Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 r.

Sąd Rejonowy w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Paweł Szponar
Protokolant:	sekr. sądowy Marta Pomian-Puzanowska

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 r. w Białymstoku na rozprawie

sprawy z powództwa S. R.

przeciwko K. B.

o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji (art. 841 i 842 kpc)

1.  oddala powództwo.

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 3518/13

UZASADNIENIE

Powód S. R. wniósł pozew przeciwko K. B., w którym domagał się zwolnienia spod egzekucji samochodu osobowego marki M. (...), o nr identyfikacyjnym (...), rok produkcji 2003, nr karty (...), zajętego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku E. D. w sprawie Km 1703/13. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu wskazywał, iż w trakcie prowadzonego przeciwko P. R. (1) postępowania egzekucyjnego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku dokonał zajęcia samochodu należącego do powoda. Powód pożyczył bowiem P. R. (1) kwotę na zakup przedmiotowego pojazdu, po czym zawarł z nim umowę przewłaszczenia na mocy której przeniesiono na powoda prawo własności samochodu tytułem zabezpieczenia jego wierzytelności z tytułu uprzednio udzielonej pożyczki. Zatem zajęcie przedmiotowego pojazdu będącego własnością powoda, stanowi naruszenie jego praw.

Pozwana K. B. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na poparcie swojego stanowiska podnosiła, iż powództwo jest niezasadne, bowiem powód nie jest właścicielem pojazdu, który został zajęty. Ponadto zostało ono wniesione po upływie ustawowego terminu, gdyż powód o zajęciu dowiedział się najpóźniej w dniu 27.09.2013 r. Dodatkowo przedstawione przez powoda umowy pożyczki i przewłaszczenia są czynnościami pozornymi, co skutkuje ich nieważnością. Zatem własność zajętego pojazdu nie została przeniesiona.

Sąd ustalił, co następuje:

K. R. i P. R. (1) pozostawali w związku małżeńskim od dnia 06.08.2011 r. do dnia 07.05.2012 r., kiedy to wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku I Wydziału Cywilnego wydanym w sprawie sygn. akt I C 549/12 ich małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód – bez orzekania o winie stron za rozkład pożycia (dowód: akta sprawy I C 549/12, k. 83-84).

W dniu 27.08.2011 r. zawarto umowę kupna-sprzedaży pojazdu marki B. (...) o nr rej (...) pomiędzy sprzedającym S. R., a kupującym D. Z.. Tego samego dnia zawarta drugą umowę kupna-sprzedaży pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) pomiędzy sprzedającym D. Z., a kupującym P. R. (1) (dowód: k. 11-12).

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 30.01.2013 r. zasądził od P. R. (1) na rzecz K. R. (obecnie B.) kwotę 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu tytułem zwrotu udzielonej w marcu 2011 roku pożyczki. Następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 14.06.2013 r. oddalono apelację P. R. (1) (dowód: akta sprawy XI C 1364/12, k. 112, 142).

K. B. wystąpiła do Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym w Białymstoku E. D. z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko P. R. (1) na podstawie tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 30.01.2013 r. w sprawie XI C 1364/12 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 18.06.2013 r. oraz wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 14.06.2013 r. w sprawie II Co 353/13 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 18.09.2013 r. (dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 1-2).

Wobec powyższego Komornik Sądowy pismem z dnia 30.07.2013 r. powiadomił P. R. (1) o wszczęciu egzekucji oraz wezwał go do zapłaty należności. Pismo to zostało odebrane przez S. R. w dniu 05.08.2013 r. (dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 7-9).

W dniu 26.09.2013 r. w toku postępowania egzekucyjnego dokonano zajęcia ruchomości – pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) Komornik Sądowy tego samego dnia powiadomił dłużnika o dokonanym zajęciu oraz wezwał do niezwłocznego zgłoszenia komornikowi praw osób trzecich, którym przysługuje prawo żądania zwolnienia zajętej ruchomości spod egzekucji. Wobec nieodebrania pisma zostało ono złożone do akt ze skutkiem doręczenia z dniem 17.10.2013 r. (dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 41-43).

W dniu 26.09.2013 r. Komornik Sądowy złożył do Urzędu Miejskiego Departamentu Obsługi Mieszkańców Referatu Rejestracji Pojazdów wniosek o dokonanie zastrzeżenia w rejestrze samochodu należącego do dłużnika P. R. (1)(dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 46).

