Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Grażyna Wołosowicz (spr.)
Sędziowie:	SSO Renata Tabor SSO Bogdan Łaszkiewicz
Protokolant:	st. sekr. sąd. Zofia Szczęsnowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. T. (1) i J. T. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sokółce

z dnia 19 kwietnia 2013 r. sygn. akt I C 350/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 1.200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powodowie J. i J. T. (2) w wytoczonym przeciwko Towarzystwu (...) w W. powództwie domagali się zasądzenia na swoją rzecz kwot po 25 000 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4.04.2011 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu żądania wskazali, iż w dniu 11.12.2007 roku doszło do wypadku komunikacyjnego na przejeździe kolejowym w miejscowości K. G., w wyniku którego zmarła ich córka – K. T. jadąca wówczas autem jako pasażerka. Śmierć dziecka wywołała negatywne i nieodwracalne konsekwencje w ich życiu, spowodowała trudny do ocenienia ból i cierpienie, apatię, depresję, przygnębienie, poczucie osamotnienia. Sprawca wypadku w dniu zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową na mocy umowy zawartej z pozwanym. Zdaniem powodów wypłacona im w toku postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela suma pieniężna nie uwzględnia regulacji art. 23, 24 k.c. i art. 448 k.c. przewidującej możliwość żądania odpowiedniego zadośćuczynienia od osób odpowiedzialnych za naruszenia ich dobra osobistego w postaci więzów krwi z córką oraz prawa do życia w pełnej rodzinie.

Pozwany Towarzystwo (...) z siedziba w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa. Motywując swoje stanowisko przyznał fakt zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z posiadaczem pojazdu mechanicznego, którym wyrządzono szkodę. Równocześnie podkreślił, iż nie ponosi odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych, albowiem w dacie zdarzenia nie obowiązywał przepis umożliwiający dochodzenie zadośćuczynienia za śmierć najbliższego członka rodziny. Nadto wywodził bezzasadność stosowania w okolicznościach rozpoznawanej sprawy regulacji prawnej z art. 448 k.c., podnosząc iż osobą uprawnioną do żądania zadośćuczynienia na w/w podstawie jest wyłącznie osoba, której dobra osobiste zostały bezpośrednio naruszone bezprawnym działaniem sprawcy. Dodatkowo twierdził, że szkoda objęta żądaniem J. i J. T. (2) nie jest objęta ochroną z umowy ubezpieczenia na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt I C 350/12 Sąd Rejonowy w Sokółce zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz powodów J. i J. T. (1) kwot po 25000 złotych wraz z odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 8.04.2011 roku do dnia zapłaty (punkt I i II), oddalając w pozostałym zakresie powództwo (punkt III i IV). Tytułem zwrotu kosztów procesu zasądzono w punkcie V i VI orzeczenia od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 3995,35 złotych. Nadto nakazano zwrot ze Skarbu Państwa - kasy Sądu Rejonowego w Sokółce powodom kwoty po 4,65 złotych tytułem nadpłaconych kosztów sądowych.

Przedmiotowy wyrok zapadł na podstawie następującego stanu faktycznego i rozważań prawnych.

W dniu 11.12.2007 roku na niestrzeżonym przejeździe kolejowym w miejscowości K. G. doszło do kolizji pomiędzy poruszającym się drogą D. – A. samochodem osobowym F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), kierowanym przez E. T., a pociągiem pospiesznym relacji Ł. F. – S.. Kierująca samochodem F. (...) nie zachowując szczególnej ostrożności wjechała na tory doprowadzając do najechania lokomotywy na samochód w wyniku czego trzy pasażerki pojazdu, w tym córka powodów K. T. poniosły śmierć na miejscu. Wyrokiem z dnia 19.12.2008 roku wydanym w sprawie II K 153/08 Sąd Rejonowy w Sokółce uznał E. T. za winną spowodowania wypadku i skazał na karę 3 lat pozbawienia wolności. Sprawczyni wypadku w dniu wypadku dysponowała obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego w pozwanym towarzystwie na podstawie polisy numer (...).

