Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Włodzimierz Wójcicki (spr.)
Sędziowie:	SSO Anna Kacprzyk SSO Eugeniusz Dąbrowski
Protokolant:	Katarzyna Milewska

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2015r.

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Naczelnika Urzędu Celnego w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda (...) Sp. z o.o. w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Łomży

z dnia 25 lipca 2014r. sygn. akt I C 442/14

I.  apelację oddala;

II.  zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. kwotę 90 złotych tytułem kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygnatura akt I Ca 230/14

(...)

Pozwem z dnia 20 lutego 2014 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. dochodziła od pozwanego Skarbu Państwa- reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. zapłaty kwoty 1.295,46 zł wraz z odsetkami od daty wniesienia pozwu. Swoje roszczenie powód opierał na odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie funkcjonariuszy publicznych przy wykonywaniu władzy.

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Celnego w Ł., w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów.

Sąd Rejonowy w Łomży wyrokiem z dnia 25 lipca 2014 r. w sprawie I C 442/14 oddalił powództwo (pkt I) i zasądził od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

U podstaw rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego leżał następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z dnia 29 października 2003 r. Dyrektor Izby Skarbowej w B. udzielił (...) Sp. z o.o. w R. zezwolenia na okres 6 lat na urządzanie i prowadzenie w województwie (...) działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych. Zezwolenie było udzielone na prowadzenie przez (...) Sp. z o.o. stu dziewięćdziesięciu czterech punktów gry na automatach o niskich wygranych- w tym w (...) Bar Gastronomia w Ł. przy u. (...). Zgodnie z pkt VI decyzji pozwany obowiązany był prowadzić działalność zgodnie z przepisami ustawy o grach i zakładach wzajemnych oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. Szczegółowe warunki i zasady prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych określał zatwierdzony przez Dyrektora Izby Skarbowej w B. regulamin gry, stanowiący integralny element decyzji. W myśl pkt 5 rozdziału II dotyczącego udziału w grze- wygrana nie mogła być wyższa niż równowartość 15 euro, a wartość maksymalna jednej stawki za udział w jednej grze nie mógł przekraczać 0,07 euro. Równowartość 15 euro i 0,07 euro ustalana była wg kursu kupna ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia poprzedniego roku kalendarzowego ( pkt 6- k. 18). Na postawie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w B. nr (...) (...)z dnia 26 października 2009 r. przedłużono Spółce z o.o. (...) zezwolenie ( uprzednio nabyte na podstawie decyzji z dnia 29.X.2003 r.) na urządzanie i prowadzenie w województwie (...) działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych na okres kolejnych 6 lat- do dnia 29 października 2015 r.. Zezwoleniem było objęte sto siedemdziesiąt osiem punktów gier - w tym także (...) Bar Gastronomia w Ł.. Podstawą wydania decyzji a zarazem integralnym jej elementem był regulamin gry na automatach określający szczegółowe zasady i warunki prowadzenia gier. Regulamin zawierał tożsame uregulowania dotyczące wysokości wygranej oraz wysokości jednej stawki za udział w grze, co poprzednio obowiązujący, będący elementem uprzednio wydanej decyzji. Zgodnie z powyższym wygrana nie mogła być wyższa niż równowartość 15 euro, a w wartość jednej maksymalnej stawki za udział w grze nie mogła przekraczać 0,07 euro, przy kursie euro ogłoszonym przez NBP z ostatniego dnia poprzedniego miejsca kalendarzowego.

W dniu 12 stycznia 2009 r. (...) Sp. z o.o. ( dzierżawca) zawarła z W. H., prowadzącą (...) w Ł. przy ul. (...) (wydzierżawiająca) umowę dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowanym. Przedmiotem dzierżawy była dzierżawa powierzchni pod instalację automatów o niskich wygranych w lokalu stanowiącym własność wydzierżawiającej- H. W.. Umowa została zawarta na czas określony - tj. do dnia upływu terminu określonego w decyzji właściwego organu udzielającego zezwolenia na prowadzenie gier na automatach o niskich wygranych ( tj. do dnia 29.X.2015 r. - § 3 pkt 1 umowy- k. 52v w zw. z decyzją z dnia 26.X.2009 r) z możliwością jej wcześniejszego rozwiązania zarówno przez wydzierżawiającego jak o dzierżawcę- § 3 pkt 2 i 3 umowy jak i możliwością automatycznego przedłużenia na okresy objęte nowym zezwoleniem ( § 3 pkt zd.3 umowy- k. 52v). W umowie sprecyzowano wysokość czynszu należnego wydzierżawiającemu, uzależnionego od przychodu uzyskiwanego z zainstalowanych w lokalu urządzeń, a niewypłacanego wydzierżawiającemu w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń. W przypadku nie osiągnięcia w danym miesiącu przychodu lub powstania straty wynikającej z eksploatacji zainstalowanych urządzeń, w szczególności w wyniku zniszczenia, przypadkowej utraty lub kradzieży, używania przez graczy fałszywych monet, banknotów, termin rozliczenia czynszu ulegał przesunięciu do momentu osiągnięcia przychodu w kolejnych miesiącach.

Dnia 01 lutego 2010 r. sporządzono aneks do umowy dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym z dnia 12 stycznia 2009 r. , którym zmieniono wysokość wynagrodzenia- czynszu przysługującego wydzierżawiającemu ( z 40 % do 35 %) oraz rozszerzono obowiązki Wydzierżawiającego - zobowiązując go do sprawowania stałej opieki nad ustawionymi w lokalu automatami i innymi urządzeniami ( §2 pkt 1 aneksu - k. 53, § 2 pkt 1 umowy-k.52, § 4 pkt 1 aneksu).

W dniu 29 marca 2011 r. w lokalu Wydzierżawiającego przy ul. (...) w Ł. funkcjonariusze celni Urzędu Celnego w Ł. M. R., M. T., M. S. wraz z funkcjonariuszem Komendy Miejskiej Policji w Ł. w obecności właścicielki lokalu- H. W. dokonali kontroli urządzenia — automatu (...) Magie- typ (...) nr fabryczny (...), nr rejestracyjny (...)- (...), nr inwentarzowy (...) należącego do pozwanego - (...) Sp. z o.o. Czynności kontrolne utrwalono za pomocy kamery S. (...) P. ora aparatu cyfrowego O. (...) nr (...) ( k.39, 39v). Kontrola odbyła się bez przedstawiciela firmy (...) Sp. z o.o., posiadającego klucze do wnętrza kontrolowanego automatu, co wykluczało możliwość dokonania oględzin wewnętrznych urządzenia. Właścicielka lokalu nie posiadała kluczy umożliwiających dostęp do wnętrza automatu.