W dniu 27.09.2013 r. na wniosek S. R. dokonano przerejestrowania pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) na S. R. (dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 56).

W dniu 24.10.2013 r. S. R. złożył do komornika wniosek o zwolnienie pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) spod egzekucji powołując, iż stanowi on jego własność na podstawie umowy pożyczki i przewłaszczenia zawartej z dłużnikiem P. R. (1) (dowód: akta komornicze Km 1703/13, k. 59-68).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 841 § 1 k.p.c. osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin przewidziano w przepisach odrębnych (art. 841 § 3 k.p.c.). Wskazany termin jest jedną z przesłanek skuteczności zgłoszonego przez osobę trzecią (której prawa zostały naruszone) żądania zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji. Należy przyjąć, że zajęcie w toku postępowania egzekucyjnego przedmiotu, do którego prawo służy innej osobie niż dłużnik egzekwowany, jest naruszeniem prawa tej osoby. Środkiem ochrony naruszonych praw jest powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji. Skuteczność takiego powództwa uzależniona jest jednak od zachowania określonego ustawą terminu do jego wniesienia.

Powód stanął na stanowisku, iż wobec zawartej z P. R. (1) umowy pożyczki, a następnie umowy przewłaszczenia, prawo własności przedmiotowego pojazdu przysługuje powodowi.

Pozwana wskazywała na pozorność umów powoływanych przez powoda oraz brak dochowania ustawowego terminu do wniesienia niniejszego powództwa.

Wobec powyższego w pierwszej kolejności należało ustalić czy powództwo zostało wniesione w terminie. Rozstrzygniecie powyższego sprowadza się zatem do ustalenia kiedy powód dowiedział się o zajęciu ruchomości.

Powód na rozprawie w dniu 18.02.2014 r. podał, że o zajęciu samochodu dowiedział się 23 lub 24 października (k. 60v, 64). Z materiałów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że dłużnik P. R. (1)przeniósł rzekomo na powoda własność przedmiotowego pojazdu na podstawie umowy przewłaszczenia w dniu 04.12.2011 r. tytułem zabezpieczenia zawartej umowy pożyczki (k. 13-15). Jednakże jak wynika z analizy akt komorniczych Km 1703/13, zgłoszenie tych umów do Urzędu Miejskiego w B.w celu przerejestrowania pojazdu nastąpiło dopiero w dniu 27.09.2013 r., czyli prawie 2 lata od ich zawarcia (Km 1703/13, k. 60-66). Istotnym jest, że w dniu poprzedzającym ww. zgłoszenie nastąpiło zajęcie pojazdu w postępowaniu egzekucyjnym przez Komornika Sądowego. Dokonując analizy protokołu zajęcia ruchomości z dnia 26.09.2013 r. wywieść należy, iż komornik zamieściła w nim adnotację, iż zgodnie z danymi z CEPiK przedmiotowy pojazd stanowi własność dłużnika P. R. (1)(Km 1703/13, k. 41). Przyjąć więc należy, iż powód najpóźniej w dniu 27.09.2013 r. powziął informację o zajęciu ruchomości, co spowodowało podjęcie działań w celu uniemożliwienia przeprowadzenia egzekucji. Zatem biorąc pod uwagę powyższe - miesięczny termin wynikający z art. 841 § 3 k.p.c. nie został przez powoda zachowany, biorąc pod uwagę że pozew został złożony w dniu 15.11.2013 r. Skoro powództwo zostało przez powoda wniesione po terminie, to winno ulec oddaleniu. Z ustalonych w orzecznictwie poglądów wynika, że powzięcie informacji o naruszenia prawa osoby trzeciej w myśl art. 841 § 3 k.p.c. nie musi być potwierdzone formalnie (np. poprzez zwrotne poświadczenie odbioru pisma) ale tak jak w niniejszym przypadku, może wynikać z innych okoliczności.

Abstrahując od powyższego, gdyby nawet powód dochował miesięcznego terminu do wniesienia powództwa w trybie przepisu art. 841 § 3 k.p.c., to w ocenie Sądu podlegało by ono oddaleniu jako nieuzasadnione.

