Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 11 lipca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Bartoszycach, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Juszczyszyn

Protokolant: prac. sąd. Marek Podolecki

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 r. w Bartoszycach

na rozprawie

sprawy z wniosku I. M.

z udziałem R. J.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I.  ustalić, że udział wnioskodawczyni I. M. w majątku wspólnym wynosi 60%, zaś uczestnika R. J. 40%;

II.  dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni I. M. i uczestnika R. J., w ten sposób, że wchodzące w skład tego majątku:

1)  prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego
w B. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 51,19 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem wynoszącym 373/1000 w częściach wspólnych nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 119.000 zł (sto dziewiętnaście tysięcy),

2)  meble kuchenne o wartości 1.000 zł (tysiąc),

3)  meble z pokoju dziecięcego o wartości 1.500 zł (tysiąc pięćset),

4)  równowartość samochodu osobowego marki O. o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1992, o wartości 1.000 zł (tysiąc),

5)  60% środków zgromadzonych w okresie od 17 czerwca 1995 r. do 16 lutego 2010 r. na rachunku prowadzonym dla R. J. przez (...) Otwarty Fundusz Emerytalny,

6)  60% kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, prowadzonym dla R. J. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, za okres od 17 czerwca 1995 r. do 16 lutego 2010 r.,

przyznać na własność wnioskodawczyni I. M., natomiast:

7)  meble z pokoju uczestnika o wartości 2.000 zł (dwa tysiące),

8)  40% środków zgromadzonych w okresie od 17 czerwca 1995 r. do 16 lutego 2010 r. na rachunku prowadzonym dla I. M. przez (...) Otwarty Fundusz Emerytalny,

9)  40% kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, prowadzonym dla I. M. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, za okres od 17 czerwca 1995 r. do 16 lutego 2010 r.,

przyznać na własność uczestnikowi R. J.;

III.  ustala, że wnioskodawczyni poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 70.327,09 zł (siedemdziesiąt tysięcy trzysta dwadzieścia siedem 09/100);

IV.  ustala, że uczestnik poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 6.771,60 zł (sześć tysięcy siedemset siedemdziesiąt jeden 60/100);

V.  zasądza tytułem spłaty od wnioskodawczyni I. M. na rzecz uczestnika R. J. kwotę 23.732,12 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset trzydzieści dwa 12/100) złotych, płatną w terminie 4 (czterech) miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

VI.  nakazać wnioskodawczyni, aby wydała uczestnikowi ruchomości opisane w pkt. I ppkt 7 w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia;

VII.  oddalić wnioski w pozostałym zakresie;

VIII.  przyznać na rzecz adw. J. Ż. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w B. opłatę w kwocie 4.428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem), w tym podatek VAT oraz zwrot wydatków w kwocie 46 zł (czterdzieści sześć) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu, które nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Bartoszycach);

IX.  nakazać ściągnąć ze świadczenia zasądzonego na rzecz uczestnika w pkt. V na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Bartoszycach) kwotę 6.890,32 zł (sześć tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt 32/100) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych;

X.  oddalić wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I Ns 3306/14

UZASADNIENIE

(...) A. M. wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego nabytego w trakcie małżeństwa z uczestnikiem R. J., w ten sposób, aby przyznać na jej rzecz prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 48,57 m ^{( 2)}, dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem wynoszącym 373/1000 w częściach wspólnych nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 100.000 zł, wraz z ustaleniem, że jej udział w majątku wspólnym wynosi 9/10, zaś uczestnika 1/10, a także wniosła o zasądzenie na rzecz uczestnika odpowiedniej spłaty według wartości rzeczy i praw ustalonych w toku postępowania, rozliczenia poniesionych przez nią nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 18.012,47 zł, a także wniosła o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, iż rozwód został orzeczony w dniu 12 października 2011 r., zaś w dniu 18 marca 2010 r. ustanowiona została między nimi rozdzielność majątkowa. Przyznanie na jej rzecz nieruchomości uzasadnia fakt, że przez długi okres małżeństwa ponosiła zdecydowaną większość kosztów jej utrzymania. Podała, że uczestnik podejmował zatrudnienie od 1997 r. do 2009 r., w tym okresie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez około 78 miesięcy (6,5 roku), zaś w pozostałym okresie był zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Ona natomiast jeszcze przed zawarciem małżeństwa zatrudniona była w (...), gdzie pracuje do chwili obecnej. Zachodziła dysproporcja w ich dochodach. Zaciągała liczne pożyczki, w tym na zakup mieszkania, remonty, zaspokojenie potrzeb życia codziennego. Prowadziła gospodarstwo domowe stron, opiekowała się dwójką małoletnich dzieci, uczestnik nie pomagał, a od momentu podjęcia zatrudnienia w 1997 r. nie oddawał jej swojej wypłaty. Czasami kupował jedzenie do domu i inne rzeczy, dokładał się do kosztów wynajęcia stancji, lecz znaczną część wynagrodzenia przeznaczał wyłącznie na swoje potrzeby. Od 2004 r. uczestnik miał coraz większe problemy z alkoholem. Apogeum powyższego nastąpiło w 2008 r., kiedy zawiadomiła policję o znęcaniu się uczestnika nad nią i małoletnim synem, w konsekwencji czego został on prawomocnie skazany. Uczestnikowi zdarzało się marnotrawić wspólne dochody stron, gdyż wypłacał pieniądze zgromadzone na wspólnym koncie, które przeznaczał na alkohol. Od momentu ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami do dnia 27 października 2014 r. strony zamieszkiwały wspólne, korzystały zatem z nieruchomości oraz mediów, zaś uczestnik nie partycypował w kosztach utrzymania mieszkania, co uzasadnia rozliczenie poniesionych przez nią nakładów z majątku osobistego (k. 3-8).