Sąd I instancji ustalił też, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel decyzją z 30.05.2008 roku tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powodów przyznał im należności w kwotach po 10000 złotych, a nadto kwotę 7541,30 złotych tytułem zwrotu kosztów pogrzebu. W dniu 18.11.2008 roku pozwane Towarzystwo wypłaciło dodatkowo kwotę 7020 złotych tytułem zwrotu kosztów postawienia pomnika.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że w chwili śmierci K. T. miała 18 lat, była uczennicą Zespołu Szkół im. gen. N. S. w D., zamieszkiwała wraz z rodzicami J. i J. T. (2). Sąd meriti nie miał przy tym wątpliwości, że między obojgiem rodziców a córką istniały silne i zarazem pozytywne więzi rodzinne, których zerwanie w rezultacie śmierci córki wywołało daleko idące negatywne skutki tak w sferze somatycznej jak i sferze psychicznej zdrowia powodów wymagające również w chwili obecnej leczenia tak farmakologicznego jak też terapii psychologicznej.

Powyższe ustalenia Sąd I instancji poczynił w oparciu o analizę niebudzących zastrzeżeń dokumentów z akt szkody nr (...) Towarzystwa (...) w W., wyroku Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 19.12.2008 roku w sprawie II K 153/08, opinii biegłego z zakresu psychologii M. S., a także wiarygodnych zeznań A. Ł., W. T. jak też zeznań samych powodów.

Przechodząc do oceny prawnej roszczenia J. i J. T. (1) Sąd Rejonowy wskazał, że podstawę odpowiedzialności cywilnej E. T. wobec członków najbliższej rodziny K. T., zmarłej w dniu 11.12.2007 roku w rezultacie kolizji stanowi przepis z art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. W dalszej kolejności Sąd ten przywołał dyspozycję art. 822 § 1 k.c. oraz art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jako mającą zastosowanie do odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń. Argumentował, że mając na uwadze powyższe przepisy prawa pozwane Towarzystwo (...) w W. ponosi odpowiedzialność za szkody wynikające ze zdarzenia z dnia 11.12.2007 roku, które to obejmują też naruszenie dóbr osobistych dokonane w okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia.

Według Sądu meriti katalog dóbr osobistych, wskazanych w przepisie art. 23 k.c., pozostaje otwarty. Zostały one wymienione jedynie przykładowo, z uwzględnieniem tych, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Skoro więc katalog ma szerszy zakres należy do niego zaliczyć również takie dobra jak chociażby pamięć o osobie zmarłej czy prawo do rodziny. Rodzinę łączy szczególna więź oparta na wzajemnej miłości i pokrewieństwie, a jej dobro podlega ochronie, czego wyraz stanowi art. 71 Konstytucji. Nadto uzasadniając swoje stanowisko Sąd I instancji przywołał orzecznictwo Sądu Najwyższego, w myśl którego dopuszczalne jest przyznawania na podstawie powołanych wyżej regulacji najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego, jakim jest relacja ze zmarłym najbliższym członkiem rodziny, także wtedy, gdy śmierć wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r., a więc przed dniem wejścia w życie przepisu art. 446 § 3 k.c. Sąd ten zgodził się również z zapatrywaniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie zaprezentowanym w wyroku z dnia 6.09.2012 w sprawie I ACa 739/12, w którym to Sąd stwierdził, iż w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na gruncie regulacji prawnej z art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z istoty ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynika, że ubezpieczyciel przejmuje na siebie odpowiedzialność sprawcy, natomiast ani z umowy ani też z przepisów ustawy nie wynika, by odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkodę w postaci naruszenia dóbr osobistych osób najbliższych osoby zmarłej, wywołane śmiercią wskutek wypadku spowodowanego przez kierującego pojazdem mechanicznym, za którą on sam ponosi odpowiedzialność była wyłączona. Takie wyłącznie jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny w Krakowie i zaaprobował to Sąd I instancji musiałoby być wyraźne.

