.. Po pracy razem wracali do domu. Oskarżony nie pamiętał, z jaką prędkością prowadził samochód i w jakich okolicznościach uderzył w drzewo. Tylko zakładał, że skoro jechał tą drogą po raz pierwszy, nie mógł jechać szybko. Podkreślił, że śmierć pasażera- syna konkubiny jest dla niego dużym obciążeniem psychicznym, bo pokrzywdzony był jego rodziną, miał z nim dobre relacje. Podał, że ze skutkami wypadku zmaga się do dnia dzisiejszego- chodzi o kulach, rehabilituje się. Lekarze nie są w stanie wypowiedzieć się kategorycznie, czy odzyska sprawność w nodze.

B. C. potwierdziła, że P. D. spożywał alkohol w sobotę i niedzielę. Ostatni raz syna K. L. widziała w poniedziałek rano kiedy przywiózł jej talerze i oznajmił, że jedzie do pracy. Oskarżony w tym czasie czekał na niego w samochodzie. Podała, że przed wypadkiem pozostawała w związku z P. D. przez 4 lata. Po wypadku związek rozpadł się, ona zaś sama musiała korzystać z pomocy psychiatry. Wtedy oskarżony znalazł schronienie u jego drugiego syna i zamieszkał w O..

Zarówno wyjaśnienia oskarżonego, jak i zeznania świadków nie budzą wątpliwości, bo wzajemnie się uzupełniają i tworzą logiczną całość z pozostałymi dowodami w postaci dokumentów- stąd w pełni zasługują na wiarę, choć nie udzielają odpowiedzi na podstawowe pytanie, jaka była przyczyna wypadku. W tym zakresie odpowiedzi udziela opinia biegłego, specjalisty z wypadków drogowych, techniki samochodowej i ruchu drogowego.

Zdaniem biegłego bezpośrednią przyczyną zaistnienia wypadku była nadmierna prędkość pojazdu oraz opóźniona rekcja kierującego spowodowana działaniem alkoholu, zaśnięciem itp. Biegły wykluczył, by układy decydujące o bezpieczeństwie jazdy samochodu, tj. układ hamulcowy, kierowniczy, zawieszenie kół przednich, stan ogumienia miały wpływ na zaistnienie i przebieg wypadku. Biegły wykluczył również, by powodem zjechania samochodu na lewą stronę jezdni był boczny wiatr. W takim bowiem wypadku na jezdni pozostałby ślad zarzucania, czy spychania bocznego, poślizgu.

W ocenie Sądu, opinia wydana przez biegłego nie budzi żadnych zastrzeżeń, jest pełna i rzetelna, znajduje oparcie w zgromadzonej w sprawie dokumentacji, specjalistycznej wiedzy z zakresu wypadków komunikacyjnych oraz zasadach logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej.

Należy zwrócić uwagę, że kierujący pojazdem, mając na uwadze okoliczności dotyczące jego osoby, np. stan psychofizyczny, umiejętności, a także elementy odnoszące się do pojazdu i drogi, ma wybrać taką prędkość, która pozwoli mu zapanować nad pojazdem. Ocena, jaka prędkość jest bezpieczna w danych warunkach, jest pozostawiona kierującemu pojazdem. Oznacza to, że prędkość bezpieczna to taka, na którą może sobie w danych warunkach pozwolić konkretny kierowca, prowadzący określony pojazd. Kierowca musi bezbłędnie ocenić wszystkie wyżej wymienione warunki i w zależności od nich wybrać prędkość właściwą. Prędkość bezpieczna nie jest wartością ogólną dla wszystkich w danym miejscu i czasie; jest wartością zindywidualizowaną, różną dla poszczególnych kierujących. Każdy kierowca powinien prowadzić pojazd w granicach swojej własnej prędkości bezpiecznej. (R. A. Stefański, Prędkość bezpieczna w orzecznictwie Sądu Najwyższego, BRD 1996, nr 3-4, s. 24). Na przykład Sąd Najwyższy przyjął, że: „przy znacznym upojeniu alkoholowym kierowcy nawet szybkość 20 czy 10 kilometrów może być uznana za nadmierną, zagrażającą bezpieczeństwo na jezdni” (wyrok SN z dnia 20.09.1960r. IIK 574/59 (w) R. A. Stefański, prawo ruchu drogowym z orzecznictwem).