Na przedmiotowym automacie dokonano eksperymentu poprzez sprawdzenie rzeczywistej wysokości maksymalnej stawki za udział w jednej grze pobieranej przez automat w odniesieniu do poziomu określonego ustawowo oraz zadeklarowanego przez pozwanego w regulaminie gry, który był elementem decyzji zezwalającej na prowadzenie tego typu działalności. W tym celu funkcjonariusze Urzędu Celnego włożyli do automatu banknot o nominale 20 zł oraz sprawdzili wysokość przyznanych im w zamian punktów kredytowych. W związku z powyższym automat przyznał do dyspozycji kontrolującego 200 punktów kredytowych ( 1 punkt kredytowy stanowił równowartość 10 gr), co było zgodne z informacją podaną na automacie. Następnie w celu eksperymentu kontrolujący wybrali grę „ S. the B.” , sprawdzając maksymalną stawkę z udział w jednej grze. Sprawdzający wybrał maksymalną stawkę wyświetlaną przez automat - 100. Po dokonanej grze kontrolujący zweryfikowali równowartość pozostałych im 100 punktów kredytowych, które odpowiadały wysokości 10 zł podlegających wypłacie w momencie rezygnacji z dalszej gry. W ten sposób ustalono, że 1 punkt kredytowy zarówno z pola Bank jak i (...) jest równoważny i stanowi wartość 10 gr. Grając stawką „100” kontrolujący zagrali za 100 punktów kredytowych, co stanowiło równowartość 10 zł. W wyniku czynności kontrolnych stwierdzono, że wartość maksymalnej stawki w jednej grze jest wyższa niż 0,50 zł- tj. wyższa niż określona w art. 129 ust. 3 ustawy o grach hazardowych i wynosi 10 zł. Powyższa stawka przekraczała także wartość stawki ustalonej przez pozwanego w regulaminie gry, stanowiącej integralny element decyzji o zezwoleniu na urządzanie i prowadzenie gier na automatach- zarówno z dnia 29 października 2003r. jak i 26 października 2009 r. ,a której wysokość opiewała na kwotę 0,07 euro za udział w jednej grze.

W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości kontrolujący dokonali zatrzymania automatu, na co wystawiono pokwitowanie seria PL/MF/AC nr (...) odpis wręczono właścicielce lokalu- H. W.. Automat został zatrzymany w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa z art. 107 § 1 kks. Prokurator Rejonowy w Łomży postanowieniem z dnia 04 kwietnia 2011 r. zatwierdził zatrzymanie rzeczy od H. W. z dnia 29 marca 2011 r. W czynnościach dokonanych przez pracowników Urzędu Celnego nie dopatrzono się żadnych nieprawidłowości- wykonano je i udokumentowano zgodnie z przepisami kpk.. Sąd Rejonowy w Łomży na mocy postanowienia z dnia 11 lipca 2011 r. w sprawie o sygn. II Kp 241/11 utrzymał w mocy postanowienie prokuratora, nie uwzględniając zażalenia pozwanej na dokonane zatrzymanie.

Urząd Celny w Ł. postanowieniem z dnia 06 września 2011 r. w sprawie RKS (...)uznał za dowód rzeczowy w sprawie o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks automat do gry o nazwie A. (...) o nr fabrycznym (...) i nr rej (...)- (...), zatrzymany podczas czynności kontrolnych oraz umieścił go w magazynie Urzędu Celnego w Ł. ( k.86). Powołany przez Urząd Celny w toku śledztwa biegły sądowy dr inż. A. C. w swojej opinii z dnia 11 lipca 2011 r. stwierdził, że opiniowany automat nie jest zgodny z zapisem ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych- w szczególności z art. 129 ust. 3 ustawy- w zakresie wysokości maksymalnej stawki za udział w jednej grze oraz maksymalnej jednorazowej wygranej w jednej grze. Mimo wniesienia zażalenia przez (...) Sp. z o.o. Sąd Rejonowy w Łomży orzeczeniem z dnia 20 października 2011 r. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. z dnia 06 września 2011 r. w zakresie automatu do gry (...) Magie jako uznania za dowód rzeczowy w sprawie.

Postępowanie karne związane z zatrzymaniem automatu nie zostało jeszcze prawomocnie ukończone. Automat w dalszym ciągu stanowi dowód rzeczowy w postępowaniu pod sygn. RKS (...)po połączeniu z innymi sprawami (oświadczenie powoda, niezakwestionowane prze pozwanego- art. 230 kpc). Izba Celna w B. Wydział Laboratorium (...) jako jednostka upoważniona przez Ministra Finansów do badania automatów potwierdziła szereg nieprawidłowości w działaniu automatu, w tym dotyczące niespełnienia warunku określonego w art. 129 ust. 3 ustawy o grach hazardowych w zakresie maksymalnej jednorazowej wygranej i maksymalnej stawki za udział w jednej grze.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd Rejonowy na wstępie wskazał, że wydając wyrok, tutejszy Sąd nie dokonywał „osądu” prawidłowości procedowania, trybu wprowadzania przepisów, motywów, intencji jakimi kierował się ustawodawca wprowadzając nowelizacje prawa regulującego zasady funkcjonowania i organizowania gier hazardowych na terenie RP. Podniósł, że w tym zakresie ewentualna odpowiedzialność kształtować mogłaby się w oparciu o inne podstawy faktyczne a nawet i prawne, oraz w stosunku do Skarbu Państwa reprezentowanego przez inne statio fisci- co nie było w ogóle przedmiotem roszczenia.

Sąd Rejonowy podał, że istotą odpowiedzialności Skarbu Państwa na zasadzie art.417 kc za szkodę wywołaną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie funkcjonariuszy przy wykonywaniu władzy publicznej jest wykazanie wystąpienia jednocześnie trzech niezależnych od siebie przesłanek odpowiedzialności: bezprawności działania lub zaniechania funkcjonariusza przy wykonywaniu władzy, szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy takim działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Oceniając przedstawione przez strony dowody, zaistniały stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, iż nie została wykazana pierwsza z tych przesłanek i na tym etapie postępowania nie można mówić o działaniu niezgodnym z prawem.