Zważyć bowiem należy, iż pozwana w toku postępowania wskazywała wbrew twierdzeniom powoda, że P. R. (1) był również właścicielem pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...) (wyjaśnienia i zeznania pozwanej, k. 61v, 64). Co prawda na zawartej umowie kupna sprzedaży tego pojazdu jako sprzedający podpisał się powód (k. 11). Jednakże w ocenie Sądu kwestia ta nie ma w sprawie znaczenia, bowiem dłużnik P. R. (1) podpisując umowę kupna – sprzedaży pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) jako kupujący stał się z dniem 27.08.2011 r. jego właścicielem (k. 12). Co prawda powód zaprzeczał jakoby dłużnik był właścicielem przedmiotowego pojazdu na dowód czego złożył na rozprawie w dniu 18.02.2014 r. kserokopie polisy OC pojazdu za okres od dnia 22.06.2011 r. do dnia 21.06.2012 r. wystawioną na dłużnika oraz od dnia 22.06.2012 r. do dnia 21.06.2013 r. na powoda. Zdaniem Sądu fakt opłacania polisy OC przez powoda mógłby przemawiać na jego korzyść. Jednakże jak wynika z uprzednio dołączonego do sprawy zaświadczenia o przebiegu ubezpieczenia komunikacyjnego OC przedmiotowego pojazdu, ubezpieczającym w okresie od dnia 27.08.2011 r. do dnia 21.06.2014 r. jest P. R. (1) (k. 44). Ponadto jak wynika z informacji nadesłanej z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Departamentu Ewidencji Państwowych Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, właścicielem przedmiotowego pojazdu od dnia 27.08.2011 r. był P. R. (1), na którego również zawarto umowę obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych. Co więcej cały czas był on osobą ubezpieczającą auto, nawet po przerejestrowaniu pojazdu na powoda (k. 49-50). Ponadto w toku sprawy rozwodowej dłużnik w odpowiedzi na pozew sam wskazał, że wydaje co miesiąc na dojazdy do pracy około 400 zł oraz 100-150 zł na utrzymanie samochodu, w tym na ubezpieczenie (I C 549/12, k. 38). Pismo zostało sporządzone w dniu 11.04.2012 r., zatem wynika z tego, iż w 2012 roku ponosił wydatki na samochód, natomiast rzekome umowy pożyczki i przewłaszczenia zawarto w 2011 roku.

Co prawda świadkowie P. R. (1) (k. 62-63) i P. R. (2) (k. 63) potwierdzili zawarcie pomiędzy powodem, a P. R. (1) umowy pożyczki, oraz umowy przewłaszczenia, a także przeniesienie przez P. R. (1) prawa własności samochodu na powoda wobec braku spłaty pożyczki. Jednak Sąd nie dał wiary ww. zeznaniom uznając zeznania świadków M. U. (k. 63) i W. W. (k. 62), którzy wskazywali na pozorność dokonanych czynności przeniesienia własności, za wiarygodne i tożsame z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W ocenie Sądu umowa pożyczki oraz przewłaszczenia są umowami pozornymi w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. Wątpliwości budzi przede wszystkim fakt zgłoszenia ww. umów w Urzędzie Miejskim w B. prawie dwa lata później po ich rzekomym zawarciu. Co więcej data zgłoszenia jest datą tożsamą, bądź co najmniej zbliżoną z terminem dokonania zajęcia pojazdu przez komornika. Powyższe w ocenie Sądu przemawia za uznaniem, że celem powoda, a także dłużnika mogło być działanie uniemożliwiające skuteczne przeprowadzenie egzekucji z majątku dłużnika.

Za uznaniem umowy pożyczki zawartą pomiędzy powodem a jego synem a pozorną przemawia również i to, że powód – niezwłocznie po zawarciu umowy pożyczki nie złożył o tym stosownego zawiadomienia do właściwego Urzędu Skarbowego.

Konkludując, skoro umowy zawarte pomiędzy powodem, a dłużnikiem P. R. (1) są umowami pozornymi, to uznać należy, że są one nieważne. Zatem przeniesienie własności spornego pojazdu na rzecz powoda nigdy nie miało miejsca i w dalszym ciągu stanowi on własność dłużnika. Dlatego też powództwo również z tej przyczyny podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą ponoszenia odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał sprawę, a więc na nim ciąży obowiązek zwrotu pozwanej wszystkich należnych, poniesionych kosztów na które składają się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.417 zł, ustalone zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 - 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.), w tym opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych ustalona na podstawie części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz.U.2012.1282 j.t.).