W toku postępowania zaistniały wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, poddano go więc badaniom biegłych psychiatrów. W złożonej opinii biegli psychiatrzy stwierdzili, że P. D. nie cierpi na chorobę psychiczną, nie jest upośledzony umysłowo, nie cierpi również na inne zakłócenia czynności psychicznych. Biegli rozpoznali u oskarżonego zespół uzależnienia mieszanego oraz zaburzenia osobowości antyspołecznej z rysem chwiejnym emocjonalnie. Jednocześnie uznali, że w dacie czynów zdolność rozpoznania ich znaczenia oraz zdolność pokierowania swoim postępowaniem nie była u oskarżonego zaburzona w rozumieniu art. 31§1 kk czy art. 31§2 kk (opinia biegłych k. 280-282). ­Opinia wskazuje zatem, że w dacie popełnienia przez P. D. zarzucanych mu czynów nie zaistniały żadne przesłanki, które wykluczałyby jego winę, czy też ją umniejszały. Opinia biegłych nie budzi przy tym żadnych wątpliwości, gdyż jest jasna, logiczna, sporządzona zgodnie z zasadami wiedzy medycznej

P. D. swoim zachowaniem dopuścił się popełnienia dwóch przestępstw- jednego z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk, drugiego zaś z art. 178a § 1 kk. Taka kwalifikacja prawna zachowania sprawcy zgodna jest ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia 28.03.2002r. (sygn. akt I KZP 4/02, OSNKW 2002/5-6/37). Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż zachowanie sprawcy, kierującego pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka odurzającego, który w następstwie naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu powoduje wypadek komunikacyjny, stanowi dwa odrębne czyny zabronione.

Istota występku określonego w art. 178a § 1 kk polega na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości. Z art. 115 § 16 wynika, iż stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu przekracza 0,5 promila we krwi lub w 1 dm ³ wydychanego powietrza 0,25 mg. Już sam tylko fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą wypełnienie znamion przestępstwa, chociażby pojazd był prowadzony całkowicie prawidłowo, sprawca nie naruszył żadnej innej zasady bezpieczeństwa w ruchu i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa. P. D. jednak oprócz naruszenia zasady trzeźwości w ruchu naruszył inną zasadę, która była bezpośrednią przyczyną powstania skutków określonych w art. 177 § 2 kk. Otóż kierując samochodem nie zachował tzw. bezpiecznej prędkości, czyli prędkości zapewniającej panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu ( art. 19 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Skutkowało to zjechaniem pojazdu na przeciwległy pas ruchu i uderzeniem w przydrożne drzewo. Ze względu na skutki wypadku- śmierć K. L.- czyn oskarżonego stanowi przestępstwo określone w art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk.

Przy wymiarze kary Sąd miał na uwadze okoliczność, że po dniu popełnienia czynów nastąpiła zmiana przepisów kodeksu karnego regulujących konsekwencje prawno- karne za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Analizując -stosownie do art. 4§1 kk- brzmienie kodeksu karnego w czasie popełnienie czynu i po dniu 18 maja 2015r., Sąd uznał, że przepisy obowiązujące przed 18 maja 2015r. były zdecydowanie korzystniejsze dla oskarżonego i w takiej wersji je zastosował. Przede wszystkim po wskazanej dacie ustawodawca wprowadził obowiązek orzekania świadczenia pieniężnego w wysokości co najmniej 5.000 złotych (art. 49§2 kk) – za przestępstwo określone w art. 178a§1 kk oraz nawiązki w wysokości co najmniej 10.000 złotych – za przestępstwo z art. 177 kk, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości (art. 47§3 kk). Oczywiście pogląd ten byłby dyskusyjny, gdyby Sąd zastosował instytucję kary mieszanej z art. 37b kk, o co wnosił obrońca. Niewątpliwie nawet orzeczenie środka karnego i środka kompensacyjnego obok kary mieszanej mogłoby być korzystniejsze dla sprawcy, jednak Sąd mając na względzie zasady wymiaru kary, odrzucił taką możliwość. Stosownie do okoliczności wymienionych w art. 53§1 kk Sąd uznał, że karą jedynie właściwą jest kara pozbawienia wolności orzeczona zgodnie z zagrożeniem ustawowym za oba przestępstwa. Zresztą przy aktualnym stanie zdrowia oskarżonego, który porusza się o kulach, jest w trakcie rehabilitacji i niejasne są rokowania co do jego powrotu do zdrowia orzekanie kary ograniczenia wolności polegającej na nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne jest wyłączone (art. 58§2a kk).