(...) K. J. poparł wniosek o dokonanie podziału majątku wspólnego wymieniając ruchomości wchodzące w jego skład oraz podając wartość poszczególnych składników majątkowych, wnosząc jednocześnie o ich przyznanie wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty na jego rzecz kwoty 73.500 zł oraz zasądzenia na jego rzecz połowy kwoty uzyskanej przez wnioskodawczynię ze sprzedaży samochodu osobowego O. (...) tj. kwoty 650 zł. Wniósł ponadto o rozliczenie nakładów poniesionych z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 44.873,50 zł oraz oddalenia żądania wnioskodawczyni ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

W uzasadnieniu wskazał, że powierzchnia użytkowa lokalu uległa powiększeniu do 56 m ², w wyniku remontu przeprowadzonego przez niego i jego ojca w latach 2003-2004, co doprowadziło również do wzrostu jego wartości. Zaprzeczył, aby wnioskodawczyni zaciągała pożyczki w celu sfinansowania tego remontu podając, że przeznaczała je głównie na opłacenie swoich studiów. Został on bowiem w przeważającej mierze sfinansowany ze środków pieniężnych pochodzących z jego majątku osobistego. Kwota 6.000 zł z likwidacji jego książeczki mieszkaniowej przeznaczona została na jego zakup. Przeznaczył na to również kwotę ok. 6.000 zł stanowiącą jego majątek osobisty, która stanowiła darowiznę od jego rodziców. Z tej kwoty ok. 2.000 zł przeznaczono na pokrycie kosztów notarialnych, a 4.000 zł na poczet reszty ceny nabycia. Meble wchodzące w skład majątku wspólnego zostały przez niego własnoręcznie wykonane w pracy, w związku z czym pracodawca potrącał z jego wynagrodzenia za pracę określone kwoty z tytułu zużytych materiałów. Samochód marki O. (...) nabyty został w trakcie małżeństwa za cenę ok. 8.500 zł, za środki pochodzące z majątku wspólnego, jak również ze środków pieniężnych w kwocie ok. 2.500 zł, które otrzymał w darowiźnie od rodziców do majątku osobistego. Zaprzeczył, że nie pomagał wnioskodawczyni w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Opłacał bowiem rachunki w trakcie trwania małżeństwa, opiekował się dziećmi, gotował, sprzątał wykonywał inne czynności należące do podstawowych obowiązków domowych. W jego ocenie przyczynił się do powstania majątku wspólnego co najmniej w takim stopniu co wnioskodawczyni. Tym samym brak jest ważnych powodów, które dawałyby możliwość zastosowania instytucji przewidzianej w art.
43 § 2 k.r.o. Na poniesione przez niego nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny, których rozliczenia się domaga składają się: kwota 15.000 zł pochodząca z darowizny od jego rodziców na remont mieszkania, 2.000 zł na pokrycie kosztów notarialnych związanych z zakupem mieszkania, 2.500 zł na zakup samochodu marki O. (...), kwota 22.000 zł stanowiąca aktualną wartość nakładu poczynionego przez niego na zakup lokalu oraz kwota 3.373,50 zł stanowiąca połowę poniesionych przez niego wydatków na utrzymanie nieruchomości po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Zaprzeczył również, że został prawomocnie skazany za przestępstwo znęcania się nad wnioskodawczynią i ich wspólnym synem, gdyż w sprawie II K 248/09 doszło do wznowienia postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Białymstoku, w wyniku którego uniewinniono go od zarzucanego mu czynu (k. 166-172).

Wnioskodawczyni wniosła o rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny poczynionych w związku ze spłatą wspólnego kredytu stron zaciągniętego w Banku (...) w łącznej kwocie 52.314,62 zł (k. 750-751).

Wnioskodawczyni i uczestnik wnieśli o rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci środków pieniężnych uzyskanych z likwidacji książeczek mieszkaniowych w kwotach po 6.000 zł (k. 759b i 759d).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni I. M. i uczestnik R. J. zawarli związek małżeński w dniu 17 czerwca 1995 r. Z małżeństwa posiadają dwoje dzieci: K. J. (2) (ur. (...)) i Z. J. (1) (ur. (...)).

( dowód: wyrok k. 23-24; z akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 1266/10: wyrok. 270-270v, uzasadnienie k. 276-281)

Wnioskodawczyni od 2 marca 1992 r. jest zatrudniona w (...). Jej dochody w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej przedstawiały się następująco: 1995 r. – 8.585,38 zł, 1996 r. – 9.703,69 zł, 1997 r. – 14.298,12 zł, 1998 r. – 17.018,11 zł, 1999 r. – 24.707,16 zł, 2000 r. – 29.751,24 zł, 2001 r. – 32.579,14 zł, 2002 r. – 31.704,03 zł, 2003 r. – 28.605,12 zł, 2004 r. – 27.643,73 zł, 2005 r. – 31.409,81 zł, 2006 r. – 33.765,51 zł, 2007 r. – 33.393,83 zł, 2008 r. – 39.869,97 zł, 2009 r. – 41.310,44 zł.

( dowód: zaświadczenia k. 26, 28)

Uczestnik zatrudniony był od 14 listopada 1993 r. do 31 maja 1998 r. w(...) s.c. w L., a następnie od 2 grudnia 2002 r. do 02 czerwca 2003 r. oraz od 10 marca 2004 r. do 16 kwietnia 2005 r. w (...) w B.. W okresie od 10 maja do 25 października 2005 r. uczestnik był zarejestrowany jako bezrobotny i otrzymał zasiłek w łącznej kwocie 2.892,40 zł. Od 10 grudnia 2005 r. do 16 października 2006 r. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w B., a od 06 listopada 2006 r. do 31 grudnia 2008 r. w (...) s.c. (...)w B.. W okresie 23 stycznia 2009 r. do 22 stycznia 2010 r. ponownie był zarejestrowany jako bezrobotny i otrzymał w 2009 r. zasiłek w wysokości 6.397,80 zł, a w 2010 r. w wysokości 421,70 zł. Jego dochody w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej przedstawiały się następująco: 1997 r. – 4.743 zł, 1998 r. – 2.994 zł, 1999 r. - 2.430 zł, 2002 r. – 663 zł, 2003 r. – 4.043 zł, 2004 r. – 5.754 zł, 2005 r. – 3.155 zł, 2006 r. – 13. 227 zł, 2007 r. – 13.691 zł, 2008 r. – 8.782 zł, 2009 r. – 5.822 zł, 2010 r. – 996 zł.

