Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym do elektronicznego postępowania upominawczego w dniu 3 września 2015 r. (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (...) z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. B. na jego rzecz powoda kwoty 902,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości 210,00 zł.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powodowego funduszu wskazał, iż pozwany zawarł z poprzednikiem prawnym powoda – (...) Spółką z o.o. – umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym dostępu do Internetu. M. B. nie uiścił dochodzonej w niniejszym postępowaniu kwoty, stanowiącej ekwiwalent usług świadczonych przez wierzyciela pierwotnego. Powyższą wierzytelność powodowy fundusz, działając przez reprezentujący go (...) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. z siedzibą w W., nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 15 lipca 2013 r. Następnie (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (...) z siedzibą w W. wezwał M. B. do dobrowolnej zapłaty należności, czego jednak pozwany nie uczynił.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 28 października 2015 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc-e (...), referendarz sądowy orzekający w Sądzie Rejonowym L. VI Wydział Cywilny nakazał pozwanemu M. B. nakazu, w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu, zapłacić powodowi kwotę 902,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 3 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 210,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, albo w tym terminie wnieść sprzeciw.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesionym w dniu 9 listopada 2015 r. – z zachowaniem przepisanego terminu – M. B. zaskarżył powyższy nakaz w całości, podnosząc przy tym zarzuty przedawnienia dochodzonego roszczenia oraz nieudowodnienia roszczenia i jego wysokości.

(...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (...) z siedzibą w W. w zakreślonym terminie uzupełnił – w trybie art. 505 ^{( 37)} § 1 k.p.c. – zarówno braki formalne, jak i fiskalne pozwu. Jednocześnie, w piśmie procesowym z dnia 7 marca 2016 r. uzupełnił stanowisko co do przedmiotu procesu przedstawione w pozwie, wskazując, iż dochodzona wierzytelność wynika z zawartej pomiędzy wierzycielem pierwotnym, tj. (...) Spółką. z o.o. a M. B. umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Umowa rozwiązania została przed upływem ustalonego okresu z uwagi na niedotrzymanie jej warunków przez pozwanego. Wierzyciel pierwotny ustalił – na podstawie § 20 pkt 8 Regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych w sieci telekomunikacyjnej GSM (...) i (...) przez spółkę (...) sp. z o.o. z dnia 19 września 2005 r. – wysokość podlegającej zwrotowi ulgi udzielonej przy zawieraniu umowy na kwotę 733,52 zł i w dniu 24 kwietnia 2013 r. wystawił notę obciążeniową na tę kwotę – z terminem płatności wyznaczonym na dzień 8 maja 2013 r. Natomiast kwota 169,23 zł stanowi wysokość odsetek, naliczonych od dnia następnego po dacie wymagalności kwoty 733,52 zł do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu.

Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 17 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I C (...), zasądził od pozwanego M. B. na rzecz powoda I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. kwotę 902,75 zł z 8 % odsetek ustawowych w stosunku rocznym od dnia 3 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., 7% odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 17 czerwca 2016 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 18 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, oddalił wniosek pozwanego o rozłożenie należności na raty, tytułem kosztów procesu zasądził od pozwanego M. B. na rzecz powoda I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. kwotę 210,00 zł., po czym nadał wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności.

Pozwany M. B. w piśmie datowanym na dzień 7 maja 2017 r., zatytułowanym jako skarga, oświadczył, iż zaskarża wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w S. I Wydział Cywilny z dnia 17 czerwca 2016 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt I C (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 10 listopada 2016 r., dokonane przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w W. w sprawie o sygnaturze akt Km (...), oraz dokonane przez tegoż Komornika zajęcie wierzytelności, albowiem pełnomocnik strony w postępowaniu prowadzonym przez Sąd Rejonowy w S. I Wydział Cywilny pod sygnaturą akt I C (...) nie był należycie umocowany. Jednocześnie wniósł on o uznanie postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...), w tym wydanego w tym postępowaniu orzeczenia, za nieważne w całości.