Sąd Rejonowy odniósł się do rozbieżność co do oceny kwalifikacji bezprawności działania lub zaniechania. Podał, że funkcjonuje pogląd, który nadaje 417 k.c. węższe znaczenie bezprawności, nie obejmujące niezgodności z normami pozaprawnymi. To drugie stanowisko wydaje się dominować, albowiem odzwierciedla pogląd w którym Trybunał Konstytucyjny utożsamia "prawo" z normami prawnymi zakodowanymi w konstytucyjnie określonych źródłach prawa (art. 87-94 Konstytucji RP), a niezgodność określa jako "zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej" (wyrok TK z 4 grudnia 2001 r., SK 18/00, OTK 2001, nr 8, poz. 256; podobnie wyrok SN z 8 stycznia 2002 r., I CKN 581/99, OSNC 2002, nr 10, poz. 128). Stojąc na wskazanych stanowisku Sąd Rejonowy nie dopatrzył się w działaniach funkcjonariuszy Urzędu Celnego w dniu 29.03.20lOr. nieprawidłowości, które te działania pozwoliłyby uznać za niezgodne z prawem.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że przede wszystkim dokonując kontroli w dniu 29.03.2011 r. , jak też przeprowadzając eksperyment, funkcjonariusze realizowali ustawowe kompetencje nałożone na nich art, 2 ust.l pkt. 5, pkt 7 i 8 oraz art.30 ust.2 pkt.3 (w zakresie kompetencji formalnych, procesowych) a także w zakresie czynności art.32 ust.l pkt. 7,13,14 i 17 (w tych dwóch ostatnich przypadkach w związku z art.217 kpk) ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 1404). Z przeprowadzonych czynności został sporządzony zgodnie z wymogami protokół (k.77-81). Następnie po stwierdzeniu nieprawidłowości- o czym dalej- zwrócono się do właścicielki lokalu (która faktycznie władała w zastępstwie strony powodowej automatem- o czym też dalej) o wydanie, a po odmowie przystąpiono do odebrania na zasadzie art.217§ 1 i 2 kpk, uznając, iż zachodzi okoliczność niecierpiąca zwłoki zabezpieczenia automatu i z tej czynności sporządzono protokół (k.82-83). Prawidłowość czynności, ich zgodność z obowiązującymi przepisami była przedmiotem oceny zarówno w fazie zatrzymania jak i uznania za dowody rzeczowe przez Prokuratora Rejonowego w Łomży (k.84) jak i niezawisły organ Sądowy sprawujący kontrolę nad prawidłowością postępowania karnego (karno-skarbowego), oddalający zażalenie powodowej spółki zarówno na zatwierdzenie zatrzymania jak i uznania za dowód rzeczowy (k.85,87). Sąd Rejonowy w Łomży Wydział 11 Karny, dwukrotnie zapoznając się z materiałami sprawy uznał za zasadne i prawidłowe działanie organów celnych i Prokuratury w stosunku do automatu, z którego zatrzymaniem powód wiąże podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej. Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do odmiennej oceny sytuacji niż zostało to uczynione postanowieniami z dnia 1 1 lipca 201 lr. w sprawie II Kp 241/11 /k.85/ i 20 października 201 lr. /k.87/ jak i do negacji na tym etapie czynności, w oparciu o które aktualnie prowadzone jest postępowanie karno-skarbowe, na co wskazał pozwany /k,199v/ a czego strona powodowa nie zakwestionowała, czyniąc z tego fakt przyznany, czyniący bezprzedmiotowym prowadzenie dowodu w tym zakresie- art. 230 kpc.

Sąd Rejonowy uzasadniając dlaczego nie uznał działania funkcjonariuszy za bezprawne, wskazał, że przede wszystkim nie sposób jest upatrywać bezprawności ich działania w tym, iż „zakwestionowali” oni prawomocną decyzję dopuszczającą automat do użytkowania, legalizującą ją, co podnosiła strona powodowa. Fakt wydania decyzji w ocenie Sądu Rejonowego nie oznacza braku możliwości reakcji na ewentualne stwierdzone uchybienia, nieprawidłowości czy sprzeczność ze stanem faktycznym zaistniałe już po wydaniu takiej decyzji, reakcji innej niż w trybie administracyjnoprawnym. Byłoby to, jak stwierdził Sąd Rejonowy sprzeczne z zasadą zachowania porządku prawnego, racjonalnością działania organów państwowych i ocierałoby się o granice absurdu.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż weryfikacja może nastąpić zarówno w trybie administracyjnym (gdy stan zmienił się na tyle, że odbiega od tego, który legł u podłoża wydania decyzji) -w celu dostosowania stanu prawnego do faktycznego- w tym zakresie nie może być wątpliwości że właściwy organ administracyjny powinien przeprowadzić czynności, ale również w innym trybie. Wyjaśnił, że takim trybem jest np. prowadzenie postępowania karnego w sytuacji, gdy rozbieżność pomiędzy stanem prawnym wynikającym z decyzji a stanem faktycznym wynikać może z działania o charakterze czynu zabronionego. Wskazał, iż dla postępowania przygotowawczego, niezbędne jest uzasadnione okolicznościami podejrzenie popełnienia takiego czynu a organy powołane do ścigania zobligowane są do wszczęcia i prowadzenia postępowania przygotowawczego - art. 10§ 1 kpk. Takim organem w zakresie przestępstw karno-skarbowych, w tym związanych z kwestiami odpowiedzialności w przedmiocie prawidłowości stosowania porządku prawnego dotyczącego gier hazardowych są- co wskazano we wstępnej części- organy Służby Celnej i jej funkcjonariusze. Tym samym o ile może wchodzić w rachubę kwestia popełnienia przestępstwa, a w ocenie Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie stwierdzone nieprawidłowości dawały ku temu podstawy na etapie zatrzymania automatu, nie można uznać za bezprawne dokonanie czynności bez ograniczenia się do zainicjowania postępowania administracyjnego, mającego zdaniem strony powodowej rozwikłać kwestie rozbieżności pomiędzy tym co stwierdzała dokumentacja włącznie z decyzjami legalizacyjnymi i pozwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie gier, a stwierdzonymi nieprawidłowościami w trakcie eksperymentu, czy podejrzeniem nieprawidłowości.

Sąd Rejonowy wskazał, że w sprawie wątpliwym może się wydawać, czy funkcjonariusze służby celnej mieli podstawy do przeprowadzenia eksperymentu (oczywiście gdy strona powodowa dysponowała stosowną dokumentacją). Podał, że na twierdzącą odpowiedź zasługuje już samo wskazanie przez stronę powodową okoliczności, które teoretycznie miały sugerować działania wymuszone, zmasowane. Zatrzymanie automatu po eksperymencie nastąpiło po kilkunastu miesiącach podobnego typu działań na terenie całego kraju. Przedłożone przez strony liczne orzeczenia i to zarówno w sprawach karnych jak i cywilnych, wskazują, iż wielokrotnie, nawet przed działaniami związanymi z przedmiotowa sprawą, funkcjonariusze służby celnej stwierdzali rozbieżności pomiędzy dokumentacją a stanem faktycznym. Niezależnie od tego, czy w późniejszym okresie podejrzenia ich okazywały się prawdziwe czy nie, czy kwestionowano ich czynności pod względem merytorycznym czy tylko formalnym np. uznając brak przesłanek przy pierwszych kontrolach do eksperymentu, powstania wątpliwości czy dany automat działa prawidłowo i czy do takiego eksperymentu są zatem podstawy, to po tak szerokim ujawnianiu problemu, występującego jako fakt powszechnie znany, szeroko występujący, nagłaśniany w mediach- co jest okolicznością powszechnie znaną, w ocenie Sądu Rejonowego w marcu 2011 r. można upatrywać przesłanek do podjęcia kontroli i przeprowadzenia eksperymentu, w formie przewidzianej przepisami art.2,30 i 32 ustawy o Służbie Celnej. W tym kontekście, tj. podjęcia czynności sprawdzających, Sąd Rejonowy nie dopatrzył się bezprawności działania a więc negatywnie ocenił pierwszą z trzech przesłanek mających zdaniem powoda wskazywać na bezprawność działania funkcjonariuszy (pkt. 1 k.4v pozwu).