( dowód: informacja k. 226, 238, zaświadczenia k. 239, świadectwa pracy k. 337-340, 346, umowy o pracę k. 341-345, 347)

Strony po zawarciu związku małżeńskiego mieszkały początkowo na stancji, a w 1998 r., gdy uczestnik stracił pracę, przeprowadziły się ze względów finansowych do rodziców wnioskodawczyni, gdzie zamieszkiwali do 2004 r. Z tego tytułu nie uiszczali żadnych opłat na ich rzecz. Uczestnik w tym czasie nigdzie nie pracował, większość czasu spędzał w domu, zaczął nadużywać alkoholu, pod wpływem którego dopuszczał się przemocy psychicznej i fizycznej wobec wnioskodawczyni. Zachowania te nasilały konflikt między małżonkami. Uczestnik nie podejmował zatrudnienia, pogłębiał się problem alkoholowy, zmuszał wnioskodawczynię do tego, aby kupowała mu alkohol lub dawała pieniądze, które przeznaczał on na alkohol.

( dowód: wyrok k. 19-20, zeznania świadków C. J. k. 314v-315v, S. J. k. 315v-316, Z. J. (2) k. 316-316v, L. M. k. 316v-317, M. M. k. 317-317v, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v, częściowo przesłuchanie uczestnika k. 290v-291, 753v- 754v; a także z akt Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie II K 248/09: akt oskarżenia k. 94-95, protokoły k. 147-154, 169-171, 199-204, 224-229, 266, 275-276, wyrok k. 155, uzasadnienie k. 283-286, 315-316, wyrok k. 310; a także z akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 1266/10: uzasadnienie k. 276-281)

Na mocy umowy sprzedaży z dnia 21 marca 2002 r. strony nabyły prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 48,57 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem wynoszącym 373/1000 w częściach wspólnych nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...), za cenę 26.000 zł. Środki na zakup mieszkania pochodziły z likwidacji książeczek mieszkaniowych stron (wypłacone środki wynosiły po ok. 6.000 zł z każdej z książeczek), pożyczki w kwocie 10.000 zł zaciągniętej przez wnioskodawczynię z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz oszczędności stron.

( dowód: zaświadczenie k. 25, umowa k. 29-32, informacja k. 241, 303, 373, zeznania świadków C. J. k. 314v-315v, S. J. k. 315v-316, L. M. k. 316v-317, M. M. k. 317-317v, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v, częściowo przesłuchanie uczestnika k. 290v-291, 753v- 754v)

W latach 2003-2004 został przeprowadzony kapitalny remont w mieszkaniu stron. Zajmował się nim uczestnik wraz z ojcem. Środki na jego przeprowadzenie pochodziły z pożyczek zaciągniętych przez wnioskodawczynię w zakładzie pracy, dochodów stron oraz pomocy finansowej udzielonej wnioskodawczyni i uczestników przez rodziców obu stron. Wyniku przeprowadzonego remontu zwiększyła się powierzchnia lokalu do 51,19 m ^{( 2)}. Przy udziale uczestnika zostały wykonane meble kuchenne, meble dziecięce oraz pokojowe. W lokalu tym strony zamieszkały w sierpniu 2004 r. W tym czasie wnioskodawczyni podjęła studia. W dniu(...) urodziła się córka Z.. Po zamieszkaniu w osobnym lokalu uwidoczniły się bardziej problemy alkoholowe uczestnika oraz jego negatywne zachowania wobec wnioskodawczyni. Uczestnik nie angażował się w życie rodzinne, nie interesował się postępami starszego syna w nauce i jego stanem zdrowia. W ograniczonym zakresie partycypował w kosztach utrzymania rodziny.

( dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa k. 564-567, zeznania świadków C. J. k. 314v-315v, S. J. k. 315v-316, Z. J. (2) k. 316-316v, L. M. k. 316v-317, M. M. k. 317-317v, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v, częściowo przesłuchanie uczestnika k. 290v-291, 753v- 754v; a także z akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 1266/10: uzasadnienie k. 276-281)

Wobec znikomego udziału uczestnika w utrzymaniu rodziny, wnioskodawczyni zaciągała w zakładzie pracy liczne pożyczki na zaspokojenie potrzeb życiowych oraz utrzymanie mieszkania, o co uczestnik miał do niej pretensje. W latach 2002-2009 udzielono wnioskodawczyni pożyczek z Pracowniczej Kasy Zapomogowo – Pożyczkowej: 2004 r. – 3.000 zł, 2004 r. - 3.600 zł, 2005 r. – 2.000 zł, 2006 r. – 3.000 zł, 2007 r. – 5.000 zł, 2007 r. – 3.500 zł, 2008 r. – 4.000 zł, 2009 r. – 4.700 zł. Z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych udzielono jej w 2002 r. pożyczki na zakup mieszkania w kwocie 10.000 zł (spłata w ratach przez 5 lat) i w 2009 r. pożyczki na remont i modernizację mieszkania w kwocie 4.000 zł (spłata w ratach przez 2 lata).

( dowód: zaświadczenia k. 25, 27, zeznania świadków L. M. k. 316v-317, M. M. k. 317-317v, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v)

Uczestnik nadal nadużywał alkoholu. Sytuacja pogorszyła się w 2007 r., kiedy prawie codziennie znajdował się pod jego wpływem, mimo podjętej pracy. Posiadane pieniądze przeznaczał na jego zakup. Strony musiały korzystać z pomocy finansowej swoich rodziców. W 2008 r. powód popadał już kilkutygodniowe ciągi alkoholowe. Doprowadzał się do takiego stanu, że nie mógł się poruszać, niszczył sprzęty domowe. Ze względu na nadużywanie alkoholu i stosowanie przemocy wobec wnioskodawczyni i małoletniego syna, rodzina od 2008 r, objęta została nadzorem w ramach procedury „Niebieskiej Karty”. W maju 2009 r. uczestnik trafił w stanie krytycznym na oddział detoksykacyjny Szpitala (...) w O., a następnie był leczony w Oddziale Terapii Uzależnień od Alkoholu w L.. Powód leczony był także w niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego.