Oceniając stopień bólu odczuwanego przez powodów wskutek tragicznej śmierci K. T. Sąd Rejonowy oparł się na wnioskach końcowych opinii biegłego z zakresu psychologii M. S.. To na jej podstawie ustalił, że utrata córki skutkowała u powodów nasiloną (występującą do chwili obecnej pomimo upływu ponad 5 lat do daty zdarzenia) powikłaną reakcją żałoby połączoną z poczuciem krzywdy, pogorszeniem stanu somatycznego, obniżeniem sprawności myślowej i pamięciowej, zmianami nerwicowo depresyjnymi, spowolnieniem psycho – ruchowym, apatią przygnębieniem, brakiem motywacji do wysiłku. W ocenie biegłej pomimo upływu ponad 5 lat od daty zdarzenia wymagają aktualnie obok terapii farmakologicznej również terapii psychologicznej, od powodzenia której to zależeć będzie czas trwania stwierdzonych negatywnych objawów.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd meriti uznał, że zerwanie łączącej rodziców z dzieckiem więzi w następstwie śmierci córki spowodowało dla powodów znaczną krzywdę. W ocenie Sądu I instancji sumą adekwatną do skompensowania doznanych cierpień będzie dla każdego z rodziców kwota 25 000 złotych dochodzona pozwem. Wskazując na kryteria jakimi kierował się przy określaniu wysokości zadośćuczynienia podał, że miał na uwadze przede wszystkim kompensacyjną funkcję tego świadczenia. Nadto oceniał rozmiar doznanej przez powodów krzywdy, która w okolicznościach niniejszej sprawy wyznaczana jest stopniem intensywności doznanych cierpień psychicznych po śmierci dziecka, przy czym cierpienia te występują w życiu powodów do chwili wyrokowania. Według Sądu Rejonowego, przyznanie zadośćuczynienia na wskazanej sumie powinno złagodzić krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby.

O należnych z tytułu opóźnienia odsetkach Sąd ten orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Jak wynika z akt szkody pozwany otrzymał skierowane doń wezwanie do zapłaty zadośćuczynienia w dniu 7.03.2011 roku, tym samym popadł w opóźnienie począwszy od 8.04.2011 roku. W związku z powyższym w pozostałym zakresie, a mianowicie w odniesieniu do żądania zasądzenia odsetek z tytułu opóźnienia za okres od 4.04.2011 roku do dnia 7.04.2011 roku powództwo J. T. (2) i J. T. (1) podlegało oddaleniu.

Podstawą prawną rozstrzygnięcia o kosztach Sąd meriti uczynił art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od przedmiotowego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w części , tj. w zakresie rozstrzygnięcia w punkcie 1,2,5 i 6 oraz zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego poprzez niewłaściwą wykładnię art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. i w konsekwencji jego niewłaściwe zastosowanie u podstaw którego legło przekonanie, że przepis ten stanowi podstawę przyznania najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek czynu niedozwolonego sprzed 3 sierpnia 2008 roku od ubezpieczyciela sprawcy wypadku,

- naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i w konsekwencji przyjęcie, iż dobra osobiste powódki i powoda zostały naruszone w związku ze śmiercią córki pomimo wskazania, że zgodnie z art. 448 k.c. ochroną objęte są dobra osobiste poszkodowanego, a nie osób bliskich,

- naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 34 ust 1 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,

- naruszenie art. 363 k.c. poprzez nieprzyjęcie terminu wymagalności z daty wyrokowania,

Z ostrożności procesowej apelujący wskazał na naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. i w konsekwencji przyznanie zadośćuczynienia w kwocie rażąco wygórowanej mając na względzie charakter zadośćuczynienia określonego art. 448 k.c.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa J. i J. T. (1) w całości oraz zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, obejmujących również postępowanie za instancję odwoławczą.