W ocenie Sądu Rejonowego, nie sposób też tak zdecydowanie negatywnej oceny odnieść i do pozostałych okoliczności kwestionowanych przez powodową spółkę. Sąd Rejonowy podał, ze podstawę działania funkcjonariuszy stanowiło ujawnienie wątpliwości co do prawidłowości działania automatu w kontekście obowiązujących przepisów. Umknęło jednak uwadze i to obu stronom na etapie postępowania odszkodowawczego, iż nieprawidłowość ta może dotykać nie tylko zapisów ustawy o grach hazardowych ale również naruszać warunki pozwolenia na tego typu działalność jakie uzyskała powodowa spółka. Sąd Rejonowy zważył, iż integralną częścią decyzji był zatwierdzony przez Dyrektora Izby Celnej regulamin gry, określający warunki w jakich ma się ona odbywać (pkt.8 decyzji k.l lv i 19v). Dlatego Sąd Rejonowy uznał, ze abstrahując od zapisów ustawowych, to w ramach regulaminu, a tym samym decyzji, powodowa spółka mogła organizować gry w zakresie maksymalnej stawki zakładu 0,07 euro. O ile rzeczywiście możliwe było zrealizowanie jednej gry, pojedynczego zdarzenia losowego za kwotę 10 zł- co wynika z zapisu protokołu, to aby dopuszczalna stawka nie została przekroczona, wartość euro musiałaby sięgnąć (co wynika z matematycznego podstawienia proporcji) 142,85 zł, a faktem powszechnie znanym, nie wymagającym dowodu (art.228§ 1 kpc) jest to, iż żadna waluta nigdy dotąd nie osiągnęła takiej wartości, a nawet jej dziesiętnej części. Zdaniem Sądu rejonowego skoro zatem stwierdzono- na tym etapie nie przesądzając o prawidłowości takiego stwierdzenia, popartego w pełni procesowym rozstrzygnięciem w sprawie karno-skarbowej- że automat umożliwiał realizację gry za stawki nie tylko przewyższające ustawowe, ale również wskazane w regulaminie, będącym elementem „pozwolenia”, co samo w sobie również mieści się w znamionach czynu z art. 107§ 1 kks, jako alternatywne zachowanie, funkcjonariusze Służby Celnej nie mogli przejść nad tym do porządku dziennego.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że w przedmiotowej sprawie funkcjonariusze wcale nie stwierdzili, a wręcz (wynika to z protokołu czynności) nie mogli stwierdzić braku ingerencji z zewnątrz z dwóch oczywistych powodów. Sąd Rejonowy zważył, że po pierwsze - nie mieli dostatecznej wiedzy i być może umiejętności czy możliwości technicznych. Po drugie- nie mieli takich możliwości faktycznych, albowiem nie dysponowali kluczem który pozwalał na dostęp do wnętrza automatu. Takim kluczem nie dysponował też właściciel lokalu w którym stał automat, a który nie był tylko i wyłącznie wydzierżawiającym powierzchni pod automatem co sugerują umowy, ale też swoistym przedstawicielem spółki w stosunku do osób trzecich, gdyż umowa poza zapisami związanymi z dzierżawą, zawiera też szereg elementów wskazujących na pewien rodzaj stosunku nienazwanego, zbliżonego do zlecenia, cedującego część uprawnień i obowiązków spółki w stosunku do graczy i osób trzecich ( §4 aneksu k.53v- stała opieka, upoważnienie do kontroli grających, powiadomienie właściwego Urzędu Celnego o wstawieniu automatu, informowanie o wszelkich nieprawidłowościach). W takim wypadku, zdaniem Sądu Rejonowego, o ile w rachubę mogła wchodzić ingerencja z zewnątrz, przypadkowa lub co gorsze- celowa, obowiązkiem funkcjonariuszy Służby Celnej było należyte tego wyjaśnienie, tym bardziej, że o wiele realniejszą, w kontekście wielości ujawnianych tego typu zdarzeń - na których ilość również zwrócił uwagę Sąd rozpoznający zażalenia powodowej spółki- było podejrzenie możliwości zaistnienia zdarzenia sprzecznego z prawem, nawet zamierzonego, świadomego i celowego jego naruszenia. Tych okoliczności, zdaniem Sądu Rejonowego nie można wykluczyć i mogły one być brane pod uwagę, a nawet powinny być brane pod uwagę, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, czy też niezgodności z dokumentacją, legalizacją, decyzją co do zezwolenia na prowadzenie działalności.

W takim wypadku, w ocenie Sądu Rejonowego za zbyt daleko idące jest stawianie funkcjonariuszom zarzutu, iż przystąpili do zabezpieczenia przedmiotu mającego stanowić dowód, jak również niezbędnego do wnikliwego zbadania, zamiast poprzestania na pozostawieniu go w lokalu i uzyskaniu go po dobrowolnym wydaniu przez spółkę, lub w przypadku odmowy dopiero jego zajęciu. W świetle sytuacji mogącej budzić wątpliwości czy nie doszło do zewnętrznej ingerencji i braku możliwości wyeliminowania tej opcji na miejscu, zdecydowanie należy przyznać funkcjonariuszom słuszność w podjęciu decyzji o zatrzymaniu automatu do dalszego procedowania. Zdaniem Sądu była to okoliczność ze wszech miar uzasadniająca zaistnienie przesłanki wypadku nie cierpiącego zwłoki, wskazanego w art.217§ 1 kpk.

Sąd Rejonowy wskazał, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych miarodajnych dowodów mogących pozwolić na inną ocenę zachowania funkcjonariuszy. Sąd Rejonowy wskazał, ze w chwili obecnej prowadzone jest postępowanie karno-skarbowe, automat (...) M. nr fabryczny (...) jest w niej dowodem rzeczowym i w stosunku do niego prowadzone są czynności procesowe mające wyjaśnić to, czy działał on prawidłowo, a jeśli nie- co było tego przyczyną (art.230 kpc w zw. z art.229 kpc okoliczności nie wymagające dowodu, albowiem wskazane na rozprawie przez pełń. pozwanego nie zostały zakwestionowane przez stronę przeciwną).