( dowód: zeznania świadków L. M. k. 316v-317, M. M. k. 317-317v, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v; a także z akt Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie II K 248/09: akt oskarżenia k. 94-95, protokoły k. 147-154, 169-171, 199-204, 224-229, 266, 275-276, wyrok k. 155, uzasadnienie k. 283-286, 315-316, wyrok k. 310; a także z akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 1266/10: uzasadnienie k. 276-281)

Na mocy umowy nr (...) z dnia 19 czerwca 2008 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w W. udzielił stronom kredytu konsolidacyjnego w kwocie 50.000 zł, który miał być spłacany w 240 miesięcznych ratach wraz z odsetkami oraz kosztami i ubezpieczeniem. Przeznaczony został na pokrycie pozostałego do spłaty kredytu konsolidacyjnego zaciągniętego w dniu 25 lipca 2006 r. w kwocie 36.300 zł, spłatę linii debetowej w kwocie 3.000 zł, spłatę kredytu konsumpcyjnego w wysokości 6.148,96 zł oraz na inne potrzeby konsumpcyjne w kwocie 4.551,04 zł. Kredyt ten w całości był spłacany z dochodów wnioskodawczyni. Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej wnioskodawczyni z tego tytułu spłaciła kwotę 52.314,62 zł

( dowód: zestawienia transakcji k. 321-332, 643, 655-661, 686-726, 727-744, umowa kredytu k. 640-642,683-685, informacja k. 662,

Postanowieniem z dnia 27 lipca 2009 r. wydanym w sprawie III Nsm 112/09 Sąd Rejonowy w Bartoszycach ograniczył uczestnikowi władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi.

( dowód: postanowienie k. 22; z akt Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie III Nsm 112/09: akt oskarżenia k. 3, sprawozdanie k. 13-14, protokół k. 18-19, postanowienie k. 20, uzasadnienie k. 25-26, zarządzenie k. 28)

Wyrokiem z dnia 18 marca 2010 r. wydanym w sprawie III RC 34/10 Sąd Rejonowy w Bartoszycach ustanowił z dniem 16 lutego 2010 r. rozdzielność majątkową stron.

( dowód: wyrok k. 21; z akt Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie III RC 34/10: pozew k. 2-3, akt małżeństwa k. 4, odpowiedź na pozew k. 8-9, protokół k. 17-18, wyrok k. 19, zarządzenie k. 20)

Wyrokiem z dnia 04 maja 2010 r. wydanym w sprawie II K 248/09 Sąd Rejonowy w Bartoszycach skazał uczestnika za fizyczne i psychiczne znęcanie się nad wnioskodawczynią w okresie od grudnia 1998 r. do 2 maja 2009 r. i małoletnim synem K. J. (2) w okresie od stycznia 2007 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres trzech lat próby, oddając go jednocześnie pod dozór kuratora i zobowiązując go do powstrzymania się od nadużywania alkoholu. Wyrok ten stał się prawomocny w dniu 19 lipca 2010 r. Uczestnik skazany został ponadto za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k. popełnione w stosunku do wnioskodawczyni wyrokiem wydanym w sprawie II K 365/13 tut. Sądu, w konsekwencji wcześniej uchylonego wyroku w sprawie II K 306/11 w wyniku wznowienia postępowania.

( dowód: wyrok k. 19-20; z akt Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie II K 248/09: akt oskarżenia k. 94-95, protokoły k. 147-154, 169-171, 199-204, 224-229, 266, 275-276, wyrok k. 155, uzasadnienie k. 283-286, 315-316, wyrok k. 310, zarządzenie k. 317, akta dozoru stanowiące załącznik)

Wyrokiem z dnia 12 października 2011 r. wydanym w sprawie VI RC 1266/10 Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron z winy powoda. O wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi orzekł jak w postanowieniu Sadu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 27 lipca 2009 r. w sprawie III Nsm 112/09, ograniczając władzę rodzicielską uczestnika do współdecydowania o sposobie leczenia dzieci, powierzając sprawowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi wnioskodawczyni. Zobowiązał uczestnika do łożenia na rzecz dzieci alimentów – po 200 zł miesięcznie na rzecz syna i po 150 zł na rzecz córki. Jednocześnie ustalił sposób korzystania z mieszkania zajmowanego przez strony w ten sposób, że przyznał do wyłącznego użytku uczestnikowi pokój mniejszy, a wnioskodawczyni pokój większy, pozostawiając pozostałe pomieszczenia do wspólnego użytku, nakazując im wzajemne wydanie sobie pomieszczeń w terminie jednego miesiąca od uprawomocnienia się wyroku. Orzeczenie to stało się prawomocne z dnia 6 grudnia 2011 r.

( dowód: wyrok k. 23-24; z akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 1266/10: wyrok. 270-270v, uzasadnienie k. 276-281, zarządzenie k. 286)

Od dnia 12 lipca 2004 r. strony były właścicielem samochodu osobowego marki O. (...) o nr rejestracyjnym (...), który wnioskodawczyni bez zgody uczestnika sprzedała w dniu 10 września 2013 r. za kwotę 1.000 zł.

( dowód: informacja k. 244, umowy k. 245, 283, zaświadczenie k 284-287)

Strony w okresie małżeństwa zgromadziły środki w postaci jednostek rozrachunkowych na rachunku w (...) Otwartym Funduszu Emerytalnym z siedzibą w W. oraz składki zewidencjonowane na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778) prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

( dowód: informacja k. 760)

Pomimo ustanowionej rozdzielności majątkowej, strony zamieszkiwały wspólnie do dnia 28 października 2014 r., kiedy uczestnik się wyprowadził. Od dnia 16 lutego 2010 r. do 27 października 2014 r. wnioskodawczyni poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 18.012,47 zł, na którą składały się: należności za energię elektryczną w kwocie 15.009,47 zł, ubezpieczenie mieszkania 630 zł, należności za wodę 1.750 zł, podatek od nieruchomości 100 zł oraz należności za gaz w kwocie 523 zł.