W uzasadnieniu tego pisma pozwany wskazał, iż w sprawie prowadzonej przez Sad Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...) W. B. przedstawił udzielone mu przez M. B. pisemne pełnomocnictwo do reprezentowania go wobec urzędów, sądów i wszelkich instytucji, w tym ZUS i urzędów skarbowych. Podczas rozprawy, odpowiadając na pytanie przewodniczącego składu o istnienie między pełnomocnikiem a mocodawca stosunku stałego zlecenia, W. B. wskazał jedynie, iż pełnomocnictwo dotyczy załatwiania wszystkich możliwych spraw w urzędach i sądach i do decyzji sądu pozostawił, czy stosunek ten jest stałym stosunkiem zlecenia. Po uzyskaniu informacji, iż nie może być on pełnomocnikiem M. B., albowiem nie jest on adwokatem lub radcą prawnym i nie pozostaje on w stałym stosunku zlecenia z mocodawcą, W. B. złożył w dniu 11 lipca 2016 r. w Sądzie Rejonowym w S. wypowiedzenie pełnomocnictwa, udzielonego mu przez M. B. w sprawie o sygnaturze akt I C (...).

Po wezwaniu M. B. do usunięcia braków formalnych skargi o wznowienie postępowania, m.in. przez wskazanie, czy domaga się on uchylenia, czy też zmiany zaskarżonego orzeczenia, oraz wskazanie okoliczności stwierdzających zachowanie terminu do wniesienia skargi, pozwany w pismach z dnia 24 maja 2017 r. oraz z dnia 9 czerwca 2017 r. oświadczył, iż domaga się on uchylenia zaskarżonego orzeczenia – z powodu nieważności postępowania – w całości, uznania wszystkich wniosków nienależycie umocowanego pełnomocnika za nieważne, uznania za nieważny tytułu wykonawczego i oddalenia powództwa z przyczyn wskazanych w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Odnosząc się do okoliczności stwierdzających zachowanie terminu do wniesienia skargi, pozwany wskazał, iż udzielił w dniu 10 czerwca 2016 r. – w związku ze swoim wyjazdem na studia do G. oraz odbywanymi praktykami zagranicznymi – pełnomocnictwa do reprezentowania go przed sądami wujowi W. B.. Do chwili zapoznania się z aktami sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...) w okresie pomiędzy 2 a 7 maja 2017 r. nie był świadomy, iż wuj nie może być jego pełnomocnikiem. M. B. podał przy tym, iż wiedział, że W. B. będzie zastępował go na rozprawie, lecz, przebywając poza granicami kraju, nie kontaktował się z wujkiem. Ustanowiony pełnomocnik nie poinformował pozwanego ani o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, ani o żadnych innych okolicznościach wskazujących na potrzebę powrotu do kraju. M. B. dopiero po przyjeździe do Polski, co miało miejsce na przełomie miesięcy kwietnia i maja 2017 r., skontaktował się z wujkiem. W dniu 2 lub 3 maja 2017 r. W. B. miał telefonicznie poinformować pozwanego o otrzymanym od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. M.w W. piśmie, wobec czego pozwany przyjechał z G. do S., zapoznał się z aktami sprawy, w tym i składanymi przez W. B. wnioskami, wyrokiem sądu i wypowiedzeniem pełnomocnictwa, po czym w dniu 7 maja 2017 r. złożył skargę o wznowienie postępowania.