Powodowie w odpowiedzi na apelację domagali się jej oddalenia w całości oraz zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jako bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zarzuty przedstawione w treści wniesionego środka odwoławczego dotyczą wyłącznie naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego. Apelujący nie kwestionował zatem poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, a jedynie ich ocenę pod kątem przepisów prawa, które winny być zastosowane w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu II instancji Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe i zgodne ze zgromadzonym materiałem dowodowym ustalenia faktyczne, które poprzedził wnikliwymi i wszechstronnymi rozważaniami oraz trafną oceną dowodów. Ustalenia te Sąd Okręgowy w pełni podziela i uznaje za własne, czyniąc je równocześnie integralną częścią poniższych wywodów.

Wbrew twierdzeniom skarżącego ocena prawna sprawy zawarta w rozstrzygnięciu Sądu I instancji obejmująca dokonaną przez ten Sąd wykładnię zastosowanych przepisów prawa materialnego jest prawidłowa i nie budzi jakichkolwiek zastrzeżeń.

Odnosząc się merytorycznie do zarzutu pozwanego o niemożliwości zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. dla najbliższych członków rodziny zmarłego, którego śmierć nastąpiła wskutek deliktu popełnionego przed dniem 3 sierpnia 2008 roku należy wskazać, że jest to argument całkowicie chybiony w świetle utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego. Dopuszczalność wydawania pozytywnych w tym względzie rozstrzygnięć wynika bowiem m.in. z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku (sygn. akt III CZP 32/11) czy też uchwały tego Sądu z dnia 22 października 2010 roku (sygn. akt III CZP 76/10), w których jednoznacznie stwierdzono, że nowelizacja art. 446 k.c. poprzez dodanie § 4 obowiązującego od dnia 3 sierpnia 2008 roku znajduje zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w której czyn niedozwolony popełniony został po dniu 3 sierpnia 2008 r. Jednocześnie wprowadzenie tego przepisu nie uchyliło art. 448 k.c., jego dodanie było natomiast wyrazem woli ustawodawcy potwierdzającym dopuszczalność dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i ograniczenie kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do najbliższych członków rodziny. Jak podkreślił Sąd Najwyższy skutkiem owej nowelizacji jest możliwość dochodzenia przez nich tego roszczenia obecnie zarówno na podstawie art. 446 § 4 jak i 448 k.c. z tym, że na podstawie pierwszego z tych przepisów jest to prostsze z uwagi na ułatwienia dowodowe.

W wyżej wymienionych uchwałach, których argumentację Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, stwierdzono, że śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. są bowiem objęte wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznawane są za doniosłe. Stąd też nie ma przeszkód, aby do katalogu dóbr osobistych zaliczyć więzi rodzinne. Nie może być również kwestionowane, że ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom. Źródłem uszczerbku niemajątkowego jest zatem czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Mając powyższe uwagi na względzie należy przyjąć, że osoba dochodząca ochrony na podstawie art. 448 k.c. może być poszkodowana bezpośrednio i dochodzić naprawienia własnej krzywdy, doznanej poprzez naruszenie jej własnego dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej. W realiach rozpoznawanej sprawy Sąd II instancji nie ma wątpliwości, że powodowie wykazali w sposób należyty, że między nimi a zmarłą córką istniała silna więź emocjonalna, której nagłe i nieoczekiwane zerwanie spowodowało ból i cierpienie. Analiza sporządzonych w sprawie opinii biegłych prowadzi do wniosku, że śmierć dziecka pociągnęła za sobą dla obojga powodów stan powikłanej żałoby. J. i J. T. (1) pomimo upływu 5 lat od dnia wypadku nadal wymagają leczenia farmakologicznego oraz podjęcia stosownej terapii psychologicznej. Wszystkie te okoliczności przemawiają jednoznacznie za przyjęciem, wbrew tezom apelującego, że powodowie doznali bezpośredniej krzywdy we własnych dobrach osobistych na skutek śmierci córki K. T. w dniu 11.12.2007 roku i są uprawnieni do żądania udzielenia im ochrony prawnej w oparciu o dyspozycję art. 448 k.c.