( dowód: oświadczenie k. 33, potwierdzenia k. 46-76,82-101,113, 115, 253-255, faktury VAT k. 77-81,102-111, 252, 256-280, decyzje k. 112, 114, polisa k. 116-123)

Uczestnik poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 6.771,60 zł, na które składały się: należności za energię elektryczną w kwocie 6.670,60 zł, kwota z 88 zł za zakup materiałów budowlanych oraz 13 zł tytułem podatku od nieruchomości.

( dowód: 178-190, 202, 253-255, 286-287, faktury VAT k. 191-199,201,252,256-280, wezwania k. 200, 203)

Aktualna wartość wchodzących w skład majątku wspólnego mebli kuchennych wynosi 1.000 zł, mebli dziecięcych 1.500 zł, zaś mebli z pokoju uczestnika 2.000 zł.

( bezsporne – k. 752)

Aktualna wartość lokalu mieszkalnego stron wynosi 119.000 zł.

( dowód: odpis z Kw k. 232-235, opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości k. 597-614)

Obecnie wnioskodawczyni zatrudniona jest w (...) na stanowisku starszego inspektora z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 2.800 zł. Zamieszkuje z (...) córką w lokalu wchodzącym w skład majątku wspólnego i ponosi koszty jego utrzymania. Spłaca wspólnie zaciągnięty z uczestnikiem kredyt.

( dowód: zaświadczenie k. 16, przesłuchanie wnioskodawczyni k. 289-290v, 752v-753v)

Uczestnik został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Utrzymuje się z renty w wysokości 604 zł. Zamieszkuje w L. wspólnie ze swoimi rodzicami. Orzeczony ma obowiązek alimentacyjny wobec córki w kwocie 350 zł miesięcznie.

( dowód: orzeczenie k. 348, przesłuchanie uczestnika k. 290v-291, 753v- 754v)

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych stanowiły dokumenty złożone przez strony, a także dokumenty znajdujące się w aktach VI RC 1266/10 Sądu Okręgowego w Olsztynie, III RC 34/10, III Nsm 112/09 i II K 248/09 tut. Sądu oraz dokumenty nadesłane przez banki i urzędy, których wiarygodności w toku postępowania nie kwestionowano.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków: C. J. (k. 314v-315v), S. J. (k. 315v-316), L. M. (k. 316v-317), M. M. (k. 317-317v) oraz wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony (k. 289-290v, 752v-753v), gdyż były one logiczne, spójne, a także korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie.

Uczestnikowi (k. 290v-291, 753v- 754v) Sąd dał wiarę jedynie w zakresie w jakim jego zeznania znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. W pozostałej części uznał je za niewiarygodne, a mianowicie w zakresie jego przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.

Sąd w całości podzielił opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości W. H. (k. 597-614) i zakresu budownictwa J. L. (k. 564-567) gdyż były one jasne, pełne, zaś wnioski w nich zawarte nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Opinie biegłej B. R. wobec skutecznego podważenia ich treści, nie były przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zgodnie z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Stosownie natomiast do treści §3 w/w przepisu do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Z kolei przepisy o dziale spadku przewidują, iż odpowiednio należy stosować przepisy dotyczące zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.). Art. 623 k.p.c. stanowi, że jeżeli brak jest podstaw do zgodnego sposobu zniesienia współwłasności, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno – gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.

Jednym z zasadniczych obowiązków Sądu w niniejszym postępowaniu było ustalenie składu majątku wspólnego małżonków (art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.), zaś punktem wyjścia do poczynienia tych ustaleń są przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Wskazać wobec tego należy, iż w myśl art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Wnioskodawczyni wniosła o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zasada ta obowiązuje bez względu na stopień, w którym każde z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego, i niezależnie od przyczyny ustania wspólności. Jednakże w §2 tego przepisu przewidziano wyjątek, który dopuszcza żądanie ustalenia nierównych udziałów. Koniecznym warunkiem jest jednak łączne spełnienie następujących przesłanek: przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w nierównym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniałyby ustalenie nierównych udziałów. Ustawa wprawdzie nie definiuje pojęcia „ważnych powodów”, jednakże ogólnie rozumie się przez nie takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego przemawiają za nie przyznawaniem jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której małżonek ten nie przyczynił się. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 05 października 1974 r. w sprawie III CRN 190/74, Lex nr 7598, przy ocenie „ważnych powodów” w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli. Zarówno doktryna, jak i judykatura precyzują to pojęcie jako szczególnie naganne postępowanie małżonka, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów, polegające na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 listopada 1973 r. w sprawie III CRN 227/73, OSNC 1974/11/189).

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar wykazania istnienia przesłanek warunkujących ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym spoczywa na tym, kto zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 02 października 1997 r., II CKN 348/97, nie publik.)

W świetle powyższych przesłanek stwierdzić należy, że zgłoszony przez wnioskodawczynię wniosek w przedmiocie ustalenia nierównych udziałów na niekorzyść uczestnika znajdował uzasadnienie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Duże dysproporcje w dochodach stron oraz okresach ich zatrudnienia (k. 26 i 226, 238-239) świadczą o tym, że ciężar utrzymania rodziny w głównej mierze spoczywał na wnioskodawczyni.

Okres ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej trwał bowiem między stronami od 17 czerwca 1995 r. do 16 lutego 2010 r.

Przez okres prawie 15 lat wnioskodawczyni nieprzerwanie zatrudniona była w (...). Uczestnik pracował natomiast łącznie przez okres nieco ponad 7 lat, miał liczne, a czasem nawet kilkuletnie przerwy w zatrudnieniu. Najwięcej zarobił w latach 2006-2007 i były to kwoty rzędu nieco ponad 13.000 zł rocznie (k. 226), podczas gdy wnioskodawczyni w tym czasie osiągnęła dochody w kwotach przewyższających 33.000 zł (k. 26). W pozostałych latach dochody uczestnika kształtowały się na raptem poziomie kilku tysięcy rocznie, w 1999 r. i 2000 r. nie miał on żadnych dochodów, zaś w 2002 r., kiedy strony nabyły do majątku wspólnego mieszkanie, uczestnik zarobił jedynie 663 zł.