Strona powodowa nie ustosunkowała się do wniesionej skargi o wznowienie postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany M. B. zawarł w dniu 16 czerwca 2012 r. z wierzycielem pierwotnym – (...) Spółką z o.o. z siedzibą w W. – umowę na czas określony 36 miesięcy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w pakiecie taryfowym (...), z kwotą miesięcznego zobowiązania określoną na kwotę 29,90 zł i miesięcznym limitem należności w wysokości 140,00 złotych oraz opcją aktywacji za 50,00 zł brutto. Równowartość ulgi przyznanej abonentowi w związku z zawarciem umowy określono na kwotę 986,00 zł. Jednocześnie w punkcie V ust. 3 powyższej umowy wskazano, iż wysokość ulgi przyznanej abonentowi oznacza kwotę stanowiącą sumę upustów udzielanych abonentowi na dzień zawarcia umowy, wyrażającą się w różnicy pomiędzy ceną podstawową usługi telekomunikacyjnej lub towaru zakupionego przez abonenta w związku z zawarciem umowy a ceną promocyjną oferowaną przez operatora. Upust dotyczyć mógł w szczególności: opłaty aktywacyjnej, należnych opłat abonamentowych, ceny zakupu terminala lub innego sprzętu, przyznanych zniżek na usługi telekomunikacyjne. W punkcie V ust. 1 umowy przewidziano, iż w przypadku rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta przed upływem terminu określonego w umowie, z której zawarciem wiązało się przyznanie abonentowi ulgi, operatorowi przysługuje względem abonenta roszczenie o zwrot przyznanej ulgi w wysokości określonej w umowie, pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania (dowód: kopia umowy – k. 45-50 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...)).

W dniu 24 kwietnia 2013 r. (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. wystawiła – w związku z niedotrzymaniem prze kontrahenta warunków zawartej na czas określony umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych – obciążającą M. B. notę obciążeniową o numerze nr (...) – na kwotę 737,67 z (dowód” nota obciążeniowa – k.44 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...)).

Spółka (...). z o.o. z siedzibą w W. zawarła w dniu 22 marca 2013 r. z (...) 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym (...) z siedzibą w W. umowę ramową cyklicznego przelewu wierzytelności, ustalającą zasady, na których następować miało przenoszenie przez cedenta na rzecz cesjonariusza – w rozumieniu art. 509 i n. k.c. – istniejących i wymagalnych wierzytelności pieniężnych względem abonentów cedenta, z którymi umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zostały rozwiązane lub wygasły, obejmujących należności główne oraz związane z tymi należnościami roszczenia o odsetki. W oparciu o powyższą umowę (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. przekazała na rzecz (...) 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) z siedzibą w W. w dniu 16 lipca 2013 r. szereg wierzytelności, w tym i wierzytelność przysługująca jej względem pozwanego w wysokości 822,05 zł (dowody: kopia umowy ramowej – k 19-21 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...); kopia załącznika do protokołu przekazania wierzytelności – k. 22-24 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...)). O dokonanej cesji wierzytelności M. B. poinformowany został przez wierzyciela pierwotnego oraz przez powodowy fundusz inwestycyjny zamknięty – pismami datowanym na dzień 17 lipca 2013 r. (dowody: oba pisma – k. 51 i 53 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...)).

W dniu 17 czerwca 2016 r. W. B. złożył w Sądzie Rejonowym w S. pisemne pełnomocnictwo z dnia 10 czerwca 2016 r., wedle którego M. B. udzielił mu – jako wujowi – pełnego pełnomocnictwa do reprezentowania go wobec urzędów, sądów i wszelkich instytucji, w tym ZUS i urzędów skarbowych. Następnie, stawiwszy się na rozprawę wyznaczoną na dzień 17 czerwca 2016 r., W. B. oświadczył, iż jego mocodawca nie kwestionuje istnienia i wysokości dochodzonej wierzytelności, a jedynie wnosi o rozłożenie długu na raty oraz o zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I C (...), Sąd Rejonowy w S., zasądził od pozwanego M. B. na rzecz powoda I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. kwotę 902,75 zł z 8 % odsetek ustawowych w stosunku rocznym od dnia 3 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., 7% odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 17 czerwca 2016 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 18 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, oddalił wniosek pozwanego o rozłożenie należności na raty, tytułem kosztów procesu zasądził od pozwanego M. B. na rzecz powoda I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. kwotę 210,00 z, po czym oraz nadał wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności. Powyższe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 18 lipca 2016 r. (dowód: prawomocny wyrok wydany przez Sąd Rejonowy w S. w dniu 17 czerwca 2016 r. – k. 96 akt Sądu Rejonowego w S. o sygnaturze I C (...)).

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 399 § 1 k.p.c. w wypadkach przewidzianych w dziale VI kodeksu postępowania cywilnego można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem.

Skarga o wznowienie powinna czynić zadość warunkom pozwu oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.