Niesłuszny okazał się także zarzut obrazy przez Sąd I instancji art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych mający polegać, zdaniem pozwanego, na jego niezastosowaniu. Sąd Rejonowy prawidłowo przy subsumcji stanu faktycznego uwzględnił przywołany przepis i dał temu wyraz w pisemnym uzasadnieniu. Należy podkreślić w tym miejscu, powtarzając w tej mierze zapatrywanie Sądu meriti, że art. 34 ust. 1 przedmiotowego aktu prawnego w brzmieniu obowiązującym na datę wypadku nie dawał podstaw do przyjęcia, że wyłącza on z zakresu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zadośćuczynienie za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c. (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2012 r., sygn. akt III CZP 93/12). Przepis ten posługuje się bowiem pojęciem szkody szeroko rozumianej, obejmującej zarówno uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy, natomiast przedstawiona w nim regulacja jest wyrazem woli ustawodawcy zapewnienia osobie trzeciej możliwie pełnej kompensaty szkody wyrządzonej w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, a każde ograniczenie tej zasady wymagałoby wyraźnej podstawy prawnej.

Równie nietrafny, w ocenie Sądu Okręgowego, był zarzut naruszenia art. 363 k.c. poprzez nieprzyjęcie przez Sąd Rejonowy terminu wymagalności świadczenia z art. 445 § 1 k.c. z daty wyrokowania. W tym względzie wypada zauważyć, iż obecnie przyjmuje się w judykaturze, że początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia może się różnie kształtować w zależności od okoliczności danej sprawy. Oznacza to dopuszczalność uznania wymagalności zadośćuczynienia na dzień poprzedzający wyrokowanie o jego zasadności, jak i dzień tego wyrokowania (tak: Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 10.10.2012r. I ACa 440/12 – LEX nr 1223150, Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 4.09.2012r. I ACa 713/12 – LEX nr 1220501 ). W okolicznościach niniejszej sprawy zasady dochodzenia odsetek ustawowych reguluje wyczerpująco art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ustanawiający ubezpieczycielowi 30 - dniowy termin na pokrycie roszczeń z tytułu zgłoszonej szkody. Powodowie zaś wystąpili do pozwanego z żądaniem zapłaty konkretnej sumy tytułem zadośćuczynienia już w dniu 07.03.2011 r., a więc należy przyjąć za Sądem Rejonowym, że ubezpieczyciel pozostawał w opóźnieniu od 08.04.2011 r. W tym kontekście należy odmówić racji pozwanemu, który utrzymuje, że wartość należnego świadczenia została ustalona dopiero przez Sąd w wyroku. Jeżeli bowiem powodowie żądali określonej kwoty jako zadośćuczynienia za uszczerbek niemajątkowy wraz z odsetkami ustawowymi od wskazanego przez nich dnia i za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, to takie żądanie podlega uwzględnieniu i jest dla Sądu wiążące, o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się należała, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Dodatkowo stwierdzić wypada, że dłużnik popada w opóźnienie jeżeli nie spełnia w terminie wymagalnego świadczenia pieniężnego także wówczas gdy kwestionuje jego istnienie lub wysokość (wyrok SN z 22.10.2003 r., II CK 146/02).