W świetle powyższego, w ocenie Sądu Rejonowego, strona powodowa nie wykazała na tym etapie podstawowej okoliczności uzasadniającej odpowiedzialność Skarbu Państwa za niezgodne z prawem działanie funkcjonariuszy dokonujących czynności w dniu 29.03.2011 r. tj. bezprawności działania w oparciu o przedłożone dowody, z których można by wysnuć odmienne wnioski niż te, które legły u podstaw podjętych już czynności w postępowaniu o charakterze karnym.

Dlatego też, na podstawie art.417§ 1 kc Sąd Rejonowy oddalił powództwo jako niezasadne.

O kosztach rozstrzygnięto na zasadzie art.98§l,3 i 4 kpc w zw. §6 pkt.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U.2013,poz.490).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda.

Wyrok zaskarżył w całości, zarzucając mu:

1. naruszenie art. 107 § 1 kks w związku z art. 4 § 1 kks oraz w związku z § 10 ust. 2, § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 03.06.2003 r w sprawie warunków urządzania gier i zakładów wzajemnych ( Dz. U. nr 102, poz. 946 z późn. zm. - akt prawny obowiązujący do 09.04.2012 r wydany na podstawie art. 15b ust. 4 ustawy z dnia 29.07.1992 r o grach i zakładach wzajemnych ) i w związku z § 23 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.12.2009 r w sprawie kontroli wykonywanych przez Służbę Celną ... (tekst jedn. z 2013 r, Dz. U. nr 156 ) oraz w związku z § 4 pkt 1 lit. a, lit. e, pkt 2, pkt 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 05.11.2009 r w sprawie kontroli wykonywanych przez Służbę Celną w zakresie urządzania i prowadzenia gier i zakładów wzajemnych ( Dz. U. z 2009 r Nr 188 ) przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż przy braku śladów na niedozwoloną ingerencję w zasady funkcjonowania automatu o niskich wygranych, użytkowanego przez podmiot mający zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych oraz posiadający obowiązującą decyzję administracyjną uprawniającą go do legalnej eksploatacji zarejestrowanego urządzenia w charakterze automatu o niskich wygranych, działania funkcjonariuszy celnych ignorujących te decyzje nie miały przymiotu bezprawnych, gdyż w sprawie zachodziło rzekomo uzasadnione podejrzenie popełnienia umyślnego przestępstwa stypizowanego w blankietowej normie art. 107 § 1 kks wymagającej dopełnienia w przepisach szczególnych,

2. naruszenie art. 2 Konstytucji RP polegające na podważeniu zasady zaufania do organów państwa przez przyjęcie, że wieloletnia praktyka stosowania prawa przez centralny organ administracji rządowej ( Ministra Finansów ] dotycząca rejestrowania jako automatów o niskich wygranych urządzeń z funkcją ryzykowania wygranych gromadzonych na odrębnym liczniku, w warunkach kontynuacji jednej gry, w zestawieniu z posiadaniem przez powodową spółkę obowiązującego zezwolenia i obowiązującej decyzji administracyjnej kwalifikującej zatrzymane urządzenie jako automat o niskich wygranych, przy braku śladów niedozwolonej ingerencji od chwili rejestracji urządzenia przez władzę państwową, nie ma znaczenia dla oceny działań funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł., co jest tożsame ze stwierdzeniem, iż w ocenie Sądu 1 instancji przedsiębiorcy powinni ponosić w 100 % konsekwencje działań organów państwowych,

3. naruszenie art. 2 § 3 i art. 177 § 1 pkt 3 kpc w związku z art. 16 kpa oraz art. 10 i art. 7 Konstytucji RP, przez zakwestionowanie zasady związania Sądu Powszechnego obowiązującą decyzją administracyjną i przypisania mocy wiążącej w zakresie kwalifikowania automatów o niskich wygranych domorosłym rozważaniom funkcjonariuszy celnych i A. C., sporządzonym poza zakresem dopuszczonej prawem aktywności biegłego,

4. rażące naruszenie art. 217 § 1 kpk w związku z art. 2 § 1 pkt 1 kpk i art. 30 ust. 1 i ust. 2, art. 2 ust. 1 pkt 4-6, art. 32 ust. 1 pkt 13 i pkt 14 oraz art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27.08.2009 r o Służbie Celnej, przez przyjęcie, że proceduralne normy zawarte w kpk określone jak wyżej oraz powołane przepisy ustawy z dnia 27.08.2009 r o Służbie Celnej, mogą być odczytywane jako źródło samoistnych uprawnień funkcjonariuszy celnych do dowolnego zatrzymania dowolnej rzeczy, w oderwaniu od tego, czy istnieje skuteczna prawnie ( nadająca się do zastosowania przez organy władzy publicznej ] norma prawa materialnego typizująca zespół znamion czynu zabronionego, pod kątem której funkcjonariusze dokonują zatrzymania,

5. rażące naruszenie art. 1 pkt 11 i art. 8 ust. 1 Dyrektywy 98/34/WE w związku z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 4 ust. 3, art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej w kształcie wiążąco zinterpretowanym w klarownym orzecznictwie (...) tj. w sentencji wyroku (...) z dnia 26.10.2006 r C - 65/05 oraz w pkt 24 i pkt 25 wyroku (...) z dnia 19.07.2012 r w sprawach połączonych C - 213/11, C - 214/11 i C - 217/11) poprzez ich niezastosowanie w niniejszej sprawie, co doprowadziło Sąd I instancji do stosowania krajowych przepisów technicznych zamieszczonych w ustawie o grach hazardowych, zakazujących urządzania gier na automatach poza obszarem kasyn gry, nienotyfikowanych Komisji Europejskiej,

6. rażące naruszenie art. 107 § 1 kks w związku z art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2009 r o grach hazardowych ( (...) ] oraz w związku z art. 1 pkt 11 i art. 8 ust. 1 Dyrektywy 98/34/WE przez przyjęcie, że prowadzenie czynności karno - procesowych, w tym czynności zatrzymania rzeczy w zakresie czynu stypizowanego w sankcjonującej normie art. 107 kks, było czynnościami zgodnymi z prawem, w sytuacji gdy sankcjonowane normy zawarte w ustawie z dnia 19.11.2009 r o grach hazardowych zakazujące urządzania gier na automatach poza terenem kasyn gry takie jak art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 cyt. ustawy, są przepisami technicznymi w rozumieniu Dyrektywy 98/34/WE niezdatnymi do stosowania przez organy władzy publicznej ( mimo ich formalnego obowiązywania ), a z uwagi na blankietowy charakter przepisu art. 107 § 1 kks, brak możliwości stosowania przez krajowe organy władzy publicznej sankcjonowanych norm zawartych w ustawie o grach hazardowych dekompletuje zespół znamion czynu zabronionego opisanego w art. 107 § 1 kks,