Katalog podstaw wznowienia postępowania jest zamknięty i zawiera się w art. 401 k.p.c. – w zakresie przyczyn nieważności oraz w art. 401 ¹ k.p.c. i art. 403 k.p.c. – w zakresie przyczyn restytucyjnych.

Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy (art. 407 § 1 k.p.c.). Po upływie lat dziesięciu od dnia uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (art. 408 k.p.c.).

W przedmiotowej sprawie wątpliwości Sądu nie budziła dopuszczalność wywiedzionej przez M. B. skargi o wznowienie postępowania.

Postępowanie prowadzone przez Sąd Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...) zakończone zostało wyrokiem wydanym w dniu 17 czerwca 2016 r., który uzyskał przymiot prawomocności w dniu 18 lipca 2016 r. Skargę o wznowienie postępowania pozwany wniósł do Sądu Rejonowego w S. w dniu 9 maja 2017 r. z zachowaniem terminu ustawowego. M. B. jako podstawę wznowienia postępowania wskazał na przewidzianą w art. 401 pkt 2 k.p.c. przesłankę nieważności postępowania z powodu niewłaściwej reprezentacji strony (skarżący zastępowany był przez osobę nieuprawniona do bycia jego pełnomocnikiem procesowym); tym samym termin na wniesienie skargi swój bieg rozpoczynał swój bieg w dniu, w którym pozwany dowiedział się o wyroku. Wedle powołanego wyżej art. 407 § 1 k.p.c. termin trzymiesięczny do wniesienia skargi – w przypadku, gdy podstawą wznowienia jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – liczy się od dnia, w którym strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy dowiedział się o wyroku. Stosownie do poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 sierpnia 2009 r. (III CZ 33/09, Legalis nr 274021), który to pogląd Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela, dowiedzenie się o wyroku oznacza uzyskanie informacji o treści tego orzeczenia, a nie o samym fakcie jego wydania. To bowiem rzeczywista znajomość treści orzeczenia, a nie wiedza o samym fakcie jego wydania, umożliwia podjęcie decyzji o wniesieniu skargi o wznowienie postępowania.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy wskazywał, iż pozwany o treści wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 17 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)), dowiedział się dopiero w dniu 2 maja 2017 r. Dostrzec przy dokonywaniu ustaleń i ocen w tym przedmiocie należy, iż po udzieleniu w dniu 10 czerwca 2016 r. W. B. pełnomocnictwa M. B. nie brał czynnego udziału w postępowaniu, nie były też kierowane do niego – wobec uznania przez skład Sądu Rejonowego w S., orzekający w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)), udzielonego pełnomocnictwa procesowego za skuteczne – żadne pisma procesowe lub sądowe. Pierwszą informację o treści wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 17 czerwca 2016 r., M. B. uzyskał dopiero z pisma komornika sądowego, informującego pozwanego (dłużnika) o wszczęciu egzekucji, doręczonego W. B. w dniu 2 maja 2017 r. Wówczas to, potwierdzający odbiór tego pisma W. B., miał telefonicznie poinformować pozwanego zarówno o treści zawiadomienia pochodzącego od komornika, jak i załączonego do niego odpisu wyroku Sądu Rejonowego w S.. Jednocześnie pozwany zaprzeczył, by W. B. przed dniem 2 maja 2017 r. przekazał mu informacje o wyniku procesu zakończonego prawomocnym wyrokiem, którego dotyka skarga o wznowienie postępowania. M. B. skargę o wznowienie postępowania wniósł w dniu 9 maja 2017 r., a zatem z zachowaniem przepisanego trzymiesięcznego terminu.

Podstawę wznowienia postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy w S. w dnia 17 czerwca 2016 r. – czyli podstawę wznowienia postępowania w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)) – stanowił przepis z art. 401 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 87 § 1 k.p.c.

Stosownie do treści art. 401 pkt 2 zdanie pierwsze k.p.c. wznowienia postępowania z powodu nieważności można żądać między innymi wówczas, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania.