Dochody wnioskodawczyni sukcesywnie na przestrzeni lat były coraz wyższe, podnosiła swoje kwalifikacje zawodowe, podjęła studia. Z uwagi na przerwy w zatrudnieniu uczestnika, nasilający się u niego problem alkoholowy i brak jego partycypacji w kosztach utrzymania rodziny, wnioskodawczyni zaciągała w zakładzie pracy liczne pożyczki, które spłacane były z jej wynagrodzenia za pracę. Uczestnik nie interesował się zobowiązaniami finansowymi. W toku niniejszego postępowania prezentował stanowisko, że wnioskodawczyni przeznaczała pożyczki na własne potrzeby. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego twierdzenia te uznać należało za nieprawdziwe. Przy tak niskich i nie mających stałego charakteru dochodach uczestnika, utrzymanie czteroosobowej rodziny jedynie z pensji wnioskodawczyni, bez wsparcia pozostałych członków rodziny, byłoby niemożliwe.

Uczestnik w związku z nasilającym się problemem alkoholowym w coraz mniejszym stopniu interesował się potrzebami rodziny, objęta była ona „Niebieską Kartą”, znęcał się nad wnioskodawczynią oraz małoletnim synem, co doprowadziło do jego skazania prawomocnym wyrokiem karnym.

W tym miejscu wskazać należy, że nieprawdziwe były twierdzenia uczestnika, że został uniewinniony od zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 k.k. w sprawie II K 248/09 tut. Sądu w wyniku wznowienia tego postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Białymstoku (k. 172).

Wyrok w sprawie II K 248/09 stał się prawomocny w dniu 19 lipca 2010 r.

Wznowienie postępowania dotyczyło natomiast innej sprawy, a mianowicie II K 306/11 tut. Sądu zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 24 października 2012 r. (sygn. akt VII Ka 975/12), w której uczestnik oskarżony o popełnienie przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., w ramach zarzucanego mu czynu został uznany za winnego popełnienia wobec wnioskodawczyni przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 1 marca 2013 r. wznowił postępowanie w sprawie II K 306/11, uchylił wyroki obu instancji i umorzył z przyczyn formalnych postępowanie (wyrok z uzasadnieniem k. 47-49 znajdujący się w aktach dozoru stanowiących załącznik do sprawy II K 248/09 tut. Sądu). W konsekwencji ponownie wniesiono przeciwko uczestnikowi akt oskarżenia, uznano go winnym zarzucanego mu czynu i wymierzono karę grzywny (sprawa II K 365/13 tut. Sądu).

Zgodnie z art. 43 § 2 k.r.o. przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie było podstaw do ustalenia, że uczestnik w okresach, kiedy nie podejmował pracy przejął obowiązki domowe i opiekę nad dziećmi. Zdarzało się, że odprowadzał dziecko do żłobka, czy przedszkola i wykonywał prace domowe, jednak nie można było uznać, że w zamian za brak kontynuacji pracy zawodowej ponosił w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Powyższe okoliczności uzasadniały zatem przyjęcie nierównych udziałów stron w majątku wspólnym.

Strony w trakcie małżeństwa dorobiły się w zasadzie jedynie mieszkania oraz kilkunastoletnich mebli. Wnioskować zatem należało, że gdyby uczestnik stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych w równym stopniu przyczyniał się do powstania tego majątku, utrzymywał stałe zatrudnienie, nie znęcał się nad rodziną, nie nadużywał alkoholu, nie trwonił pieniędzy na jego zakup, uczestniczył w życiu rodzinnym i interesował się potrzebami najbliższych, majątek dorobkowy stron byłby znacznie większy.

Uczestnik z zawodu jest (...). Co do zasady pracował w zakładach związanych z pracami stolarskimi, lecz również w firmie oponiarskiej. Młody, sprawny fizycznie mężczyzna, pomimo wyuczonego konkretnego zawodu, mógł w zasadzie podjąć każdą pracę fizyczną. Przerwy w zatrudnieniu uczestnika, trwające nawet kilka lat (np. 1998-2002) nie były uzasadnione w okolicznościach niniejszej sprawy.

Podkreślenia wymaga ponadto, że brak orientacji uczestnika w sytuacji rodzinnej i jej zobowiązaniach finansowych najbardziej obrazują jego zeznania, w których twierdził, że zaciągnięty w 2008 r. wspólny kredyt został przeznaczony na zaspokojenie potrzeb osób trzecich, w tym matki i siostry wnioskodawczyni. Twierdzenia te nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Kredyt ten nieprzerwanie spłacany jest do chwili obecnej wyłącznie przez wnioskodawczynię, o czym świadczą nadesłane przez banki wyciągi z rachunków bankowych. Nie bez znaczenia pozostaje również, że kredyt ten został zaciągnięty w kwocie 50.000 zł na okres 20 lat, co przy odsetkach i dodatkowych kosztach daje do spłaty kwotę ok. 85.000 zł (na taką kwotę ustanowiona została hipoteka na nieruchomości stron k. 232-235). Zobowiązanie to stanowi ok. 71% aktualnej wartości mieszkania podlegającego podziałowi, uczestnik zaś nigdy nie brał udziału w jego spłacie.

Biorąc jednak pod uwagę fakt, że zakup mieszkania sfinansowany został częściowo z książeczek mieszkaniowych stron, w porównywalnych wysokościach, stanowiących ich odrębne majątki, jak również okoliczność, że uczestnik pomimo przerw w zatrudnieniu w latach 2003-2004 brał udział w jego kapitalnym remoncie, a strony otrzymywały finansową pomoc ze strony jego rodziców, nie było podstaw do ustalenia nierównych udziałów na poziomie żądanym we wniosku tj. 10% do 90%.