7. naruszenie art. 328 § 2 kpc przez:

a) niewłaściwe uzasadnienie wyroku ( niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku ) w odniesieniu do wykładni pojęcia „maksymalnej stawki z udział w jednej grze", a mianowicie brak dokonania przez Sąd 1-instancji egzegezy ustawowego pojęcia „maksymalnej stawki za udział w jednej grze" wobec braku jego definicji legalnej, która uzasadniałaby poczynioną przez Sąd konstatację o rzekomej niezgodności spornego automatu z kryterium „stawki za udział w jednej grze" wynikającym z art. 129 ust. 3 UGH,

b) nie odniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do norm prawnych art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z 1 pkt 11 oraz art. 8 ust. 1 Dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 02.06.1998 r ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego ( dalej Dyrektywa 98/34/WE ) w kształcie wiążąco zinterpretowanym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ( (...) ), iż przepisy krajowe zakazujące urządzania gier na automatach poza obszarem kasyn gry zostały ocenione jednoznacznie jako posiadające charakter techniczny na gruncie Dyrektywy 98/34/WE, pomimo ich formalnego obowiązywania nie mogą być stosowane przez organy państwa i to ze skutkiem ex tunc,

8. rażące naruszenie art. 23f ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 129 ust. 3, jak również art. 23f ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 19.11.2009 r o grach hazardowych ( (...)) w związku z art. 2 pkt 3, art. 15 ust. 2 pkt 3 i art. 16 ust. 2 pkt 5, ust. 3 i ust. 4 ustawy z dnia 30.08.2002 r o systemie oceny zgodności (tekst jedn. z 2010 r Dz. U. nr 138, poz. 935 z późn. zm.) oraz w związku z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że Izba Celna w B., której Minister Finansów udzielił dnia 27.11.2012 r upoważnienia do badań automatów i urządzeń do gier, posiada status jednostki badającej pomimo braku przedstawienia Ministrowi Finansów certyfikatu akredytacji adekwatnego do badań urządzeń mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych jakimi z racji definicji ustawowej są automaty o niskich wygranych a jej opinia może stanowić podstawę ustaleń faktycznych,

9. rażące naruszenie art. 23b ust. 3 ustawy z dnia 19.11.2009 r o grach hazardowych ( (...) ) w związku z § 7 ust. 2 pkt 5 i § 22 zarządzenia nr 28 Ministra Finansów z dnia 28.06.2013 r w sprawie nadania statutów izbom celnym i urzędom celnym ( Dz. Urz. MF poz. 19 ) i w związku z § 1 ust. 2 i § 6 ust. 2 zarządzenia nr 30 Ministra Finansów z dnia 29.10.2009 r w sprawie nadania statutów izbom celnym i urzędom celnym ( Dz. Urz. MF poz. 72 z późn. zm.) oraz w związku z art. 58 § 1 Kodeksu Cywilnego i art. 7 Konstytucji RP, przez przyjęcie, że Izba Celna w B. jest jednostką badającą, w sytuacji gdy przepisy prawa obowiązujące dnia 27.11.2012 r ( data udzielenia upoważnienia ) nie zezwalały Izbie Celnej w B. na prowadzenie badań technicznych automatów i urządzeń do gier.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł:

1.o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 1.295,46 zł ( słownie: tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt pięć 46/100 ) wraz z należnymi ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

2. o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje wg norm przepisanych

ewentualnie

1.  o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

2.  o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych.

Strona pozwana wniosła w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację powoda uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i poprzedzająca te ustalenia ocena materiału dowodowego są prawidłowe, ustalenia te Sąd odwoławczy uznaje za własne. Sąd Rejonowy na podstawie tych ustaleń wywiódł również słuszne wnioski prowadzące do konkluzji iż brak jest podstawowej przesłanki zgłoszonego przez powoda na podstawie art. 417 § 1 kc roszczenia, tj. bezprawności. Apelacja wywiedziona przez powoda nie dostarczyła żadnych argumentów podważających trafność wywodu prawnego dokonanego przez Sąd Rejonowy.

Przed przystąpieniem do omówienia zasadniczych zarzutów, dotyczących naruszenia prawa materialnego i procesowego, Sąd Okręgowy wskazuje iż niezasadna jest ta część środka zaskarżenia, która wskazuje na uchybienie przepisowi 328 § 2 kpc. Uzasadnienie Sądu Rejonowego spełnia wszelkie wymogi przewidziane w tym przepisie. Zawiera ono bowiem ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Sąd Rejonowy również wskazał powody, dla których nie odniósł się do kwestii wskazywanych w zarzucie. Dlatego też sam fakt barku zaakceptowania treści rozstrzygnięcia nie może przesądzać o słuszności omawianego zarzutu.

Ponadto zwrócić należy uwagę, że w oparciu o twierdzenia zawarte w apelacji można by czynić Sądowi inne zarzuty, ale z pewnością nie naruszenia art. 328 § 2 kpc. Nieodniesienie się w uzasadnieniu wyroku do argumentów mogących przemawiać za inną jego podstawą lub jej brakiem może świadczyć jedynie o tym, że Sąd nie miał ich na uwadze, wobec czego może okazać się, że wyrok wydany został z naruszeniem prawa materialnego (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 20 października 2005 r., sygn.. akt II CK 154/05, Lex nr 187016). Jednak i w tym zakresie pominięcie przez Sąd Rejonowy rozważań odnośnie kwestii podniesionych w apelacji pozostawało bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc poprzez nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do norm prawnych art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 267 oraz art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zw. z art. 1 pkt 11 oraz art. 8 ust. 1 Dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 02.06.1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa w kształcie wiążąco zinterpretowanym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, iż przepisy krajowe zakazujące urządzania gier na automatach poza obszarem kasyn gry zostały ocenione jednoznacznie jako posiadające charakter techniczny na gruncie Dyrektywy 98/34/WE należy powiązać z zarzutami skarżącego odnoszącymi się do naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów wskazanych w pkt 4, 5 i 6 petitum apelacji. Ww. zarzuty sprowadzają się bowiem do ogólnego stwierdzenia, iż przepisy ustawy z dnia 19.11.2009 r. o grach hazardowych wprowadzające ograniczenia swobody działalności gospodarczej w zakresie organizowania gier na automatach są przepisami technicznymi w rozumieniu Dyrektywy nr 98/34/WE i jako takie winny podlegać obowiązkowej procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej, co zgodnie z twierdzeniami skarżącego zostało przesądzone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, będącego częścią wspólnotowego porządku prawnego. W związku z brakiem notyfikacji nie mogą być stosowane przez organy władzy publicznej, co skutkuje z kolei brakiem możliwości stosowania art. 107 § 1 kks, a zatem bezpodstawnym działaniem funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł., którzy dokonali zatrzymania automatów jako dowodów rzeczowych w sprawie popełnienia przestępstwa skarbowego polegającego na urządzaniu gry na automatach o niskich wygranych wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, tj. o czyn z art. 107 § 1 kks.