Katalog sytuacji faktycznych, składających się na zarzut nienależytej reprezentacji strony w postępowaniu, które mogłyby stać się podstawą wznowienia postępowania w sprawie, jest szeroki. Przez brak należytej reprezentacji w świetle regulacji z art. 401 pkt 2 k.p.c. należy rozumieć m.in. brak prawidłowego umocowania pełnomocnika procesowego. Nienależyte umocowanie pełnomocnika zachodzi zarówno wtedy, gdy jako pełnomocnik działa osoba nielegitymująca się pełnomocnictwem, jak i wtedy, gdy działa osoba, której strona udzieliła wprawdzie pełnomocnictwa, lecz umocowaniem udzielone zostało niezgodnie z obowiązującymi przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym z przepisami określającymi krąg podmiotów uprawnionych do występowania w takim charakterze.

Występowanie w charakterze pełnomocnika procesowego osoby, która nie może być pełnomocnikiem, oznacza brak należytego umocowania powodujący nieważność postępowania (tak Sąd Najwyższy w uchwale składzie 7 sędziów z dnia 8 lipca 2008 r., III CZP 154/07, OSNC 2008/12/133, Prok.i Pr.-wkł. 2009/11-12/51, Biul.SN 2008/7/5, M.Prawn. 2008/21/1152).

Stosownie do art. 87 § 1 i 2 k.p.c. pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Przepisy art. 87 § 3-5 k.p.c. dodatkowo poszerzają krąg osób uprawnionych w sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia alimentacyjne, w sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w sprawach związanych z ochroną praw konsumentów oraz w sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej. Zawarte w art. 87 k.p.c. wyliczenie jest wyczerpujące, co oznacza, że żadna inna osoba pełnomocnikiem procesowym nie może być skutecznie ustanowiona.

Sąd obowiązany jest do czuwania z urzędu nad tym, czy strona zastępowana jest w sprawie przez osobę mogącą być pełnomocnikiem i nie powinien dopuścić do zastąpienia strony przez osobę, która pełnomocnikiem być nie może.

Zastępujący stronę pozwaną w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...) W. B. niewątpliwie nie był osobą uprawnioną do występowania w charakterze pełnomocnika procesowego M. B.. W. B., dopuszczonemu przez skład Sądu Rejonowego w S. orzekający w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)) do zastępowania pozwanego, nie przysługiwał status adwokata lub radcy prawnego; nie był też on współuczestnikiem sporu, nie sprawował zarządu majątkiem lub interesami strony, nie pozostawał ze stroną w stałym stosunku zlecenia, ani też – jako wuj – nie należał do kręgu osób najbliższych, uprawnionych do zastępowania strony w sprawie (małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia).

Jak się wydaje, sąd w składzie orzekającym w postępowaniu zakończonym wyrokiem, którego dotyka skarga o wznowienie postępowania, podstawy do dopuszczenia W. B. do zastępowania w sprawie pozwanego M. B. upatrywał w istnieniu między nim a pozwanym stosunku zlecenia.

Zgodnie z brzmieniem art. 87 § 1 k.p.c. stosunek zlecenia musi mieć charakter stały – o czym decydują wzajemnie powiązane ze sobą elementy, tj. czas trwania i powtarzalność czynności stanowiących jego treść. Chodzi zatem o stosunek ugruntowany, trwający dłuższy czas, ściśle wiążący strony, a nie przypadkowo i okazjonalnie (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2010 r., I UK 209/09, LEX nr 577814; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2007 r., V CZ 32/07, LEX nr 485996). Stały stosunek zlecenia nie może się ograniczać do reprezentowania interesów mocodawcy przed sądami, w tym szczególności upoważniać do prowadzenia jednej konkretnej sprawy (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2009 r., I PK 51/09; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1992 r., III CZP 4/92, Wokanda 1992, nr 6, s. 4; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1994 r., I PZP 21/94, OSNAPiUS 1994, nr 4, poz. 68; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 51/08). Artykuł 87 k.p.c. ma charakter bezwzględnie obowiązujący i nie może być obchodzony ani przez sąd, ani przez strony, a do tego prowadziłoby akceptowanie udziału w postępowaniu osób ustawowo nieupoważnionych do występowania w charakterze pełnomocnika procesowego.

W sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)) pozwanego i zastępującego go W. B. taki stały stosunek zlecenia nie łączył. W. B. co do zasady nie prowadził spraw M. B., nie reprezentował go w sposób powtarzalny przez organami i sądami, lecz jedynie – podczas nieobecności pozwanego w S. – grzecznościowo odbierał kierowaną do pozwanego korespondencję i informował adresata o jej treści. Pozwany pisemnego upoważnienia do zastępowania go przed sądami i urzędami – co wynikało już samej daty udzielenia pełnomocnictwa względem wyznaczonego terminu rozprawy (zaledwie 7 dni przed terminem rozprawy) – udzielił swojemu wujowi wyłącznie z uwagi na toczące się przed Sądem Rejonowym w S. postępowanie – w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt I C (...) i niemożność osobistego uczestnictwa w rozprawie. Brak należytej reprezentacji pozwanego w toku postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w S. pod sygnaturą akt I C (...) nie był przy tym podnoszony w drodze zarzutu. M. B. nie potwierdził też czynności procesowych dokonanych przez zastępującego go W. B.; przeciwnie, w toku niniejszego postępowania wskazał, iż sprzeciwia się dokonanemu przez W. B. uznaniu powództwa.

Wobec zatem zasadności skargi Sąd wznowił prowadzone postępowanie w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...) w W. przeciwko M. B. o zapłatę, zakończone prawomocnym wyrokiem wydanym w dniu 17 czerwca 2016 r. (sygn. akt I C (...)) .

Przepis art. 412 § 1 k.p.c. przewiduje, iż w przypadku wznowienia postępowania sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza (art. 412 § 2 k.p.c.)

W niniejszej sprawie niewątpliwa pozostawała legitymacja czynna powodowego funduszu.

Stosownie bowiem do treści art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Z kolei § 2 art. 509 k.c. stanowi, iż wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W wyniku przelewu w rozumieniu art. 509 k.c. na nabywcę przechodzi zatem ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r., I CKN 379/00, LEX nr 52661). Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę. Przelew powoduje więc, że cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz. Dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu. Zmienia się tylko osoba wierzyciela, czyli osoby uprawnionej do żądania spełnienia świadczenia.

W ocenie Sądu strona powodowa należycie wykazała nabycie dochodzonej wierzytelności, przekładając w pełni kompletną i zawierającą wyciąg z wykazu przejętych przez powodowy fundusz wierzytelności umowę cesji wierzytelności przysługującej cedentowi wobec pozwanego. W tym zakresie powód stał się następcą prawnym (...) Spółki z o.o. (sukcesja syngularna), a co za tym idzie – podmiotem uprawnionym do dochodzenia spełnienia świadczenia pieniężnego na swoją rzecz.

W dalszej kolejności Sąd rozważył zasadność podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia.

Wedle regulacji z art. 513 § 1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie, w tym więc również – co do zasady – zarzut przedawnienia.

Stosownie do art. 117 § 1 i 2 k.c. roszczenia majątkowe, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, ulegają przedawnieniu, zaś skutkiem upływu terminu przedawnienia jest niemożność skutecznego dochodzenia od dłużnika spełnienia świadczenia.

Kodeks cywilny przyjmuje generalną zasadę, wedle której, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem lat dziesięciu. Z kolei roszczenia o świadczenia okresowe, a także związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się po upływie lat trzech (art. 118 k.c.). W konsekwencji roszczenia przysługujące operatorowi przeciwko abonentowi z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych ulegają przedawnieniu według ogólnych zasad wyrażonych w przepisie art. 118 k.c., a więc w niniejszym przypadku po upływie lat trzech (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., sygn. akt III CZP 20/09, LEX 493968).