Jeśli chodzi zaś o zarzut rażąco wygórowanej sumy zadośćuczynienia to zdaniem Sądu II instancji nie mógł odnieść zamierzonego przez skarżącego skutku procesowego. Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia stanowi istotne uprawnienie sądu merytorycznie rozpoznającego sprawę w I instancji. Sąd ten przeprowadzając postępowanie dowodowe powinien dokonać wszechstronnej oceny okoliczności konkretnej sprawy. Korygowanie przez Sąd odwoławczy wysokości zasądzonego już zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie i w sposób oczywisty narusza zasady jego ustalania (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 1970 roku, III PRN 39/70, OSNCP 1971, nr 3, poz. 53). Za rażąco wygórowane przyjmuje się zadośćuczynienie, które nie odzwierciedla prawidłowo wszystkich elementów składających się na doznaną krzywdę, przypisując doniosłość faktom i zdarzeniom niedowiedzionym, bądź takim, których związek przyczynowy ze zdarzeniem nie został wykazany, lub takie, którego kwota rażąco odbiega od tej, która byłaby adekwatna do rozmiarów doznanej krzywdy.

Aprobując ten pogląd, Sąd Odwoławczy skupił się na ocenie, poprzez pryzmat zarzutów apelacji, czy zasądzona na rzecz każdego z powodów kwota 25 000 złotych zadośćuczynienia nie jest rażąco nieodpowiednia. Na rozmiar krzywdy warunkującej z kolei wysokość tego świadczenia mają zaś wpływ takie obiektywne kryteria jak: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia, pustki, cierpienia moralne, wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby bliskiej, rodzaj i intensywność więzi łączących pokrzywdzonych ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem odejścia zmarłej oraz stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej sytuacji życiowej. Takie stanowisko zostało zajęte m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18.04.2013 r. I ACa 1431/12, LEX 1313332. Odniesienie tych czynników do sytuacji J. i J. T. (1) prowadzi do wniosku, że stopień doznanej przez każdego z nich krzywdy jest znaczny. Pomimo upływu znacznego czasu od tragicznego wypadku córki nadal z trudem odnajdują się w rzeczywistości, a stan ich zdrowia wymaga kontynuacji leczenia. Z powyższych względów nie sposób zaakceptować poglądu apelującego o przyznaniu przez Sąd Rejonowy zawyżonego zadośćuczynienia. W myśl utrwalonej linii orzeczniczej świadczenie z art. 445 § 1 k.c. jako mające charakter jednorazowy powinno przede wszystkim kompensować, łagodzić doznany uszczerbek niemajątkowy i zapewniać przywrócenie równowagi psychicznej osobie poszkodowanej zachwianej wskutek zdarzenia szkodzącego. Ponadto niezbędne jest utrzymanie jego wysokości w rozsądnych granicach, które będzie zarazem ekonomicznie odczuwalne dla osób uprawnionych.

Reasumując, Sąd Okręgowy stwierdził, iż kwota 25.000 zł stanowi adekwatną rekompensatę doznanej przez każdego z powodów krzywdy zaistniałej na skutek śmierci córki, odpowiadającą negatywnym przeżyciom psychicznym związanym z utratą bliskiej im osoby, w okolicznościach niespodziewanych i przez nią niezawinionych i w związku z tym brak przesłanek do zmiany wyroku I instancji w tym zakresie.

Końcowo należy zwrócić uwagę, że skarżący niesłusznie podważali punkt V i VI wyroku Sądu I instancji w przedmiocie przyznania kosztów zastępstwa procesowego na rzecz każdego z powodów z osoba. Pamiętać bowiem trzeba, że zarówno J. jak i J. T. (1) dochodzili na drodze sądowej własnych, samodzielnych roszczeń, które podlegały odrębnej ocenie Sądu Rejonowego. W świetle powyższego za całkowicie chybiony uznać należy zarzut ubezpieczyciela o zasadności zasądzenia zwrotu kosztów fachowego pełnomocnika w jednokrotnej wysokości.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany powinien zwrócić powodom poniesione przez każdego z nich koszty zastępstwa procesowego w II instancji, których wysokość została ustalona w stawce minimalnej w oparciu o § 6 pkt 5 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 461).