Wbrew twierdzeniom apelującego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak również w orzecznictwie krajowym nie zostało w żaden sposób przesądzone o technicznym charakterze przepisów art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie sygn. I KZP 15/13 (OSNKW 2013/12/101, Prok.i Pr.-wkł. 2014/2/9, LEX nr 1393793, Biul.PK 2013/11/8, Biul.SN 2013/12/28-29) stwierdził, iż naruszenie wynikającego z dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U. L. 363, s. 81) obowiązku notyfikacji przepisów technicznych ma charakter naruszenia trybu ustawodawczego, którego konstytucyjność może być badana wyłącznie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jeżeli w konkretnym postępowaniu sąd dochodzi do wniosku, że doszło do takiej wadliwości trybu ustawodawczego, może nie stosować tych przepisów tylko w ten sposób, że zawiesi prowadzone postępowanie, w którym miałyby one zostać zastosowane i skieruje stosowne pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Jednak do czasu zainicjowania tej kontroli lub podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny stosownego rozstrzygnięcia brak jest podstaw do odmowy stosowania przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 154), w tym jej art. 6. ust 1 i art. 14 ust. 1. Takie samo stanowisko przyjął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 stycznia 2014 r. w sprawie IV KK 183/13 (LEX nr 1409532, KZS 2014/5/56, POP (...)-296). W uzasadnieniu ww. orzeczeń Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż w wyroku z dnia 19 lipca 2012 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie wypowiedział się kategorycznie o charakterze przepisów ustawy o grach hazardowych, a stwierdził jedynie, iż stanowią one „potencjalne przepisy techniczne”. Podkreślił przy tym, iż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy do dokonywania wykładni lub stwierdzania, że przepisy prawa wewnętrznego państwa członkowskiego nie obowiązują, nawet jeśli prawo to zostało ustanowione celem wykonania przez to państwo zobowiązań unijnych. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajmuje się bowiem wykładnią prawa unijnego, a nie prawa krajowego. Z treści art. 267 traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej jasno wynika, że do kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy orzekanie w trybie prejudycjalnym o wykładni Traktatów oraz o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii. A zatem wykładnia prawa krajowego należy do stosujących to prawo organów krajowych, w tym przypadku do sądów powszechnych. Jednocześnie stwierdził, że nawet ewentualne przyjęcie, że przepisy art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych mają charakter przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady nie oznacza, że sądy mogą odmówić stosowania tychże przepisów (jako regulacji, do których odsyła art. 107 § 1 kks). W ocenie Sądu Najwyższego naruszenie obowiązku notyfikacji, ustanowionego w powyższej dyrektywie, nie powoduje kolizji norm prawa wewnętrznego z regulacjami unijnymi, którą można by rozstrzygać w oparciu o normy kolizyjne, a stanowi o wadliwości procesu stanowienia prawa. Natomiast przy naruszeniu trybu ustawodawczego, konstytucyjność przepisów, a co za tym idzie możliwość ich stosowania może być rozstrzygana jedynie przez Trybunał Konstytucyjny.

W związku z wyżej przedstawionymi zapatrywaniami Sądu Najwyższego, które Sąd Okręgowy podziela, podkreślić należy, iż w wyroku z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie sygn. P 4/14 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 14 ust. 1 i art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych są zgodne z ustawą zasadniczą. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że notyfikacja tzw. przepisów technicznych jest unijną procedurą, a zatem notyfikacja, o której mowa w Dyrektywie 98/34/WE, implementowanej do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem w sprawie notyfikacji, nie stanowi elementu konstytucyjnego trybu ustawodawczego. Ponadto zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego odstąpienie przez ustawodawcę od możliwości urządzania gier na wszelkich automatach w salonach gier, w punktach handlowych, gastronomicznych i usługowych, a więc poza kasynami gry, spełnia konstytucyjne wymogi ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Ograniczenie możliwości organizowania gier na automatach wyłącznie do kasyn jest niezbędne dla ochrony społeczeństwa przed negatywnymi skutkami hazardu oraz dla zwiększenia kontroli państwa nad tą sferą, stwarzającą liczne zagrożenia nie tylko w postaci uzależnień, ale także struktur przestępczych.

W świetle powyższego brak jest podstaw do uwzględnienia stanowiska skarżącego, że wskazane w zarzucie przepisy ustawy o grach hazardowych nie mogą być stosowane przez organy państwa. Konstytucyjny obowiązek poszanowania i przestrzegania prawa ustawy ciąży bowiem tak długo, dopóki ustawa ta nie utraci mocy obowiązującej. Dlatego też zarzuty odnoszące co do braku możliwości podejmowania działań przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł. w związku z istnieniem konfliktu przepisów krajowych z prawem unijnym nie zasługiwały na uwzględnienie. Funkcjonariusze Urzędu Celnego w Ł. mieli zatem podstawy prawne do prowadzenia postępowania w sprawie popełnienia przestępstwa skarbowego polegającego na urządzaniu gry na automatach o niskich wygranych wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, tj. o czyn z art. 107 § 1 kks. Przy czym Sąd Rejonowy słusznie wskazał, iż w zakresie ich kompetencji formalnych, procesowych podstawą ich działań były przepisy art. 2 ust. 1 pkt 5, 7 i 8, art. 30 ust. 2 pkt 3, art. 32 ust. 1 pkt 7, 13, 14 i 17 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, zwanej dalej ustawą oraz art. 217 § 1 kpk.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów apelacji oraz do zarzutu dotyczącego wykładni pojęcia maksymalnej stawki za udział w jednej grze (pkt 7) Sąd Okręgowy wskazuje następująco: Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w szczególności: rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (pkt 5) oraz wykonywanie kontroli określonych w art. 30 ust. 2 i 3 (pkt 7 lit. a). Zgodnie z art. 30 ust. 1 kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 3. W myśl ust. 2 pkt 3 powołanego przepisu kontroli podlega przestrzeganie przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, oraz zgodność tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem. W ramach kontroli funkcjonariusze celni uprawnieni są m.in. do przeprowadzania w uzasadnionych przypadkach, w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu (art. 32 ust. 1 pkt 13 ustawy). W tym miejscu należy wskazać, iż typowymi sposobami realizacji znamion określających czynność sprawczą z art. 107 § 1 k.k.s. są: urządzanie i prowadzenie gry lub zakładu wzajemnego bez koncesji czy zezwolenia organu (w tym w sytuacji istnienia koncesji lub zezwolenia nieobejmującego określonego punktu, salonu czy kasyna), prowadzenie gry lub zakładu wbrew warunkom regulaminu (jest on elementem koncesji i zezwolenia), dopuszczanie do gier osób niespełniających kryterium wiekowego. W kontekście znamienia gry na automacie nie wolno zapominać o treści art. 53 § 35a k.k.s. wprowadzonego z dniem 1 stycznia 2010 r., nakazującego przez to pojęcie rozumieć również termin "gra na automacie o niskich wygranych" w jego prawnohazardowym kształcie. W ten sposób desygnatem komentowanego znamienia jest również gra niskohazardowa. Definicja legalna gry na automacie o niskich wygranych wskazuje, że chodzi o gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których wartość jednorazowej wygranej nie może być wyższa niż 60 zł, a wartość maksymalnej stawki za udział w jednej grze nie może być wyższa niż 0,50 zł (art. 129 ust. 3 ustawy o grach hazardowych).