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie stało się wymagalne, a jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 k.c.). W przypadku zobowiązań o charakterze terminowym przyjmuje się, że wierzytelność jest wymagalna, jeśli nadszedł termin świadczenia, skoro od tej daty wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia. Zgodnie natomiast z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Po każdym przerwaniu przedawnienia – stosownie do art. 124 § 1 i 2 k.c. – biegnie ono na nowo, zaś w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

W okolicznościach niniejszej sprawy termin spełnienia świadczenia w wysokości 733,52 zł, wskazany w nocie obciążeniowej z dnia 24 kwietnia 2013 r., określony został przez wystawcę noty na dzień 8 maja 2013 r., a zatem trzyletni termin przedawnienia upłynąłby w dniu 8 maja 2016 r. Powodowy (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (...) z siedzibą w W. z powództwem o zapłatę kwoty 902,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, wystąpił w dniu 3 września 2015 r., składając pozew do elektronicznego postępowania upominawczego. W tym dniu, zgodnie z treścią art. 123 § 1 pkt 1 k.c., nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia, i rozpoczęło ono swój bieg na nowo dopiero wraz z zakończeniem tegoż postępowania. W dniu 21 kwietnia 2017 r., zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego – wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 17 czerwca 2016 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności – co ponownie doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia.

Tym samym nie zachodziły podstawy do stwierdzenia przedawnienia dochodzonego przez powodowy fundusz od pozwanego roszczenia.

Jak już Sąd wyżej wskazał, w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy L. w postępowaniu upominawczym w dniu 28 października 2015 r. ( w sprawie o sygnaturze akt I Nc-e (...)), wniesionym w dniu 9 listopada 2015 r. (a zatem z zachowaniem przepisanego terminu), pozwany M. B. zaskarżył ten nakaz w całości, podnosząc przy tym zarzuty: przedawnienia dochodzonego roszczenia oraz nieudowodnienia przez stronę powodową zarówno samego roszczenia, jak i jego wysokości.

W procesie o zapłatę należności, opartym na twierdzeniu o nabyciu wierzytelności wskutek przelewu, badanie sądu obejmuje zarówno istnienie, jak i treść stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał dotychczasowego wierzyciela z dłużnikiem (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 października 2012 r., V ACz 810/12, LEX nr 1223197; zob. też art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym przelew jest bezskuteczny, wówczas gdy strony – wierzyciel i dłużnik – w umowie wyłączyły jego możliwość). Ciężar udowodnienia faktów istotnych z punktu widzenia wymagań regulacji z art. 509 k.c., w tym i dotykających zarówno istnienia, jak i treści stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał dotychczasowego wierzyciela z dłużnikiem, spoczywał na osobie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

W przedmiotowej sprawie wierzyciela pierwotnego, tj. (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w W., i pozwanego M. B. łączyła zawarta w dniu 16 czerwca 2012 r. – na podstawie art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800) – umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Zgodnie z art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne – w brzmieniu obowiązującym w dniu 16 czerwca 2012 r. – umowa o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych powinna określać w szczególności: strony umowy, rodzaj świadczonych usług, termin rozpoczęcia świadczenia usług, okres, na jaki została zawarta umowa, pakiet taryfowy, okres rozliczeniowy, tryb i warunki dokonywania zmian umowy oraz warunki jej przedłużenia, zakres świadczonych publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, ze wskazaniem elementów składających się na opłatę abonamentową, sposób i termin rozwiązania umowy, zakres odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wysokość odszkodowania oraz zasady i terminy jego wypłaty, zasady, tryb i terminy składania oraz rozpatrywania reklamacji, sposób uzyskania informacji o aktualnym cenniku usług oraz kosztach usług serwisowych. W art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne przewidziana została możliwość ustalenia w umowie świadczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu. Wysokość tego roszczenia nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Podkreślić przy tym należy, iż ulga winna być – jako obniżka określonych opłat – wyraźnie określona w odniesieniu do opłat wynikających z umowy.

Strona powodowa żądanie zasądzenia kwoty głównej, tj. kwoty 733,52 zł, wywodziła, stosownie do treści pisma z dnia 7 marca 2016 r., z przewidzianego w § 20 pkt 8 Regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych w sieci telekomunikacyjnej GSM (...) i (...) przez spółkę (...) sp. z o.o. z dnia 19 września 2005 r. obowiązku zwrotu części ulgi udzielonej przy zawieraniu umowy – w wysokości 733,52 zł.