Wyżej wskazane okoliczności uzasadniały, w ocenie Sądu przyjęcie nierównych udziałów w 60% dla wnioskodawczyni i 40% uczestnikowi (punkt I postanowienia).

Zgodnie z przepisem art. 31 § 2 k.r.o, do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.).

Skład i wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi, Sąd ustalił w oparciu przede wszystkim o zgodne oświadczenia uczestników postępowania w zakresie ruchomości, a co do spornych wartości poszczególnych przedmiotów – w oparciu o dokumenty i niekwestionowane opinie biegłych rzeczoznawców.

Strony w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nabyły prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 51,19 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem wynoszącym 373/1000 w częściach wspólnych nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą (...). Wartość tej nieruchomości ustalona została w oparciu o niekwestionowaną opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na kwotę 119.000 zł (k. 597-614).

Zgromadziły również ruchomości w postaci mebli kuchennych o wartości 1.000 zł, mebli dziecięcych o wartości 1.500 zł i mebli znajdujących się w pokoju uczestnika o wartości 2.000 zł (wartość ustalona w oparciu o zgodne stanowiska stron).

Do majątku wspólnego, Sąd zaliczył także równowartość samochodu osobowego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w kwocie 1.000 zł, tj. wartość jaką wnioskodawczyni uzyskała w wyniku jego sprzedaży po ustanowieniu rozdzielności majątkowej.

Zgodnie z art. 31 § 2 pkt 3 i 4 k.r.o., do majątku wspólnego należą w szczególności środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków oraz kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (aktualnie t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778).

Mając na uwadze wskazaną regulację oraz sygnalizowane w innych sprawach przez Otwarte Fundusze Emerytalne możliwe problemy z ustaleniem na chwilę orzekania zarówno wartości, ale też ilości jednostek rozrachunkowych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS w okresie małżeństwa (np. w sytuacji przekazania składek na ubezpieczenie emerytalne z opóźnieniem), zasadne było dokonanie ich podziału stosownie do wysokości ustalonych przez Sąd udziałów byłych małżonków w majątku wspólnym, bez określania kwotowo ilości, bądź wartości dzielonych jednostek i kwot. Taki sposób podziału środków z ubezpieczenia emerytalnego jest odpowiedni w świetle przepisów rozdziału 12 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (zob. art. 126 – 130 cyt. ustawy, t.j. Dz.U. z 2017 r., Nr 870 ze zm.).

Wobec ustalenia, że udział wnioskodawczyni w majątku wspólnym wynosi 60%, zaś uczestnika 40%, zasadnym było przyznanie wnioskodawczyni środków z ubezpieczenia społecznego uczestnika w wysokości 60%, zaś uczestnikowi z ubezpieczenia społecznego wnioskodawczyni 40% tych środków (punkt I postanowienia).

Łączna wartość majątku wspólnego wyniosła zatem 124.500 zł (119.000 zł mieszkanie + 1.000 zł meble kuchenne + 1.500 zł meble dziecięce + 2.000 zł meble z pokoju uczestnika + 1.000 zł równowartość sprzedaży pojazdu).

W związku ze zgodnym stanowiskiem stron, w wyniku dokonanego podziału majątku wspólnego, Sąd przyznał na rzecz wnioskodawczyni nieruchomość, a także meble kuchenne, gdyż były wykonywane na wymiar do konkretnego mieszkania oraz meble dziecięce, ponieważ służą zaspokojeniu potrzeb dzieci, które wspólnie z wnioskodawczynią zamieszkują. Z uwagi na sprzedaż samochodu wchodzącego w skład majątku wspólnego, uzyskaną z tego tytułu kwotę pieniężną należało przyznać również wnioskodawczyni. Łącznie przyznane zostały jej składniki majątkowe o wartości 122.500 zł (119.000 zł + 1.000 zł + 1.500 zł + 1.000 zł).

Uczestnikowi natomiast przyznane zostały meble, które znajdują się w zajmowanym uprzedni przez niego pokoju, których wartość wynosi 2.000 zł (punkt I postanowienia).

Strony wniosły o rozliczenie nakładów poniesionych z majątku osobistego na majątek wspólny. Wzajemnie nie kwestionowali poniesionych wydatków z tego tytułu.

Zgodnie z art. 45 § 1 zd. 2 k.r.o., każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny.

Sąd ustalił zatem, że wnioskodawczyni poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej kwocie 70.327,09 zł (punkt III postanowienia).

Na kwotę tę składały się wydatki w kwocie 18.012,47 zł (za energię elektryczną, ubezpieczenie mieszkania, należności za wodę, podatek od nieruchomości oraz należności za gaz) oraz spłacone raty wspólnego kredytu w łącznej wysokości 52.314,62 zł.

Poniesione przez uczestnika nakłady wyniosły natomiast 6.771,60 zł (punkt IV postanowienia).

Były to wydatki poniesione na poczet opłat za energię elektryczną, zakup materiałów budowlanych oraz za podatek od nieruchomości.

Skoro łączna wartość majątku wspólnego wyniosła 124.500 zł, to wnioskodawczyni powinna otrzymać 60% tego majątku, czyli kwotę 74.700 zł, zaś uczestnik 40%, czyli 49.800 zł.

W wyniku dokonanego podziału, wnioskodawczyni przyznane zostały składniki majątkowe o wartości 122.500 zł. Należna zatem spłata uczestnikowi wynosiła 47.800 zł (122.500 zł – 74.700 zł).

Rozliczając nakłady poniesione przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny należało od spłaty przypadającej uczestnikowi odliczyć kwotę 28.130,84 zł tj. 40% z kwoty poniesionej przez wnioskodawczynię z tego tytułu (40% z 70.327,09 zł).

W wyniku tych rozliczeń, uczestnikowi przypadała kwota 19.669,16 zł (47.800 zł – 28.130,84 zł).

Uwzględniając dodatkowo poniesione przez niego nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny, wnioskodawczyni winna mu zwrócić kwotę 4.062,96 zł (60% z 6.771,60 zł).