W świetle ww. przepisów przeprowadzenie przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł. eksperymentu było uzasadnione i znajdowało podstawę w przepisach prawa, nie mogło zatem być oceniane jako bezprawne. Przeprowadzenie eksperymentu było bowiem niezbędne do uzyskania wiedzy o ewentualnym prowadzeniu działalności bez spełnienia wymogów ustawy wbrew przepisom ustawy, czy to wbrew warunkom koncesji lub zezwolenia. Realizacja znamienia czasownikowego wbrew przepisom ustawy obejmuje dwie kategorie zachowań: nie tylko odnosi się do urządzania lub prowadzenie bez koncesji lub zezwolenia ale również odnosi się do urządzania lub prowadzenie za zezwoleniem (przy koncesji), jednak w sposób naruszający przepisy ustawy o grach hazardowych. Z kolei urządzanie lub prowadzenie wbrew warunkom koncesji lub zezwolenia jest niejako postacią kwalifikowaną urządzenia lub prowadzenia wbrew przepisom ustawy: trzeba bowiem przyjąć, że każda koncesja i zezwolenie musi odpowiadać unormowaniom ustawowym, skoro zaś tak, to każde urządzanie lub prowadzenie wbrew warunkom koncesji lub zezwolenia jest zarazem urządzaniem lub prowadzeniem wbrew przepisom ustawy. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego i przeprowadzony na jego poparcie wywód również w tym przedmiocie, iż uprzednie uzyskanie przez powodową spółkę zezwolenia na urządzanie i prowadzenie w województwie (...) działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych nie stanowiło przeszkody do podjęcia wobec spółki działań kontrolnych.

Sąd Okręgowy nie miał także wątpliwości, iż w świetle art. 129 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych wynik eksperymentu gry przeprowadzonego na automacie do gier szczegółowo opisany w protokole kontroli z dnia 29 marca 2011 r. przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł., uprawnił funkcjonariuszy do przeprowadzenia kolejnych czynności procesowych w sprawie. Zgodnie ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. zawartym w wyroku z dnia 27 sierpnia 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 349/13 (Lex nr 1375079), które podziela Sąd Okręgowy, za jedną grę w rozumieniu art. 129 ust. 3 ustawy z 2009 r. o grach hazardowych należy uznać zamknięty cykl rozpoczynający się uruchomieniem gry i kończący się wraz z jej finałem, niezależnie od tego czy dana gra ma przebieg jednoetapowy czy też składający się z wielu etapów (losowań), a pod pojęciem maksymalnej stawki za udział w jednej grze należy uznać kwotę najwyższej opłaty, jaką grający może poddać ryzyku w trakcie tak rozumianej jednej gry. W świetle powyższego przeprowadzony eksperyment uprawniał do uznania, iż automat stanowiący własność powodowej spółki nie spełniał warunków przewidzianych ww. przepisie, w tym jak zauważył Sąd Rejonowy nie spełniał warunków pozwolenia uzyskanego przez powodową spółkę. Co za tym idzie, zachodziło uzasadnione podejrzenie możliwości zaistnienia zdarzenia sprzecznego z prawem. Oznacza to, iż automat, na którym przeprowadzono kontrolę mógł stać się dowodem rzeczowym w sprawie. Podstawną prawną dokonanego zajęcia stanowił zaś art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o służbie celnej wynika i art. 217 kpk. W tym miejscu nie można też nie zauważyć, że czynność zajęcia automatu do gier dokonana przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł. została zatwierdzona postanowieniem prokuratora Rejonowego w Łomży z dnia 11 lipca 2011 r., które z kolei zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Rejonowy w Łomży z dnia 20 października 2011 r.

Dlatego Sąd Okręgowy uznał, iż w realiach przedmiotowej Sąd I instancji w sposób prawidłowy powództwo oddalił. Przeprowadzone przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w Ł. czynności były legalny, a zatem nie zachodziła przesłanka bezprawności z art. 417 § 1 kc, rozumiana jako naruszenie skonkretyzowanej normy prawnej.

Dla oceny zasadności zapadłego w sprawie orzeczenie nie ma znaczenia okoliczność, iż zgodnie z postanowieniem z dnia 29 grudnia 2014 r. (k. 347—350) postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe polegające na urządzaniu w dniu 29 marca 2011 r. w punkcie (...) Bar Gastronomia, ul. (...), (...)-(...) Ł. gry na automacie o niskich wygranych o nazwie A. (...) nr fabrycznym (...) wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, w ten sposób że wartość maksymalnej stawki za udział w jednej grze była wyższa niż 0,50 zł, tj. o czyn z art. 107 § 1 kks zostało umorzone. Na uwagę zasługuje bowiem treść uzasadnienia ww. orzeczenia, zgodnie z którą postępowania administracyjne w stosunku do automatów objętych niniejszym postanowieniem zostały zakończone ostatecznymi decyzjami cofającymi rejestrację, co jednoznacznie potwierdzało, że dochodzenie karne skarbowe prowadzone w kierunku art. 107 § 1 kks było w pełni zasadne. Automaty działały niezgodnie z ustawą, jednakże nie można wykazać umyślności czynu w działaniu osób zań odpowiedzialnych. Nie można zatem stwierdzić, że postępowanie było wszczęte i przeprowadzone przy oczywistym braku winy, czy dowodów. A tylko w takiej sytuacji można byłoby poszukiwać odpowiedzialności Skarbu państwa na podstawie art. 417 kc – co jednak w sprawie nie zostało wykazane.

Dlatego apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania przed Sądem II instancji orzeczono na zasadzie art. 98 § 1, 3 i 4 kpc w zw. z § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.