Dla przyjęcia zasadności tak ukształtowanego roszczenia koniecznym jest jednak precyzyjne określenie jego podstawy.

Stosownie do postanowień umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 16 czerwca 2012 r. została ona zawarta na czas określony 36 miesięcy, w pakiecie taryfowym (...), z kwotą miesięcznego zobowiązania określoną na kwotę 29,90 zł i miesięcznym limitem należności w wysokości 140,0 zł, z opcją aktywacji za 50,00 zł brutto. Jednocześnie w punkcie V ust. 3 powyższej umowy wskazano, iż wysokość ulgi przyznanej abonentowi oznacza kwotę stanowiącą sumę upustów udzielanych abonentowi na dzień zawarcia umowy, wyrażającą się w różnicy pomiędzy ceną podstawową usługi telekomunikacyjnej lub towaru zakupionego przez abonenta w związku z zawarciem umowy, a ceną promocyjną oferowaną przez operatora. Upust dotyczyć mógł w szczególności: opłaty aktywacyjnej, należnych opłat abonamentowych, ceny zakupu terminala lub innego sprzętu, przyznanych zniżek na usługi telekomunikacyjne. Równowartość ulgi przyznanej abonentowi w związku z zawarciem umowy określono na kwotę 986,00 zł. W punkcie V ust. 1 umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 16 czerwca 2012 r. przewidziano przy tym, iż w przypadku rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta przed upływem terminu określonego w umowie, z której zawarciem wiązało się przyznanie abonentowi ulgi, operatorowi przysługuje względem abonenta roszczenie o zwrot przyznanej ulgi w wysokości określonej w umowie, pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

Strona powodowa nie przedstawiła jednak żadnego dowodu wskazującego na związek dochodzonej kwoty głównej, tj. kwoty 733,52 zł, wraz ze skapitalizowanymi odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 9 maja 2013 r. do dnia poprzedzającego wniesienie powództwa, tj. do dnia 2 września 2015 r., z przyznaną pozwanemu w związku z zawarciem umowy ulgą.

Z przedstawionej noty obciążeniowej o numerze (...) wynika jedynie, iż została ona wystawiona w związku z niedotrzymaniem warunków zawartej na czas określony umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Powyższy zapis nie konkretyzuje podstawy wystawienia tejże noty, w szczególności nie określa, kwota w niej oznaczona stanowi karę umowną, podlegającą zwrotowi część ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy, czy też inne należności związane z niedotrzymaniem warunków umowy. Jednocześnie nawet przy uznaniu, że powyższa nota obciążeniowa dotyczyła zwrotu proporcjonalnej części ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy, zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, zaoferowany przecież przez stronę powodową, nie pozwalał na ustalenie zasadności obciążenia pozwanego obowiązkiem zwrotu kwoty 733,52 zł . Strona powodowa nie przedstawiła bowiem żadnego dokumentu świadczącego o rozwiązaniu umowy z przyczyn umożliwiających domaganie się takiego zwrotu, w szczególności dokumentu wskazującego na rozwiązanie umowy, ani też nota ta nie zawiera dokładnej specyfikacji pozwalającej na merytoryczną ocenę poprawności wyliczenia wysokości dochodzonego roszczenia.

W konsekwencji takiej właśnie oceny tak ujmowane żądanie powoda nie mogło się ostać.

Skoro Sąd uznał za niezasadne żądanie powodowego funduszu zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kwoty należności głównej w łącznej wysokości 733,52 zł, to także roszczenie uboczne w zakresie zapłaty skapitalizowanych odsetek ustawowych, liczonych od powyższej należności głównej, podlegało oddaleniu.

Mając na względzie powyższe okoliczności i rozważania Sąd orzekający w niniejszej sprawie uznał, że skarga złożona w terminie jest uzasadniona, dlatego też wznowił postępowanie w sprawie z powództwa I. F. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w W. przeciwko M. B. o zapłatę (sygn. akt I C (...)) , rozpoznał sprawę na nowo i powództwo – jako nieudowodnione – na podstawie art. 6 k.c. oddalił w całości,