Zgodnie z orzecznictwem przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu, a w konsekwencji także przy wymiarze kary, inaczej należy traktować sprawcę, który spowodował wypadek drogowy w wyniku rażącego naruszenia przepisów o bezpieczeństwie ruchu na drogach publicznych ( przez co w szczególności rozumie się prowadzenie pojazdu przez nietrzeźwego kierowcę, niezastosowanie się do zasady prędkości bezpiecznej), a inaczej takiego sprawcę wypadku drogowego, który wprawdzie narusza odpowiednie przepisy, ale czyni to w skutek wynikającej najczęściej z braku dostatecznego doświadczenia błędnej oceny konkretnej sytuacji drogowej ( wyrok SN z dnia 6.11.1971 r., OSNKW 1972/2/40). Z drugiej strony należało uwzględnić okoliczności, w jakich doszło do wypadku. Brakiem rozwagi wykazał się również pokrzywdzony. Wsiadł do samochodu z oskarżonym, o którym doskonale wiedział, iż znajduje się w stanie nietrzeźwości. Sam również znajdował się w stanie nietrzeźwości (1,5 promila, sprawozdanie z przeprowadzonego badania na zawartość alkoholu etylowego, k. 136).

Sąd uwzględnił na korzyść oskarżonego jego dotychczasową niekaralność ( k. 294). Jednocześnie wziął pod uwagę konsekwencje, jakie oskarżony poniósł w wyniku wypadku w życiu osobistym. P. D. przebywał na Oddziale Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala (...) od 23.03.2015r. w stanie ciężkim z rokowaniem co do przeżycia i wyzdrowienia niepewnym (dokumentacja medyczna, k. 33, 155-177). Doznał wieloodłamowego złamania dystalnej części uda prawego i do dzisiaj nie odzyskał sprawności fizycznej. Pokrzywdzony K. L. był synem konkubiny oskarżonego – B. C.. Obaj mężczyźni mieli ze sobą bardzo dobry kontakt. Po śmierci K. L. rozpadł się związek oskarżonego, gdyż konkubina nie poradziła sobie psychicznie z powstałą sytuacją. Zatem samo życie wymierzyło oskarżonemu dotkliwą karę, bo skutki wypadku są dla niego odczuwalne do dnia dzisiejszego i będą jeszcze wiele lat dłużej.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że karą adekwatną za spowodowanie przez oskarżonego wypadku drogowego, stosownie do ustalonych okoliczności sprawy, będzie kara pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy. Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 8.05.1974 r. (OSNKW 1974/9/166), że porządek i bezpieczeństwo na drogach w dużym stopniu zależą od stosowania właściwej represji, która powinna stanowić jeden z istotnych elementów zwalczania i zapobiegania tej kategorii przestępstw. Zatem przy wymiarze kary zasadne było położenie akcentu na funkcję prewencji ogólnej, jaką powinna ona spełniać.

W stosunku do czynu polegającego na kierowaniu samochodem osobowym w stanie nietrzeźwości, Sąd uznał, iż stopień nietrzeźwości oskarżonego – 2,7 promila uzasadnia wymierzenie kary w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zgodnie z art. 85 kk wobec skazania oskarżonego za dwa przestępstwa na kary tego samego rodzaju, należało orzec karę łączną.

Sąd uznał, że powinna tutaj znaleźć zastosowanie zasada pełnej absorbcji skutkująca wymierzeniem oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy. Uzasadnieniem dla niej jest bliskość czasowa między poszczególnymi czynami oskarżonego, jednorodzajowość naruszonego dobra- bezpieczeństwa w komunikacji.

Stosownie do art. 42 § 2 i 3 kk za każde z przestępstw, których dopuścił się oskarżony należało obligatoryjnie orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Zgodnie z art. 42 § 3 kk, Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 kk był w stanie nietrzeźwości, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Przy wymiarze środka karnego za czyn opisany w pkt II aktu oskarżenia Sąd uwzględnił wszystkie podniesione wyżej okoliczności. Dały one podstawę do wymierzenia oskarżonemu zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres lat 3.

Zgodnie z art. 90 § 2 kk w razie orzeczenia za zbiegające się przestępstwa zakazów tego samego rodzaju, sąd stosuje odpowiednio przepisy o karze łącznej. Oznacza to, że wymiar takiego środka karnego nie może być niższy niż określony w wyroku przewidującym jego najsurowszy wymiar. Dlatego łączny wymiar środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych został orzeczony na zawsze.

Sąd odstąpił od orzekania świadczenia pieniężnego i nawiązki z uwagi na to, że oskarżony utrzymuje się jedynie z zasiłków z pomocy społecznej, nie ma możliwości zarobkowania z uwagi na stan zdrowia.

Stosownie do treści art. 63 § 2 kk na poczet orzeczonego wobec oskarżonego środka karnego Sąd zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia23 marca 2015r.

Mając na uwadze sytuację zdrowotną oraz majątkową oskarżonego, Sąd na zasadzie art. 624§1 kpk zwolnił go od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.