Ostateczna spłata należna uczestnikowi wynosiła zatem 23.732,12 zł (19.669,16 zł + 4.062,96 zł) – punkt V postanowienia.

Sąd na podstawie art. 212 § 3 k.c. określił termin należnej spłaty na okres 4 miesięcy, uznając, iż jest to wystarczający termin na uregulowanie należności wobec uczestnika. Uzasadnione było to faktem, że uczestnik ma zapewnione potrzeby mieszkaniowe, zaś wnioskodawczyni mieszka z córką pozostającą na jej utrzymaniu (orzeczone alimenty od uczestnika są niskie), a dodatkowo spłaca kredyt wspólnie z nim zaciągnięty w trakcie małżeństwa.

Jednocześnie wobec przyznania uczestnikowi mebli, które znajdują się w posiadaniu wnioskodawczyni, Sąd nakazał jej ich wydanie w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia (punkt VI postanowienia).

W pozostałym zakresie wnioski stron podlegały oddaleniu (punkt VII postanowienia), a mianowicie w zakresie żądania wnioskodawczyni ustalenia nierównych udziałów w większym stopniu niż ustalił to Sąd, a także w zakresie żądania obu stron rozliczenia nakładów z majątków osobistych na majątek wspólny w postaci środków pochodzących z likwidacji książeczek mieszkaniowych oraz zgłoszonych przez uczestnika nakładów z majątku osobistego przewyższających kwotę ustaloną w punkcie IV postanowienia.

Argumentacja dotycząca ustalenia nierównych udziałów w stosunku 60% do 40% została wskazana w początkowej części niniejszego uzasadnienia.

Odnosząc się do rozliczenia środków z książeczek mieszkaniowych wskazać należy, że w oparciu o przesłuchanie stron i zeznania świadków, Sąd ustalił, że strony posiadały takie książeczki założone przed zawarciem małżeństwa, zaś szacunkowa kwota pochodząca z ich likwidacji wynosiła po 6.000 zł. Z uwagi na okres archiwizacji danych, bank nie znajdował się już w posiadaniu stosownych informacji w tym przedmiocie. Nie można było zatem precyzyjnie ustalić, jaki był wkład na tych książeczkach i ile wynosiła premia gwarancyjna. Biorąc pod uwagę, że przyjęte przez Sąd kwoty były porównywalne, nie było podstaw do ich rozliczenia, gdyż zniosły się one wzajemnie, zaś nakłady poniesione przez strony z tego tytułu zostały uwzględnione przy ocenie ich przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.

Zgłoszone przez uczestnika nakłady w postaci pieniędzy otrzymanych od rodziców na poczet zakupu samochodu, mieszkania oraz jego remontu nie podlegały rozliczeniu. Środki te zostały przez nich przekazane w trakcie trwania małżeństwa stron i w ocenie Sądu stanowiły darowiznę dla obojga małżonków, jako wsparcie dla rodziny, którą założyli. Wynika to jednoznacznie z zeznań świadków C. J. i S. J. (k. 314v-316).

Wobec ustaleń, że środki pieniężne pochodzące od rodziców uczestnika nie stanowiły jego majątku osobistego, zgłoszony przez niego wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych na okoliczność ustalenia kosztów remontu mieszkania i jego nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny podlegał oddaleniu (k. 665 i 764), gdyż nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W zakresie wynagrodzenia pełnomocnika uczestnika orzeczono na podstawie §19 i §7 ust. 1 pkt 10 w zw. z §6 pkt 6 i §2, §3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 02 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461 z późn. zm.) uznając za zasadnym przyznanie mu zwrotu poniesionych wydatków oraz wynagrodzenia w stawce podstawowej, podwyższonej o należny podatek VAT, co uzasadniał rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata (punkt VIII postanowienia).

Wobec braku podstaw do odstąpienia od zasady przewidzianej w art. 520 § 1 k.p.c., Sąd o koszty postępowania rozstrzygnął jak w punktach IX-X postanowienia.

Strony w toku postępowania zostały zwolnione od kosztów sądowych. Zwolnienie to miało jednak charakter tymczasowy.

W odniesieniu do uczestnika, wobec zasądzenia na jego rzecz spłaty w punkcie V postanowienia, przestały istnieć okoliczności uzasadniające to zwolnienie.

W toku postępowania wydatkowane tymczasowo przez Skarb Państwa koszty, na które składały się: nieuiszczona opłata od wniosku 800 zł, wynagrodzenia biegłych w łącznej wysokości 3.807,65 zł (1.625,22 zł + 184,68 z + 540,65 zł + 1.457,10 zł) oraz 25 zł za historię rachunku bankowego oraz wynagrodzenie pełnomocnika uczestnika i poniesione przez niego wydatki w łącznej kwocie 4.474 zł.

Koszty obejmujące opłatę od wniosku, wynagrodzenia biegłych i wydatki winny zostać poniesione przez strony po połowie, gdyż w równym stopniu byli zainteresowani wynikiem sprawy. Sprawa dotyczyła podziału majątku wspólnego, a strony zgłaszały różne wnioski w toku postępowania.

Kwotę 3.832,65 zł należało podzielić po połowie (3.807,65 zł + 25 zł), co dało wynik 1.916,32 zł.

Wnioskodawczyni w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych uiściła opłatę od wniosku w kwocie 200 zł (należna opłata wynosiła natomiast 1.000 zł). Każda ze stron opłatę tę winna ponieść po połowie (1.000 zł : 2 = 500 zł).

Uczestnika obciążały zatem nieuiszczone koszty sądowe w wysokości 2.416,33 zł (1.916,32 zł + 500 zł), do których należało doliczyć wydatki i wynagrodzenie ustanowionego dla niego pełnomocnika w łącznej kwocie 4.474 zł.

Dlatego też Sąd nakazał ściągnąć ze świadczenia zasądzonego na rzecz uczestnika w punkcie V na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Bartoszycach) kwotę 6.890,32 zł na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 300).

Natomiast w stosunku do wnioskodawczyni nie przestały istnieć okoliczności uzasadniające zwolnienie jej od kosztów sądowych.